De kunstkamer – MDLM (# 12)

Tags

Antwerpen, Beeldende kunst, Constcamer, Cornelis van der Geest, Kunstkamer, Kunstverzameling, MDLM, Museum, Oud en Nieuw, Peter Paul Rubens, Rubenshuis, Schilderijen, Willem van Haecht

De laatste dag van 2021. Kranten, televisieprogramma’s, bloggers … we kijken allemaal nog even terug naar het afgelopen jaar. Dat zou ik ook kunnen doen, wat gegevens verzamelen bij de statistieken die WordPress dagelijks – dus ook jaarlijks – bijhoudt. Omdat ik twee weken geleden begon met Mijn Digitaal Lockdown Museum bedacht ik een soort collage, fotomontage. Ik herhaal nog een keer alle schilderijen uit mijn museum in het klein en hang ze aan een denkbeeldige muur. Maar toen herinnerde ik me plots het meest idiote genre in de schilderkunst: De kunstkamer. Het Rubenshuis in Antwerpen heeft er een fantastisch voorbeeld van.

De schilderijengalerij van Cornelis van der Geest – 1628 – Willem van Haecht – Olieverf op houten paneel – 99 x 1.30 – Rubenshuis, Antwerpen

Een kunstkamer (constcamer) is een apart genre in de schilderkunst dat in Antwerpen ontstond aan het begin van de 17e eeuw. Zo’n schilderij stelt het interieur voor van een kunstverzamelaar. Voor het bovenstaande schilderij is dat Cornelis van der Geest, enthousiast collectioneur van kunstvoorwerpen en schilderijen. Vaak worden ook boeken, atlassen en bijzondere, wetenschappelijke instrumenten afgebeeld. En natuurlijk mogen de trotse verzamelaar en zijn vrienden niet ontbreken op het schilderij. Zo’n schilderij is niet de exacte weergave van de werkelijke kamer, eerder een soort van museumgids. Iets om mee te pronken. Om te laten zien wat de opdrachtgever allemaal in huis heeft, heeft bijeen gebracht.

De schilder van deze kunstkamer is Willem van Haecht (1593 – 1637), een leerling van Peter Paul Rubens. Hij was de beheerder van de uitgebreide kunstverzameling van koopman Cornelis van der Geest. Hij maakte dus een geschilderde catalogus van al dat moois.

De linkerzijde van dit schilderij toont een aantal belangrijke figuren uit die tijd zoals de infante Isabella en aartshertog Albrecht, Peter Paul Rubens en Prins Władysław van Polen (man met zwarte hoed die de galerij bezoekt) en ook de gastheer zelf die een schilderij aanwijst. We zien vooraanstaande figuren die een schilderij keuren of samen een wereldbol bestuderen. En natuurlijk kijken we naar al die verzamelde schilderijen aan de muren. De afgebeelde schilderijen zijn van onder anderen Jan van Eyck, Bruegel, Rubens, Rafaël, Quinten Massijs en Titiaan.

Detail uit De schilderijengalerij van Cornelis van der Geest – 1628 – Willem van Haecht

Mocht je nog meer details willen weten, klik dan HIER. Dan ontdek je (via je cursor) heel veel details van alle schilderijen en beelden die Willem van Haecht heeft weergegeven. Ik hoop binnenkort dit schilderij weer eens met eigen ogen te kunnen zien in het Rubenshuis in Antwerpen.

Dat was het voor dit jaar. Volgend jaar ga ik weer verder met mijn blog en Mijn Digitaal Lockdown Museum. Morgen dus, 1 januari 2022. Het is dan precies elf jaar geleden dat ik mijn eerste logje schreef en toevoegde aan het wereld wijde web. Wees voorzichtig, blijf gezond. Laten we hopen op zo min mogelijk vuurwerk. Wel zo fijn voor mens en dier. Próspero Ano Novo.

In de serie: BEELDENDE KUNST en MDLM

Bron: Wikipedia en Restauratie topstuk Willem van Haecht

Advertentie

Christina’s world (MDLM #27 – MDM #01)

Tags

Andrew Wyeth, Beeldende kunst, Christina's world, MDLM, MDM, MoMa, New York, Schilderij, Tempera, YouTube

Vorig jaar rond deze tijd waren de musea gesloten wegens de pandemie. Ik schreef in de eindejaars-periode 2021 – 2022 bijna dagelijks een stukje over een schilderij. Ik gebruikte daarbij de afkorting: MDLM – Mijn Digitaal Lockdown Museum. Het woord ‘lockdown’ moet ik nu schrappen. Het wordt dan MDM #01 Mijn Digitaal Museum.

Christina’s world – Andrew Wyeth – 1948 – tempera op paneel – 81,9 x 121,3 cm – MoMA, New York

Ik zie dagelijks een tiental schilderijen langskomen op Facebook en/of op Twitter. Al dan niet geholpen door de onvermijdelijke algoritmes. Bovenstaand schilderij trof me heel erg. Meteen. PATS. BOEM. Raak. (Met dank aan Frank van Laeken).

