Sporten in Fryslân

Tags

Bm'er, Burgum, Elfstedentocht, Friesland, Houtjes, IJs, Kaatsen, Lage Noren, Marathon, Minus 0, Partuur, Schaatsen, Telegraaf, Wyns, Zeilen

Het vriest en dan ontdooien de meeste Friezen. Ook bij mij gaat het kriebelen. Ik leerde (lang geleden) drie nieuwe sporten in Friesland. Schaatsen, zeilen en kaatsen.

In Wyns heb ik leren schaatsen op de Dokkummer Ee, eerst op ‘houtjes’ geleend van buurman Jan Kwast. De houtjes werden na een paar dagen ingeruild voor ‘lage Noren’. Ik heb het hele elfsteden-parcours geschaatst. Niet in één keer hoor. Dat deed ik in drie of vier kortere etappes in de 80’er jaren.

Duco en Marjolijn hebben me leren zeilen in een houten bm’er. Een 16 kwadraat. Bm staat voor ‘Bergumer meer.’ Burgum (in Fryslân), de plaats waar gisteren (woensdag) de eerste marathon op natuurijs werd gereden.

De meeste meelezers hier zullen de bovenstaande foto niet onmiddellijk kunnen duiden (denk ik). Zo’n ding heet ‘een telegraaf’. Het is het traditionele scorebord bij een kaatswedstrijd. In Wyns heb ik leren kaatsen en één keer maakte ik deel uit van het koningspartuur. Zeg ik bijna veertig jaar later met trots. Hahaha.

Ik heb geen schaatsen meer. (*) Ik zou er dus nieuwe moeten kopen. Laat ik dat maar niet doen oude man .. een klein denkbeeldig snikje. Welke bijzondere sporten hebben jullie wel eens beoefend?

(*) Ook geen kaatshandschoen meer en ook geen voetbalschoenen meer. Geen tennisracket, geen racefiets en ook geen zeilboot meer … euh dat laatste heb ik nooit gehad. Grapje.

Advertentie

Ondertussen in Nederland (6)

Tags

Friesland, Fryslân, Gemeenteraadsverkiezingen, Groen Links, Leeuwarden, Politiek, Verkiezingen

Laat ik vandaag ook maar de titel ‘Ondertussen in Nederland’ gebruiken. Ik gebruik enkele statistieken en twee foto’s. Onderwerp: de gemeenteraadsverkiezingen 2022. Ooit in een ver verleden toen ik nog in België woonde ging ik voor het eerst naar de stembus. Dat was toen een verplichting – ik denk dat ik daar wel een voorstander van ben. Het waren ook gemeenteraadsverkiezingen. In Boechout – provincie Antwerpen. Kort daarna verhuisde ik naar Nederland. Naar Leeuwarden. Ik mocht vervolgens zelden deelnemen aan verkiezingen want ik ben een buitenlander (Belg) in Nederland. Dus voor de provincieraad en voor de Tweede Kamer mag ik niet stemmen. Belastingen moet ik wel in Nederland betalen hoor. Ergens in de jaren 90 van de vorige eeuw kreeg ik wel stemrecht voor de gemeenteraad en voor het waterschap. Voor de Europese verkiezingen mag ik kiezen of ik in België of in Nederland stem. Dat doe ik dus in Nederland, daar woon ik tenslotte.

Ik zag dus het stemhokje in Bergen op Zoom met enige regelmaat van binnen. Het stemmen per post voor het Belgische parlement ging zelden goed. Daar hoort flink wat administratie bij en dat ging vaak fout. Nu zou het weer een keertje gewoon gaan. Stemmen in een Nederlands stemhokje.

Voor het eerst in mijn leven vulde ik de stemwijzer in. Dat was mogelijk voor de gemeente Leeuwarden. Fijn. Uiteraard was ik benieuwd naar de uitslag.

Dit advies beviel me. Dat is ook wat ik – zonder stemwijzer – in gedachte had. Nou ja … Groen Links of PvdA, niet de Christen Unie. De Partij van de Dieren (PvdD) heeft geen kandidatenlijst ingediend in de Friese hoofdstad.

Ik maakte eerst een selfie met het bordje ‘Stembureau’ én de Oldehove in beeld. Tja, dan krijg je een foto in spiegelbeeld. Er kwam een man naar buiten die wel een betere foto wilde maken. Bij deze. In het stemhokje worstelde ik wat met mijn telefoontje, het grote stemformulier en mijn rode potloodje. Ik weet eigenlijk niet of dat mag. Doet er niet toe …

Ik heb nooit een geheim gemaakt van mijn politieke voorkeur. Ik ben ‘aards-conservatief’. Ik stem al meer dan 40 jaar hetzelfde. PSP, Groen Links of Groen! Ik ben hondstrouw. Ik heb dat al eerder gemeld op dit weblog. De uitslag …

Ik kan tevreden terugkijken naar de uitslag in de Friese hoofdstad. Groen Links wint 2 zetels. Dat is beter dan verwacht. Jammer dat de PvdA zetels moet inleveren. Zouden het communicerende vaten zijn? Waarschijnlijk wel. Dat FvD een zetel haalt, vind ik verontrustend. De FNP (Fryske Nasjonale Partij) doet het uitzonderlijk goed. Meestal scoren zij goed in plattelandsgemeentes. Nu dus ook in de stad. Het opkomstpercentage is (in het hele land) schrikbarend laag. Leeuwarden scoorde – als grote uitzondering – een bijna 11% hogere opkomst.

Goed, dat was het weer. Ik heb dit stukje vooral geschreven om er over een paar jaar zelf nog eens naar te kunnen kijken. Mijn weblog wordt na twaalf jaar meer en meer soort persoonlijk archief. Kleine briefjes met krabbels, schriftjes en mapjes op een externe harde schijf zijn veel moeilijker te archiveren.

Een gestolen melkfles (2)

Tags

Buren, Friesland, Geld, Inbraak, Insluiping, Melkfles, Politie, Rijksdaalder, Wyns

Heb je het eerste deel nog niet gelezen klik dan HIER dan weet je waar dit overgaat. Ik moet trouwens zeggen dat ik gisteren helemaal niet van plan was om een vervolgverhaal te schrijven. Heel vaak weet ik niet waar ik naartoe ‘lul’ als ik aan een stukje begin. Ik pak de draad weer op …

Een half jaar later lopen twee agenten ons erf op …

Foto Google Maps – Streetview

Ik loop de tuin in via de zijdeur. Ik heb geen flauw idee wat ze komen doen. Een man en een vrouw. Ze vragen of ik ben wie ik ben. Ja, dat ben ik. “Klopt het dat u een half jaar geleden aangifte hebt gedaan over een ontvreemde melkfles met rijksdaalders?” Dit is niet helemaal een juiste weergave van hun woorden want ze vroegen het me in het Fries. Ik zeg ja. En of ze even binnen mogen komen? Opnieuw zeg ik ja.

