Tag Archief: Louvre

Amor en Psyche (naschrift)

13 vrijdag nov 2020

Posted by in Kunst en Cultuur, Schrijven

≈ 20 reacties

Tags

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

De afgelopen weken heb ik in acht afleveringen het verhaal van Amor en Psyche verteld. Mocht je dit gemist hebben dan kun je ze natuurlijk hier nog eens nalezen.

Deel 1. Amor en Psyche / Deel 2. De onbekende bruidegom / Deel 3. Contact met thuis / Deel 4. Een olielampje / Deel 5. Op zoek naar … / Deel 6. Werk aan de winkel / Deel 7. Naar de onderwereld / Deel 8. Feest op de Olympus

Jean Pierre Saint-Ours – The reunion of Cupid and Psyche

Ik heb voor deze vertelling natuurlijk gebruik gemaakt van heel wat bronnen. De eerste verteller van dit mythologische verhaal is Lucius Apuleius. Een Noord-Afrikaanse filosoof, redenaar en dichter. Hij schreef in de tweede eeuw – in het Latijn – zijn roman: De Gouden Ezel – Metamorphoses. Het is een raamvertelling met daarin oa Amor en Psyche – het langste en bekendste verhaal.

Op YouTube staan heel wat Amor en Psyche filmpjes (meestal in het Engels). Ik plaats hier één link maar je kunt er zelf vast nog veel meer vinden. Ook met tekenfilmpjes voor kinderen.

Natuurlijk vind je veel verwijzingen op Wikipedia. Psyche / Eros Er bestaat ook iets als Wikiwand, daar vond ik Psyche – een zeer leesbaar verhaal in het Nederlands, met schilderijen en beelden. Een uitgebreidere (Engelse) versie vind je HIER – enkel tekst.

François Gerard – Psyche receiving Cupid’s first kiss (1798)

Op Blogspot van De Genoten staat ook het verhaal van Amor en Psyche in het Nederlands – met een extra woordje uitleg. Ook op de website van Archeologie online staat het verhaal Amor en Psyche, een eeuwig liefdesverhaal.

Franse school – Psyche and the Tribunal of Venus.

Er zijn uiteraard heel veel websites die beeldmateriaal tonen van de schilders / schilderijen die ik heb gebruik om het verhaal te vertellen. Ik heb er heel wat bekeken. Google maar eens Amor (of Eros / Cupid / Cupido) en Psyche en kijk dan naar de afbeeldingen … het mag duidelijk zijn dat dit oude verhaal de inspiratie is geweest voor heel veel schilders en beeldhouwers. Er bestaan ook opera’s, theatervoorstellingen en balletten van dit verhaal. Eigenlijk teveel op hier allemaal te vermelden.

William Etty – Venus and Cupid

De Nederlandse schrijfster Imme Dros heeft een eigen, sensuele versie van het verhaal geschreven. Zij is dé verteller – of zal ik zeggen dé her-verteller – van heel veel Griekse mythes en sagen. Dit verhaal vind je in Liefde en wat er voor doorgaat – uiteraard met tekeningen van Harrie Geelen.

Een uitgebreide studie van het marmeren beeld van Antonio Canova vind je op de website van het Louvre A closer look at Psyche Revived by Cupid’s Kiss

Nog een paar opmerkingen. Jullie hebben veel gereageerd op mijn verhaal. Dank voor jullie complimenten. Er werd ook opgemerkt dat dit verhaal inspiratie was van veel sprookjes. Niet letterlijk maar ik herken zeker elementen van Blauwbaard, Assepoester, Doornroosje, Belle en het Beest en Sneeuwwitje. Alle versies die ik las zijn geschreven in de verleden tijd. Ik heb gekozen voor de tegenwoordige tijd. Dan leef je net iets meer mee met het hoofdpersonage, vind ik. Ik koos zoveel mogelijk voor de Latijnse (Romeinse) namen van de goden want die gebruikte Lucius Apuleius ook. Venus en niet Aphrodite. Jupiter en niet Zeus. Enzovoort.

