Vijftig jaar geleden

Tags

Boechout, Camping Tante Doortje, Familie, Overlijden, Terschelling

Wie weet nog wat hij precies vijftig jaar geleden deed? Op 6 augustus 1967. Waarschijnlijk zal (bijna) iedereen die deze vraag leest, ontkennend moeten antwoorden. Ik weet nog veel van die dag. Natuurlijk omdat dit een gedenkwaardige dag is in mijn leven. Ik vertel wat meer onder de foto.

Mijn familie – voorjaar 1962

Op de bovenste rij: Frans Schyvens, mijn vader. Lutgart De Smedt, mijn moeder. Emilia Claes, mijn bomma. Jules Schyvens, mijn bompa. En voorop Koen Schyvens, ikzelf hehe en Bart Schyvens, mijn broer.

Verdrietig maar waar is het feit dat ik de enige ben die nog in leven is. Jeetje. Zucht. Ik wil het vandaag hebben over mijn Bomma en die dag, precies vijftig jaar geleden.

Wij waren op zomervakantie op Terschelling. We zouden bijna twee maanden wegblijven. Mijn ouders zaten in het onderwijs – dus vakantie van 1 juli tot 1 september. Wij kampeerden op Camping Tante Doortje in Hoorn (Terschelling). Het was onze tweede vakantie op Terschelling. Ik herinner me onze bruine bungalowtent. Links en rechts een slaapcabine en achteraan een uitbouwtje dat als keuken dienst deed. Het was een zeer eenvoudige camping. Twee houten hokjes die dienst deden als toilet en volgens mij was er toen nog geen douche. Dat deden we onder een pomp met een kan water. We stonden tussen de families Obbens (uit Groningen), Wetsema (uit Groningen), Rodermond (uit Groningen), Dijkstra (uit Franeker) en Elzer (uit Sneek). Op het grote veld stonden de familie Postmus (uit Sneek) en twee families uit Amersfoort. Vaste gasten van de camping en onze zomer-vrienden voor heel veel jaren. Tante Doortje runde de camping. Een weduwe (de eigenaresse) die voor dag en dauw op de fiets naar de camping kwam om vuilnis op te halen en schoon te maken. Ze fietste wijdbeens en droeg altijd rubberlaarzen. Een aardige vrouw waar wij ontzag voor hadden. Onze dagen waren gevuld met spelen, speurtochten, wandelen, vliegeren, mossels plukken, fietsen, kaarten, garnalen vissen, naar het strand, zeekraal plukken, tochtjes met Piet Hek en zijn huifkar naar het Amelandergat. Een geweldige tijd. Tot de morgen van 6 augustus 1967. Tante Doortje kwam aanfietsen tot op het kleine veldje. Op een uur dat zeer ongebruikelijk voor haar was. Ik denk een uur of half tien ’s morgens’. “Schyvens moet meekomen” was haar simpele boodschap. “Er heeft iemand gebeld voor Schyvens en die persoon belt zometeen nog een keer.” Mijn vader ging met haar mee naar het huis van de weduwe Doeksen. Daar hoorde hij een bericht van zijn oudste broer. Hun moeder – mijn bomma – lag plots op sterven. Ze was al lang ziek en bedlegerig. Maar nu was het ernst. Mijn vader kwam terug, vertelde ons het trieste nieuws en we gingen meteen tot actie over. Alles opruimen en zo snel mogelijk inpakken. We kregen veel hulp van mede-kampeerders. De auto werd geladen. De hele camping zwaaide ons uit. Even later stonden we bij de boot op West. Natuurlijk zonder reservering. In die tijd konden amper twaalf tot vijftien auto’s mee met de boot.

Ik herinner me nog heel goed dat mijn vader de mannen van Doeksen (de rederij) om voorrang vroeg. Natuurlijk vertelde hij dat zijn moeder op sterven lag. Een plaats konden ze niet toezeggen. Het werd een uur angstig afwachten en duimen. En het allerlaatste moment mochten we aan boord. Overtocht geregeld. Oef. Daarna volgde de lange terugreis vanuit Harlingen naar Boechout. Er waren toen veel minder snelwegen dan vandaag. We kwamen in de avondschemering aan in de Frans Segherstraat. De auto stopte voor de deur van mijn grootouders. Nonkel Gust kwam naar buiten. Er werden een paar woorden gewisseld en wij (mijn broertje en ik) moesten in de auto blijven zitten. Het wachten duurde uren in mijn verbeelding. Mijn moeder stapte weer in en vertelde ons dat de Bomma was overleden. Een kwartiertje voordat we in Boechout aankwamen. We moesten heel stil zijn en een gebedje opzeggen. We mochten niet naar binnen. Dat mocht wel de volgende dag of twee dagen later. Ik vertel daar een andere keer nog over.

Een dag die gemarkeerd is in mijn kinderbrein en geheugen. Mijn opa (de vader van mijn moeder) stierf in 1964 toen ik bijna acht was. Ook dat herinner ik me maar niet zo helder als het overlijden van de Bomma en onze terugreis uit Terschelling. Vandaag precies 50 jaar geleden.

In de serie: KOEKJESTROMMEL

Nederlandse les

Tags

Familie, Isabel, Koerdisch, Nederlands, Portugees

Een tante van Isabel woont al heel wat jaartjes in Nederland. Een zus van haar moeder. Ze was getrouwd met een Nederlandse man. Gescheiden en opnieuw getrouwd. Nu met een (Turkse) Koerd. Met een tas vol cadeautjes belden we aan. Na drie keer aanbellen deed de kersverse echtgenoot open. Na enig handen- en voetenwerk werd het ons duidelijk dat Tia Fina boodschappen deed en dat we nog even moesten wachten.

Elke poging tot een minieme conversatie strandde onmiddellijk. Geen Nederlands. Geen Engels. Geen Portugees. Okee, we wachten. Hij vertrok weer naar boven en wij zaten in de woonkamer te wachten. En ons te verbazen over hoe Tia Fina en Elik met elkaar communiceren. Een groot vraagteken. Zou zij Turks of Koerdisch spreken? We kunnen er ons niets bij voorstellen.