Ik kende het werk en de schilder niet. Het lijkt bijna een still (foto) uit een Amerikaanse film. Denk bijvoorbeeld aan ‘The power of the Dog’. Een beetje ‘Hopperesque’ maar ook weer niet. Ik ben een beetje ontdaan. Zeg je dat zo? Is het de kwetsbaarheid? Is het de grote afstand tussen de vrouw en de huizen wat hogerop? Omdat de vrouw (Christina) op de voorgrond in de richting van de behuizing kijkt, kijk ik onwillekeurig met haar mee. En dan pas zie ik de niet-helemaal natuurlijke houding van de dame. Wat is er met haar aan de hand? Is ze daar achtergelaten na iets ‘naars’? Woont de ‘dader’ in dat huis? Of is zij verlangend naar huis en/of bewoner? Dat weten we niet want we zien geen gezichtsuitdrukking. Als Christina een groot verlangen heeft naar ‘daar’, dan zou ze toch een veel actievere houding hebben … vind je niet?

Ik ga wat rondsnuffelen op internet. Ik citeer nu uit de website van het MoMA:

Andrew Wyeths buurvrouw Anna Christina Olson inspireerde de compositie, een van de vier schilderijen van Wyeth waarin ze voorkomt. Als jong meisje ontwikkelde Olson een degeneratieve spieraandoening – mogelijk polio – waardoor ze niet meer kon lopen. Ze weigerde een rolstoel te gebruiken en gaf er de voorkeur aan om te kruipen, zoals hier afgebeeld, waarbij ze haar onderlichaam met haar armen voortsleepte. “De uitdaging voor mij,” legde Wyeth uit, “was om recht te doen aan haar buitengewone verovering van een leven dat de meeste mensen als hopeloos zouden beschouwen.”

Via de website van het MoMa vind ik ook een bijzonder YouTube-filmpje.

Mogelijk ga ik de volgende weken weer wat vaker over beeldende kunst schrijven. ’t Is tenslotte (bijna) kerstvakantie. Ook voor meester Koen.

In de serie: BEELDENDE KUNST en MDLM

Persoonlijk

Tags

Bloggen, Censuur, Familie, Ine, Isabel, Nostalgie, Openhartigheid, Persoonlijk, Vrienden

Hoe persoonlijk is een blog? Elk blog dat wordt bijgehouden door één persoon is persoonlijk. Ook het mijne. Maar net als de meeste bloggers die ik volg betekent dat niet dat ik alles uit mijn persoonlijke leven hier deel met Jan en alleman. Ik ben selectief. Je zou ook kunnen zeggen dat ik mezelf censureer. Ik ben ooit beginnen bloggen om mijn moeder op de hoogte te houden van al mijn bedrijvigheden in het (verre) buitenland. Natuurlijk gingen ook andere familieleden, buren en vrienden (af en toe) meelezen. Ik wil(de) geen van allen ongerust maken als er al eens iets tegen zat. Dat meld(de) ik hooguit in wat tussenzinnetjes. Of ik schreef er een eenmalig stukje over. Als het nodig is mail of bel ik m’n geliefden, wat tegenwoordig met WhatsApp een stuk gemakkelijker en goedkoper gaat.

Ergens in mijn eerste of tweede blogjaar (2011 – 2012) luchtte ik mijn hart over hoe Isabel zich gedroeg naar ‘personeel’. Meer nog over onze discussies en ruzies daarover. Een goede vriend reageerde met een persoonlijk mailtje: “Waarom moet iedereen dit weten Koen?” Een andere kennis reageerde soortgelijk op dat specifieke stukje. Het snelle antwoord was zoiets als: “Omdat het me bezighoudt.”

Al gauw bond ik in. Ook omdat Isabel me ooit hetzelfde vroeg. Zij leest geen Nederlands maar soms vraagt ze waar mijn stukjes over gaan. Dan vertel ik dat uiteraard. Zij is veel terughoudender over privézaken dan ik. Ook in het dagelijks leven. Zij vroeg me om dat te respecteren. Niet te veel vertellen over ons doen en laten. Sindsdien ben ik daarin wat terughoudender. Als uitgangspunt hanteer ik: ‘Als Isabel dit stukje zou kunnen lezen, vindt ze dat oké?’

Een mooi principe is: ‘Ik ben verantwoordelijk voor wat ik schrijf. Niet voor wat een ander leest en of interpreteert.’ In de praktijk zit er soms heel wat ruimte tussen deze twee zaken. Ik probeer er voor te zorgen dat die ruimte klein blijft maar of dat altijd lukt … ik betwijfel het.

Ik volg twee bloggers die al hun stukjes hebben versleuteld met een wachtwoord. Dat begrijp ik want zij zijn erg openhartig over hun directe leefwereld. Soms met naam en toenaam. Af en toe zou ik zo’n wachtwoordsleutel ook willen gebruiken want dan zou ik de hele toon van mijn stukjes kunnen veranderen. Nu hoor ik jullie denken: “Is er dan iets aan de hand?” Nee hoor, ik schrijf soms privé-logjes omdat het prettig is om bepaalde zaken onder woorden te brengen. Een soort dialoog met mezelf. Zo’n stukjes belanden dan in het mapje ‘concepten’ om er een paar dagen of weken later te verdwijnen naar de prullenbak.

