Ik ga niet schrijven over gender-neutrale toiletten of over het verschil tussen dames- en herentoiletten (*). Maar over het lidwoord horende bij het zelfstandig naamwoord: ‘WC’. Wat moet het zijn: DE WC of HET WC?
De NMBS (Belgische spoorwegen) geeft het verkeerde antwoord.
Op de trein ROOSENDAAL – ANTWERPEN
Ik stap in Roosendaal over op de trein naar Antwerpen. Ik ben goed op tijd. Ik zoek een rustig compartiment uit en loop voorbij de WC. En wat ziet mijn oog … “Het WC tijdens een halte in een station niet gebruiken.”
Ai … pijn aan mijn ogen. Ik zet mijn rugzak neer en haal mijn telefoon boven. Ik maak een foto van dit tweetalige bordje. Ik vraag dezelfde dag nog aan een paar vrienden wat het juiste lidwoord is van WC. Ik noteer een 100%-score voor DE. Maar er is een lichte twijfel als ik HET opper. Ja … in het dialect zeggen ze … enzovoort.
Rest de vraag … waarom DE en niet HET? Zouden de mensen bij de NMBS die dit bordje hebben bedacht, hebben vervaardigd en hebben bevestigd allemaal gedacht hebben dat het ‘HET WC’ moet zijn? Ik betwijfel het. Misschien was het een Franstalige afdeling die deze opdracht heeft uitgevoerd. Ik neem de proef op de som en laat Google Translate het zinnetje ‘L’usage du WC est interdit’ vertalen. Dan verschijnt er keurig: ‘Het gebruik van de WC is verboden.’
Ik Google nog wat verder. WC is mannelijk. DE WC, DEZE WC. Ik vind bij KdV – Taalmakers de volgende uitleg:
Zo zit de vork in de steel: de wc is correct. Dit is echter een uitzondering op de ‘regel’, omdat wc eigenlijk een afkorting is van het onzijdige watercloset.
De Nederlandse taal kent naast het onbepaalde lidwoord een, nog twee bepaalde lidwoorden: het en de. Voor onzijdige woorden schrijven we het, en voor mannelijke en vrouwelijke woorden de. Algemene regels voor het gebruik van de en het bestaan helaas niet, enkel regelmatigheden en de hiermee gepaarde uitzonderingen. Gelukkig helpt ons taalgevoel een handje.
Geen duidelijke regel? Dan is er ruimte voor verwarring. Zoals bij wc. Wc is de afkorting van het Engelse water closet, een onzijdig woord. Het geslacht van een afkorting is doorgaans hetzelfde als het volledige woord, maar dus niet bij wc. De afkorting wc wordt algemeen opgevat als een mannelijk de-woord.
Waarom wc dan niet de regel volgt? Omdat de afkorting waarschijnlijk niet in ons taalgebied is ontstaan uit water closet, maar rechtstreeks als Engelse afkorting is overgenomen. Zo werd the wc al snel de wc.
Deze verwarring over lidwoorden brengt me terug naar onze gezamenlijke maaltijden in Wyns. Huisgenoot Rob sprak consequent over DE zout. Alle anderen vroegen om HET zout door te geven. En wat is juist? Het schijnt allebei correct te zijn …
(*) Dan had ik bijvoorbeeld iets kunnen schrijven over de veel langere rijen bij de DAMES. En waarom er nooit een discussie is op een vliegtuig of in de trein of de WC voor mannen of vrouwen is. Ook op naturisten-campings vind je dit onderscheid niet.
Koen Schyvens 