We gaan aan de grote tafel in de keuken zitten. Of ze koffie of iets anders wilden, ben ik vergeten. De agenten waren duidelijk op cursus geweest want ze begonnen met ‘small social talk’. Of ik Fries versta. Of ik al lang in Wyns woon. En nog zo wat vragen. De vraag of ik onze buren ken vond ik een beetje vreemd. Ja natuurlijk ken ik die. Op het hele dorp, boerderijen incluis, wonen hooguit honderd mensen. Ik ken zelfs de meeste mensen op Bartlehiem, een boogscheut bij ons vandaan, vertel ik hen.

“Dus u kent ook uw overbuurvrouw?” Vanuit de keuken wijzen ze in de richting van buurvrouw F. Ja natuurlijk ken ik haar. Het gesprek gaat een vreemde kant op vind ik maar ik ben wel nieuwsgierig. “Kent u ook haar zoon?” Ik antwoord iets tussen ja en nee want die jongen woont toch niet (meer) bij zijn moeder of wel? Hij was al vertrokken (naar zijn vader?) toen wij in Wyns kwamen wonen. Ik begin me ongemakkelijk te voelen. Ik vraag waar ze naar toe willen met hun vragen.

Dan vertelt een van de platte petten dat er afgelopen week aangifte is gedaan van diefstal. Ook zonder braak, dus ook insluiping en opnieuw een spaarpot. Een oudere dame is het slachtoffer geworden. Zij werd gevraagd of ze vreemden in huis heeft gehad. Wat ze daarop antwoordde weet ik uiteraard niet maar de naam van onze overbuurjongen ploept op. Of uit het geheugen van deze dame (ik meen me te herinneren dat het zijn oma was) of uit de politiecomputer, weet ik niet. Een slimme lokale Sherlock Holmes legt plots het verband tussen het een en ander. Tweemaal een spaarpot, tweemaal is er een connectie met Wyns.

En dan komt de aap uit de politiemouw. “Of Schyvens misschien een oogje in het figuurlijke zeil kan houden?” Een beetje voorzichtig kijken (observeren) wanneer de jongen, nu jongeman van een jaar of twintig, thuis is of op bezoek bij zijn moeder.

Ik schuif mijn stoel naar achteren en meld heel gedecideerd dat ons gesprek voorbij is. Ik vraag de agenten om onmiddellijk te vertrekken. Wat denken ze wel? Moet ik mijn buren gaan bespieden. Absoluut niet. Dat is verdomme hun werk. Ik laat me niet voor een stiekem politiekarretje spannen. Wegwezen.

Ze vertrekken. Of ze zich hebben verontschuldigd weet ik niet meer. Of ze hebben bedankt voor de koffie en het gesprek weet ik ook niet meer. Ik was ‘van mijn melk’ om het in schoon Vlaams te zeggen. Deze agenten hebben iets in mijn brein geplant dat ik absoluut niet wilde. Natuurlijk zag ik de overbuurvrouw en haar zoon daarna nog met enige regelmaat. Ik heb er nooit iets over gezegd of gevraagd. Maar elke keer weer knetterde mijn hersenen met een lichte kortsluiting. Mijn kijk op die jongen en zelfs zijn moeder was bezoedeld.

Toen we eind 1989 verhuisden vanuit Wyns naar Bergen op Zoom was onze rijksdaalderfles nog niet boven water. We zijn toen maar gestopt met knaken sparen.

De draad weer oppakken

Tags

Friesland, Geert Mak, Isabel, Jean Jacques, L'Chaim, Leeuwarden, Maandag, Netflix, Online, Overlijden, Rouw, Uitvaart, Vrienden

Iedereen kent deze uitdrukking wel die zoiets betekent als: verder gaan na een onderbreking. Dat is de realiteit op deze eerste maandag van het jaar. Een heel gewone dag – althans zo lijkt het. De kerstperiode zit erop. Morgen de kerstboom afbreken en de kerstspullen opruimen. Ik houd me meestal aan de traditionele data. Kerstboom optuigen NA Sinterklaas. Alles opruimen rond (voor of onmiddellijk na) Driekoningen (6 januari).

Maar het was geen normale decembermaand. Zoals bijna iedereen verplaats ik me op de vierkante centimeter met steeds dezelfde mensen. Onze vierkante centimeter valt gelukkig wel mee, we hebben een grote tuin. Hoeveel mensen heb ik gezien sinds 15 december? Acht. Ik tel het nog even na. Ja, acht. De paar mensen in de supermarkt en bij de benzinepomp tel ik niet mee. Acht. Isabel (uiteraard). De schoonmaakster, de tuinman, de ouders van Isabel, Techa, Per en Wilhelm (goede vrienden) die zaterdag samen met ons online naar de uitvaart van Jean Jacques keken.

Het was mooi (nou ja, een uitvaart is natuurlijk verschrikkelijk, vreselijk, afschuwelijk … niet mooi). maar toch zeg je dan: “Het was mooi.” Klein en ingetogen. In besloten kring door de corona-regels. Wij keken mee via het televisie-scherm. Het is emotioneel, zeer emotioneel. Ik hou de emoties onder controle want ik vertaal alles (veel) dat gezegd wordt want de andere toehoorders verstaan geen Nederlands. Ik schiet vol als Martine “Koen en Isabel” zegt, onmiddellijk gevolgd door “Koen en Ine” en nog wat later “Dominiek en Maartje. Rob en Rita”. En vele anderen. Het beeld dat Geert Mak schetst van Jean Jacques in het zonnetje voor hun huis in Jorwerd dat hij vergelijkt met zijn kleindochter die met suikerspin een ander meisje wilt zijn en hoe hij op dat moment Jean Jacques wilt zijn …. is zeer mooi getroffen. Het vertalen schiet er even bij in …

De kaarsen worden weggehaald. Nog even zien we de kist – door Hanneke geschilderd. In gedachten zie ik Hanneke, Joa en Daphne, Anneke en alle anderen de kist vergezellen en de Grote Kerstraat oplopen. Op tv zien we dat niet. Dat hoeft ook niet. Wij lopen naar de veranda. Stil. Flink slikken. Een sigaretje. Per dan toch, ik rook niet. Een zucht. Een traan. En dan heffen we het glas. L’Chaim. Op het leven. Op Jean Jacques. Bij gebrek aan een goede Port (sorry JJ) proosten we met witte wijn en 1920 (een brandy). Isabel steekt een sigaartje op (gekregen tijdens zijn laatste bezoek in maart). Het is gek … onmiddellijk is Jean Jacques aanwezig op onze veranda. Geuren zijn heel associatief. Dat er nog veel van dit soort momenten mogen volgen.

Na het overlijden van Ine (zomer 2005) bleef ik ook een paar weken in mijn eigen cocon. Eerst om van alles administratief te regelen. Zakelijk en persoonlijk. Ik ging in zee met een nieuwe boekhouder (ook een ZZP’er). Hij heeft me toen goed geholpen. Nog steeds trouwens. Verder maakte ik fotoboeken en ruimde kartonnen dozen op. Een zelfde neiging heb ik nu. Voor de uitvaart heb ik (op verzoek) foto’s van Jean Jacques opgespoord en aangeleverd. Dat was een fijne en emotionele bezigheid. Een paar duizend foto’s van onze reizen en bezoeken. Onze werkprojecten samen. Sommige foto’s had ik jaren niet meer gezien. Herinneringen komen terug. De knoop in mijn maag (buik) werd er niet minder van maar dat geeft niet.

