Ondertussen in Mozambique (13)

Tags

Buren, Djonasse, Foto's, Goes, Isabel, Kippen, Koffers, Mozambique, Reizen, Saloon, School

De titel moet je met een korreltje zout nemen. Ik ben nauwelijks 48u geleden aangekomen in mijn tweede thuis. Terug in Djonasse bij Isabel. Niet dat ik Isabel al heel veel heb gezien. Donderdag en vrijdag zijn lange werkdagen voor haar en vandaag stond een bezoek aan haar ‘saloon’ op het programma. Dat betekent zo’n slordige 5 uur zitten, wachten en je laten bepotelen. Een beetje pedicure, vinger- en teennagels krijgen een grote beurt – inclusief nieuwe kleurtjes en ook nog iets met haar haar. In de tussentijd deed ik grote boodschappen. Nee Thomas, niet wat jij denkt. De diepvries, de voorraadkast en de ijskast zijn weer aangevuld. Omdat maandag het nieuwe schooljaar van NSM De Walvishaai begint heb ik daar dan minder tijd voor. Er moet vooruit gedacht worden.

Met mijn gedachte ben ik nog best veel in Nederland. Meer bepaald in Goes. Ik word nog steeds wakker met liedjes in mijn hoofd uit de voorstelling IN HET SPOOR VAN DE STIER. Ook de grote WhatsApp-groep ‘De Stier’ is nog erg actief. Het delen van grappige berichtjes, links naar Google-Foto’s. Ook foto’s van achter de schermen.

Het eerste lijstjes zijn gemaakt. Een lijstje met klusjes in- en rondom het huis. Een boodschappenlijstje voor de Nederlandse School. Een voorzichtige vakantieplanning gemaakt met de zeven overgebleven vakantiedagen van Isabel. Waarschijnlijk tijdens de ‘herfstvakantie’ wat hier eigenlijk een ‘lentevakantie’ is. De laatste week van oktober. En laat ik toch in die week jarig zijn. Wordt vervolgd.

Een paar zaken die me opvallen nu ik ruim 10 weken in Europa verbleef. Het is droog. Kurkdroog. De grote doorgaande weg (Rua de Mozal) is in betere conditie. Veel putten zijn dichtgemaakt. Waarschijnlijk spoelen ze weer open als het (hard) gaat regenen. Meestal vanaf half of eind oktober. Op onze veranda hangt een irritante pisgeur. Onaangenaam. Wat blijkt? Een buurman is een kippen-business begonnen op nauwelijks 50 meter van ons bedoeninkje. Als de wind verkeerd staat waait de penetrante geur onze kant op. Isabel is gaan melden dat wij (en ook andere buren) niet gediend zijn van deze stankoverlast. Ook dit: wordt vervolgd.

Balanceer-act voor 4 koffers en handbagage (Zaventem – Brussels Airport)

Nog een laatste detail. Ik ben toegekomen met alle koffers. Vier in totaal + handbagage. ‘Vier?’ hoor ik jullie denken. Ja vier. Twee van mezelf. Een koffer vol boeken voor de schoolbibliotheek. En Isabels koffer. Weet je nog? Isabels koffer kwam nooit aan in Brussel. Het woord ‘nooit’ moet ik vervangen door ‘vierentwintig dagen te laat’. Ja, de koffer werd keurig afgegeven op een door mij opgegeven adres in Bergen op Zoom. Eind goed, al goed. Isabel blij en ik 220 euro armer omdat ik extra bagage moest inchecken. Zucht. Wordt niet meer vervolgd.

Advertentie

Ondertussen in Mozambique (12)

Tags

Bewaking, Guarda, Maputo, Mozambique, Schoenen, Stoelen, Straatverkoop

Wat je elke dag of elke week ziet valt niet meer op. Dat is voor mij niet anders. Ik was een half uurtje te vroeg in de straat waar ik een afsprak had. Ik kom daar elke week. Meestal zoek ik een plekje in de straat of in een zijstraat om de auto te parkeren. Ik stap uit, pak mijn tas en doe de auto op slot. Ik loop dan naar het huis waar ze me verwachten. Tijd tussen de auto en de poort is hooguit 30 seconden. Ik kijk vooral naar beneden – naar de vele kuilen in de straat en het trottoir.

Dit keer sta ik wat verder weg geparkeerd. Drie, vier minuten lopen. Ik blijf nog even in de auto zitten en luister naar de podcast van Musical Moods. En ik kijk wat om me heen. Ik ben in de binnenstad van Maputo in een zijstraat van een zijstraat van een grote doorgaande avenida.

Twee jaar geleden bij het begin van de pandemie werd alle (illegale) straatverkoop verboden. Dat was een figuurlijke doodsteek voor heel veel mensen en families. Geen handel, geen inkomen, geen eten, kinderen niet naar school enzovoort. Spontaan ontstane marktjes werden afgebroken maar al gauw verschenen de kruiwagens en de steekkarren met koopwaar weer in het straatbeeld. Zo ook de kleine tafeltjes en opengeklapte kartonnen dozen met fruit, groente, schoolboeken, kammetjes en zeepjes, koekjes, schoenen, prularia en ik kan nog wel even doorgaan. Uiteraard werd deze handel weer gedoogd want de inbraak-cijfers gingen razendsnel omhoog. Je begrijpt vast waarom.