Bijna drie kwartier later komt tante thuis met tassen vol eten en drinken. Een hartelijk weerzien. Een half uur later zitten we aan tafel. Een verlaat ontbijt gaat eenvoudig over in een heerlijke lunch. Elik blijkt een prima bbq-chef te zijn. Vis, vlees. Het ruikt lekker en het smaakt goed. We spreken Portugees en af en toe schakelt Fina over naar Nederlands. Ze merkt het zelf niet op. Zo sprak ze altijd met Jan, haar ex echtgenoot.

Ik begrijp het niet allemaal. Eerlijk gezegd – ik wil het niet allemaal begrijpen. Ik zit in een Nederlands huis maar het is een wereld-mix. Een Mozambikaanse vrouw (Isabel), haar tante (nu Nederlandse), haar Turks Koerdische man (een vluchteling), een Braziliaanse vriendin en ik (ook een mix met mijn Belgisch paspoort en half in Nederland en half in Afrika wonend). We vragen hoe zij met elkaar praten. Tia Fina zegt dat het heel belangrijk voor hem is om Nederlands te leren. Daar helpt ze hem bij  door middel van briefjes. Een beproefde methode.

Het briefje op de diepvries

Ik knik enthousiast. Ik had de briefjes al zien hangen. Het woord in het Nederlands en in het Turks. Of Koerdisch? Dat weet ik niet. Zoals op de foto. ‘Diepvries’. Maar dan op z’n Tia Fina’s … ‘Difris‘. Zij heeft Nederlands leren praten door het te doen. Nooit via schriftelijke cursussen. Alle woorden in huis zijn dus fonetisch opgeschreven. Zoals zij ze hoort en gebruikt. Ik glimlach maar corrigeer niets en hou m’n mond. Ik heb bewondering voor haar methode.

Ik vind het een prachtig voorbeeld van ‘zelfredzaamheid’ en je aanpassen. Zij pusht haar nieuwe man om Nederlands te leren. Dat heet volgens mij ‘integratie’. Gelukkig heeft ze kinderen en een ex-man die haar helpen met alle bureaucratische rompslomp.  Teveel papier-werk. Want ik weet uit ervaring dat dat in Nederland al even moeilijk is dan in Mozambique. En daar komt de vluchtelingen-status van Elik bovenop.

Als Isabel aanstaande week is vertrokken, haal ik mijn Portugese lessen weer uit mijn tas. Ik ga de cursussen herhalen. Nu voor mezelf want het kan (een moet) beter.

Duizend vragen aan mezelf (12)

Tags

1000 vragen, Familie, Hond, Ine, Isabel, Johannes Vermeer, Labrador, Lezen, Martin Luther King, The Lion King, Wyns

Laat ik weer eens tijd nemen om de volgende veertien vragen te beantwoorden.

155. Hoeveel boeken lees je per jaar?

Ik denk dat ik gemiddeld dertig tot veertig boeken per jaar lees. Een beetje afhankelijk van vrije tijd. En of het dikke of dunne boeken zijn. Ik hou een lijstje bij van wat ik heb gelezen. Onlangs gelezen.

156. Google je jezelf?

Ja, dat heb ik wel eens gedaan. Dat doen we allemaal toch wel een keertje, ja toch? Maar dat is al heel wat jaartjes geleden. Ik weet dat ik dan allerlei verwijzingen krijg naar dit weblog, mijn Facebook-pagina en de theaterproducties waar ik aan meewerk.

157. Welke historische gebeurtenis had je graag met eigen ogen gezien?

Dat is een mooie vraag. Maar ik heb er niet een twee drie een antwoord op. Even nadenken. Ik houd het op de beroemde rede ‘I have a dream’ die Martin Luther King hield in Washington bij het Lincoln Memorial. Veel historische gebeurtenissen zijn zo gewelddadig en om daar bij te willen zijn … nou nee, dank je. Een goede tweede is de eerste publieke wandeling van Nelson Mandela na zijn vrijlating. Of het vallen van de Berlijnse Muur. En even meekijken als Johannes Vermeer aan het schilderen is … daar zou ik ook wel bij geweest willen zijn.

Allegorie van de Schilderkunst – Johannes Vermeer

158. Zou je met je vriendinnen kunnen samenwonen?

Aan zo’n vraag merk je onmiddellijk dat dit vragenlijstje uit Flow – een damesblad – komt. Laat ik de vraag algemener beantwoorden of ‘ik met vrienden kan samenwonen’. Ja dat kan ik. Dat hebben we tien jaar gedaan in onze Friese periode in Boelenslaan en Wyns. Met twee gezinnen in één huis. Prettig en praktisch. Met veel plezier gedaan. Of ik het vandaag nog zou kunnen? Ja, kunnen wel maar of ik het nog zou willen is een heel andere vraag. In Mozambique houd ik het wel voor mogelijk maar dan voor korte tijd om een vriend of familielid te helpen.

159. Praat je tegen voorwerpen?

Nee, ik denk het niet. Hooguit tegen een stoelpoot, een hoek van de tafel, een kastje of een doos waar ik me aan stoot. En of je mijn vervloeking dan praten kunt noemen … ik dacht het niet!

160. Wat is je grootste tekortkoming?

Oei, wordt dit een openbare bekentenis? Mijn grootste tekortkoming is ‘uitstellen’. En nu verwachten jullie natuurlijk een woordje uitleg. Jammer dan, dat stel ik nog even uit.

161. Ben je een honden- of kattenmens?

Ik heb geen hond en ook geen kat. In Mozambique hebben we twee schildpadden – een huwelijkscadeau. Vroeger thuis hadden we een tijdje een poes. Ik had daar niet zoveel mee. In Friesland hadden onze huisgenoten katten en honden. Hun labradors vond ik prima gezelschap. Ik ben dus een hondenmens. De kippen en schapen hoorden bij het leven op de boerderij. Maar ik heb er altijd voor gezorgd dat wij geen huisdieren hadden. Teveel gedoe. Zeker omdat we graag op reis en vakantie gaan, lange weekends weg. Naar festivals, naar de film, naar theatervoorstellingen … en als je dan steeds je buren moet lastig vallen om voor de hond of kat te zorgen … nee, daar was ik principieel op tegen.