Gisteren hebben we laat gebruncht. Ik had bedacht dat ik even wat eet-boodschappen zou doen maar het is er niet van gekomen. We kropen op de bank en we vergaapten ons aan het leed van anderen. Een dagje en avondje netflixen. De laatste vier afleveringen van ‘Tiny Pretty Things’ en de eerste vier afleveringen van ‘Bridgerton’.

Een gewone maandag. Isabel vertrekt als gewoonlijk om 6.30 naar haar werk. Ik draai twee wasjes. Ik lees de krant. Ik maak een weekplanning. Ik lees wat blogs. Ik pak de draad weer op. Ik schrijf dit logje. Straks geef ik mijn eerste online-les van 2021.

Adieu 2020

Tags

Afrika, Cirque Nouveau, Corona, Dood, Friesland, Groningen, Jean Jacques, Oudjaar, Overlijden, Rob, Umoja, Verdriet, Vrienden

Natuurlijk bedoel ik: “ROT OP 2020”. De laatste dag van de maand kijk ik meestal nog even achterom en maak ik er een logje van. Op de laatste dag van het jaar ligt dat nog veel meer voor de hand. Mijn verdriet is te groot om vandaag de juiste woorden te vinden. Een half jaar geleden schreef ik over de pandemie en de invloed op mijn persoonlijk leven. Ik schreef toen ergens in een tussenzinnetje dat ik me zorgen maakte over de gezondheid van twee goede vrienden. Die zorgen waren terecht. Op dertig september overleed mijn vriend Rob. Eergisteren overleed mijn vriend – die ik ook op z’n Afrikaans ‘my brother’ noem – Jean Jacques. Ik kende ze allebei bijna veertig jaar. Het blijft schokkend en surreëel. Nooit meer samen een voorstelling maken. Nooit meer plannen maken voor een nieuw project. Nooit meer samen op reis.

Ik zal over ze blijven vertellen maar voor nu laat ik het even hierbij. De jaarwisseling van Rita en Hanneke zal zometeen zo anders zijn dan ze zich hadden voorgesteld in het begin van dit jaar. Lieverds, ik hoop jullie gauw te zien en te omhelzen – zonder hinder van bubbels of sociale afstand. Maar voor nu … blijf gezond, we hebben elkaar nodig in ons verdriet, onze grapjes, liedjes en verhalen, onze gezamenlijke geschiedenis en in onze toekomst.

Wat waren we jong. Jean Jacques en Koen. Samen aan het werk, samen op reis. 2007 – ik denk op het vliegveld van Dar es Salaam of Zanzibar (Tanzania).

ps. Je begrijpt vast waarom het vervolgverhaal Daedalus en Icarus nog even op zich laat wachten. Ook het maand- en jaaroverzicht publiceer ik nog wel een keertje. Blijf gezond. Op naar een vreugdevoller 2021.

Mijn sportcarrière (2)

Tags

Antwerpen, Atletiek, Badminton, België, Bergen op Zoom, Boechout, Col d'Aubisque, Fietsen, Friesland, Ine, Kaatsen, Leeuwarden, Mens-Wetenschappen, Nostalgie, Pius X, Schaatsen, Sgola, Sint-Gabriël, Sport, Tennis, Voetbal, Wandelen, Wielrennen, Wyns, Zeilen, Zwemmen

Zoals ik gisteren al schreef is ‘carrière’ een woord dat eigenlijk niet past bij mijn bescheiden sportieve leven. Ik ga toch een paar sportieve activiteiten vermelden.

Tennis

Ine (mijn eerste vrouw) kwam uit een tennisfamilie. Haar vader speelde behoorlijk goed tennis en zijn kinderen gingen als vanzelfsprekend ook op tennis. In begin zestiger jaren was dat meer een sport voor de elite maar daar had mijn schoonvader lak aan. Ine speelde competitie en kon niet tegen haar verlies met kapotslaan van rackets en gevloek als een Mc Enroe avant la lettre. Vooral de verplichte handdruk met de tegenstander na verlies viel haar zwaar. Aldus de familieverhalen. Ik had nog nooit getennist maar ik probeerde het tijdens familie-weekendjes. Mijn schoonvader moedigde me aan. Ik had niet echt aanleg maar wel veel plezier en toonde veel inzet. Het resulteerde in een lidmaatschap bij een tennisvereniging bij ons in de buurt (Bergen op Zoom). Recreatief spelen tegen elkaar op vrijdagochtend – onze gezamenlijke vrije dag. En een paar keer per jaar bardienst draaien. Goed voor de sociale contacten. We waren elkaars gelijke. Ine dankzij haar techniek, ik dankzij fanatieke inzet. Lopen naar het net en niet opgeven. En soms onderhands opslaan zoals Michael Chang ooit deed. Laten we zeggen dat ik 45% van de setjes won en Ine 55%. Ze kan het niet tegenspreken. Snik.

Atletiek

Ik schreef er gisteren al over. Ik herinner me een grote club-wedstrijd op de paardenrenbaan van Oostende. Ik denk dat ik in (met) een estafette-team liep. En ik ging een paar keer naar meetings – zoals dat heette. Vier of vijf atletiekverenigingen uit de provincie Antwerpen die elkaar bestreden met de meeste atletiek-disciplines. Veel onderdelen met telkens één deelnemer per club. Je kon dus punten voor je team winnen. Ik werd (meestal) ingezet voor de 400 meter. Dat lijkt een korte afstand maar het is verdomde lang. Of zeg je ver? Ik startte altijd te snel. Lag in een mooie positie na de eerste bocht – op een 400-meter-baan – maar de tweede bocht was meestal mijn Waterloo. Ik sukkelde naar de finish. Ik herinner me geen tijden maar het was nooit onder de minuut. Snik.

Zwemmen

Ook dit vermelde ik al eerder. Ik kon zwemmen maar om naar een wedstrijd te gaan was nooit mijn intentie. Toch werd ik door het schoolteam gevraagd om mee te gaan. Provinciale schoolkampioenschappen. Ik weet niet meer in welke maand maar het water was IJSKOUD. Een openluchtzwembad. Het was een broeder die ons meenam in zijn auto. Ik zat op een katholieke broederschool. Hij was het schapenvet vergeten – zo herinner ik het me. De meeste jongens – onze tegenstanders – smeerden zich in van kop tot teen. Ik deed stoer en zei dat ik goed tegen kou kon. Het was koud, heel koud. Ik denk dat mijn piemeltje nog nooit zo verschrompeld in mijn zwembroekje heeft gezeten. Snik. En vijftig meter is best ver. Heen en weer in een 25-meter-bad. Ergens in de Kempen … in Herentals, Zandhoven of Geel … daar ergens. Eens en nooit weer.

Badminton

Leeuwarden, ergens in de 80’er jaren. John – studiegenoot en vriend – vroeg of ik zin had om te badmintonnen. Ik kende het enkel als een vakantie-activiteit. Met een vriendenclubje huurden we een baan in het plaatselijke sportcentrum. Ik geloof van 21.30 tot 22.30. Dat was het goedkoopste uur. Een hele winter lang. Ik vond het leuk maar ik had bij aanvang van onze badminton-avondjes me zwaar vergist in de explosiviteit van het speeltje cq sport. Eén winterseizoen was genoeg.