Vanuit de auto zie ik zo’n verkoopplekje …

Wat zie je? De hoek van een straat met een verbrokkeld muurtje. Een paar auto’s, blauwe lucht. Een paar huizen, bomen, bovengrondse elektriciteitspalen en draden. Vuilniscontainers en heel slecht onderhouden trottoirs. En … schoenen op het muurtje op een kartonnen ondergrond. Een schoenwinkel dus. (*)

Als ik wat dichterbij kom om deze foto te maken hoor ik iemand achter mij half grommend vragen wat ik doe of wil. De verkoper zat aan de overkant van de straat – in de schaduw op een kapotte stoel – te prutsen aan zijn mobieltje. Hij had het goed ingeschat dat ik geen echte klant ben. Ik wenste hem vriendelijk goede middag en liep naar mijn afspraak.

Omdat ik mijn telefoon (lees: camera) nog in mijn handen had, maakte ik nog een foto van iets heel alledaags.

En wat zie je nu? Een straat met bomen, een paar auto’s, muren van huizen, ijzeren poorten maar vooral drie kapotte stoelen. Enig idee wat die daar doen? Bijna alle huizen hebben een privé ‘guarda’ in dienst. Een bewaker voor de poort. Meestal mannen die ook nog wat andere klusjes voor de bewoners opknappen. Auto wassen, planten water geven, de hond uitlaten, de poort openen en sluiten voor de bewoners en bezoekers en nog wat van dat soort zaken. Het overgrote deel van de tijd zitten ze te zitten. Hun opdrachtgevers geven hen een stoel want op de grond zitten kan natuurlijk niet.

Haha … ik heb nog NOOIT een stoel zonder mankementen of schade gezien. Af en toe fotografeer ik een stoel. Nooit mét de man op de stoel, dat hoort niet. Ze zouden het ook niet tolereren want dan steel je een stukje van hun ziel. Ook ’s nachts zitten duizenden mannen op zo’n stoel, meestal gewikkeld in een extra jas of een deken, de poort te bewaken. Het dievengilde is op pad … Soms wordt er gedamd, meestal worden er duizenden uiltjes geknapt.

Expats en rijkere Mozambikanen hebben contracten met geüniformeerde security compagnies. Dan bestaat er geen persoonlijke band met de guarda’s want zij draaien gewoon hun diensten op plaatsen waar de rooster-manager ze heen stuurt. In onze buurt – zo’n 25 kilometer van hartje Maputo vandaan – zie ik weinig bewakers. Ja, wel bij condominio’s – een groep huizen achter een gezamenlijke muur en toegangspoort. Deze bewakers zijn in dienst van een beveilingsbedrijf met een 24/7 service.

(*) Natuurlijk zijn er ook (veel) gewone schoenwinkels in Maputo.

In de serie: ONDERTUSSEN IN MOZAMBIQUE

Ondertussen in Mozambique (11)

Tags

Corona, Costa do sol, Covid-19, Heet, Herfst, Maputo, Mozambique, Strand, Weer, Weerberichten

We zijn alweer halverwege oktober. De dagen en weken rijgen zich aan elkaar zonder veel bijzonderheden. Ik ben aan het werk. Isabel is aan het werk. Af en toe kijken we ’s avonds even televisie. Dat is 95% van de tijd iets op Netflix. Het lokale nieuws heeft zelden onze belangstelling. Ik scroll even door de Engelstalige krant, ’s morgens luisteren we even naar de radio. Vooral Isabel en dat is dan meestal voor het weerbericht. “Wat trek ik aan?” Zij dus, ik ben uiterst saai wat (werk) kleding betreft. Meestal kijk ik wel een paar dagen vooruit. Deze week is het warm. Correctie: deze week is het heet.

Ja, je ziet het goed. 40 graden Celsius op 14 oktober. Dat zijn temperaturen voor januari en dan ook nog niet elke dag in januari. Een uitzonderlijk hete week. In huis maakt de airco overuren. Gelukkig zijn we ook veel uit-huis, dat scheelt heel wat kosten op de energierekening. Dat laatste is niet helemaal correct want je krijgt hier (in Mozambique) geen energie-rekening. Je betaalt namelijk vooraf. De meeste huizen zijn aangesloten op het elektriciteitsnet van EDM. Er is geen ‘vrije markt’. In huis heb je dan een meter. Je koopt van te voren elekricitieits-credits. De code die je ontvangt voer je in op de meter. Als de credits ‘op’ zijn, slaat je elektriciteitssysteem uit totdat je weer ‘energie’ koopt. Ik ben er al lang aan gewend. Op het bonnetje kun je wel lezen hoeveel je betaalt per kilowatt. Ik hou me daar zelden mee bezig want je moet het nu eenmaal betalen. Het blijft doodzonde dat zonne-energie hier nog nauwelijks is doorgedrongen. Eigenlijk onbegrijpelijk. Er zullen vast weer mooie woorden gesproken worden volgende week in Glasgow maar de dagelijkse praktijk is weerbarstig.

‘Ondertussen in Mozambique’ gebruikte ik vandaag als titel. Dus moet ik ook iets melden over corona / covid-19. Sorry. Hou je van cijfers? Het dodenaantal staat vandaag op 1924. Of de besmettingen weer toenemen, weet ik niet. Sinds enkele weken zijn de beperkende maatregelen deels ingetrokken of versoepeld. En meteen ging het mis volgens de regering. Overvolle stranden. Geen afstand houden. Geen mondkapjes.