162. Hoe laat je merken dat je iemand aardig vindt?

Gewoon door zelf aardig te zijn tegen anderen. En wat je geeft krijg je meestal ook terug. Een praatje, soms een compliment. Interesse tonen. Als deze vraag gaat over ‘een stapje verder gaan’ – iemand aardig vinden omdat er misschien een liefdesrelatie in kan zitten – dan is het antwoord natuurlijk uitgebreider. Maar dat wordt hier niet gevraagd. Nee toch?

163. Met welke reden eet je?

Hahaha. Omdat ik het lekker vind natuurlijk. Wist je dat het woordje ‘lekker’ een van de weinige Nederlandse woorden is die Isabel heeft toegevoegd aan haar eigen woordenschat?

164. Dans je voor de spiegel?

Nee, niet echt. Ik moet natuurlijk ja antwoorden want ik repeteer vaak in ruimtes waar een spiegelwand is en dan dans ik ook wel eens. En tijdens mijn opleiding tot drama-docent stond ik ook met enige regelmaat dansend voor de spiegel. Laat ik het liever ‘bewegen’ noemen. Maar thuis voor de spiegel zul je mij niet dansend aantreffen. Mocht Isabel het me vragen dan zou ik eerst weigeren en later beschroomd wat pasjes zetten … Don’t tell her.

Op onze bruiloft

In de twaalf jaar dat ik aan het werk was in Afrika ben ik ontzettend vaak de dansvloer opgetrokken door onze jongeren. Een traditie op het eind van een voorstelling. Het publiek wordt gevraagd om mee te dansen. En ik was vaak de eerste die werd gevraagd. En dat heb ik nooit geweigerd en op onze bruiloft vonden een paar vrienden het nodig om me een spoedcursus te geven. Zie foto. Lachen … vooral voor alle aanwezigen.

165. Waarin ben jij anders dan andere mensen?

Ik ben niet heel veel anders dan anderen. Alles wat ik hier antwoord zal ook opgaan voor heel veel andere mensen. Ik ben nauwelijks materialistisch. Ik geef geen bal om auto’s. Ja, ze moeten rijden, dat wel. Ik hou van het onbekende. Ik hoef niet te weten waar ik vanavond slaap als we op reis zijn. Ik heb een grote fantasie en een goed ontwikkeld associatie-vermogen. Ik hou van multi-culti. Ik hou van een zwarte vrouw.

166. Welke jeugdfilm zou je kinderen aanraden?

Ik heb geen flauw idee. Ik ben al lang uit dit genre films gegroeid. Als ik een familiefilm kan noemen is dat “The Lion King” (De Leeuwenkoning). Een verhaal over familie, traditie, trouw en verraad, vriendschap, leven met verantwoordelijkheid in een hechte gemeenschap. Natuurlijk noem ik deze film omdat ik pas vorige week met Olivia – mijn oudste kleindochter – naar de musical ‘The Lion King’ ben geweest in Scheveningen. Een groot succes. Voor ons beiden.

Met Bompa naar The Lion King

167. Blijf je tot het laatst op feestjes?

Ja, dat gebeurt wel eens. Ik ben eerder een plakker dan een vroeg-vertrekker. In Mozambique is dat anders. Dan ben ik meestal de BOB en dan wordt het al gauw vervelend als dronken mensen tegen je aanlullen in onverstaanbaar Portugees en niet willen begrijpen dat ik niet meer wil drinken omdat ik nog moet auto rijden. Dan wil ik graag naar huis. Het is dan een hele kunst om Isabel wel zo ver te krijgen dat ze mee gaat …

167. Welk nummer heb je de laatste tijd grijsgedraaid?

Geen. Ik ben niet zo’n grijsdraaier. Dat was meer iets van Ine. En dan sloot ik me daar graag bij aan. De albums van Adele krijgen al wel een licht-grijze kleur, met dank aan Isabel. Ik luister veel naar muziek maar meestal naar mijn iPod of iTunes op de shuffle-stand. Of naar Classic FM.

In de serie 1000 VRAGEN AAN MEZELF

Veel teveel potjes

Tags

België, Bergen op Zoom, Boechout, Confituur, Familie, Huize Tijl, Jam, Nostalgie

Glazen potjes met deksel, lege confituur-potjes, steriliseer-bokalen. Het huis van mijn jeugd was ermee gevuld. Op de voorraad-planken in de kelder. Twee trapjes af. Daar stonden de conserven-blikken, de potjes confituur, de extra pakken bloem en paneermeel en de bakken met frisdrank en tafel-bier. Op de meeste planken lag kast-papier dat elk jaar werd vervangen tijdens de grote kuis (schoonmaak). Een scherpe 180 graden-bocht naar rechts en dan ging je echt de kelder in.

De kelderkast bij ons thuis (2008)

In 2008 verliet mijn moeder ‘Huize Tijl’ waar ze vijftig jaar had gewoond. Een paar dagen voor de verhuizing ben ik nog eens door alle kamers gelopen. Dit keer met mijn fototoestel. Meer dan honderd foto’s heb ik gemaakt. Ik maakte er een fotoboek van. Een bevroren herinnering aan veel mooie jaren.

Eigenlijk was ik niet van plan te schrijven over vroeger. Maar over nu. Het zit in mijn familiaal dna dat ik lege bokalen moet uitspoelen met kokend water en ze moet verzamelen voor de nieuwe oogst. Nieuwe potjes voor confituur. Elk jaar bracht ik mijn lege potjes naar mijn moeder. Die kreeg ik dan vol weer terug. Haar favoriete jam was abrikozen met rabarber. Maar er was veel meer. Pruimen. Aardbeien. Rode bessen. Appelmoes in grotere potten. En als zoon van mijn moeder deed ik haar een klein beetje na met het fruit uit onze eigen tuin. Ik haal ternauwernood tien potjes per seizoen. En toen ging mijn moeder verhuizen en was de oogst veel minder. Er werd minder jam gemaakt. Ik bleef echter potjes verzamelen in onze kelderkast. En nu moet ik plaats maken voor vijf nieuwe potjes op de voorraad-planken. Ik sta voor de overvolle voorraadkast. ‘Mijn hemel’ … wat een idiote verzamelwoede. Ik pak de grote boodschappen tas en een plastic zak. Een half uur later heb ik bijna honderd potjes apart verzameld van de honderd dekseltjes.