Kayakken

Ook dit hoort bij vakantie. In de Dordogne. In (op) de Tarn. In Letland. In Friesland. Nooit als een wedstrijd, altijd recreatief. Soms alleen. Meestal met Ine en de kinderen. Heel prettig om te doen en schitterend om het land vanaf het water te zien.

Fietsen

Als ik de titel ‘wielrennen’ gebruik, zou ik jullie misleiden. Fietsen dus. Ik kocht een racefiets toen we in Wyns woonden. Ik herinner me individuele tochtjes. Wyns – Ruinerwold. Wyns – Stavoren. Wyns – Harlingen. En op de fiets naar Leeuwarden. Lange tochten in Les Landes. Hoogtepunt was een vakantie waarop de racefiets meeging. Hoogtepunt: Laruns – Col d’ Aubisque (en terug uiteraard) in de Pyreneeën. Ook ritjes in het achterland van Barcelona. Mijn fiets werd gestolen in Leeuwarden. Einde grote tochten. Vanuit Bergen op Zoom werd het eerder recreatief fietsen. Met Jules naar Boechout. In vijf dagen van Vlissingen naar Maastricht – ook met Jules. Van Bergen op Zoom naar Koksijde (in mijn eentje) en een schitterende tocht (met Jules) op huurfietsen in de buurt van Meyrueis. Cevennen. Ik had net daarvoor De Renner van Tim Krabbé gelezen. Met vriendjes speelden we soms de Ronde Frankrijk na. Parcours: Welvaartstraat – Fruithoflaan – Acacialaan – Sint-Gabriëlstraat – Welvaartstraat. Tien rondjes – ik won vaak. Ik was meestal de enige deelnemer maar Roger de Vlaeminck, Eddie Merckx, Ferdinand Bracke en Felice Gimondi reden in gedachte met me mee.

Schaatsen

Ik verhuisde in 1979 (voor de eerste keer) naar Leeuwarden.  In 1985 woonden we in Wyns aan de Dokkumer Ee – vlakbij Bartlehiem. Ik schreef er al eerder over. Het werd een strenge winter. Iedereen stond op het ijs. Een buurman – Jan Kwast – gaf me een paar ‘houtjes’. Ik bond de schaatsen onder en een week later voltooide ik mijn eerste toertocht. Dertig kilometer – de Kleine Wielen Toertocht. Het café in Wyns was één van de stempelposten. Geen wedstrijd maar een toertocht – met eenmedaille als beloning.

Ook de daarop volgende twee winters – ik had ondertussen lage noren – werd er veel geschaatst. Ik voltooide de Elfstedentocht in drie of vier etappes. Op en neer naar Dokkum vanuit Wyns vond ik saai. In Harlingen heb ik veel moeten lopen. Het ijs was daar onbetrouwbaar. Bij heel wat bruggen bracht ik het ‘klunen’ in de praktijk. Zeventig kilometer (wind mee) was de max – daarna gingen mijn enkels zwikken. Op en neer schaatsen naar het werk in Leeuwarden. Een genot. Later heb ik op de Binnenschelde in Bergen op Zoom geschaatst maar dat was gepruts op een grote vijver. Geef mij maar Friesland.

Voetbal

Nooit bij een club maar natuurlijk heb ik ook weleens gevoetbald.

Onze klas – voetbalteam Mens-Wetenschappen Pius X (*)

Op school. Tijdens jeugdkampen. Op de camping. Ik was echter beter in het mee organiseren van een groot (jaarlijks) (straat)voetbaltornooi. Ik was de speaker van dienst en ik zat in de redactie van de tornooi-gazet – de Man met de Bolhoed.

Kaatsen

Nogmaals ga ik terug in de tijd. Terug naar Fryslân, terug naar Wyns. De hele zomer werd er recreatief gekaatst. Ik vond het heerlijk – ik ging met veel plezier naar de maandag-avond-partijtjes. Tweemaal per seizoen was er een echt tornooi. Tijdens het dorpsfeest en op het eind van de zomer de clubkampioenschappen. Ik deed graag mee en eenmaal hoorde ik bij het koningspartuur. Met de lauwerkrans als ultieme beloning. Ik schreef er eerder over. Lees HIER.

En wat nog meer …

Zeilen – als recreatief tijdverdrijf – nooit in wedstrijdverband. Tafeltennis – puur als vermaak. Volleybal – met een vakantie-team op Terschelling. Biljarten en schaken tijdens – en na schooltijd. Midgetgolf tijdens vakanties. Of zijn dat geen sporten? Basketbal en handbal in de school/klas-competitie (Pius X). Wandelen – ik haalde ooit mijn diploma als berg-wandel-gids in Zwitserland of was het Italië? Maar is wandelen een sport of een sportieve activiteit? Heel veel 10 en 20 kilometer Brandaris-wandeltochten op Terschelling. We (Ine en ik) hadden ooit de ambitie om de GR 20 te lopen op Corsica. We trainden wekelijks. Ine’s knie gooide roet in het eten. En na vijf dagen té koud weer in Wales, hingen we tenslotte de wandelschoenen aan de wilgen.

Ik heb het altijd jammer gevonden dat ik geen honkbal heb kunnen spelen. Ik denk dat ik daar enige aanleg voor had maar het was meer iets van de VS niet van Vlaanderen. Mijn zoon zat wel één of twee seizoenen bij de Wizards of Boz maar versleet zijn jonge  broek vooral op de bank. Misschien was het iets teveel Daddy die dit een leuke sport vond.

En nu?

Bijna niets. Wandelen – af en toe. Eerlijk gezegd veel te weinig. Een beetje sportschool maar nog niet sinds de corona-uitbraak.

Conclusie

Ik ben geen stijve hark maar om me een sportieveling te noemen is fel overdreven. Ik ben benieuwd of er me nog iets te binnen schiet de komende dagen. Wie weet wordt dat dan deel 3.

(*) Bij de foto. Er is er maar een met een afro-kapsel, dat ben ik. Dit was bijna onze hele klas – Mens-Wetenschappen van Pius X Antwerpen. We speelden vriendenwedstrijden tegen andere klassen / scholen. In het geval van bovenstaande foto: bij de Alexianen in Boechout tegen een team van Kringers en jongens van Sint-Gabriël.

De zestiende niet-verjaardag

Tags

28 augustus, A58, At Seventeen, Bergen op Zoom, Between the Lines, Buren, Carré, Eva Crutzen, Familie, Friesland, Ine, Janis Ian, Kampvuur, Koor, Mas Donzelenche, Niet-verjaardag, Verjaardag, Zingen, Zomerpromenade

Ik ben geen datum-fetisjist maar sommige dagen hebben wel een sterretje ergens in dat geheugen van mij. En 28 augustus is zo’n dag. Als ik mijn logjes van de afgelopen tijd teruglees dan valt het mezelf ook op dat ik vaak een herinnering aan Ine deel. Dat is wat vaker schrijf over vroeger en wat minder over nu. Heeft dat te maken met de corona-tijd waarin we leven? Vast wel een beetje. Ik wil niet voortdurend schrijven over het aan huis gebonden zijn door de maatregelen (adviezen) van de overheid. Dus ga ik eerder iets schrijven over vroeger. Een herinnering delen.