Dit is een foto uit een plaatselijke krant. WhatsApp overstroomde figuurlijk met soortgelijke foto’s. In het eerste weekend na het (deels) loslaten van de strenge voorschriften ging het ook in het verkeer mis. Veel meer dodelijke ongelukken dan de anderhalf jaar hiervoor, meestal door roekeloos rijgedrag – al dan niet onder invloed van alcohol. Na het tweede weekend met overvolle stranden greep de regering in. De vijftien meest populaire stranden in het land zijn voorlopig gesloten. Dat betekent: niet op het strand zitten, niet langs de vloedlijn wandelen, niet zwemmen. Een totaal strand-verbod. Politietoezicht. Ook niet als je bent gevaccineerd. Stel je dat eens voor aan een Europese kust …

Zal ik het hier maar bij laten? De overgrote meerderheid van mijn lezers / volgers staat aan de vooravond van koudere, natte periodes. Herfst en winter. Dan moet ik jullie maar terug naar jullie eigen realiteit ‘flitsen’. Laat ik dat doen met een mooie ‘herfstfoto’ die ik een paar dagen geleden op Twitter zag.

Ik drink een koud biertje en straks eten we paella. De witte wijn ligt koud. Ik ben blij dat ik straks nog even in het zwembad kan springen. Até a próxima vez.

ps. Zondag is het 23c en wordt er veel regen voorspeld.

Ondertussen in Mozambique (10)

Tags

Beperkingen, Corona, Corona-virus, Covid-19, Europa, Metical, Mozambique, Pandemie, Reizen, Sinopharm, Sputnik, Vaccin, Wisselkoers

Anderhalve meter samenleving, ic-capaciteit, viroloog, mondkapje, winkelbelafspraak, reisverbod, visiteverbod, horecaverbod, quarantaineplicht, vaccinatiepaspoort, testcertificaat, bubbel, zoönose, essentiële winkels, fieldlab, het oude normaal, PCR-test, thuisquarantaine, zelftest, antivirale middelen, contactberoepen, groepsimmuniteit, hoestschaamte, wachtvak, intelligente lockdown, avondklok, kweekstokje, isolatie, outbreak management team, risicogroepen, RIVM, phizer, social distancing, vitale beroepen, coronahamsteren, maskerdiscipline, coronakapsel, kuchscherm, veiligheidregio, Catshuisoverleg, complottheorie, trombose, zelfisolatie, aerosol, afhaalrestaurant, zwerfkapje, anticoronafeest, boodschappenservice, coronabuikje, zorgapplaus, astrazeneca, lockdownbaby, coronadode, online lesgeven, complotdenker, druktebarometer, ellebooggroeten, eenzaamheidsvirus, zoom, handgel, knuffelcontact, blijf in uw kot, raamvisite, reproductiecijfer, reuk- en smaakverlies, testevenement, routekaart, sneltest, swab, teststraat, uitbraakteam, viruswaarheid, viruswappie, astrazeneca-stop, standje omgekeerde cowgirl, tweede golf, miljarden KLM-steun, afhaalkoffie …

Is er een illustrator die een kwartetspel kan maken van bovenstaande termen? Waarschijnlijk een geweldig sinterklaascadeautje 2021 – leverbaar met een bijpassend gedicht.

Ik probeer de huidige pandemie-situatie met een optimistische bril te bekijken maar dat is niet altijd gemakkelijk. Somberheid klopt af en toe kortstondig op de deur. Misschien is ‘apathisch’ een juistere omschrijving. Net als mijn afwisselend verblijf in BEL/NL en Mozambique is mijn planning afhankelijk van de (on)mogelijkheden op beide plaatsen. En het beeld verandert voortdurend. Wat kan volgende maand? Wat kan eind juni? Wat kan eind augustus? Niemand die het echt weet. Het begint op geloven te lijken en niet meer op wetenschap.

Ik ben voornamelijk een brave burger die zich niet al te druk maakt over de beperkingen. Leuk is anders maar ik tel mijn zegeningen. In Mozambique is er in het dagelijks leven niet heel veel veranderd. Er is een avondklok van 22u tot 04.30. Dat zijn de uren dat ik blij ben dat ik in mijn bedje lig. Alle winkels zijn gewoon open met één beperking. Alcohol mag niet verkocht worden op zondag en ook niet van maandag tot zaterdag na 13u. Restaurants moeten om 20u de deur sluiten. Er zijn geen evenementen – geen theatervoorstellingen, geen festivals, geen concerten. Veel vrienden – net als ik – zoeken alternatief werk want er moet wel brood op de plank komen. Mondkapjes zijn verplicht in het openbaar vervoer en in alle winkels. Op straat mag je het zelf weten. Officieel zijn de populaire stranden af en toe gesloten. Er zijn weinig trouwfeesten, begrafenissen zijn in beperkte kring. Privé-feestjes zullen er vast wel zijn. Ook mijn verjaardag in oktober. Sorry. Nul infecties. Oef. Bubbels zitten voorlopig nog enkel in flessen. Na de besmettingspiek begin januari – veel expats hielden zich niet aan de regels – zijn de cijfers weer afgevlakt. Ik toon wat getallen.