Op weg naar de glas-container (2017)

Een tevreden gevoel. De kast is flink opgeruimd. Het einde van een tijdperk? Dat is een te groot woord. Een licht gevoel van nostalgie. En voor de zekerheid heb ik zes potjes bewaard want er komt een nieuw seizoen aan met aalbessen, kruisbessen, frambozen, bramen en pruimen. En dan heb ik het nog niet over de druiven. Voorlopig blijf ik jam maken. In Mozambique met ander fruit. Mango, avocado, ata … ik vertel er een andere keer over. Nu ga ik een boterham smeren met … eigengemaakte jam. Eet smakelijk.

 

 

1000 vragen aan mezelf (9)

Tags

1000 vragen, Familie, Liefde, Vrienden

Tijd voor veertien nieuwe vragen en veertien antwoorden.

113. Heb je losse eindjes in je leven?

Hier moet ik even over nadenken. Wat betekent dat ook alweer? Iets dat ik niet heb afgemaakt en dat wringt en schuurt en knaagt? Als ik ze al heb zijn het geen grote eindjes. Iets dat ik jammer vind zijn verwaterde vriendschappen. Zoals onze grote vriend Salvatore in de jaren tachtig. We deden heel veel samen. Filosoferen, wandelen, drinken, mahjong spelen, op vakantie gaan en nog veel meer. Een vriend-collega van Ine. En toen opeens … einde contact. Pats. Over. Ik hoor zelden of nooit nog iets over hem en dat is spijtig. En mogelijk denkt hij hetzelfde.

114. Waarom drink je (geen) alcohol?

Ik beantwoord eerst waarom ik GEEN alcohol drink. Dat deed ik onlangs van 1 september tot 1 januari. Vooral omdat ik zo zat te puffen tijdens de fietstest bij het jaarlijkse cardiologische onderzoek. Ik moet dringend ‘iets’ doen – nam ik me voor. Niet drinken is dan de gemakkelijkste keuze. Ik was van plan om 1 maand niet te drinken. Het werden er vanzelf vier. Ik nam een glaasje bubbels tijdens de jaarwisseling. En nu drink ik weer af en toe een glaasje mee. Een beetje omdat het lekker is maar meer nog uit gezelligheid.

115. Van welke spullen word je blij?

Boeken of zijn dat geen spullen? Ik ben totaal niet materialistisch. Nooit geweest. Natuurlijk is het fijn dat ik goede spullen heb in de keuken maar ik red me prima met dingen die ik al twintig, dertig jaar gebruik. Een goed fornuis met dito oven – daar kan ik blij mee zijn. En als er misschien ooit iets van ‘Le Creuset’ bijkomt dan …

116.Heb je al naar de wolken gekeken vandaag?

Ja, maar je kunt het geen wolken noemen. Het is erg mistig. Een en al grijze massa. Een fijne bezigheid – naar de wolken kijken. En heel vaak zie ik er van alles in.

De valse spiegel – René Magritte

117. Welk woord zeg je te vaak?

TE vaak? Dat zou ik eens aan een ander moeten vragen. Soms betrap ik me op het stop-zinnetje: “Yes, that’s true.” Maar of ik dat TE vaak zeg, weet ik niet.

118. Sta je graag in de spotlights?

Hier moet ik volmondig JA op antwoorden. Niet altijd natuurlijk. Liefst wel op momenten die ik zelf uitkies. Enige ijdelheid is mij niet vreemd.

119. Waar moet je vaker de tijd voor nemen?

Om daadwerkelijk te beginnen met opruimen. Niet alleen er over nadenken maar de koe bij de hoorns vatten. En ik moet wat vaker tijd gaan inplannen om dingen met de kleinkinderen te gaan doen. En dan zijn er nog andere familieleden en vrienden die ik al lang geleden heb beloofd om eens langs te komen als ik in Nederland ben.

120. Zijn mensen van nature goed?

Ja. Dat geloof ik echt. Naïef? Ach ja, het zij zo.

121. Verkies je weleens je werk boven de liefde?

Wat een rotvraag. Wat doe ik hier in winters Nederland terwijl mijn lief in warm Mozambique berichtjes appt dat ze me mist? Antwoord: ik ben hier voor werk – dat ik trouwens heel graag doe – want er moeten centjes verdiend worden. En dat gaat voorlopig niet meer aan de andere kant van de evenaar.

122. Waarvoor ben je je ouders dankbaar?

Voor een heleboel denk ik. Ik had een zorgeloze jeugd in relatieve luxe. Een opvoeding waarbij we leerden sociaal te zijn en open te staan voor anderen. De liefde voor literatuur en theater. Interesse voor de natuur maar ook voor politiek. Ik vind het jammer dat ze me niet hebben verplicht om muziek te leren spelen. Een gemiste kans. Muziek was er zelden te horen bij ons thuis. Het was geen taboe maar de radio ging meestal uit als het nieuws afgelopen was. Enkel ‘schoolradio’ stond aan en ‘Tijd voor Taal’. Een uitzondering voor kleinkunst-liedjes. Miel Cools, Boudewijn de Groot, Miek en Roel, Willem Vermandere, Della Bosiers, Liesbeth en Ramses, Zjef van Uytsel, Wim Sonneveld en Toon Hermans.

123. Zeg jij altijd wat je denkt?

Nee. Dat doe ik al lang niet meer. Is dat laf of diplomatieker? Het laatste denk ik.

