Papa Francisco já está a caminho de Maputo

Tags

Felipe Nyusi, Frelimo, IDAI, Katholiek, Kenneth, Maputo, Mozambique, Papa Francisco, Paus, Politiek

Mozambique was in het (Europese) voorjaar wereldnieuws. Twee mega-grote stormen (Idai en Kenneth) teisterden het midden en noorden van het land. Ik heb er vaak over geschreven. De meeste volgers van mijn stukjes hebben (waarschijnlijk) een extra oor wanneer ze het woord ‘Mozambique’ horen op radio of televisie.

Ook de volgende dagen zal het woord ‘Mozambique’ vaker te horen zijn in internationale nieuwsuitzendingen. Paus Franciscus is onderweg naar Maputo.

Paus-prularia te koop in Maputo

Hij komt vanmiddag aan en blijft een paar dagen. Vrijdag krijgt het hele land een extra vrije dag. Ook zaterdag 7 september is een officieel vrije dag. Het land herdenkt dan het Lusaka-vredesakkoord. Met andere woorden: een lang, vrij weekend.

In eerste instantie dachten we een weekendje ‘weg’ te gaan. Maar dat is waarschijnlijk een slecht idee. Heel veel doorgaande wegen zijn de komende dagen gedeeltelijk afgesloten. En bij de grens met Zuid Afrika verwachten ze urenlange files. Enerzijds Mozambikanen die er even ‘tussen uit knijpen’ en anderzijds Zuid Afrikaanse religieuze toeristen – pelgrims – die hopen een glimp op te vangen van ‘the Pope’.

De verwachting is dat het een gekkenhuis wordt. Ik ben benieuwd. Is Mozambique katholiek? Dat is moeilijk om te beantwoorden. Er wordt gezegd dat 23% van de bevolking katholiek is. Natuurlijk heeft de Portugese kolonisator zijn best gedaan om zuid-oost Afrika te bekeren tot het Roomse geloof. Ook Isabels familie is katholiek maar dat merk ik alleen als een ouder lid van de familie overlijdt. Dan is er een herdenkingsmis in een van de katholieke kerken in Maputo. Verder merk ik er eigenlijk niets van. Niet heel veel anders dan in ontkerkelijkt Vlaanderen of Nederland. Doopsel, eerste communie, plechtige communie / vormsel, soms trouwmis, Kerstmis, begrafenis. Dat is het zo’n beetje.

Ik ga een paar dagen naar het acht-uur-nieuws kijken op TVM. Iets dat ik niet vaak (meer) doe. Ik lees een Engelstalige (Mozambikaanse) internet-krant en blader soms door een papieren krant bij mijn schoonouders. That’s it.

Een laatste opmerking. Natuurlijk is dit bezoek een politieke aangelegenheid. Puur gericht op zieltjes winnen. Niet voor de hemel maar voor het stemhokje. 15 oktober zijn er presidentsverkiezingen. De campagne is afgelopen zaterdag officieel van start gegaan. En wat is er mooier voor de zittende president – Felipe Nyusi (Frelimo) om drie dagen pontificaal in het wereldnieuws te staan?

Advertenties

Ntumbuluko (3)

Tags

CC UEM, Dans, Kostuums, Maputo, MoNo, Mozambique, Muziek, Ntumbuluko, Stewart Sukuma, Teatro Avenida, Theater, Timbila, Umoja

Zoals beloofd. Een kijkje achter de schermen en iets over de voorbereidingen. Ik vertel het graag met wat foto’s. Niet heel goed van kwaliteit want ik nam ze tussen de bedrijven door met mijn telefoon.

CC UEM Maputo

Als eerste een foto van het theater. Deze zaal wordt vooral gebruikt voor conferenties en diploma-uitreikingen van Universidade Eduardo Mondlane. En dat is jammer. Ik leg zo wel uit waarom ik dat jammer vind.

Overleg op het podium

Ondanks dat ik al 16 jaar – met enige regelmaat – rondloop in Maputo had ik dit theater nog nooit van binnen gezien. En op het podium kwam ik er ook achter waarom niet. Het lijkt een mooie zaal. Ja. Maar er is nauwelijks (theater)licht. Alle ‘trekken’ zijn gefixeerd. Er kan dus niets naar boven of naar beneden gehesen worden. Om iets op te hangen moeten er dus ladders of steigers gehuurd worden. De vloer is goed maar wij hebben een balletvloer nodig. Die wordt geleend van Teatro Avenida.