• 

• 

• 

In vergelijking met de meeste Europese landen zijn dit positieve getallen. Bijna 800 doden op een bevolking van 30 miljoen mag je natuurlijk niet positief noemen. Maar toch. Isabel kreeg een eerste uitnodiging voor vaccinatie via haar werk. Een belangstellingsinventarisatie. Nog geen concrete data. Haar werkgever overweegt om samen met andere bedrijven vaccins te kopen op de commerciële markt. Ofwel Sinopharm ofwel Sputnik. Het komt dan ook ter beschikking van partners van werknemers. Ze (we) zullen er wel zelf moeten voor betalen. Hoeveel? Geen antwoord. Voorlopig meer vragen dan antwoorden.

Er kan (mag) gereisd worden, ja … maar de hele rompslomp van PCR-test, last minute test, 10 dagen thuisisolatie is heel goesting-dodend. Voorlopig zit intercontinentaal reizen nog niet in de planning. Wat is essentieel? Wat is plezier? Wat is noodzaak? Ook weekendjes naar een buurland zijn herinneringen in fotomapjes. Afgelopen jaar (maart / april 2020) dachten we nog optimistisch dat het in de (Europese) zomer wel over z’n hoogtepunt heen zou zijn. Niet dus. Op Facebook plaatste ik een link naar een essay op OneWorld.nl (een opinie) over hoe ‘Het Westen’ de rest van de wereld heeft besmet. Niet persé mijn mening maar wel interessant om te lezen.

Dan is er nog een dingetje. Geld. De laatste jaren kreeg ik voor één euro ongeveer 95 meticais. Dat is drastisch veranderd. Dramatisch zelfs. Eén euro vandaag is slechts 66 meticais waard. HELP. Ik schrijf het met opzet met hoofdletters. En de prijzen van bijna alle alledaagse producten in de supermarkt gaan omhoog. Als ik euro schrijf, kan ik ook dollar, pond, rand of krone schrijven. En niemand die het me kan uitleggen. Pot de centrale bank de lokale munt op om zo een (fake) schaarste te creëren? Mozambikanen kunnen dus goedkoper ‘shoppen’ in de Verenigde staten of in Europa (Portugal) maar niemand heeft geld om daar ook daadwerkelijk naar toe te gaan? Zijn er een paar hoge partijbonzen met een overschot aan lokaal geld dat omgezet moet worden in dollars? Hoe kan een terroristisch conflict (in het noorden) de munt sterker maken? Mozambique is een internationaal drug-doorvoer-land geworden. Speelt dat een rol? Leg het me uit (in eenvoudige bewoordingen). Toeristen komen toch al niet maar met zo’n belabberde wisselkoers hebben ze in Mozambique ook niets te zoeken. Dit artikel stond afgelopen week in de lokale (Engelstalige) website-krant.

Laat ik maar niet verder kijken dan ons eigen bedoeninkje. Genieten van de fruitbomen en de tuin. Avocado, bananen, citroenen, passievrucht, guave. Verse eitjes, het zonnetje, weinig regen in deze tijd van het jaar. Komt tijd, komt raad.

In de serie: ONDERTUSSEN IN MOZAMBIQUE

Ondertussen in Mozambique (9)

Tags

Afrika, Aids / HIV, Armoede, Bloemen, Citroen, Fruit, Matola, Mozambique, Natuur, Straatkinderen

Tweemaal per week rij ik ’s morgens vroeg via de N4 naar Matola Cidade. Ik geef daar van 7 tot 9 uur Nederlandse les aan Denisse. Ik passeer dan de stoplichten bij Construa en Shoprite tussen half zeven en kwart voor zeven. Op de middenberm – die daar tamelijk breed is – worden op dat moment een stuk of zes jongens wakker. Straatkinderen. De ene morgen liggen ze op een stuk karton nog onder hun dekens. Een volgende ochtend zitten er al een paar rechtop of zoeken een boom of lantaarnpaal om te plassen. Een schrijnende realiteit.

Slapende kinderen op de middenberm van de N4

Overdag zie ik ze niet. Of er een stilzwijgend akkoord is met de buurt weet ik niet. Ik denk dat ze daar mogen zijn (slapen) tot zeven uur en dan op moeten krassen. Ik schat de jongens tussen tien en dertien jaar. Er rijden dagelijks duizenden forenzen langs, op weg naar school en werk. Hartverscheurend maar het stoplicht springt weer op groen en ik rij verder. Regelmatig krijg ik de vraag of ik hier tegen kan. Tegen dit soort taferelen? Pure armoede. Ja, ik kan daar tegen maar realiseer me dan altijd weer dat ik geluk heb gehad dat mijn wieg niet in een Afrikaanse sloppenwijk stond.

Nog een verontrustend bericht in de krant deze week: “Mozambique: 2,2 miljoen mensen leven met HIV / Aids, 860 jongeren worden wekelijks besmet.” De getallen duizelen in mijn hoofd. Gelukkig is er wel grote vooruitgang in de behandeling. Medicijnen. Maar het aantal nieuwe besmettingen blijft verontrustend hoog. 

Laat ik met een paar foto’s uit onze tuin eindigen. Nog zes dagen en de dagen worden weer langer. Joepie. Afgelopen nacht was het koud. 10c – bijna volle maan. Het heeft al maanden niet meer geregend. Het gras wordt geel-bruin. Maar nog steeds tikt de thermometer de 30c aan in de vroege namiddag. En bloeit er van alles. Dat houdt nooit op.