124. Heb je vaak de tv aan zonder dat je kijkt?

Af en toe maar zeker niet structureel. Als er iets ‘groots’ of ‘belangrijks’ gebeurt in de wereld dan staat de televisie soms lang aan terwijl ik niet de hele tijd kijk. Ik herinner me de dagen na de aanslag op Charlie Hebdo in Parijs. En tijdens de laatste conventie van de democratische partij in de Verenigde Staten. Als ik thuis ben tijdens de Ronde van Frankrijk dan staat de tv ook aan en kijk ik met een half oog en doe ook andere zaken. In Bergen op Zoom staat de tv in de buurt van de open keuken. Als ik kook staat de tv ook soms aan – meer als geluid dan als beeld.

125. Welk oud zeer heb je?

Dit lijkt een beetje op vraag 113. Kun je een ‘oude, misgelopen liefde’ oud zeer noemen? Ik weet het niet. Het gat in je hart wordt vanzelf geheeld tot er maar een klein gaatje overblijft. Is de dood van mijn geliefde Ine ‘oud zeer’? Nee dat blijft ‘jong zeer’. Ja d’r wringt nog wel iets maar ik heb geen zin om dat hier te vermelden en ik doe niet aan ‘slotjes’ op mijn blog.

126. Wat koop je van je laatste tien euro?

Onzin-vraag. Wat is dat: Je laatste tien euro? Even rood staan is dan de oplossing lijkt me en als dat niet kan dan moet ik natuurlijk al lang een plan hebben (maken) wat te doen met de laatste honderd euro of de laatste duizend euro. En dan spreek je natuurlijk al gauw over hulp zoeken bij instanties of bij anderen. Laten we hopen dat ik nooit daadwerkelijk moet nadenken over de laatste tien euro.

In de serie: 1000 vragen aan mezelf

Nonkel Pater (1)

Tags

China, Desmedt, Familie, Foto, Nonkel Pater, Scheut, Sint-Amands, Vertellen

Een paar dagen geleden lanceerde collega-blogger (Paul) Thomas Pannenkoek zijn nieuwe jaarchallenge. Een koekjesdoos vol (oude) familiefoto’s. Hij gaat er wekelijks een foto uit grabbelen en over die foto iets schrijven. Soms gebaseerd op feiten en dan weer gefantaseerd omdat het onduidelijk is over het ‘Wie, wat, wanneer en waarom’ op de foto’s. En meteen wist ik … ik doe mee.

Mijn moeder (Lutgart Desmedt 1930 – 2015) is anderhalf jaar geleden overleden. En daardoor zijn er heel veel verhuis-dozen en ‘koekjes-dozen’ bij mij terecht gekomen. Boeken, schriftjes, foto’s, postzegels. Noem het maar op. Ik heb er nog nauwelijks naar omgekeken. Niet bij gebrek aan interesse maar omdat ik andere prioriteiten stelde. Eén fotoalbum heb ik al wel even in handen gehad. Het zwarte fotoboek van Nonkel Pater in China.

Pater Frans Desmedt

Blommeke uit ons huwelijksgaard,

Geheim van liefde en leven,

Kindje neem uw plaats aan d’haard,

Geschenk door God gegeven.’ (Fr. D. S.)

Dit zijn de dichterlijke woorden op mijn geboortekaartje (25 oktober 1956) geschreven door Nonkel Pater. Twee dagen later heeft hij – Zeereerwaarde Pater De Smedt C.I.M. – mij ‘gekerstend’, zoals archaïsch staat vermeld op hetzelfde kaartje.

Nonkel Pater. Een broer van mijn opa. Held uit mijn kinderjaren. Ik hield van de avonturen van Kuifje. Maar nog veel meer van de avonturen van onze Nonkel Pater, missionaris van Scheut in China. Want die verhalen waren echt. Niet verzonnen. We konden er uren naar luisteren. We herhaalden ze keer op keer. En we speelden ze na. ‘Nonkel Pater op zijn paard.’ ‘Nonkel Pater komt aan in Mongolië.’ ‘Nonkel Pater zit jarenlang gevangen in het oerwoud bij de rovers.’ ‘Nonkel Pater heeft vlektyfus.’ ‘Opnieuw met de boot naar China.’ ‘Gevangen genomen door de Japanners.’ ‘Nonkel Pater overleeft een vliegtuig-crash.’ Enzovoort, enzovoort Ik ga daar later – in volgende stukjes – nog vaak op terugkomen. Die verhalen – die ik dus heel vaak heb gehoord – zijn een eigen leven gaan leiden in mijn geheugen. Niet gespeend van de nodige fantasie om de hiaten in te vullen. Ik zag in mijn kinderjaren nooit foto’s uit zijn China-tijd. Alle beelden heb ik er dus zelf bij verzonnen.

Zijn Chinees fotoalbum is nu bij mij terechtgekomen. Waarom bij mij kun je je afvragen. Goede vraag. Ik denk omdat Nonkel Pater het album heeft achtergelaten (vergeten?) tijdens zijn laatste vakantie (retraite) in zijn geboortedorp. Hij logeerde dan altijd in zijn ouderlijk huis – waar mijn Opa (zijn jongste broer) en Oma woonden. In Sint Amands aan de Schelde. Ik veronderstel dat dat album na het overlijden van mijn grootouders bij mijn moeder (hun oudste dochter) in een karntonnen doos zat. En nu ben ik (ook weer de oudste) een bijzonder fotoboek rijker.

Even een paar historische feitjes over Nonkel Pater. Pater Frans De Smedt werd geboren in Sint-Amands op 25 februari 1894 om 22 uur in de Borgstraat nummer 66, als Franciscus Maria Josephus. Hij is de tweede zoon van Karel Lodewijk Desmedt, winkelier, en van Francisca Louisa Van De Bossche. Zijn ouders zijn afkomstig van het nabij gelegen Buggenhout. Nonkel Pater overleed in Schilde op 27 juli 1982. Hij werd daar begraven op het kerkhof van de Missionarissen van Scheut. Ik was erbij op zijn begrafenis. En gelukkig ook heel veel keren daarvoor. Op talrijke familiefeesten. Op zijn kamer in Puurs. Op zijn ‘duiven-kot’. Tussen zijn schilderspullen. 