Repetitielokaal MoNo

Er moet natuurlijk gerepeteerd worden. Nog een paar ‘kiekjes’ van de repetities vanuit ‘mijn’ hoekje in het danslokaal.

Dansrepetitie

Door een eerdere samenwerking met Sarakasi uit Nairobi worden er acrobatische elementen toegevoegd aan de choreografieën.

Dansrepetitie

Tijdens de repetities wordt er gewerkt met ‘tape en cd’. Dat is natuurlijk een ouderwetse uitdrukking want alle muziek staat op mobiele telefoons en die worden aangesloten op de versterker van het lokaal.

Bataristas de MoNo

De dansgroep (en school) heeft ook muzikanten in dienst. Slagwerkers en een timbila-speler. Uiteraard zijn zij ook actief tijdens de repetities.

Posters, banners en flyers worden gedrukt en verspreid. De kaartverkoop gaat van start. Overleg met Stewart Sukuma over repertoire en repetities. Geen persconferentie dit keer maar wel interviews op radio en televisie.

Van links naar rechts: David (TVM), Zacharias en Lulu (Choreografen)

De heren zijn klaar voor een televisie-interview. David van TVM (de nationale televisie) zal ook de MC (de presentator) zijn tijdens de show.

Nog een interview

Ook bij het theater komen televisie-teams langs. Dit keer geen Koen, ik vind mijn Portugees niet goed genoeg en blijf liever ‘achter de schermen’. Vanmiddag worden de kostuums gepast en verdeeld.

Kostuums voor de Ntumbuluko-show

Nog wat kostuums die klaarliggen

Nee … het zijn geen zwarte pieten kostuums. Zwarte Piet draagt toch geen Adidas-gympjes … of wel …? Koen blijf bij je onderwerp.

Nog meer kostuums

De dansers (m/v) veranderen zo’n 7 of 8 keer van kostuum tijdens de show. Het werk in het theater gaat natuurlijk ook verder. Licht wordt aangevoerd en opgehangen.

Spots en aanverwante zaken

De muzikanten van Stewart bouwen ook hun deel op. Na de eerste doorloop verander ik deels de opstelling van het orkest.

Steigers (op z’n Mozambikaans)

Je zult begrijpen dat dit mijn favoriete foto is van dit plogje. Ja echt waar … zo doen ze dat. Een oogje dichtknijpen is een eigenschap die ik hier nodig heb. Naast geduld en flexibiliteit.

Rotsblokken

Er is nauwelijks budget en tijd om iets aan vormgeving te doen. Jammer. Er wordt een groot scherm opgehangen voor een introductie-video. En er worden rotsblokken gemaakt. Papier-maché. Zo is Zundert ook weer even heel dicht bij.

En dan is het tijd voor de show. De première van Ntumbuluko. En wat ik had gevreesd wordt bewaarheid. Veel te lange speeches. Er worden flink wat (politieke) hotemetoten uitgenodigd. Minister(s), burgemeester, ambassadeur en die willen allemaal iets zeggen. Op het podium.  Ik had bedongen dat het vooraf moest en niet tijdens of na de show. En elke spreker maximaal twee minuten. Sic. De burgemeester sprak 9 minuten, de minister van Cultuur en Toerisme bijna 6 minuten. De Noorse ambassadeur hield het bij de afgesproken twee minuten. De twee dames die het woord voerden deden er samen ook ruim 6 minuten over. Samenvatting … de show begint dus eigenlijk een half uur later. Wat dan weer goed uitkomt voor de vele laatkomers. Ook een Mozambikaanse gewoonte, onhebbelijkheid.

Ik eindig met nog enkele foto’s van de show.

Companhia de dança MoNo

Ntumbuluko show

Een paar namen van de (traditionele) dansen … Kokoktxo / Chioda / Tropa / Zorre / M’hambalo / Nhau / Xigubo / Mutxongoyo

Stewart Sukuma en MoNo dansgroep

Het (bijna) einde an de show

Nog een laatste opmerking. Ntumbuluko. Een woord in de lokale taal shangana. Het betekent zoiets als ‘ontkiemen’ en ‘groeien’. En dat is natuurlijk bewust gekozen omdat deze (professionele) dansgroep zich met deze voorstelling heeft voorgesteld aan een groot publiek. Vandaar ook de televisie, pers en vips.