Laat ik eindigen met een andere, wereldberoemde kus …

Gustav Klimt – De kus (1907)

… je zou toch durven zweren dat het Klimts versie is van Amor en Psyche – op het moment dat de liefdesgod zijn meisje wakker kust. In werkelijkheid zijn het de schilder zelf en zijn vriendin Emilie maar meer dan waarschijnlijk heeft ook Klimt zich laten inspireren door … hartelijk dank voor uw aandacht.

In de serie: BEELDENDE KUNST en AMOR en PSYCHE

Amor en Psyche (8)

12 donderdag nov 2020

Posted by in Kunst en Cultuur

≈ 21 reacties

Tags

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

FEEST OP DE OLYMPUS

Precies op het moment dat Psyche in haar comateuze diepe slaap valt, vindt Amor dat hij lang genoeg op zijn ziekbed heeft gelegen. Van de brandwonde op zijn schouder is nauwelijks nog iets te zien. Hij moet zijn vleugels maar weer eens gaan gebruiken. ‘Je vleugels uitslaan’ … weet je wel. Hij glipt zwevend uit het slaapkamerraam en zoals dat gaat in sprookjes vliegt hij natuurlijk precies naar de goede plek. Naar de rand van het bos waar zijn vrouw ligt. Met in haar rechterhand het doosje van Proserpina dat een heel klein beetje openstaat.

Anthony van Dyck – Amor and Psyche (1638)

Amor herkent natuurlijk onmiddellijk zijn geliefde maar ook Hypnos – de diepe slaap – maar hij is voor de duvel niet bang. Gedurende een kortstondige microseconde vindt er een gevecht plaats tussen Amor en Hypnos. Natuurlijk komt Amor als overwinnaar uit de bus. De ‘Slaap’ wordt weer veilig opgeborgen in het doosje. Tijd voor ‘Dé Kus’ zou je denken want de aandachtige lezer weet natuurlijk nog dat dit verhaal begon met een foto van een kussende Amor (in het Louvre). Voor de zekerheid toch nog even de foto herhalen …

Antonio Canova – Psyche Revived by Cupid’s Kiss

Maar we zijn nog niet zover. Amor heeft eerst rugdekking nodig want hij weet niet hoe Venus, zijn moeder, zal reageren. Amor brengt een bliksembezoek aan de Olympus en legt zijn zaak voor aan Jupiter (Zeus bij de Grieken). Hij beschrijft de uitzonderlijke moed van zijn meisje. Vier moeilijke opdrachten heeft ze volbracht. Ze is zelfs teruggekeerd uit de Hades met een cadeautje voor Venus.

Prent van Cherubino Alberti – naar Polidoro da Caravagio – Jupiter omhelst Cupido – ca 1590.

De oppergod vindt het allang goed. “Ga je gang jongen, mijn support heb je” of woorden van gelijke strekking. De geluidsopname is jammerlijk genoeg in de loop der tijden verloren gegaan. Hij roept voor de zekerheid zijn hele godenfamilie bijeen voor overleg want een relatie tussen een jonge god en stervelinge is geen vanzelfsprekendheid.

Ondertussen vliegt Amor terug naar zijn lief. Hij streelt haar zacht met een van zijn pijlpunten en daarna kust hij haar, teder en vurig – als een echte, romantische sprookjesprins. Psyche ontwaakt.

Credits onderaan dit verhaal

Onmiddellijk na deze wereldberoemde zoen zendt Amor zijn ontwaakte liefje – met het doosje van Proserpina – naar zijn moeder. Ze is net op tijd want Venus staat op het punt om naar een familievergadering te gaan. Voor het eerst krijgt Psyche een goedkeurend knikje en wat gemompel van schoon-mama. Ook taak vier is volbracht. En dan ‘ploep-flits–weg‘ is de godin van liefde en schoonheid. Enigszins beduusd kijkt Psyche rond. Amor is gelukkig in de buurt en grijpt haar liefdevol bij haar heup en samen …

William Aldolphe Bouguereau – The abduction of Psyche (19e eeuw)

… vliegen ze naar de Olympus. De Raad der Goden heeft net een besluit genomen. Psyche is van harte welkom. Het wordt een huwelijk tussen gelijken. Jupiter geeft het meisje een beker met ambrozijn. Namens de hele familie verwoordt Mercurius (Hermes bij de Grieken) het besluit: “Drink dit Psyche en je zult onsterfelijk worden. Amor zal zich jammer genoeg niet altijd kunnen losrukken van de problemen die hij vast nog krijgt, maar jullie huwelijk zal voor altijd en eeuwig zijn.”  Bazuingeschal.