Op Facebook ben ik al jaren veel terughoudender dan in de begintijd. Geen uitgebreide fotoreportages meer over ons doen en laten. Meestal plaats ik daar wel een link naar dit blog. Ik heb daar een paar vaste volgers en reageerders. Het vreemde is dat zij hier (op mijn blog) NIET kunnen reageren en wel op FB. Ik heb nog nooit iemand geblokkeerd dus ik begrijp niet hoe dat kan. Eén van de vele onbegrijpelijke kanten van de grote www-wereld.

In de ‘1000 vragen’ stukjes ben ik persoonlijker dan in stukjes over bijvoorbeeld beeldende kunst, boeken of theater. En terugblikken die het trefwoord (tag) ‘nostalgie’ (vaak over Ine) meekrijgen zijn natuurlijk ook wat persoonlijker.

Naakt

Tags

Beeldende kunst, Bi+, Cayetano de Arquer Buigas, Coming Out Day, Den Haag, Facebook, Laura Night, Lev Tchistovky, Museum Panorama Mesdag, Naakt, Naaktmodellen, Schilderij, Steve Hanks, Suze Robertson, Théo van Rysselberghe, Verzameling, Vincent van Gogh, Vincente Romero, Weblog, Will Wilson, William Adolphe Bougeureau

Het is vandaag ‘Internationale Coming Out Day’. In het Nederlands klinkt dat dan als ‘Coming out dag’. Beetje rare term. Over ‘Uit de kast komen’. Ik wist niet dat zo’n dag bestond maar mijn oog viel er vandaag op. Op nu.nl lees ik dat er ruim één miljoen Nederlanders zich kunnen vinden in het etiketje ‘Bi+’. Dat verbaast me niet. Waarschijnlijk is het aantal nog veel hoger. Ik zeg met enige regelmaat in gesprekken of tijdens verjaardagsborrels dat ik denk dat ieder schepsel in aanleg Bi+ is. Natuurlijk wordt dat meestal in onze westerse samenleving vanaf de geboorte ontkent. We leren namelijk iets anders. Hetero-seksueel is de norm. Gelukkig is er tegenwoordig meer bespreekbaar en geoorloofd. Mensen kunnen hun eigen geaardheid genuanceerder benoemen en beleven.

Ik begon dit stukje echter niet met de intentie om iets over gender-keuze te vertellen. Sorry … misschien is ‘keuze’ hier een verkeerd gebruikt woord. Wel wilde ik het hebben over naakt. Wat het een met het ander te maken heeft, moet de lezer zelf maar invullen. Ik hou van naakt. Als ik het woord ‘naakt’ invoer in mijn eigen zoek-app zie ik heel wat stukjes voorbijkomen. Ik schreef er dus al vaker over. Niets is me vreemd. Natuurlijk gaan de meeste stukjes dan over beeldende kunst of over naturisme. Twee zaken die me aan het hart gaan, waar ik van hou.

Toevallig lees ik vandaag een interessant artikel in de NRC over Suze Robertson. Ooit van haar gehoord? Ik niet tot nu. Ze werd (wordt) ook wel de vrouwelijke van Gogh genoemd. Een bezoek aan een overzichtstentoonstelling van haar werk in Den Haag staat in mijn agenda. Wat heeft dat met ‘naakt’ te maken, hoor ik jullie denken. Lees het artikel maar. Zij doorbrak het verbod (taboe) dat meisjes (dames) geen schildercursussen mochten volgen met vrouwelijke naaktmodellen.

En nu ben ik dus bij mijn onderwerp. Naaktmodellen. Ik ben een verzamelaar – ook op mijn laptop of computer. Ik verzamel vrouwelijke naakten. Schilderijen en tekeningen van vrouwelijk naakt wel te verstaan. Heel soms doe ik een amateuristische poging met een aquarel van eigen hand penseel. Ik schreef er al eerder over. Maar wat doe ik met zo’n verzameling? Opslaan. Bewaren. En daarna … eigenlijk heel weinig. Zal ik ze hier op mijn blog met jullie delen? Of op FB of op mijn status? Tja, wie weet?! Mogelijk vindt FB mij dan een viespeuk en verbant me voor een tijdje. Ik zie wel. Misschien voeg ik er wel een gedicht aan toe. Kunst … weet je wel. Knipoog. Een voormalige studiegenote – Christa Zaat – heeft een immense verzameling op Facebook van schilderijen – inclusief alle details over materiaal, makers, formaten, musea, etc. Klik HIER.

Laat ik beginnen met een kleine greep uit mijn eigen (digitale) collectie. Mogelijk zal ik er later nog een keer op terugkomen. Mochten jullie verzoeken of vragen hebben … ik lees het graag.

Van links boven tot rechts beneden: Lev Tchistovky – William Adolphe Bougeureau – Will Wilson – Vincente Romero – Théo van Rysselberghe – Steve Hanks – Laura Night – Cayetano de Arquer Buigas.

Scrollend door mijn verzameling merk ik dat heel vaak het ‘plaatje’ heb opgeslagen maar vergat de schilder te vermelden. Dom van me. Dus dat is nog flink wat uitzoekwerk.