Maracujá (passievrucht) in eigen tuin

Het hele jaar staat er wel iets in bloei in onze tuin

Citroenen in de achtertuin

Een onverwacht cadeautje

Ik hou van planten maar heb weinig verstand van namen. Deze plant is nu een kleine meter hoog. We hebben er verschillende van – een beetje als afscheiding tussen oprit en grasveld. En daar was plots – voor het eerst – een bloem. Het bleek een eendagsvlieg te zijn. ’s Morgens in bloei, ’s middags al gesneuveld door de wind. Ik vind deze bloem prachtig. Wie weet hoe deze bloem / plant heet? Ik vind het een soort anemoon bij koraalriffen. Iets uit een sprookje of een tekenfilm. Voor één dagje bij ons in de tuin. Prettig weekend.

In de serie: ONDERTUSSEN IN MOZAMBIQUE

 

Ondertussen in Mozambique (8)

Tags

Brood, Citroen, Djonasse, Gas, Hondsdolheid, Lekkage, Loodgieter, Matola, Mazelen, Mozambique, Tuin, V-Day, Vaccinatie, Verkiezingen, Zambezi, Zonsondergang

In mijn jeugd was 8 mei een officiële feestdag. En een datum uit de geschiedenisboeken. V-Day. Wapenstilstand – einde van de Tweede Wereldoorlog – capitulatie van nazi-Duitsland.

Vandaag een door-de-weekse-dag in zonnig Matola, Mozambique.

Hoofdpunten in het Mozambikaanse nieuws: Boot gezonken op de Zambezi rivier. Zes mensen verdronken – dertien mensen vermist. Het Ministerie van Volksgezondheid van Mozambique begon maandag met een Vaccinatiecampagne tegen poliomyelitis en mazelen in Beira, met als doel 83.553 kinderen te bereiken. Hondsdolheid – in de wijk waar ik afgelopen week naar de film ging, is het ministerie van Landbouw en Voedselveiligheid van plan 14.500 honden en katten te vaccineren tijdens de drie weken durende campagne. Verkiezingen. Met nog vijf maanden te gaan voor de algemene verkiezingen op 15 oktober, mist de Mozambikaanse staat nog steeds bijna 60 procent van het benodigde budget. Maar dat maakt de minister van Economie en Financiën niet ongerust, die heeft er alle vertrouwen in dat de verkiezingen gewoon zullen plaatsvinden. (Bron: Club of Mozambique)

Ik ben een dag of tien geleden begonnen met zelf brood te bakken. Mmm.

Vers brood uit ‘eigen bakkerij’

In Bergen op Zoom had ik een broodmachine – ooit gekregen van buurman Peter. Ik kocht kant en klare brood-mix. Water toevoegen en de machine deed de rest. JJ vroeg me waarom ik nu geen brood meer bakte. Nooit bij stilgestaan. Hij deelde een eenvoudig recept. Dan ga ik dat uiteraard meteen uitproberen. Het brood hierboven is het derde probeersel. Met zaden en noten. Bakker Koen gaat zondag pistolets maken. Of harde broodjes zoals ze dat in Nederland noemen.

Het avocado-seizoen zit er bijna op. Nog twee of drie zie ik er hangen in de boom achter ons huis. Jammer maar het was weer lekker smullen dit jaar. We hebben ook verschillende citroenbomen. Groene, puisterige citroenen die er niet mooi uitzien en veel pitjes hebben. Maar het sap is even lekker dan van mooie gele soortgenoten. En toen was er plots een reuze-citroen. Zie de foto hieronder …

Citroen uit eigen tuin

Ik heb er een ei naast gelegd om de verhouding beter te kunnen weergeven. Wat een joekel.

Veel materiaal dat je hier koopt in de winkel is van inferieure (lees: Chinese) kwaliteit. Een waterslang – nauwelijks drie jaar oud – onderaan de keukenboiler begon vorige week te lekken. Roest. Wat begon met een paar druppels werd al gauw veel druppels en een natte vloer. We hebben een prima canalizador (loodgieter) die meteen wilde langskomen. Probeer dat maar eens te vinden in België of Nederland …

Canalizador aan het werk

Op de foto zie je ook twee gasflessen van Petro-gas. Een kleine en een grote fles. Ze zijn ‘veilig’ vergrendeld met fietskettingen en staan meestal achter een traliehek. Maar Petro-gas bevoorraadt zijn leveranciers niet of heel sporadisch. Een flink probleem. Ik ben afgelopen dagen al op zes adressen langgewenst … niets – nada. Nog even en dan toch maar overwegen om over te stappen naar het Galp-Systeem – dat is veel couranter. Maar dan moeten er wel nieuwe flessen gekocht worden. En dat is duur. Nog even uitstellen …

De dagen worden nu snel korter. Ik bedoel natuurlijk: de uren daglicht. Vandaag kwam de zon op om 6.17 en gaat onder om 17.15

Maputo – Catembe brug – zonsondergang

Korte dagen betekent dat Isabel (bijna) in het donker van huis gaat (nog net niet) en in het donker thuis komt. Ik mis de lange avonden met daglicht in de Europese zomertijd. Maar of ik ze wil inruilen voor de koude temperaturen? Nee, dat nu ook weer niet. We eten nog steeds buiten op de veranda – in korte broek en tshirt – en dat is vaak om acht uur ’s avonds. Graadje of vijfentwintig … Dus nee … niets te klagen.

In de serie: ONDERTUSSEN IN MOZAMBIQUE

Ondertussen in Mozambique (7)

Tags

Beira, Cycloon, IDAI, Mozambique, Natuur, Natuurgeweld, Overstromingen, Tropische storm

Terwijl de hele wereld – heel terecht – naar de verschrikkelijke moordaanslagen in Christchurch (Nieuw Zeeland) kijkt, likt ook midden Mozambique zijn wonden.