Raphael – The wedding banquet of Cupid and Psyche (fresco) – 1517

Met het drinken van de beker ambrozijn krijgt Psyche – net als de goden – het eeuwige leven. Er volgt een groots huwelijksfeest. Feest, feest, feest. Nectar en ambrozijn. Het eeuwige leven en de liefde moeten gevierd worden. Corona is niet welkom op dit feest. Afstand houden en mondkapjes zijn niet besteed aan mythologische goden.

François Boucher – Marriage of Cupid and Psyche

En tenslotte heeft ook Venus haar jaloersheid aan de kant geschoven en drukt Psyche aan haar moederhart. Haar zoon trouwt nu tenminste met een gelijke – een jonge godin. Met dank aan Amor, Jupiter en de hele familie.

Pompeo Batoni – The marriage of Cupid and Psyche

Psyche heeft nu voor altijd de eeuwige jeugd en om het huwelijksgeluk nog een niveautje hoger te tillen bevalt ze algauw van een dochtertje. Het meisje krijgt de – in mijn ogen bedenkelijke – naam Voluptas (Hedone bij de Grieken) wat zoveel betekent als plezier, genot en (wel)lust. Maar zij en haar ouders zijn wel hét bewijs van de immense macht van de LIEFDE – in hoofdletters.

In de serie: BEELDENDE KUNST en AMOR en PSYCHE

Verantwoording bij de diareeks

  1. Benjamin West – Cupid and Psyche 1808

2. Louis Jean François Lagrenée – Amor and Psyche

3. Louis Jean François Lagrenée – Cupid and Psyche

4. Annie Louisa Swynnerton – Cupid and Psyche

5. Onbekend

6. Antonio Canova – Psyche Revived by Cupid’s Kiss (detail)

Er volgt later nog een logje (nawoord) met gebruikte bronnen.

Amor en Psyche (1)

23 vrijdag okt 2020

Posted by in Boeken, Familie, Kunst en Cultuur

≈ 24 reacties

Tags

, , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Antonio CANOVA (1757 – 1822)
Psyche Revived by Cupid’s Kiss
Marmer – H. 1.55 m; L. 1.68 m; D. 1.01 m
Parijs, Musée du Louvre – Eigen foto (2015)

Mocht ik ooit een lijstje maken van de tien mooiste kunstwerken dan zou bovenstaand marmeren beeld zeker in die top 10 staan. Misschien wel op de eerste plaats. Ik heb het beeld twee keer met eigen ogen gezien. De laatste keer in de zomervakantie 2015. Ik bezocht toen Parijs en het Louvre-museum samen met Nore (mijn nichtje) en met Mangaze en Aldovanda (mijn Mozambikaanse zwager en schoonzus). We liepen elk onze eigen route in een eigen tempo. Ik was dus ‘in mijn eentje’. Ik wilde persé ‘Psyche wordt nieuw leven ingeblazen door Cupido’s kus’ nog een keer zien. Sinds het overlijden van Ine staat er een foto van dit beeldhouwwerk naast een foto van haar op de vuurtoren van Kaap Agulhas (Zuid Afrika).

Uiteraard is er een verhaal verbonden aan dit beeld – aan deze kus. Ik presenteer mezelf graag als een verhalenverteller dus … ‘Kom op met de geit. Vertel !’ Dat ga ik doen maar daar ga ik wel meerdere logjes voor gebruiken. En ik zoek er klassieke schilderijen en beelden bij.