De eerste tien jaar na het overlijden van de moeder van mijn kinderen organiseerde ik jaarlijks een ‘Niet-verjaardag-samen-zijn’ in onze tuin in Bergen op Zoom. Een mooi bijpraat-moment na de vakantie met buren, vrienden en familie. Erg fijn. Ik eindig al mijn condoleance-berichten steevast met de volgende tekst: “Blijf over hem / haar vertellen dan blijft hij / zij levend in onze verhalen.” Ik houd mezelf aan mijn eigen advies. Mogelijk tot irritatie van volgers die haar nooit hebben gekend en denken … nu is het wel genoeg Koen. Nu weten we het wel.

Vorige week zette ik de computer aan en klikte mijn Twitter-account open. En daar verscheen Ine in de gedaante van Eva Crutzen (*) met ‘At Seventeen’.

En nu moet ik natuurlijk uitleggen waarom dit liedje me zo emotioneel maakt. Iemand zei ooit dat Ine wel duizend liedjes uit haar hoofd kende. Remember de lange avonden en nachten bij een kampvuurtje op Donzelenche. Dat van die 1000 liedjes zit waarschijnlijk niet ver van de waarheid. Zingen, zingen en nog eens zingen. Niet onder de douche maar wel op alle ander mogelijke plaatsen. In een koor (A58 en het familiekoor), met vrienden, met Maatwerk, Theater op Maat, met collega’s. Er was geen feestje of Ine zong wel een liedje. Het origineel of met een nieuwe tekst. De liefde voor het zingen was genetisch (familiaal) bepaald. Haar moeder, haar broers. Allemaal talentvolle (amateur) zangers.

Toen ik Ine net leerde kennen, draaiden we in Boelenslaan (Fryslān) – waar we toen woonden – lp’s en soms cassettebandjes. Dr. John The Night Tripper, The Police, Doe Maar, Dr. Hook, Ramses Shaffy, The Nylons, Astrud Gilberto, Janis Ian, Queen, Paul Simon, Diana Ross, Randy Crawford, Abba en zo kan ik nog wel even doorgaan. Zij kenden de meeste liedjes uit haar hoofd en zong heel vaak mee.

Al gauw werd het album ‘Between the Lines’ van Janis Ian haar / ons lievelingsalbum wat meezingen of zelf zingen betreft. ‘At seventeen’, ‘In the winter’, When the party is over’. En later natuurlijk ook ‘Jesse’, ‘Fligh too high’ en ‘On the other side of the sun’.

Als we met z’n tweeën onderweg waren met de auto kwam er altijd een moment dat Ine begon te zingen. Best vaak op mijn verzoek. En dan begon ze steevast met ‘In the winter’ (Janis Ian), even later gevolgd door ‘At seventeen’. Ergens halverwege de 80’er jaren zijn we vanuit Friesland een avondje naar Carré (in Amsterdam) gereden voor een concert van … je kunt het al raden: Janis Ian. Een dierbare herinnering. Laat ik deze herinnering aan Ine maar eindigen met een You Tube filmpje van Janis Ian zelf en wat is denk je dan van: ‘On the Other Side of the Sun’? Best wel toepasselijk vind ik.

(*) Via google zocht ik nog even verder naar Eva Crutzen. Frappant is het dan om te zien dat deze cabaretière uit Maastricht komt. De stad waar Ine tot haar veertiende heeft gewoond. Nee … niet haar zeventiende … dat dan weer niet.

Normaal

Tags

10.10, Avek, Dansen, Dood, Flamenco, Friesland, Geboorte, Hanneke, Icarus, Ine, Martine, Overlijden, Wyns

Vijftien jaar.

Ik begin met een filmpje. Echt mooi en ja … het duurt ruim acht minuten.

 

Waarschijnlijk zal het woord ‘normaal‘ in de top 20 staan van meest gebruikte woorden in 2020. Al dan niet in combinatie met ‘het nieuwe normaal’. Net als ‘koffiedik’, ‘online’, ‘Zoom’ en ‘anderhalve meter’. Als je in het begin van dit jaar aan een gemiddelde Nederlander had gevraagd waar hij (zij) aan moet denken bij het woord ‘normaal’ dan had je vast heel vaak het antwoord ‘Achterhoekse boerenrock en Bennie Jolink’ als antwoord gekregen.

In mijn dierbare, privé-herinneringen refereert het woord ‘normaal’ altijd aan flamenco. Nu begrijp je al enigszins waarom ik het bovenstaand filmpje heb geplaatst. Maar natuurlijk moet ik nog wat meer uitleg geven. Ik zal het proberen.

Het is vandaag precies vijftien jaar geleden dat (mijn / onze) Ine is overleden. Jaarlijks plaats ik hier – op deze 29 juni – een stukje waarin ik stilsta bij deze dag. De meest bijzondere dag van het jaar. Lees er mijn stukjes maar eens op na. Klik HIER. Met als trieste dieptepunt het overlijden van Ine in 2005 en het hoogtepunt is natuurlijk de geboorte van Icarus, mijn vierde kleinkind in 2014. Niet alleen is de dag dezelfde, het uur en de minuut: 10.10 (*) zijn ook gelijk.

Nu terug naar ‘normaal’. Op dit weblog kun je vaak iets lezen over de moeder van mijn kinderen. Ook af en toe een foto van haar. Vandaag wilde ik het een tikkeltje anders doen. Eén van de zaken die ze geweldig vond was: ‘flamenco’. Als docente op de ‘Akademie voor Ekspressie en Kommunikatie’ (AVEK) in Leeuwarden organiseerde zij een flamenco-cursus voor studenten en andere geïnteresseerden. Ik denk in 1988 – misschien een jaartje later. Zij engageerde voor twee of drie weekenden een Spaans dansechtpaar (uit Utrecht). Hij was de docent (en danser) en zijn vrouw de danseres. Ine kocht nieuwe dansschoenen en een fantastische zwarte rok. Spaanser kon het bijna niet. Voor het eerst op flamenco-les. Volgens mij deden ook Hanneke en Martine mee.

Wij woonden toen nog in Wyns. Toen ze de eerste avond thuiskwam was ik uiteraard benieuwd naar haar verhalen. Ze zakte onmiddellijk na thuiskomst door haar figuurlijke hoeven. Moe, gebroken en lyrisch in dezelfde euforie en ze riep … ‘normaal’. Ik begreep er niets van. “Wat bedoel je met normaal?” was dus ook mijn vraag. Ze deed het voor. Ze had de dansschoenen en de zwarte rok nog aan. Wij hadden een houten vloer. Ze ging staan en schreeuwde: “Normaal !!!” … vervolgens ging haar rug in standje: super hol en ver overstrekt en stampte ze op de vloer. Kin omhoog en ze klapte met de achterkant van haar rechterhand in de palm van haar linkerhand – ietsjes hoger dan haar hoofd. Dertig, veertig seconden Spanje in Fryslân.