In de serie: BEELDENDE KUNST

Nederland museumland

Tags

Artemisia Gentileschi, Beeldende kunst, Den Haag, Enschede, Fries Museum, Johannes Vermeer, Joyce Overheul, Kunstmuseum Den Haag, Leeuwarden, Maris, Monet, Museum, Museum De Fundatie, Paula Rego, Rembrandt, Rijksmuseum Twenthe, Rob Scholte, Zwolle

Termen zoals ‘Bucket list’ of ‘To do list’ probeer ik zoveel mogelijk te vermijden op mijn Nederlandstalig weblog. Soms overkomt het me dat ik te veel Engels gebruik. Ook in de dagelijks conversatie. Ik heb zo’n lijstje af en toe op een papiertje of ergens in een schriftje. Meestal heb ik plannetjes in mijn hoofd. Een van die zaken is ‘museumbezoek’. Dat is typisch een activiteit in Nederland. In Mozambique bezoek ik zelden een museum. Natuurlijk heeft corona daar ook aan bijgedragen.

Nu ik weer aan het werk ben in Nederland wordt mijn museumkaart weer veelvuldig bovengehaald. Ik geef een overzicht, mét de tentoonstellingen die ik de laatste tijd heb bezocht. Later doe ik misschien nog wel eens uitgebreider verslag van wat ik zag. En hoe ik daarop reageerde.

Kunstmuseum – Den Haag

Ik bezocht de grote Paula Rego tentoonstelling. Overweldigend. Het was nostalgisch dwalen langs het werk van Alphonse Mucha. Boris Lurie vond ik een interessante ontdekking. Ik liep na jaren ook nog even langs de vaste collectie.

Het Mauritshuis – Den Haag

Natuurlijk moest ik weer even ‘Het meisje’ (Vermeer) gaan begroeten. Ik liep tamelijk snel door de zalen die ik best goed ken. Ik bleef ietsjes langer stilstaan bij al het werk van Rembrandt. In de vleugel met wisseltentoonstellingen vergaapte ik me aan ‘In volle bloei‘. Mooi … maar niet echt mijn genre.

Fries museum – Leeuwarden

Nauwelijks vijf minuten lopen bij me vandaan. Ik loop er dus heel vaak langs. Ik ga het gebouw geregeld binnen want ook het filmhuis (Slieker) huist onder hetzelfde dak. Het was alweer drie jaar geleden dat ik het museum van binnen had gezien. À la campagne – van Maris tot Monet. Heel veel bruikleen van Boymans van Beuningen. Impressionistische landschappen. Groot en klein. Ik kijk er met plezier naar maar het raakt me niet. De vleugel ‘Friezen’ vind ik boeiender. Ook de schilderijen ‘Jentjes lãnskip’ vind ik interessanter.

Rijksmuseum Twenthe – Enschede

Artemisia. Vrouw & Macht. Dit bezoek had ik vorig jaar al in mijn agenda aangekruist. Januari 2022. Door de lock down (alweer Engels) bleef ik wat langer dan gepland in Mozambique. Gelukkig werd deze bijzondere tentoonstelling verlengd tot 27 maart. Joepie. Voor het eerst zag ik werk van Artemisia Gentileschi met eigen ogen. Denk ik. Mogelijk liep ik er wel eens langs in de National Gallery (Londen) zonder veel aandacht. Dat was nu wel anders. Een heel mooie tentoonstelling. Ook de rest van het museum vond ik een ontdekking. Een aanrader.

Museum De Fundatie – Zwolle

Ik kwam vroeger veel in Zwolle maar toen bestond dit museum nog niet. Het heeft dus tot 2022 geduurd voordat ik er naar binnenstapte. Rob Scholte – reproductie verplicht en Joyce Overheul – Let’s get political zijn twee van de tijdelijke tentoonstellingen. Ik was Rob Scholte een beetje uit het oog verloren. Wat maakt die man veel verschillende zaken. Grote werken met verschillende technieken. Collages. Uitvergrote details uit bekende schilderijen. Eigenwijze kopieën van oude werken. Verknipte logo’s. Knip- en plakwerk. Heel bijzonder. Soms chaotisch, soms provocerend. Ik dwaalde graag anderhalf uur rond op deze grote overzichtstentoonstelling en ik begrijp de titel volkomen: ‘Reproductie Verplicht’.

In de serie: Beeldende kunst

Parket, tweede rij rechts – MDLM (#26)

Tags

Amerika, Annulering, Beeldende kunst, De vader, Edward Hopper, Het Middelburgs Theater, John Musto, Kerstvakantie, Later the same evening, Lock down, Mark Campbell, MDLM, Mozambique, Opera, Parket tweede rij rechts, Theater, Two on the Aisle, Uitstel, Vrienden

Natuurlijk moet Edward Hopper een plekje krijgen aan de wanden van Mijn Digitaal Lockdown Museum. Dat wist ik al lang. Vraag bleef nog even met welk schilderij. Toen las ik gisteren dat de musea, de theaters en de bioscopen waarschijnlijk nog niet mogen opengaan. Zucht. Voor hen een verlengde lock down. Dus ik wilde een Hopper-schilderij met een man of een vrouw die wezenloos naar buiten staart. Naar het niets of hooguit naar het dorre landschap of een verlaten straat in een lege stad. Dus thematisch aansluiten bij de actualiteit.