Cycloon Idai komt aan land

Een krachtige tropische storm stortte zich gisteren op Beira, de tweede stad van het land – 500.000 inwoners. De schade is aanzienlijk. Kapotte billboards, veel elektriciteitspalen zijn omgevallen waardoor er overal elektriciteitskabels in de plassen liggen. Ontwortelde bomen. Beschadigde infrastructuur en communicatie. Vernielde daken. Windsnelheden tot 170 km per uur.

Idai houdt huis in Beira

In de noordelijke provincie Zambezi werden dorpen langs de kuststrook afgesneden van het vasteland door de stormvloed. De Mozambikaanse televisiezender TVM meldt dat minstens vijf mensen zwaar gewond zijn geraakt.

Cycloon Idai in midden Mozambique

Cycloon Idai dumpte nog meer water en bracht vernietiging in gebieden waar tientallen mensen al zijn gedood en tienduizenden mensen zijn ontheemd door overstromingen in de afgelopen weken. Sinds oktober kwamen meer dan 50 mensen om het leven door overstromingen in hetzelfde gebied. Ruim 800.000 mensen zijn getroffen en hebben op de een of andere manier hulp nodig. Voor voedsel, voor onderdak. Vele honderduizenden akkertjes staan onder water en dat betekent zeer waarschijnlijk geen oogst. Dus geen voedsel. En dat schrijnend genoeg na een lange periode van extreme droogte. President Nyusi vreest zeker duizend doden. 90 % van de infrastructuur is verwoest. Lees HIER.

Zijn wij ook getroffen? Nee, we wonen relatief ver van de streek waar Idai zoveel schade heeft aangericht. Mozambique is een groot land. Ik probeer het te vergelijken en iets te verduidelijken … De afstand tussen Maputo en Beira is ongeveer 1100 km. Dat is hetzelfde als de afstand Antwerpen – Marseille.

Een dag later heeft ook de Nederlandse pers aandacht voor dit natuurgeweld. Klik HIER.

In de serie: ONDERTUSSEN IN MOZAMBIQUE en #10/40

Ondertussen in Mozambique (6)

Tags

Brug, Katembe, Landbouw, Maputo, Moamba, Mozambique, Regenboog, Sinterklaas, Terreur, Zwembad

Het was warm. Drie dagen ongeveer 40c. Dan praten zelfs de Mozambikanen over het weer. In Tete – in het noord-westen – tikte de thermometer maandag 47.6c aan. Te heet. De airco maakt overuren. Dat is meer iets voor half januari. Nu dus al eind november.

Goed ik ga het vandaag niet over het weer hebben. Ik kom nog even terug op mijn stukje over SIMO en de onmogelijkheid om te pinnen. Dat probleem is (voorlopig) opgelost. De Nationale Bank – 51% aandeelhouder – wil niet verder met de Portugese firma die de software levert. Dus black out, de Portugezen trokken de stekker eruit. De commerciële banken – 49% eigenaar – zijn het daar niet mee eens. Zij betaalden dus zelf – elk naar rato – de achterstallige rekeningen. Hun klanten leden namelijk inkomsten-derving tot wel 90% van hun dagelijkse omzet. Alles is voorlopig weer bij het oude. De privé-sector lost de problemen van de overheid op. Het zoveelste bewijs van mis-management. Laat ik maar verder gaan met goed nieuws.

De nieuwe Maputo – Katembe brug

De langste hangbrug van Afrika

De brug is in gebruik. Al in 1989 werden de eerste plannen ontwikkeld. De Maputo-Katembe-Brug – ruim 5 kilometer lang inclusief op- en afritten – is een hangbrug over de Maputo-baai in het zuiden van Mozambique. De brug verbindt de Mozambikaanse hoofdstad op de noordelijke oever met de buitenwijk en district Katembe aan de zuidelijke oever.

Foto van de brug vanuit Hotel Rovuma

De bouwwerkzaamheden begonnen in 2014 en de brug werd officieel geopend op 10 november 2018. De bouwwerkzaamheden werden uitgevoerd door de Chinese China Road en Bridge Corporation. Een groot deel van het project wordt gefinancierd met leningen van de Chinese Exim Bank. Kosten ca 675 miljoen euro.  Lees meer.

Terreur

Ook Mozambique ontsnapt niet aan terreur. In het uiterste noord-oosten – dichtbij de grens met Tanzania – is een Islamitische terreur-organisatie actief. Afschuwelijk. Afgelopen vrijdag met twaalf slachtoffers in een dorp. Executies en brandstichting. Twintig doden in één week. Gevolg: duizenden Mozambikaanse vluchtelingen die de Rovuma-rivier oversteken richting ‘veilig’ Tanzania. Ik las dit nieuws op een Vlaamse website. Hier is weinig aandacht voor deze terreur. Maputo ligt heel ver weg van deze brandhaard. Verschrikkelijk. Een vreemd detail om te vertellen … ik las dit bericht eerst op een Vlaamse website. Mozambique wachtte maar liefst vijf dagen met dit bericht naar buiten te brengen. Waarom? Geen flauw idee. Waarschijnlijk een vorm van censuur. Maar ik begrijp niet waarom. Waarschijnlijk omdat in dezelfde provincie (Cabo Delgado) gas en olie is gevonden. Dus kunnen buitenlandse investeerders worden aangetrokken. Alsof zij geen nieuws volgen. Lees meer.