Wat bleek? De flamenco-leraar gebruikte het woord ‘normaal’ om de haverklap voor een lichaamshouding (holle rug) die verre van normaal was voor dansers (m/v) die niet uit Andalusia komen. ‘Normaal’ als een soort: ‘Klaar voor de start’. Lachen dus met het woord ‘normaal’. Het werd al heel snel familietaal … zegt één van ons ‘normaal’ dan springen we recht, holle rug, stampen met de voeten, beetje Carmenachtig nepzingen, handen klappen en vijf keer ‘normaal’ roepen. En dan neerstorten en lachen.

Ter herinnering aan Ine Heijs 28 augustus 1951 – 29 juni 2005

(*) Kijk eens naar horloge-reclames. Bijna alle klokken staan op 10.10. Tien over tien. En weet je waarom? De pijlen vormen als het ware een ‘smile’ – een lachend gezicht. Horloges verkopen niet als het twintig over zeven is.

1000 vragen aan mezelf (extra)

Tags

1000 vragen, Aquarel, Boechout, Citroën CV 4, Elektra Award, Friesland, Isabel, Kaatsen, Kleurenblind, Lezen, Lombok, Movitel, Mozambique, Randomness of being, Theaterregisseur, Toyota RAV 4, Verbouwen

Elke vijf zes weken beantwoord ik vijfentwintig vragen. Als je al wat langer hier meeleest, heb je ze vast wel eens voorbij zien komen. Ik ben ondertussen bij vraag 550. De afgelopen dagen hebben veel collega-bloggers een soortgelijk stukje geschreven. Randomnes of being. Ik doe mee en voor het gemak nummer ik ze vanaf 1001.

1001. Pak het boek dat het dichtste bij je ligt, ga naar pagina 18 en zoek regel 4.

‘Het enige waar ze voor had gekozen, was het stelen’. Het boek: Leswijs Nederlands. Lesboek 1 havo / vwo Deel II Pagina 18 regel 4. Ik ben lessen aan het voorbereiden vandaar dat een studieboek het dichtste bij me ligt. De regel komt uit een fragment van: ‘Een gang met gele deuren’ van Rom Molemaker.

1002. Strek je linkerarm zo ver uit als je kan. Wat kan je aanraken?

KBC Digipass

Hoe heet zo’n ding? Een digipass? Van KBC. Het apparaatje dat je nodig hebt om met je bankkaart in te loggen op de online-service van KBC (de bank). Ik moet straks wat bankzaken regelen vandaar dat ik dat ding alvast uit een lade van mijn bureau had gepakt.

1003. Wat deed je voor je deze tag begon in te vullen?

Me ergeren. Mijn kabel-internet-verbinding doet het niet meer sinds woensdagochtend. Vijf dagen ging het goed. Er schijnt een kapotte antenne in de buurt te zijn. Ik ben dus weer opnieuw gebruik aan het maken van het kleine modem. Traag x 3. Heel even was ik in het internet-paradijs … dacht ik.

1004. Wat hoor je op het moment? 

‘Het eerste vioolconcert opus 26 van Max Bruch.’ Als ik in mijn werkkamer zit zet ik heel vaak de podcast ‘Het Zondagochtend Concert’ (Avro/Tros) aan. Zachtjes op de achtergrond. Toevallig hoor ik presentator Hans van den Boom dit vioolconcert aankondigen. Vandaar dat ik deze details kan opschrijven. Anders zou ik vast ‘klassieke muziek’ hebben geantwoord. Ik hoor ook vogeltjes buiten en de waterpomp die af en toe even aanslaat. Ik ben in gespannen afwachting van een ander geluid. De beltoon van mijn mobieltje. De Movitel-technicus heeft beloofd om langs te komen.

1005. Wanneer ben je voor het laatst buiten geweest? Wat deed je toen? 

Als met buiten de openlucht wordt bedoeld dan ben ik vanochtend buiten geweest. Voor het eerst om half zes vanochtend. De buitenverlichting uitgedaan en de deuren opengezet. Ik ben om half zeven met Isabel mee naar de poort gelopen – ca 55 meter in de tuin – en weer terug. Ik heb op de veranda twee broodjes gegeten, een kop koffie en een glas vers appelsiensap gedronken. Een half uurtje gelezen en toen ben ik binnen de diepvries gaan reorganiseren, deels schoonmaken. Als ik deze vraag over ‘buiten de poort’ had beantwoord dan was het antwoord: gisteren om een boodschap te doen en handtekening te vragen aan Per op een document dat zijn dochter mij had gestuurd.

1006. Heb je gedroomd afgelopen nacht? 

Ja. Ik droom veel en verschillende keren per nacht. In de vroege ochtend iets met een huis dat ik niet ken en een dame – die ik ook niet (her)ken. Veel kleren had ze niet aan. Was ze naakt? Dat zou zo maar kunnen. Ik hield me deels schuil achter een pilaar en een gordijn van hele dunne stof. Ik gluurde en voelde de verleiding en de opwinding groeien. Wilde ik ontdekt worden? Was deze dame zich bewust van mijn aanwezigheid? Voor ik daarop antwoord had lag ik wakker in mijn eigen bed naast mijn eigen schoonheid.

1007. Wanneer heb je voor het laatst gelachen? Waarom?

Gisteren denk ik. Met Trevor Noah. Of was het eergisteren? Zijn dagelijkse show (The Daily Show) wordt nu gepresenteerd via YouTube en Twitter. Kleinere fragmenten (hap-klare-brokken) vanuit zijn eigen huis of studio. Zonder publiek. Ik ben fan. Zijn collage-filmpjes over D. Trump zijn hilarisch. Nou ja … eigenlijk zijn ze afgrijselijk – het zijn verschrikkelijke quotes van de meest imbeciele, Amerikaanse president ooit.

1008. Wat hangt er op de muur van de kamer waar je in bent?

Wissel plankjes

Een soort wissellijst. Soms foto’s, soms eigen fröbel geschilder, vaak reproducties van schilderijen. Vandaag dus van boven naar beneden: Twee aquarellen van Malinese graan-schuur-deurtjes (eigen werk), een geschilderde Ethiopische bescherm-engel (Hanneke Roelofsen) en zes ansichtkaarten met schilderijen van Edward Hopper.

1009. Zou je het ooit overwegen te emigreren? 

Dat heb ik in feite al twee keer gedaan. De eerste keer in 1979. Van Boechout (dorp tussen Antwerpen en Lier) naar Friesland (Leeuwarden, Boelenslaan, Leeuwarden, Wyns). En in de dagelijkse praktijk ook naar Mozambique. Dat laatste is officieel geen emigratie want ik woon in Leeuwarden en verblijf vaak bij mijn vrouw in Djonasse Matola Rio (Mozambique). Het is dus een kwestie van definitie. Ooit lang geleden (met Ine) droomden we van Spanje of Argentinië. Spanje was gebaseerd op vakantie-ervaringen. We gingen zelfs twee jaar op ‘Spaanse les’. Argentinië is een droom gebleven, we zijn er zelfs nooit geweest.