Het was me een genoegen om mee te werken aan deze show. Ik hoop wel dat ik er een volgende keer wat eerder wordt bij betrokken. En natuurlijk mag het duidelijk zijn dat dit een geweldige spin-off is van het eerdere UMOJA CFC programma waar ik twaalf jaar artistiek coördinator van was. Ook met Noorse subsidie …

Ntumbuluko (2)

Tags

Dans, Maputo, MoNo, Mozambique, Muziek, Noorwegen, Regie, Stewart Sukuma, Theater

Vandaag een plogje

MoNo Dance Company

Choreografie: Enoque Simomole

MO(zambique) en NO(orwegen)

Groeien …

7 juni 2019 – Ntumbuluko in CC UEM – Maputo

MoNo – Companhia de dança

Morgen wat verhaaltjes over de voorbereidingen, repetities en andere aanverwante zaken.

ps. De show is met veel enthousiasme ontvangen door het publiek.

Hasta la Vista

Tags

Campo Cape Cape, CCFM, Chamanculo, Film, Filmfestival, Hasta la vista, Maputo, Mozambique, Sloppenwijk

Een bijzondere avond in Mozambique.

Logo van het 18e Festival van de Europese Film

Het was alweer heel wat jaren geleden dat ik een bezoek bracht aan dit festival. Vaak omdat het aan mijn aandacht was ontsnapt. Of simpel omdat ik er tegen opzag om weer naar de stad te rijden. Vijftig kilometer heen en weer en twee keer tol betalen. Daar heb ik niet altijd zin in.

Ik had de Nederlandse film-avonden aangekruist maar ben niet gegaan. Op zaterdagochtend check ik het programma. Hé ja … een Vlaamse film. Hasta la Vista. Een veel besproken film uit 2011 over drie fysiek gehandicapte jongens die naar Spanje trekken om voor het eerst in hun leven seks te hebben met een vrouw. Ik heb er destijds wel over gelezen maar ik heb hem niet gezien. Dat kan ik nu inhalen.

Bijna alle films in dit festival worden vertoond in het Frans Cultureel Centrum in Maputo. Twee films worden elders vertoond. Een Spaanse film en deze Vlaamse film. Op internet lees ik: ‘Chamanculo C Campo Cape Cape’. De wijk ken ik, de locatie niet. Ook Google Maps helpt me niet verder. Ik bel Oswaldo die vervolgens ook weer iemand belt … enzovoort. Uiteindelijk heb ik een vaag idee waar ik moet gaan zoeken.

Chamanculo is een volksbuurt. Ik denk dat wij – in Europa, het rijke westen – Chamanculo een sloppenwijk noemen. Na vijf keer vragen kom ik aan bij het voetbalveld Cape Cape. De juiste afmetingen van een voetbalveld, twee doelen (uiteraard zonder netten) en een betonnen zittribune. Daar zitten al ruim zeshonderd kinderen. Voor de tribune staat een groot projectiescherm, een beamer (projector) en er komt muziek uit de boxen. De zone rondom de projector en het scherm is omzoomd met een touw. Binnen het touw staan vijf plastic stoeltjes. Er zitten twee mannen. Ik scharrel wat rond maar word onmiddellijk verwelkomd. “Bent U van de Belgisch Ambassade? Of van de Spaanse?” Nee zeg ik naar waarheid. Ik ben gewoon een bezoeker. Toch krijg ik een plekje op een van de vijf plastic stoelen binnen de omheining. Ik word voorgesteld aan de lokale Chief. Als ik zit heet de organisator ons allemaal welkom. De rest vertel ik met foto’s …

Hartelijk welkom op het 18e Festival van de Europese Film

Alles staat gereed. Ik zit gelukkig ver genoeg naar links zodat de projector niet het halve beeld verstoort. Achter mij staan honderden kinderen tot tegen de draad. Ze joelen en praten hardop – volumeknop op 10.

Boa noite Chamanculo …

We happen stof want op het voetbalveld worden verschillende potjes tegelijkertijd gespeeld. Kinderen rollen grote autobanden van de ene naar de andere kant.

Waar zijn de mensen van de ambassade?

Nog een toespaak in de vorm van “Kunnen jullie mij horen?” “Jaaaa”. “Ik hoor jullie niet. Kunnen jullie mij horen?” “JAAAAA” En nog een stuk of tien gelijksoortige vragen en applaus voor de Belgische Ambassade. Volgens mij verwachten ze dat ik even rechtsta. De film kan beginnen.