Hopper heeft ook veel theater-schilderijen gemaakt. Het eerste in die reeks is ‘Two on the Aisle’ …

Parket, tweede rij rechts – Two on the Aisle – Edward Hopper – 1927 – Olieverf op linnen – 102 x 123 cm – The Toledo Museum of Art, New York

Ook dit schilderij kun je gemakkelijk uitleggen als iets ‘actueels’. Een lege theaterzaal. De orkestbak blijft leeg. Het doek blijft gesloten. De toeschouwers die kaartjes hadden voor de tweede rij rechts staan wat misnoegd op. Mevrouw trekt zometeen haar jas aan en zal waarschijnlijk tegen haar man mekkeren. ‘Ik zei het je toch dat het dom was om theaterkaartjes te kopen voor een voorstelling op 15 januari.” Hij laat het stoïcijns over zich heen komen. De vrouw in een roze jurk op het tweede zijbalkon leest nog een paar gedichten. Het maakt haar niets uit of ze nu hier zit of straks thuis, eenzaam op haar eenpersoonsbed en apathisch naar buiten staart. Haar verloofde is er toch niet. Alweer naar een spoedoverleg met andere virologen.

Ik hou van Edward Hopper, dat heb ik hier al vaker verteld. Er is heel veel te vinden op internet over deze Amerikaanse schilder. Dat ga hier niet allemaal kopiëren of vermelden. Dat vinden de geïnteresseerden zelf wel.

Wij gaan straks lekker uit eten. Een beetje van op afstand vieren dat Duin, mijn jongste kleindochter, vandaag drie jaar wordt. Ja, in Mozambique is alles gewoon open. Er zijn wel wat kleine restricties die vooral theaters en concerten hinderen om vol uit te pakken. De restaurants en kroegen zijn heel wat drukker bevolkt dan op de schilderijen van Hopper. De scholen starten aanstaande maandag weer na de traditionele lange kerstvakantie.

Naast me ligt een geprint theaterkaartje. “De vader. Het Middelburgs Theater – Minitheater, Middelburg. 15 januari 2022 – 20u”. Nee, dat gaat ‘em niet worden. Zucht, snik. Voor de tweede keer heeft deze theatergroep deze voorstelling moeten annuleren wegens sluiting van de theaters. De eerste keer in maart 2020, onlangs december 2021 voor de tweede keer. “Vrienden, hou de moed erin. Ik hoop jullie dit voorjaar weer eens te zien.”

Toen ik wat informatie opzocht over bovenstaand schilderij ontdekte ik een opera die helemaal op YouTube staat – met Engelse ondertiteling. ‘Later the Same evening’. Muziek van John Musto, libretto van Mark Campbell. Een muziektheatervoorstelling geïnspireerd door vijf schilderijen van Edward Hopper. Dit schilderij is één van de vijf. Ik ga vanavond of morgen kijken en luisteren. Dus toch nog een beetje theater.

In de serie: BEELDENDE KUNST en MDLM

Bron: Hopper – Ivo Kranzfelder (Taschen) en Edward Hopper – Nederlands artikel op Stringfixer

Meer lezen over Hopper: Theater and Cinema in Edward Hopper’s Paintings

Meer Hoppers zien: Klik HIER

P.s. Dit is voorlopig het einde van mijn dagelijkse stukjes over BEELDENDE KUNST. Natuurlijk zal ik er over blijven schrijven. Dan zal ik dat ook toevoegen aan Mijn Digitaal (lock down) Museum. Maar vanaf morgen ook weer aandacht voor andere zaken. Prettig weekend. Wees voorzichtig. Blijf gezond.

Roeiboten – MDLM (#25)

Tags

Avers sur l'Oise, Beeldende kunst, Detroit, Google, Gunay Uslu, L 'Oise, Lock down, MDLM, Nederland, Olieverf, Onbekend, Rivieroever, Roeiboten, Ruderboote, Schilderij, vanGoghHuis, Vincent van Gogh, West-Brabant, Zundert

Oei, lees ik dat goed? Blijven de musea na zaterdag nog langer dicht wegens ‘onveilig’? Je zal maar net begonnen zijn als staatssecretaris van cultuur en media! Waarschijnlijk is zij een te kleine vis in het overleg met OMT en de bevoegde ministers om te mogen meepraten, laat staan te adviseren of te beslissen. De theater- en museumwereld staan alvast op hun achterste poten. Begrijpelijk en volgens mij ook terecht. Ik ben benieuwd naar de besluiten.

Hier dag 25 van Mijn Digitaal Lockdown Museum. Je weet wel … ter compensatie van …

Wie me al langer volgt weet dat ik heel wat voetstappen en geschiedenis heb liggen in Zundert. Geboorteplaats van Vincent Van Gogh. Dus je had het al kunnen zien aankomen …

Roeiboten op de oever van de Oise in Auvers – Vincent Van Gogh – 1890 – Olieverf op canvas – 71 x 94 cm – Detroit Institute of Arts Museum, Detroit

Ik ga weinig vertellen over van Gogh en nog minder over Zundert. Als ik jullie had gevraagd wie dit schilderij heeft gemaakt dan zal waarschijnlijk iedereen antwoorden: Vincent Van Gogh. Juist. De kleuren, de compositie, de manier van schilderen (met streepjes), enzovoort. Ontegensprekelijk een werk van Zunderts bekendste zoon.