1010. Door wie ben je voor het laatst gebeld?

Je gelooft het niet. Een paar minuten geleden werd ik gebeld door sr. Patrick. De technicus van Movitel. De kabel-aansluiting is weer hersteld. Obrigado.

1011. Laatste keer dat je in een zwembad zwom?

Gisterenmiddag. Zwemmen is misschien iets overdreven gezegd. Ik heb geen baantjes getrokken. Gewoon even d’r in en d’r uit en de slang van de barracuda opnieuw aangesloten. Die was losgesprongen. Het blijft heerlijk een zwembad in je eigen tuin. Het is nu half mei. Herfst (?). Middagtemperatuur ca 30c. ’s Nachts ca 18c. Om half zes wordt het donker en dan koelt het gauw af.

1012. Luister je op het moment naar muziek?

Hetzelfde programma van vraag 1004. Wel een ander stuk. Johannes Sebastian Bach – cantate 147.

1013. Welke kleur is de vloer van je slaapkamer?

Wil je geloven dat ik moet gaan kijken? Tel daarbij op dat ik deels kleurenblind ben. Ik bel Isabel zometeen op met de vraag hoe zij deze kleur beschrijft. Een soort gemarmerde tegel in een heel licht soort gebroken bruin. Denk ik.

1014. Als je iets kon veranderen aan je huis (ook al is het niet handig of mogelijk), wat zou het dan zijn?

In het midden van onze grote woonkamer staat een pilaar. Enerzijds staat deze pilaar ontzettend in de weg. Anderzijds splits hij de ruimte op in vier gelijke deel-compartimenten. Zonder pilaar zou de aanschaf van een (nieuwe) bank veel gemakkelijker zijn. Nu wordt de ruimte beperkt. Ik zou ook de keuken meer willen betrekken bij de kamer. Een kookeiland zou dan tot de mogelijkheden behoren. Ik zou de tweede en de derde slaapkamer iets groter willen hebben – inclusief een eigen badkamer. Het liefst zou ik alle traliewerk voor de ramen verwijderen. Veel mooier. Veel vrijer. Maar het zou bijzonder stom zijn want jammer genoeg is ‘beveiliging’ een noodzakelijk kwaad in deze contreien. Nog een laatste wens? Twee dan toch. De buitenkeuken mag een flinke upgrade krijgen en de ijzeren poorten zou ik graag vervangen door houten poorten met een stalen frame i.v.m. dezelfde beveiliging.

1015. Wat is het laatste wat je hebt gekocht?

Als ik ‘eten en drinken’ even buiten beschouwing laat dan zijn het: benzine, telefoon-en electriciteits-credits. En net daarvoor een elektrische citruspers. Dat weet Isabel nog niet. Cadeautje voor dit weekend.

1016. Ooit op een motor gereden?

Nee. Zelfs nauwelijks op een brommer. Een keer een Vespa op Kreta gehuurd. De keren dat ik de brommer van een vriend heb geleend kan ik op één hand tellen. Een motor – nooit. Ik heb tot mijn achttiende verjaardag gefietst naar school. 10 km heen en 10 km terug. Ik was wel de eerste van de klas – twee maanden na mijn 18e verjaardag – met een ‘geit’ (lelijke eend – 2cv).

1017. Wat is het verste weg wat je ooit bent geweest?

Laat ik die vraag proberen te beantwoorden vanuit Boechout waar ik ben opgegroeid en heb gewoond tot 1979. Dan is het of Beijing, Kaapstad, Foz do Iguaçu, San Francisco of Lombok? Ik zoek het op want ik wil het ook graag weten. Ik ben verbaasd over de afstanden – hemelsbreed / in vogelvlucht. Beijing (8000 km), San Francisco (8800 km), Kaapstad (9560 km), Foz do Iguaçu (10.300 km), Lombok (12.300 km). Het Indonesische eiland Lombok is dus het verste weg (vanuit Boechout).

1018. Heb je ooit een trofee/beker gewonnen?

Ja. Een paar keer een ‘Elektra Award’ (de Zeeuwse theater-oscar). Maar leuker is de lauwerkrans als lid van het koningspartuur. Enig idee wat ik bedoel? Kaatsen. Een zeer populaire sport in Fryslãn. Eén keer had ik het geluk om als derde wiel aan de wagen de finale te winnen van de Wynser dorpsfeesten. De krans ging mee naar Bergen op Zoom en hing twee maanden aan de voorgevel van ons huis. In Friesland een heel gewoon iets. In Brabant kwamen ze vragen wie er overleden was. Hahaha.

1019. Hoe heette je eerste huisdier?

Als kind was dat onze kat Poesie. Of schrijf je dat als ‘Pussy’? Don’t mension the name of that president. Als volwassene was dat Jason. Een licht bruine labrador. Nog steeds mijn favoriet. Wel heel lang geleden (1979 – 1984).

1020. Wat is de laatste film die je in de bioscoop hebt gezien?

Dat was ‘Toy Story 4’ met mijn twee kleindochters of het was ‘Once upon a time in Hollywood’ in mijn eentje? Allebei gezien in de bioscoop in Haarlem. We spelen zelf ook bioscoopje op onze veranda. Beamer, geluidsbox en een grote witte muur als projectiescherm. De laatste film daar was ‘The Wife’.

1021. Wat doe je als je je verveelt?

Doe ik dat? Ik lees, dus waarschijnlijk zit ik al ergens met een boek voordat ik me verveel. Of ik lees een paar blogs van anderen. Af en toe wil ik wel eens een serie in mijn eentje bekijken. Of je vindt me in de keuken.

1022. Wat wilde je vroeger worden?

‘Toneelregisseur’ antwoordde ik bij het PMS in het vijfde leerjaar. Dat kon niet was even later het antwoord van een of ander sociaal figuur van het PMS want ik was (ben) kleurenblind. Een beetje dan toch. Ik noem het: kleuren-dyslectisch. Ik vroeg nog naar het verband tussen toneelregisseur en kleurenblindheid. “Dan moet je ook decors en kostuums kunnen ontwerpen. En zeggen welke kleurenspots er moeten worden gebruikt. Dat kan niet als je kleurenblind bent.” Ik heb een potje gejankt zonder dat ze het zag. Of ik het mijn ouders heb verteld, herinner ik me niet. Ik ben het toch maar wel mooi geworden … toneelregisseur. Met terugwerkende kracht denk ik dat ik misschien wel rechercheur had willen worden. Maar in mijn jeugdjaren was ‘de politie’ toch ‘de vijand’? Ja toch. Hahaha. En waarschijnlijk heb ik een veel te romantisch beeld bij de ‘recherche’.

1023. Met welke auto rijd je?

Het interesseert me totaal niet. Op één dingetje na … ze moeten het doen. Geen auto-zorgen svp. Ik rijd in een Toyota RAV 4 (driedeurs) en heel af en toe voor het vuilere werk met een Nissan X-Trail – die we aan de straatstenen niet kwijt kunnen. Hij staat wel te koop maar dat gaat niet lukken. Dus twee auto’s.