“Ja dat is het! Kijk hier naar, de drie idioten.”

De film is begonnen. De eerste twintig minuten versta ik nauwelijks een woord Vlaams. De kinderen zijn veel te luidruchtig. Gelukkig zijn er Portugese onderschriften. Hahaha. Later wordt het wat rustiger.

“Mijn moeder droomt ervan om Spanje te leren kennen.”

Een klein half uur nadat de film is begonnen schuiven twee vrouwen aan op de plastic stoeltjes. Iemand van de Spaanse ambassade en van het Belgisch consulaat. Die laatste dame heb ik eerder ontmoet op de 21 juli viering in 2014. Ze zijn meer bezig met hun telefoon dan met de film … maar dat is in de hele wereld hetzelfde … zucht.

Kinderen kijken mee naar Hasta la Vista

Het begint met twee of drie kinderen die onder de draad doorkruipen en voor onze voeten gaan zitten. Binnen de kortste keren zijn het drie rijtjes. We kunnen verhinderen dat ze met een rieten stok door een buurtwerker worden weggejaagd.

“Maar ik wil vanavond naar de stad.”

In de film zijn de jongens en hun begeleidster aangekomen in Spanje. Kinderen beginnen zich te vervelen en druipen af. Op zoek naar ander vermaak. Een vader komt zijn kind ophalen. Een stevige oorvijg. Mijn buurvrouw foetert hem stevig uit. Terecht dat ze protesteert tegen dit onnodig huiselijk geweld. Het kind zit braaf op de grond. Het is iets na negen uur en de film is afgelopen. Nog even een laatste korte toespraak en dat was het dan weer. Ik word op weg naar mijn auto meteen omringd door een paar jongeren. Ik word omhelsd en tegelijkertijd wordt er 100 meticais gevraagd. “Honger.” Ik ken de argumenten. Ik antwoord vriendelijk “Nu niet, misschien een andere keer.” Mijn portemonnee hier boven halen en één iemand iets geven … Nee, dan breekt de hel los. Vooral onderling. Ik help wel op momenten dat het mij uitkomt en er geen jaloezie kan zijn. Ik rij naar de stad. Niet met de intentie van de jongens uit de film. Hahaha. Ik haal Isabel op bij een concert.

Een bijzondere avond. En wat ik van de film vond? Goed denk ik. Een moeilijk onderwerp in een tragisch-komisch jasje. Niet heel beklijvend. Een groot compliment voor het geweldige acteerwerk van hoofdrolspeler Robrecht Vanden Thoren.

Hasta la Vista

Toeval bestaat niet

Tags

Klare Taal, Maputo, Mozambique, Nederlands, Nederlandse les, NT2, Onderwijsbeurs, Studieboeken, Tessa Boff Tonella, Toeval, Uitgeverij Boom, Utrecht

Zo’n titel is natuurlijk een dooddoener. Waarschijnlijk heeft iedereen wel een voorbeeld – of zelfs meerdere – dat toeval niet bestaat. Je hebt bijvoorbeeld een oude vriend al meer dan twee jaar niet gezien of gesproken en je neemt je voor om weer eens contact op te nemen. En wat wilt het toeval? Diezelfde vriend belt je precies op de dag van jouw goede voornemen.

Goed, mijn verhaal dat toeval niet bestaat… Ik schreef al eerder dat ik (weer) Nederlandse les geef aan enkele Mozambikanen die onze taal graag willen leren. Ik maakte zelf wat lessen en gebruikte een Vlaamse methode die een van mijn leerlingen gebruikt. Tijdens mijn winter-verblijf in Nederland zou ik op zoek gaan naar geschikte methodes. Zo gezegd, zo gedaan. Op internet las ik dat uitgeverij Boom op de onderwijsbeurs in Utrecht aanwezig is. Via hen kreeg ik een toegangskaartje. Boom is een grote uitgeverij van NT2-methodes. Nederlands als tweede taal. Ook een mogelijke route naar het inburgeringsexamen.