Gaan we boeren?

Ja, je leest het goed. Isabel heeft een paar jaar geleden landbouwgrond gekocht in de buurt van Moamba. Zo’n veertig kilometer bij ons vandaan. Heel langzaam ontwikkelen we deze twee hectaren in the middle of nowhere. Begin deze week werd het land omgeploegd. Ik zal er nog een keertje wat uitgebreider over schrijven. Nu een foto.

Het land wordt omgeploegd

En dan zijn er natuurlijk de dag-dagelijkse perikelen. Te vaak staat mijn auto in de garage ter reparatie. De man die het zwembad schoonmaakt en de kwaliteit van het water controleert is al een week onbereikbaar. Waarom? Ook geen flauw idee. En morgen kruip ik weer in de jaarlijkse rol van de man met een witte baard die op de Nederlandse ambassade veel kinderen blij zal maken met cadeautjes. En wie assisteren hem? De regenboog-pieten. Want zij zijn op zoek naar het eind van de regenboog – die naar verluid in Maputo staat.

In de serie: ONDERTUSSEN IN MOZAMBIQUE

Ondertussen in Mozambique (5)

Tags

Boane, Boechout, Djonase, Gemeenteraad, Isabel, Matola, Mozambique, Stemmen, Verkiezingen

Gemeenteraadsverkiezingen

Aanstaande zondag gaan de Belgen (verplicht) naar de stembus om nieuwe gemeenteraadsleden te kiezen. Ik volg het een beetje via internet en de Vlaamse kranten. Boechout. Mortsel. Antwerpen. De Mozambikanen zijn vandaag aan de beurt. Dat betekent ook een extra vrije dag.

Foto: © Noticias

Bij gebrek aan goed functionerende postbezorging moet je je in Mozambique van te voren registreren als kiezer. Je krijgt dan een persoonlijke stempas. Isabel haalde haar stemkaart enkele maanden geleden in een plaatselijke school – die daarvoor was ingericht. Vanochtend vertrok ze al op tijd om te stemmen. Er stonden geen stembussen in diezelfde school. Wel een aantal – vooral oudere mensen – die mopperen en hun beklag doen. “Er kan hier niet gestemd worden want deze locatie behoort niet tot een municipio / gemeente.” Geen informatie hierover tijdens de registratie. Ze had eventueel wel kunnen gaan stemmen in Maputo of Boane maar had dan een ander pasje nodig. Ik schreef er al eens eerder over. Wij wonen in een ‘betwist gebied’. Officieel wonen wij in Matola maar Djonasse en Djuba behoren tot het district Boane. Een administratieve patstelling. Dus vandaag geen blauwe inkt-vinger voor Isabel.

Afgelopen week was er voor het eerst iets te merken dat er verkiezingen aankomen. Veel vlaggen, veel nieuwe t’shirts van Frelimo. Toeterende auto’s. Ik ging op zoek naar partijprogramma’s van de drie grootste partijen. Ik vond niets. Ik vroeg mijn schoonvader waar ik die informatie kon vinden. Hij lachte me vriendelijk toe (uit). Die bestaan niet. Waar stem ik dan op – mocht ik mogen stemmen? Geen antwoord. Op de partij. Frelimo. Renamo. MDM. Maar wat de partijen in ‘mijn’ gemeente willen realiseren is onbekend.

De Nederlandse ambassade stuurde gisteren een ‘whatsapp-alert’ uit om de komende dagen manifestaties, demonstraties en mogelijk oproer te vermijden. En thuis te blijven als dat kan. Verwachten ze toestanden? Ik weet het niet. Waarschijnlijk zal het wel wat onrustig zijn want verkiezingsuitslagen worden in dit deel van de wereld altijd in twijfel getrokken door de verliezers. En dat zijn altijd dezelfde. Rara hoe kan dat? En de geruchten over fraude en manipulatie zullen er – traditiegetrouw – ook komen.

In de serie: ONDERTUSSEN IN MOZAMBIQUE

Ondertussen in Mozambique (4)

Tags

Armoede, HDI, Human Development Index, Mozambique, Niger, Noorwegen, Rapport, Verenigde Naties

Het wordt een triest overzicht. Beroerde cijfers voor Mozambique. De realiteit achter de cijfers is natuurlijk het meest verdrietige nieuws want dat gaat over mensen. Mijn buren, mijn (schoon) familie. Dit stukje – uit Lusa en Club of Mozambique – gaat over “De menselijke ontwikkelingsindex”. Misschien een beetje een abstract begrip. De cijfers en een woordje uitleg maken het wat begrijpelijker.

Op het strand bij laag water

Mozambique is het negende land onderaan de lijst op de Human Development Index (HDI) – de menselijke ontwikkelingsindex. Nummer 180 van de 189 landen die zijn onderzocht in een wereldwijd rapport van het ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties (UNDP).

Lokaal transport

Het rapport kijkt naar de gegevens over 2017. Het werd afgelopen week gepresenteerd in New York. Er wordt een waarde toegekend aan Mozambique van 0,437 HDI wat aanzienlijk hoger is dan bij de vorige meting (0.418 HDI). (*)

Nog steeds staat Mozambique (27 miljoen inwoners / 20 keer groter in oppervlakte dan Nederland) daarmee in de lijst van 38 landen in de categorie “lage ontwikkeling” .