Ik besloot om een wat onbekender schilderij te kiezen. In een Duits boek dat ik heb – ‘van Gogh, met fünfzig Farbtafeln’ staat dit schilderij met als titel ‘Ruderboote’. Ik herinnerde het me niet. Ik kuste daarom – bij wijze van spreken – Google wakker en zocht naar de Nederlandse titel. Ik kan dit schilderij nauwelijks vinden! In geen enkel (onvolledig) overzicht met zijn werken staat dit werk vermeld. Raar vind ik dat. Het moet een heel laat werk zijn want hij overleed in Auvers in 1890. Maar het staat niet op de lijst van Auvers-schilderijen voor zover ik heb gezocht.

In het Engels heet dit schilderij ‘Bank of the Oise at Auvers’. Ik ben verre van een ‘van Gogh kenner‘. Zou er twijfel bestaan of hij het echt zelf heeft geschilderd? Ik kan me dat nauwelijks voorstellen. Weet je wat? Gewoon kijken en ervan genieten. Een grappig detail is het volgende: op heel wat websites kun je dit schilderij bestellen als een echt schilderij. Met andere woorden door iemand nageschilderd met olieverf op canvas. Ik kijk hier wel of in mijn Duitse boek met 50 foto’s. Tot morgen.

In de serie: BEELDENDE KUNST en MDLM

Bron: DIA en vincentvangogh.org

Meer werken van Vincent Van Gogh zien. Klik HIER of bezoek het Vincent van GoghHuis in Zundert. Zeer de moeite waard.

Schreeuw om vrijheid – MDLM (#24)

Tags

Beeldende kunst, Begrafenis, Makonde, Malangatana Valente Ngwenya, Matalana, MDLM, MoMa, Mozambique, Nigeria, Portugal, Prince Twins Seven Seven, Schilderij, Tete, Umoja, Wiriyamu

Het heeft vierentwintig dagen geduurd voordat ik een Afrikaans schilderij toevoeg aan Mijn Digitaal Lockdown Museum. Vandaag maak ik dat goed. Ik heb een dik boek naast me liggen. Kunst nu (Toth). Meer dan 500 pagina’s, ruim 530 foto’s. Een van de laatste hoofdstukken heet: ‘Afrikaanse en Afro-Caribische kunst’. Een werk van Prince Twins Seven Seven spreekt me het meest aan. Waarschijnlijk omdat ik heel veel overeenkomsten zie met het werk van Malangatana. Kleurgebruik, onrust, Makonde invloeden, complexe patronen, het hele schilderij staat vol met figuren.

Het liefst zou ik nu uitgebreid vertellen dat ik Mestre Malangatana (1936 – 2011) goed heb gekend. De Afrikaanse Picasso was een van zijn koosnaampjes. Heel in het kort. Het UMOJA CFC-programma (2003 – 2014) waarvan ik twaalf jaar artistiek coördinator was, had in elk deelnemend land een goodwill ambassador. Een beschermheer of beschermvrouwe. Malangatana Valente Ngwenya was onze Mozambikaanse patrão. Hij gaf ons advies en opende deuren die anders voor ons gesloten bleven. Wij hielpen hem met verschillende bouwactiviteiten in Matalana, zijn geboortedorp. Ik was op zijn begrafenis in Matalana, precies elf jaar geleden. Een dag van nationale rouw. Twee jaar later bezocht ik nog een keer zijn graf. Klik HIER.

Schreeuw om vrijheid – Chorar por liberdade – 1973 – Malangatana Valente Ngwenya – Olieverf op hardboard – 122 x 305 cm – MoMa, New York

In het Engels heet dit schilderij ‘Cry for freedom’.

Dit schilderij was het antwoord van Malangatana op het bloedbad in Wiriyamu, een klein dorpje in de provincie Tete, in het noorden van Mozambique. 16 december 1972. Het koloniale Portugese leger doodde die dag honderden burgers, mannen, vrouwen en kinderen. Het land werd drie jaar later onafhankelijk van Portugal. Dit schilderij is een heel goed voorbeeld van de ‘all-over’-benadering van Malangatana. Elk onderdeel op het schilderij krijgt evenveel aandacht, dus ook betekenis. Hij geloofde dat horror en geweld de deur opent naar het fantastische, naar een grillige mythische wereld. Op dit schilderij zien we beide werelden. Koloniaal geweld, kettingen, dolken, reptielachtige wezens, soldaten, burgers, vogels, enge figuren met witte tanden. Een duistere vogel met een ketting om de nek maar ook een witte (vredes)duif op de voorgrond. Ik meen ook Malangatana zelf te herkennen aan de linkerzijde. Veel van zijn schilderijen, tekeningen en murals zijn vergelijkbaar van stijl.

Tot zover. Ik kan nog heel veel meer over Mestre Malangatana vertellen maar dat doe ik niet in dit stukje. Verder is hij bijzonder in Mijn Digitaal Lockdown Museum omdat hij de enige schilder is waarvan ik zelf unieke werken bezit. Omwille van veiligheid laat ik ze hier niet zien en laat ik in het midden waar ik ze bewaar. In 2007 ontving hij op het bordes van het stadhuis van Maputo de UMOJA-CFC-Award.