De rest vertel ik in volgende stukjes. Met veel plezier voeg ik nog een foto toe als cliffhanger. Een foto uit het hoofdstuk ‘Nonkel Pater overleeft een vliegtuig-crash’. Het verhaal volgt later.

21 december 1947 – Vliegtuigcrash in Kunming

Dit is het eerste deel uit een nieuwe serie: KOEKJESTROMMEL

Reisfotochallenge (11)

Tags

Afrika, Catelijne, Familie, Namibië, Nostalgie, Parachute, Reisfotochallenge, Swakopmund

Ik twijfelde of ik een foto zou opduikelen uit het archief of veertien vragen aan mezelf zou beantwoorden. Ik koos voor de foto. Ik ga iets meer dan tien jaar terug. Naar Namibië.

Alweer een diploma rijker

De tekst op de muur is licht overdreven. ‘Skydiving’. De tekening vertelt wel het hele verhaal. Nou ja, bijna het hele verhaal.

Oktober 2006. Ik maak met Catelijne (mijn dochter) een mooie reis van twee weken door Botswana en Namibië. Eerst had ze me opgezocht in Mozambique en bezocht de voorstellingen die ik daar had gemaakt. Tien dagen later verbleven we een extra dag in Swakopmund in Namibië. We maakten een wandeling. We keken onze ogen uit in dit ‘Duitse’ stadje aan de Atlantische Oceaan. Inclusief een Bahnhof en vakwerk-huizen. Een mooie vuurtoren. Catelijne zag een reclame om een parachutesprong te doen. In die tijd had ze ook een paar keer aan ‘parapente’ gedaan. Wij naar het desbetreffende centrum. Ze betaalde een duo-sprong met een instructeur. Ik volgde alle voorbereidingen en maakte veel foto’s. En haar landing filmde ik als een echte cameraman-in-actie. Een herinnering voor later, voor haar. Ze was erg enthousiast. En toen begon het te knagen …

Een tikkeltje jaloers dat zij dat wel deed en deze ouwe lul niet. Voor ze het me kon vragen zei ik dat ik nu aan de beurt was. Ik zou een week later 50 worden. Bestaat er een beter moment om iets weg te strepen van een niet bestaande bucket-list? Een parachutesprong boven Afrika. De zandduinen van Swakopmund. “Kom op Koen.”

Ik kreeg dezelfde instructie. Ik trok een oranje overall aan en wandelde naar het kleine vliegtuigje. Een Cesna als ik het me goed herinner. De piloot leek weggelopen uit een B-film. We stegen op tot 3500 meter. Mijn buddy legde alles nog een keertje uit. Ik zat aan hem vast alsof ik de kangaroe-baby ben. Na de sprong uit het vliegtuig duurt de vrije val z’n vijfenveertig seconden. Sensationeel. Dan trekt de begeleider de parachute open. Ik moest dan een soort zithouding aannemen. We zweven boven Afrika. Onder ons – de woestijn. Wonderbaarlijk stil. Heel mooi om een keer te doen. Twee minuten later landen we veilig in het zand. Dit keer maakt Catelijne de film.

Een kwartiertje later is alles weer ingeleverd en ik ben een diploma rijker.

Andere stukjes in deze serie: reisfotochallenge.

Oud & Nieuw buiten de deur

Tags

Avek, Blankenbergen, Familie, Ine, Isabel, Lazarote, Limburg, Maputo, Oud & Nieuw, Rome, Texel, Torquay, Traditie, Vrienden, Wit

We hadden lang de bedoeling om Oud & Nieuw dit jaar heel rustig, in zeer klein gezelschap thuis te vieren. Dat gaat ‘m niet worden. Jammer genoeg. We kregen uiteindelijk tickets voor een feestje buiten de deur. In het Radisson Blue Hotel van Maputo. Het voelt een beetje als verplicht wachten tot we kunnen zoenen en omhelzen. En ‘Ooo’ en ‘Aaa’ zeggen als we al het vuurwerk rondom ons zien. Het uitzicht zal vast mooi zijn want dat feest vindt plaats op de hoogste verdieping (12e etage) van het genoemde hotel. Met uitzicht op de baai van Maputo en de Indische Oceaan.

Ik heb zo’n jaarovergang al zestig keer meegemaakt. Van de eerste vijftien kan ik me nauwelijks iets herinneren. Ik denk dat ik meestal in mijn eigen bed(je) lag te slapen. Nieuwjaarsdag kan ik me veel beter herinneren. Dat was ontbijten, nieuwjaars-brieven voorlezen, naar het nieuwjaarsconcert in Wenen kijken en luisteren. Dan kijken naar het schansspringen vanuit Garmisch Partenkirchen. Daarna naar Nonkel Gust en Tante Maria voor het jaarlijkse Nieuwjaars-feest van de familie Schyvens. Opnieuw nieuwjaarsbrieven voorlezen. Het jaarlijkse dagboek-cadeau aan den Bompa geven. En daarna een familie-kwis of een spel met z’n allen.

Goed, ik zou het over Oud & Nieuw buiten de deur hebben. Morgen voor de vierde keer in Maputo. Voor de vierde keer op een andere plaats. Daarvoor een paar jaar in mijn eentje thuis in Bergen op Zoom. Dat was  mijn eigen keuze. Ik kreeg genoeg lieve uitnodigingen. Meestal keek ik naar de oudejaarsconference. Onmiddellijk na middernacht sloot ik me met veel plezier aan bij de andere buren. Vuurwerk kijken en nog wat napraten.

Vuurwerk is nooit mijn ding geweest. Die traditie – zelf vuurwerk kopen en afsteken – bestaat (bestond) niet in België. Ik kan me nog heel goed de godsgruwelijke harde karbiet-knallen herinneren in Wyns.