Uitgeverij Boom – catalogus NT2 2019

Op de bewuste dinsdag van de beurs – buiten sneeuwt het – trek ik naar de jaarbeurshallen in Utrecht. Meteen ben ik verbaasd over de grootte van deze beurs. Drie gebouwen en een paar duizend mensen die daar rondlopen. Standhouders, medewerkers en geïnteresseerden. Na een half uurtje sfeer proeven en hier en daar wat rondkijken ga ik op zoek naar de stand van Uitgeverij Boom. Ik vind ze. Best een grote stand. Het is er druk. Medewerkers van Boom zijn duidelijk te herkennen aan hun blauwe shirt. Verschillenden zijn in gesprek met klanten. Ik ‘scan’ met mijn ogen de hele stand en zie twee medewerksters met elkaar praten en ik denk met mijn mannen (reptielen) brein … ‘”mmm, die dame rechts mag mij wel informeren over hun methodes.” Ja, ik weet het … #metoo … maar alleen met mijn ogen. Wees gerust. Ik dwaal af.

Ik loop naar beide dames en uiteraard vragen ze of ze me kunnen helpen. Ik antwoord dat ik graag wat informatie krijg over hun NT2-methodes. Waarop de linker dame zegt dat ik aan het goede adres ben want dat haar collega daar alles over weet. En ze trekt zich terug. ‘Mijn’ – excuses voor het gebruik van dit bezittelijk voornaamwoord – dame vraagt wat ik zoek. Ik probeer het kort uit te leggen. “Ik verblijf heel vaak in Mozambique en daar praten ze Portugees. Ik ben bevoegd leraar Nederlands en sinds kort geef ik Nederlandse les. Ik ben op zoek naar een goede taal-methode. Voor zowel een jongere en als voor hoog-opgeleide volwassenen.” De medewerkster van Boom lacht al tijdens mijn korte verhaal. Iets dat ik niet helemaal kan plaatsen. En dan komt de figuurlijke aap uit de mouw … “Ik ben geboren in Maputo en heb daar een paar jaar gewoond als baby en jonge peuter.”

NOU JA … hiermee heb ik de titel van dit stukje wel verklaard, vind je niet? Ik maak kennis met Tessa Boff Tonella. (Dat weet ik want ze gaf me haar kaartje.) We praten eerst even over toeval. Dan over Maputo en over hoe het met het land gaat. Dat was uiteraard voor Cycloon Idai. Zij is nooit terug geweest. Haar zus wel. Ze zegt dat ze bang is om haar weinige, maar idyllische herinneringen kwijt te raken als ze de harde realiteit zou zien.

Kun je het geloven … er lopen mogelijk drieduizend mensen rond op die beurs en ik weet precies die ene te vinden die in Maputo is geboren. Mijn dag kan niet meer stuk. Uiteraard ging het grootste deel van ons gesprek over hun NT2 methodes.

Ik heb uiteindelijk voor methodes gekozen van uitgevrij ThiemeMeulenhoff – daarover een andere keer meer. Bij Boom bestelde ik wel – voor mezelf – Klare Taal en Eenvoudige Basisgrammatica NT2

In de serie: #21/40

Thuiskomen

Tags

Djonase, Energie, Ergernissen, Maputo, Matola, Mozambique, Stroomstoring, Stroomuitval

Vijf dagen uit huis. En dan op woensdag-namiddag weer thuis komen. Tweede kerstdag. Iets dat in Mozambique geen enkele betekenis heeft. Dat is een gewone werkdag. Isabel had nog een extra laatste vrije dag. Een stranddagje in Ponta do Ouro. Rond vijf uur stonden we voor onze poort. Die voelde meer dan stroef. Nauwelijks in beweging te krijgen. Grrr. Met hangen en wurgen kreeg ik er een beetje beweging in. Bennie – onze empregado – kwam een helpende hand uitsteken. Schoonzusje en haar vriend (verloofde) dobberden heerlijk rond in ons zwembad. Het is ze gegund. Zij hebben deze vijf dagen de honneurs waargenomen. In plaats van hun flat – vier hoog – in de stad maakten ze volop gebruik van onze spullen. Wij waren ondertussen zeker dat het huis niet leeg gehaald werd door loslopend tuig. Veel inbraken de laatste tijd in onze omgeving. Wanneer niet eigenlijk? Maar dat laatste is terzijde.

Koffers uit de auto, telefoon en laptop weer aan de opladers. De wasmand vullen. En misgraaien in de ijskast. Logisch want ook die stond ter beschikking van A & A. Een licht gegrom. Dan ontdekken dat de poetsmevrouw een glazen lamp heeft gebroken. Grrr. Alweer nummer vijf van gebroken zaken in een half jaar tijd. Grrr. Ik zie op de plavuizen rond het zwembad allemaal witte vlekken. Gemorste chemicaliën. Grrr.