Nog twee opmerkingen vooraf. Ten eerste over de naam AMOR. De Grieken en Romeinen gebruikten verschillende namen voor in (in feite) dezelfde god. Ero(o)s, Amor en Cupido verwijzen allemaal naar de god van de liefde. En om hem nog iets nauwkeuriger te omschrijven: hij is de god van het liefdes- en het schoonheidsverlangen. Ook is hij de drijvende kracht achter aantrekking en binding, blinde passie voor iets of iemand. En tenslotte ook het goddelijke symbool van de voortplanting in de natuur. Het verhaal van ‘Amor & Psyche’ is verteld in ‘Metamorphosen‘ (De Gouden Ezel) van de Latijnse dichter Lucius Apuleius.

Amor & Psyche

Er was eens … ja, zo begint ook deze vertelling. Het lijkt wel een sprookje. Er waren eens een koning en een koningin. Zij hebben drie beeldschone dochters. De mensen hebben veel te weinig woorden om de schoonheid van de meisjes te beschrijven. De oudste is bijzonder mooi, de tweede is mogelijk nog knapper maar vooral de jongste – Psyche – is oogverblindend, adembenemend mooi. De onderdanen van de koning bezoeken het paleis in grote getale om toch maar een glimp te kunnen opvangen van de liefelijke Psyche. De mensen fluisteren dat ze zelfs mooier is dan Venus – de godin van de schoonheid. (Aphrodite bij de Grieken). De twee oudste zussen trouwen algauw met koninklijke prinsen maar Psyche blijft alleen. Niemand durft de hand te vragen van deze bovenaards mooie prinses.

Luca Giordano – Psyche wordt vereerd door het volk

Mensen komen van heinde en ver om Psyche te zien. Als zij gaat wandelen in de buurt van het paleis worden de straten versierd met slingers en guirlandes. Ze loopt over paden vol bloemblaadjes. De mensen bieden haar cadeautjes aan. Tegelijkertijd verwaarlozen ze de tempels van Venus en vergeten zelfs haar offerfeesten. Er wordt namelijk gedacht dat de godin tijdelijk de gedaante van dit meisje heeft aangenomen.

Niets is echter minder waar. Je zult begrijpen dat Venus dit alles behalve leuk vindt. Ze zint op wraak. Wat denkt dat mensenkind wel. Ze roept haar geliefde zoon Amor bij zich. De deugniet verschijnt onmiddellijk zoals dat gaat in sprookjes en mythes.

Guido Reni – Venus en Cupido

Deze gevleugelde liefdesgod krijgt de opdracht om Psyche te treffen met één van zijn liefdespijlen en wel zo dat de prinses verliefd zal worden op de meest akelige, lelijkste, eerloze en straatarme man die op de aarde rondloopt.

De koning ziet ondertussen dat zijn dochter ongelukkig is en mogelijk zal eindigen als een oude vrijster. Ook het meisje zelf gaat gebukt onder haar schoonheid die haar wel geliefd en beroemd maakt maar nog veel meer eenzaam. En zoals dat toen gebruikelijk was, raadpleegt de koning het orakel van Apollo. Maar helaas, driemaal helaas, de god van het orakel heeft slecht nieuws. Psyche zal (moeten) trouwen met een akelige, monsterlijke man. Weliswaar een onsterfelijke man maar wel aartslelijk. Een gedrocht. Zelfs de goden doen het in hun figuurlijke broek van haar toekomstige echtgenoot. Psyche, het arme meisje, moet naar een rots bij de zee gebracht worden in afwachting van een vliegende slang die de bruid zal vergezellen naar haar bruidegom. Tot zover het orakel. De vader keert gebroken en gedesillusioneerd terug naar huis.

En zo gebeurde het. De bruiloftstoet richting rots lijkt eerder een rouwstoet. Psyche, bibberend in haar bruidsjurk, wordt alleen achtergelaten bij de zee – wachtend op haar afschuwelijke bruidegom. Eenzaam staart ze in de verte maar ook voorzichtig verlangend naar gezelschap en wie weet ook wel … liefde … al is het dan …

Wordt (gauw) vervolgd

In de serie: BEELDENDE KUNST en AMOR & PSYCHE