Nadat we eind 1989 uit Friesland zijn verhuisd naar Brabant organiseerden we Oud & Nieuw bijeenkomsten met een vaste groep Avek-vrienden. Op Texel, in Blankenberge, in Harlingen, in Limburg en een heel bijzondere op ‘De Zwarte Haan’ in de haven van Terschelling. 1999/2000 vierden we met Rob en Rita op Lazarote. Voor het eerst Oud & Nieuw in korte broek. De overgang 2001 / 2002 was hilarisch in een ‘Fawlty Towers’ hotel in Torquay. Iedereen gaat daar op z’n carnavals-verkleed de straat op. Ine en ik waren met z’n tweeën een paar dagen in zuid Engeland. We hadden afschuwelijk slecht gegeten in een waardeloos restaurant. We lagen al om tien uur in bed en we ‘speelden’ net daarvoor alsof het al middernacht was. Een paar uur later belden onze kinderen ons wakker vanuit Bergen op Zoom en Amsterdam. Mijn laatste Oud & Nieuw met Ine was in de Ardennen. Met Eric en Wendy. De overgang 2004 / 2005. Die nacht realiseerden we ons dat het misschien niet helemaal in orde was met haar. Zucht. Snik.

We hebben nooit de massa opgezocht. Niet naar Londen of naar Times Square in New York. Niet het massale aftellen met z’n allen op een kluitje. Eén keer hadden we dat wel in gedachte maar het pakte anders uit. De jaarwisseling 1980 / 1981. In Rome.

Rome (foto heb ik van internet geplukt)

We waren met z’n vieren. Salvatore, Rene, Ine en ik. Met de auto in tien dagen op en neer naar Rome. Mijn eerste kennismaking met de hoofdstad van Italië. Een mooie tijd. We besloten om het vuurwerk om middernacht vanaf hoogte te bekijken. Een van de vele heuvels waarop Rome is gebouwd. We vertrokken al ruim op tijd en wandelden naar een van de hoogste uitkijkpunten. In een park. Er was veel minder volk dan we hadden verwacht. En toen werd het twaalf uur. Hier en daar een verdwaalde vuurpijl. Niets meer. We wachtten nog een kwartiertje en liepen daarna terug naar beneden, de stad in. Enigszins teleurgesteld. Maar daar wachtte ons een grote verrassing. We liepen door een volksbuurt. De straten lagen bezaaid met glas. Duizenden scherven. Kapotte flessen. Toen herinnerde Salvatore zich een oude traditie. Italianen verzamelen flessen en gooien die om middernacht aan stukken. Liefst vanaf hoge balkons of ramen. Om het geluk af te dwingen. Heel bijzonder en gelukkig liepen we daar niet een uur eerder.

Ik ga zo mijn witte kleren uit de kast halen. En passen. Dat is hier een traditie. Mooi en sfeervol. Iedereen gaat in het wit gekleed tijdens Oud & Nieuw. En je mag pas naar huis als het licht wordt. Dat is gelukkig al rond kwart over vier.

Vorig jaar – Oud & Nieuw 2015 / 2016 met Hawa – Maya – Isabel – Rosie en Techa

Alweer het weer

Tags

Culinair, Djonase, Familie, Isabel, Kerstmis, Maputo, Matola, Mozambique, Onweer, Weer

Waar zal ik de (blog)draad weer oppikken? Bij het weer. Altijd een onderwerp waar we ons dagelijks mee bezighouden. De meesten van ons dan toch. Toen buurman Peter me vorige week afzette bij het NS Station wenste hij mij een voorspoedige reis en dat ik maar veel mag genieten van het warme weer aan de andere kant van de evenaar. Ik maak nog een opmerking dat ik blij ben om naar de warmte (en het meisje) te gaan maar als het kwik boven de 40c stijgt dat ik dan ook kan (terug) verlangen naar zonnige, winterse dagen in Nederland. Hij kon er zich weinig bij voorstellen.

En ja, ik heb al een paar keer flink zitten puffen en zitten denken aan die woorden. Het is hier (Mozambique) volop zomer. De langste dag en de kortste nacht zijn alweer een week oud. De temperaturen zijn hoog. Meestal rond de 35c – in de schaduw wel te verstaan. Ik voeg een lijstje toe van afgelopen zaterdag 24 december. Bij ons in Djonase is het meestal 1 of 2 graden warmer.

Het weer in Maputo (24 december 2016)

Onze traditionele kerstviering met de familie is op kerstavond. Plaats van handeling: onze veranda (en tuin en zwembad). De meeste boodschappen had ik al in huis. We zijn vanavond met z’n achten. Ik pas het menu aan aan deze tropische temperaturen met onder andere een zelfgemaakte gazpacho. De airco’s maken overuren. Ik krijg een sms-bericht van vrienden dat het 44c is. De kerstboom staat. De lichtjes in de Hollandse huisjes branden. Ook in de bomen branden de lichtjes. Ik loop rond in mijn zwembroek. En dan wordt het donker. Vroeger dan verwacht. De wind steekt op. Het is half vier. In de verte horen we de eerste donderslagen. En dan verandert alles in een inferno van knallende donderslagen en intense bliksemschichten en het begint te regenen. Noem het gerust stortregenen. De elektriciteit valt uit. We schuiven het nodige aan de kant want de halve veranda staat onder water. De temperatuur loopt nu snel terug. Kijk maar op het staatje hierboven. Het is tijd om de oven aan te zetten (kalkoen) maar zonder elektriciteit wordt dat niks. Ik stel het opstarten van het aggregaat nog even uit.

Om iets na half zeven zijn we weer terug aangesloten op het energie-net. Voor even. Opnieuw springt de hoofdzekering. Dit keer ligt de oorzaak bij onszelf. De buiten-kerstlampjes veroorzaken kortsluiting. Okee, dan maar geen kerstsfeer. Om negen uur zijn alle gasten gearriveerd. De stapel cadeautjes is toch weer groter dan we hadden afgesproken. De veranda is weer droog. De eerste fles gaat open. We toasten op een fijne avond. De hapjes gaan rond. Vooral de kaas die ik uit Nederland meebracht valt in de smaak. En dan zie ik Isabel klappertanden. We halen fleece-dekens tevoorschijn. Even overwegen we om alles naar binnen te verplaatsen. Dat doen we toch maar niet. Het koelt af tot 23c. Het windje maakt het kouder voor het gevoel. Voor Mozambikanen zijn dit winterse temperaturen. De dames zitten warm onder een dekentje.