Burgemeester Eneas Comiche en Malangatana Valente Ngwenya – UMOJA CFC Award – december 2007 (eigen foto)

In de serie: BEELDENDE KUNST en MDLM

Bron: Wikipedia, Kunst Nu (Toth), Malangatana (engelse versie) – Júlio Navarro, Museum of Modern Art, New York

Meer werk zien van Malangatana. Klik HIER of HIER of twee filmpjes op YouTube. Klik HIER en HIER.

Four Darks in Red – MDLM (#23)

Tags

Beeldende kunst, Düsseldorf, Edward Hopper, Four Darks in Red, Ine, Kleurvlakken, Mark Rothko, MDLM, New Brunswick, New York, Rood, Schilderij, Usa, Vrienden, Whitney Museum of American Art

Vandaag waarschijnlijk het moeilijkst aan de man te brengen schilderij. Niet het origineel want dat zal vast wel enkele miljoenen kunnen opbrengen. Ik bedoel het meest onbegrijpelijke kunstwerk. Ik splits het weer op in twee delen. Eerst twee herinneringen. Daarna een woordje uitleg dat ik heb gekopieerd.

Four Darks in Red – Mark Rothko – 1958 – Olieverf op canvas – 260 x 295 cm – Whitney Museum of American Art, New York

Laat ik voordat ik een poging waag om iets uit leggen wat persoonlijks vertellen. Eind oktober 1999 bezocht ik een goede vriend die in New Brunswick (New Jersey) USA woonde. Ik logeerde ruim een week bij Rob. Hij moest werken en ik had tijd om af en toe zelf iets te ondernemen. In de buurt, in New York en in Philadelphia. We gingen ook samen een dag naar Manhattan. Overdag bezochten we oa het Whitney Museum of American Art. ’s Avonds zagen we de traditionele Halloween-parade. We concludeerden samen dat we corso Zundert heel wat boeiender vinden. Naast de vaste collectie van het ‘Whitney’ was er een hele verdieping ‘Edward Hopper’ en een verdieping ‘Mark Rothko’. Bij Hopper was ik niet weg te slaan, ik slurpte alles gretig op. Ik kocht boeken en ansichtkaarten. Bij Rothko was ik met stomheid geslagen. Zoveel grote schilderijen met enorme, vaak op elkaar lijkende kleurvlakken. Ik begreep er niets van. Ook de informatie drong nauwelijks tot me door. Wat is dit? Ik vond geen antwoord. Ik moest echter wel concluderen dat ‘Rothko’ een grote meneer moet zijn. Waarom zou hij anders hier zoveel plaats en aandacht krijgen? Ik kon het niet uitleggen. Zijn naam staat wel vanaf dat moment gebeiteld in mijn geheugen.

Ik denk dat ik terug thuis in Nederland wel iets vertelde over deze onbegrijpelijke kunst. Ine kende zijn naam maar dat was het dan ook. Enkele jaren later, ik denk 2002, gingen Ine en ik een dagje naar Düsseldorf. Een heel klein beetje de stad verkennen, lekker uit eten maar vooral naar het museum. En daar hing in een zaal – of was het een ruime hal – een Rothko. Vraag me niet welke maar het was een echte Rothko. Kleurvlakken, enfin min of meer zoiets als hierboven. Precies op dat moment loopt er een museummedewerker langs. Ik vraag de vrouw of ze even tijd heeft. “Ja, even. Wat kan ik voor jullie doen?” Ik vertel haar heel in het kort over mijn kennismaking met Rothko enkele jaren eerder in New York. En ik beken dat ik er niets van snap. Of zij mij (ons) iets kan uitleggen want ik wil het graag een heel klein beetje begrijpen. Zij vraagt of we even tijd hebben. Ja, dat hebben we. “Ga dan daar op die bank zitten en kijk minstens 10 minuten naar zijn werk. Liefst zo geconcentreerd mogelijk.’ Je krijgt dan vast antwoord op je vraag.” En weg was ze.

Kijken naar ‘Four Darks in Red’ – Foto website Whitney Museum, New York

Dat hebben we gedaan. Net zoals de mensen op de foto hierboven. Het is te lang geleden om het juist te beschrijven. Maar plots zat er beweging in het schilderij, kleurvlakken gingen golven. Kleuren liepen in elkaar over. Er kwam plots diepte in het platte vlak. Niet meteen maar na een minuut of vijf. Was het hallucinant? Nee, wel raar. Een soort kleur-hallucinatie. Had ik iets genomen of geslikt? Nee. Nu ik het hier opschrijf begrijp ik het weer niet. Wel weet ik dat ik bijzonders meemaakte op die bank in Düsseldorf.