1024. Wat voor jobs heb je gehad?

Als student voornamelijk monitor van jeugdkampen in binnen- en buitenland. Animator in een familiehotel in Bredene (denk ik). Ik was theater-animator op het woonwagenkamp in Groningen (Peize). Ik was consulent Drama en Taaldrukken. Ik was (ben) theaterdocent. Regisseur. Artistiek leider van diverse (internationale) kunstprojecten. Rollenspelacteur. Leraar Nederlands. Docent NT2. Bijna altijd als ZZP’er. Zelden in loondienst.

1025. Hoe ver van je geboorteplaats woon je?

Vanuit Leeuwarden is dat 300 kilometer. Vanaf Djonasse … hahaha. Hemelsbreed 9000 kilometer en rijdend 14.000 km. Ik moest dat laatste ook opzoeken op internet.

Dat waren ze dan – de 25 extra vragen in mijn serie: 1000 vragen aan mezelf.

Repertwaar (6)

Tags

BCA, Breda, De Blauwe Stoep, Friesland, Heleen Verburg, Regisseur, Repertoire, Repertwaar, Ze was het wachten waard

Eind 1989 verhuisden we naar Bergen op Zoom. We verkochten onze (woon) boerderij in Wyns aan de lokale kroegbaas. Ine had een nieuwe baan als stem- en dramatherapeut bij De Viersprong in Halsteren geaccepteerd. Ikzelf had mijn ontslag gegeven als Consulent Drama en Taaldrukken bij de SKVF. Ik bleef nog wel een half jaar – twee dagen per week – op en neer pendelen naar Leeuwarden als theaterdocent op De Blauwe Stoep. Onze kinderen gingen respectievelijk naar Het Juvenaat – gymnasium (Catelijne) en naar de Montessorischool (Jules). Vooral voor onze zoon was de verhuizing zeer ingrijpend. Van een boerderij op het platteland in Fryslân naar (kortstondig) een flat 14 hoog in een provinciestad viel nog wel mee maar van een klas met 3 leeftijdgenootjes naar een volle klas met 26 kinderen. Dat was heftig.

Na de zomervakantie 1990 – in Griekenland – was het tijd om nieuwe contacten te maken in de theaterwereld. In Zeeland en Noord Brabant. Dat duurde best wel even. In de schouwburgen van Bergen op Zoom en Roosendaal werd ik beleefd maar afwijzend ontvangen. Dat was heel anders bij het Brabants Centrum voor Amateurtoneel (BCA) in Tilburg. Johan, Marcel, Hein en Helène luisterden vol aandacht en interesse naar mijn verhaal. Uiteraard kenden ze hun Friese collega’s (oa Wouter D) goed. Met hem had ik eerder samengewerkt. Dit bezoek resulteerde – na een tip van Helène M – in een kennismaking met Elysée Toneel Breda. Zij zochten een nieuwe regisseur. Ik heb twee voorstellingen met ze gemaakt.

ZE WAS HET WACHTEN WAARD (Tekst: Heleen Verburg)

Elysée Toneel Breda – 1991 (Regie: Koen Schyvens)

Première in Stadsschouwburg Breda + kleine tournee in Brabant en Friesland

Ze was het wachten waard

Het verhaal in het kort:

“Een vijfling zit al bijna hun hele leven te wachten voor de deur van hun ouderlijk huis. Hun moeder heeft hen ooit de deur uitgezet maar ze geven de hoop niet op ooit weer eens te worden binnen gelaten. Zo zijn ze tot elkaar veroordeeld en rijgen de dagen zich aaneen. Moeder heeft inmiddels eieren voor haar geld gekozen. Als ze begrijpt dat haar kinderen tot in de dood op haar zullen blijven wachten, gooit ze haar dagboek door de brievenbus naar buiten en vertrekt ze met haar man door de achterdeur.”

Deze tekst van de (toen) jonge schrijfster Heleen Verburg is geschreven in opdracht van Coöperatieve Theatervereniging Mevrouw Smit en voor het eerst opgevoerd in voorjaar 1990. Ik heb die voorstelling niet gezien maar ik had er wel over gelezen. Waarschijnlijk heb ik toen de tekst gevonden in de bibliotheek van het Theaterinstituut. Na een paar telefoontjes kreeg Elysée de toestemming om deze toneeltekst te ensceneren. Als eerste groep in het amateurtoneel. Wat ik ook nog weet is dat de ouders van de schrijfster op de première waren en enthousiast hun dochter zouden vertellen dat het een prima voorstelling was.

Het was mijn debuut als regisseur in Noord Brabant – met mensen die ik nog nooit eerder had ontmoet. Het fijne van deze tekst is dat alle personages het hele stuk op het toneel aanwezig zijn. Dat vond ik een geweldig uitgangspunt voor de repetities. Iedereen aan het werk, geen bij- of hoofdrollen. Iedereen aan de slag met min of meer evenveel tekst.

De tekst en het gegeven zijn licht absurdistisch. Dat had je waarschijnlijk al begrepen toen je het verhaal in het kort las. Een interessante tekst om mee aan de slag te gaan. Nauwelijks regieaanwijzingen in het script. De vijf personages zijn: De schrijver, De lust, De trots, De oudste en de De stervende. Samen vormen zij een vijfling van ongeveer 40 jaar. Ze bevinden zich op straat, voor de gesloten deur van hun ouderlijk huis. Ook De moeder komt aan het woord maar dan via haar geschreven dagboek. De schrijver leest fragmenten voor uit haar dagboek want hij is de enige die kan lezen.

De vergelijking met ‘Wachten op Godot’ (Samuel Beckett) ligt voor de hand maar is maar ten dele correct. Het decor was een halve circuspiste. Geen realistische deur. De kostuums – anders dan op de poster hierboven – waren gemaakt van kleurrijke gordijnstof. Allemaal een andere stijl maar wel van dezelfde stof.

De spelers – Twan, Leen, Ans, Saskia en Marijke – waren kwalitatief goed tot zeer goed. ‘Horende bij de top van het Bredaas amateur-toneel’ zoals dat werd gezegd. Dat is uiteraard betwistbaar. Goede tekst discipline. Serieus wanneer ze serieus moesten zijn. Open en constructief voor aanwijzingen en suggesties. Volgens mij is dit stuk een keer of zes opgevoerd. De meest bijzondere voorstelling was in ‘De Blauwe Stoep’ in Leeuwarden waar oud collega’s en voormalige cursisten kwamen kijken wat Koen uitvoerde in Brabant. We sliepen in het decor, tussen de koffers van de voorstelling … na een lang nachtje uitgaan in Ljouwert. Ik werd tijdens deze kleine tournee gevraagd om een jaar later opnieuw bij Elysée te regisseren. Deze eerste samenwerking is ons allemaal goed bevallen.

Openings-citaat (Uit het dagboek – voorgelezen door De schrijver): “Ik heb het gedaan, ze zitten buiten. Het viel niet mee. Het was gemakkelijker geweest als eentje niet zo hartverscheurend had gehuild.”

In de serie: REPERTWAAR. Ik betwijfel of de volgorde van deze repertoire-stukjes op zaterdag ook de juiste chronische volgorde is waarin deze voorstellingen in première zijn gegaan. Wel min of meer …

ps. Op de huidige website van Elysée vind ik geen informatie over voorstellingen in de 90’er jaren. Jammer.