Er wordt weinig gegeten van de gazpacho. Deels omdat het iets ‘vreemds’ is – denk ik. Koude soep?! De zelf gemaakte kip-kroketten zijn een groot succes. Van de rest wordt ook flink opgeschept. De kalkoen was op tijd gaar en sappig. Om middernacht omhelzen we elkaar. We drinken vers gebrouwen cashew-noten-vruchten-sap – drie dagen oud dus al flink gefermenteerd. Het is mijn eerste druppel alcohol in vier maanden. Best lekker. Zowel dat sap als de zweem alcohol. Ik hou het bij twee glaasjes.

Om drie uur zijn we weer met z’n tweeën. De veranda is opgeruimd. De rest komt morgen wel. Nog twee dagen Kerst. Zo gaat dat (ook) in Mozambique.

En ook vandaag – woensdag 28 december – hebben we vergelijkbaar weer. Vanochtend 38c en nu zit ik lekker binnen want buiten knettert en hoost het. Alweer een zwaar onweer. Dat is goed voor de tuin zullen we maar denken. Ik ben benieuwd of het fleece-deken weer te voorschijn wordt gehaald …

Pulled pork

Tags

Barbecue, Coleslaw, Culinair, Familie, Fruitsalade, Pulled pork

Het liefst gebruik ik geen engelstalige titels. Maar zeg nu zelf – als ik ‘getrokken varkensvlees’ had geschreven, had je dan begrepen wat ik bedoel? ‘Hoezo?’ hoor ik meteen. Alsof alles duidelijk is met die engelse woorden. Laat ik beginnen bij het begin.

Vorige week had ik een prima productie-vergadering in Middelburg. Ten huize van de familie ‘top-catering’. [Grapje voor insiders]. Marina verraste ons met een heerlijke maaltijd. ‘Pulled pork’. Ik had er nog nooit van gehoord maar dat stond niet in de weg dat ik het meer-dan-lekker vond. Ik kreeg een snelle uitleg hoe ze dit heeft klaargemaakt. PING. Een belletje gaat af in mijn planning-brein. Dat ga ik maken voor onze SinterKerst-viering. Ik vertel het aan Yvonne, mijn schoondochter. Twee minuten later heb ik twee kookboeken voor me liggen met recepten voor dit gerecht.

Thuis neus ik nog wat rond op internet en daar staan tientallen recepten. Wat blijkt? ‘Pulled pork’ is een regelrechte hit. Uiterst populair sinds de rage met de food trucks. Hét gerecht van de afgelopen zomer(s). ‘Tiens’, ik mis meer dan ik zelf realiseer – daar in mijn andere thuis. Geeft niets. Culinair heb ik daar niets te klagen met al het verrukkelijke wat de Indische Oceaan ons te bieden heeft.

Ik besluit om de oven te gebruiken en niet de slowcooker. Ik laat me leiden inspireren door het recept van Walter – de man die koken kan.

Ik kocht bij de slager een stuk procureur (schouderstuk van het varken) zonder bot. Een kilo. Voor vier volwassenen en vier mee-etende jonge kinderen. Ik leerde ook een paar nieuwe woorden. Zoals: een kruidenrub. Ik gebruik spullen die voor handen zijn in mijn keukenkastje. 3 eetlepels bruine suiker – witte peper – gemalen zwarte peper – zeezout – knoflookpoeder – gemalen koriander – pikant paprikapoeder – speklapkruiden – vers gehakte rozemarijn – kardemonpoeder.

Ik voeg wat foto’s toe en opnieuw besef ik dat culinair fotograferen een vak is. Waar ik weinig kaas heb van gegeten – een culinair-taalkundige knipoog.

De voorbereiding

1. Schaal met procureur – vlees is ingekerfd 2. Schaal met kruidenrub 3. Ovenschaal met bodempje water en laurierblaadjes. Ik wrijf het vlees in met het kruidenmengsel. Ook in de ingekerfde delen. Vlees in de overschaal – goed bedekt met aluminiumfolie. Nog een laag aluminiumfolie – glimmende kant naar beneden rondom de schaal. En dan in de oven op 110c. Ruim vijf uur later haal ik de schaal uit de oven.

Ruim vijf uur later

Ik smeer de bovenkant van het vlees in met een deel van de zoet-pittige barbecue-saus en zet de schaal nog een kwartiertje in de oven. Later trek ik het vlees uit elkaar met twee vorken en giet alle vocht over het draadjes-vlees.

Klaar om op tafel te zetten

Ik serveer er brood (Italiaanse bollen), een koolsalade (coleslaw) en een barbecue-saus bij. Een half uur later is alles op. Groot en klein hebben hun vingers erbij afgelikt.

Mijn variant van coleslaw

Voor de coleslaw gebruikte ik: fijn gesneden spitskool – een witlof-stronk – peterselie met steeltjes – een appel in stukjes – een fijn gesneden ui. Voor de dressing:  citroensap – en geraspte citroenschil – twee eetlepels passievrucht-yoghurt – een theelepel mierikswortel – drie lepeltjes ravigotesaus – peper en zout.

De barbecuesaus kwam deels uit een fles – aangevuld met verse tomaat, ui, knoflook en tabasco.

Mijn broodje pulled pork met coleslaw en aardappel met rozemarijn uit de oven.

Een fris toetje om af te sluiten. Een fruitsalade zoals ik het ook maak in Mozambique. Met veel mango en banaan uit eigen tuin.

Fruitsalade (Mango – peer – appel – rode besjes – banaan)

In Nederland ‘behelp’ ik me met fruit van de (super)markt. Verder nog een flinke dot slagroom, ijs en een chocolade Vegter’s rolletje. Eet smakelijk – Bom apetite!