Ten slotte citeer ik de museumgids. Four Darks in Red is een voorbeeld van het donkere palet van Mark Rothko uit de late jaren vijftig, toen hij steeds vaker rode, kastanjebruine en verzadigde zwarte verf gebruikte. Vier donkere rechthoekige vlakken van verschillende proporties domineren de compositie, die tegelijkertijd tevoorschijn komen uit en verdwijnen in een lichtgevende rode ondergrond. Rothko’s methode om vele lagen verf aan te brengen, samen met de speciale reflecterende eigenschappen van zijn kleurmengsels, geven zijn schilderijen een onnavolgbare diepte en gloed. Wanneer dit bijna drie meter brede canvas van dichtbij wordt bekeken (zoals de kunstenaar het bedoeld heeft), wordt de kijker overspoeld door een sfeer van kleur en intense visuele sensaties. De zwaarste donkere kleur bevindt zich aan de bovenkant van het canvas, terwijl een zachtere roze gloed van onderaf komt, waardoor de visuele zwaartekracht wordt omgekeerd. Rothko geloofde dat zulke abstracte perceptuele krachten het vermogen hadden om wat hij noemde ‘de basisemoties – tragedie, extase en onheil’ op te roepen. (Bron: Whitney Museum of American Art)

Op internet vind je nog meer filmpjes en gesproken uitleg over dit schilderij. Interesse? Klik HIER

In de serie: BEELDENDE KUNST en MDLM

Meer werk van Mark Rothko zien? Klik HIER

Gezicht op Delft – MDLM (#22)

Tags

17e eeuw, Beeldende kunst, Delft, Gezicht op Delft, Het Middelburgs Theater, Johannes Vermeer, Lock down, Mauritshuis, MDLM, Meisje met de parel, Schilderij, Schrijven, Theater, Toneel

Gezicht op Delft – 1660 – Johannes Vermeer – Olieverf op doek – 116 x 97 cm – Mauritshuis, Den Haag

Dit is het beroemdste stadsgezicht uit de Hollandse 17de eeuw. Het spel tussen licht en schaduw, de indrukwekkende wolkenlucht en de subtiele weerspiegelingen op het water maken dit schilderij tot een absoluut meesterwerk. We zien Delft vanuit het zuiden. Het is vrijwel windstil, de stad ademt rust uit. Vermeer bracht die rust ook in zijn compositie door drie horizontale banen te maken: water, stad en lucht. En door de bebouwing wat minder rommelig te schilderen dan zij in werkelijkheid was. (Info: Mauritshuis, Den Haag)

Ik blogde de afgelopen jaren heel regelmatig over Johannes Vermeer. Dat hield natuurlijk verband met de theatervoorstelling ‘Meisje met de parel’ (2017). Ik bewerkte het boek van Tracy Chevalier en de gelijknamige film tot een nieuwe toneeltekst. In het decor waren heel wat reproducties van Vermeers werk te zien. Ook bovenstaand schilderij. Na afloop van de 20 voorstellingen werden al deze reproducties verloot onder alle medewerkers. Crew, cast en bestuur van Het Middelburgs Theater. Je kon je inschrijven voor de verloting. Dat deed ik ook. ‘Gezicht op Delft’ (op ware grote) gaf ik graag een plekje in huis. Maar helaas, het geluk was me niet welgezind. Wel kreeg ik het door ons gebruikte ‘Meisje met de parel’ cadeau met handtekening van alle spelers (m/v) op de achterzijde. Waarvoor nogmaals dank. Als ik een beetje naar links kijk, zie ik haar. Een dierbaar aandenken aan een mooie productie.

Van dit schilderij heb ik wel een grote ansichtkaart, ook zichtbaar vanaf mijn werkplek. ‘Gezicht op Delft’ heb ik al zeker een keer op vijf met eigen ogen gezien want het Mauritshuis blijft een van mijn favoriete musea.

Natuurlijk moest er een Vermeer opduiken in Mijn Digitaal Lockdown Museum. Als de nieuwe Nederlandse regering besluit om de musea na 14 januari weer te openen dan gaat deze dagelijks MDLM-serie in een tijdelijke winterslaap. Niet echt hoor maar zeker niet meer dagelijks. Blijven de musea en theaters nog langer dicht dan … nou ja, dat zien we dat dan wel weer. Volgende week gaan de scholen weer open en is kunstverteller Koen weer gewoon meester Koen.

Nog vier dagen dus. Wie komen nog in aanmerking voor een plekje in mijn MDLM? Rembrandt van Rijn, Vincent van Gogh, Francis Bacon, Marc Chagall, Edward Hopper, Malangatana, René Magritte, Escher, Jopie Huisman, Corneille, Yves Klein, Artemisia Gentileschi, Frans Hals, Lucian Freud, Jeroen Bosch, Goya, Caravaggio, Titiaan, Leonardo da Vinci, Jan van Eyck, Rogier van der Weyden, Peter Paul Rubens, Herman Brood, Anton Heyboer, Edvard Munch, Piet Mondriaan, Velasquez, Roger Raveel, Matisse, Joseph Beuys, Marcel Broodthaers, Mark Rothko, Georg Baselitz, Jan Fabre, Sandro Botticelli, Théodore Géricault, Ansih Kapoor, Karel Appel, Willem de Kooning, Luc Tuymans. Ik kan nog tientallen namen meer toevoegen. Die keuze gaan jullie en ikzelf ontdekken de volgende dagen. Ik zal er wel een persoonlijke herinnering aan toevoegen.

In de serie: BEELDENDE KUNST en MDLM

Bron: Mauritshuis

Meer werken zien van Johannes Vermeer, klik HIER