Deze index is gebaseerd op factoren zoals de gemiddelde levensverwachting, die in Mozambique 58,9 jaar is. Jaren van scholing – gemiddeld slechts 3,5 jaar, één van de laagste cijfers ter wereld. Mozambique vertoont hierbij een opvallende ongelijkheid tussen mannen (4,5 jaar scholing) en vrouwen (2,5 jaar scholing).

Ter vergelijking, Noorwegen – het meest ontwikkelde land ter wereld – heeft een HDI van 0,953 en 12,6 jaar effectieve scholing. In de basisscholen in Mozambique heeft elke leraar gemiddeld 55 leerlingen, terwijl in Noorwegen elke leraar maar negen kinderen onderwijst.

De toekomst

Het geboortecijfer geeft gemiddeld vijf kinderen per vrouw in de vruchtbare leeftijd aan.

Mozambique is het vijfde slechtste land voor tuberculose, dat gemiddeld ongeveer 140 mensen per 100.000 in de wereld aanvalt, maar in Mozambique treft het 551 mensen per 100.000 mensen.

Met ongeveer 84,6% van de werknemers in onzekere banen, is het bruto binnenlands product per hoofd van de bevolking, berekend volgens koopkracht-pariteitseenheden, $ 1,136 USD. Het wereldgemiddelde is $ 15.339 USD

Het land met de slechtste / laagste score ter wereld is Niger, met een score van slechts 0,354 HDI.

Ik hoor jullie denken bij het lezen van dit stukje ‘Hoe houdt Koen (en Isabel) het vol in zo’n arm land?’ Een goede vraag, een terechte vraag. Het antwoord is uiteraard veel minder gemakkelijk te geven. Zie ik deze armoede, de lage ontwikkeling van velen, de vele zieken enzovoort? Ja en nee. Wij wonen in de nabijheid van de hoofdstad, min of meer in een groene buitenwijk. Ons huis en tuin zijn in de onmiddellijke omgeving bovengemiddeld van kwaliteit en grootte. We zijn aangesloten op water en elektriciteit. Zonder leverings-garantie moet ik erbij vertellen. We wonen aan een zandpad met diepe kuilen – problematisch na veel regen – zo’n 400 meter van een doorgaande asfaltweg. Niet heel ver van Zuid Afrika. We hebben links en rechts veel arme buren die hun geld verdienen als bediende, timmerman, metselaar of wasvrouw. En dat zijn dan de ‘gelukkigen’ want velen hebben geen betaalde baan. Zij verkopen in geïmproviseerde stalletjes tomaten, uien en fruit van het seizoen. Of ze hebben een verkooppunt aan huis van bier, cola, brood, telefoonkaartjes en zakjes snoep. Of ze verdienen wat bij met nagels lakken of haren vlechten van senhoras die zich dat kunnen veroorloven. De meesten hebben een stukje grond in de buurt dat ze bewerken. Maïs, maniok en aardnoten zijn de belangrijkste producten die ze verbouwen voor dagelijks gebruik. Er scharrelen kippen rond op het zandpad waarvan ik niet weet van wie ze zijn. Er staan ook veel chiquere villa’s op loopafstand van ons huis – ook van mensen die tijdens de week op een flat in de binnenstad van Maputo verblijven.

Dus ja … ik zie de armoede om me heen. De bovenstaande cijfers gaan ook op voor de hoofdstad maar in iets mindere mate dan op het immense platteland. Er zijn scholen en ziekenhuizen. Er zijn winkels in de buurt. Er is openbaar vervoer naar de stad voor redelijke prijzen. Wij hebben het goed – zeker in vergelijking met het overgrote deel van de bevolking. We proberen hier en daar een beetje te helpen. Ik wil daar niet over uitweiden want dat wordt algauw misplaatste borstklopperij.

Als ik vorige week enigszins idyllisch en lyrisch schrijf over de fruit- en groenten-stalletjes langs de kant van de weg, vergeet ik te vermelden dat de verkopers op schrale zandgronden (duingebied) wonen en leven. Kleine huisjes – vaak onbeschermd voor de zomerse zon. Dat ze soms kilometers moeten lopen om water te halen in jerrycans. Dat ze koken op houtskool en nauwelijks gevarieerd eten. Dat hun enige inkomsten het fruit is dat ze verkopen aan ‘rijke toeristen’ op weg naar de paradijselijke (bounty) stranden. En dat de kinderen al vroeg moeten helpen met water sjouwen, fruit verkopen of de akkers bewerken. School is vaak te ver weg of er is geen geld om de meester wat extra te geven zodat ook hun kind wat aandacht krijgt.

Ik schreef eerder over de begrafenissen van familieleden. Meestal veel te jong gestorven. Het zijn bijna altijd arme mensen, wonend in kleine huisjes met golfplaten op het dak. Ze slapen op rieten matten die ze ’s avonds uitrollen. Hun tuin is de voorraadschuur – nu gebruik ik een veel te mooi woord – voor de keuken. Het meest voorkomende beroep in Mozambique is ‘empregada’. Huisbediende, meid.

Een zonnige zondag – strand bij Costa do Sol (Maputo) – Bron: Folha de Maputo

(*) Volgens de auteurs van het rapport komt de evaluatie van Mozambique mogelijk niet helemaal overeen met de werkelijkheid, omdat ze niet alle door de UNDP op tijd gevraagde gegevens heeft verzameld en gepresenteerd.