We eten samen en dan vertrekken onze oppas-logees weer naar huis. Ik til me een breuk aan de poort. De wieltjes lopen vast. Geen beweging in te krijgen. Alweer grrr. Ik raak uit mijn humeur. Ben ik autistisch aan het worden? Kan ik geen verandering aan in de structuur van mijn dagelijks, huishoudelijke leventje? Ben ik een chagrijn? Tja … gewoon even niet blij … zal ik het daar maar op houden?

Vanochtend de plaatselijke serralheiro gebeld. Officieel vertaal je dat als: slotenmaker maar hier heeft het meer de betekenis van ‘lasser’, iemand die met ijzer uit de voeten kan.

Helpende handen

De wieltjes zitten muurvast. Het draaimechanisme van het apparaat dat de poort via de afstandsbediening in beweging zet, is deels afgebroken wegens slijtage. Hitte, regen, roest, beroerde kwaliteit. Chinees ??? We kopen nieuwe wieltjes. Er wordt gezaagd en gelast. Een warme klus bij 40c.

Nieuwe wieltjes worden vast gelast.

Een half uur later loopt de poort weer op rolletjes. Letterlijk en figuurlijk.

Omdat overal de airco’s en de ventilatoren overuren maken is er geen stroom. PLOP. En alles valt uit. Volstrekte duisternis. Alweer voor de tweede opeenvolgende avond. Zucht. We hebben gelukkig voldoende oplaadbare lampen om iets te kunnen zien. We eten bij kaarslicht. De slaapkamer blijft heet. De ramen open zetten helpt niet want de lucht (briesje) is ook heet. En we krijgen liefst zo weinig mogelijk muggen op bezoek.

Dat wordt nog een paar uurtjes puffen. In het zwembad springen om wat af te koelen en hopen dat ze ook vannacht weer elektriciteit leveren. Gisteren sprong alles om 01.42 weer aan. Tot zover een greep uit ons dagelijks leven. En ik hoor jullie vragen … hebben jullie geen aggregaat? Ja, dat hebben we. Zo’n ding slurpt benzine en maakt een pokke-herrie. Morgen toch maar serieus overwegen om hem weer aan de praat te krijgen.

Ps. Als er stroom is, laden wij alles meteen weer op. Ook de laptop waar ik nu zit op te rammelen. Ik heb nog 67% aan batterij.

Het verkeer in Mozambique

Tags

Knipperlicht, Lomba, Maputo, Mozambique, My Love, Politie, Portagem, Radar, Verkeer, Xapa

Ik heb er in de loop van al de jaren dat ik blog natuurlijk al vaker over geschreven. Het verkeer. Mijn hemel … dat is wel degelijk een ander verhaal dan rijden in het beschaafde Nederland of België. En dat heeft niets te maken met het LINKS rijden want dat went heel snel. Natuurlijk zijn er ook in Mozambique verkeersreglementen. Maar die worden gemiddeld vijftig keer per dag met voeten getreden. En dan bedoel ik … per weggebruiker. Vijftig keer … nou ja, niet wetenschappelijk vastgesteld. Wel proefondervindelijk als mede-weg-gebruiker.

Maputo – in de file

Waar zal ik eens beginnen? Bij de zoveelste controle gisteravond? Nee, laat maar zitten. Alles was in orde. Als de agente met me was meegereden naar huis had ze minstens twintig bekeuringen kunnen uitschrijven. Eén op drie auto’s heeft ofwel een kapot licht of geen licht of slecht afgestelde lichten. De helft van de auto’s MET licht rijdt met de GROTE lichten aan. Een aaneenschakeling van verblinde momenten is het gevolg. Ik rij dus relatief traag en daardoor word ik langs beide kanten gepasseerd door idiote vrijdagavond-chauffeurs. Meestal op weg van- of naar een kroeg. Zelfs een lijnbus haalde me gisteravond – in een plaatselijke file – aan de verkeerde kant in. Op een tweebaansweg.

Vrachtwagens op de weg

Heel veel files worden veroorzaakt door vrachtwagens. Van- en naar de haven van Maputo. Oude vrachtwagentjes waar zwarte rook uitkomt, grote vrachtauto’s met reuze-aanhangers en alles daar tussenin. De rijstroken zijn overwegend SMAL en daarom rijden de meeste trucks in het midden – gebruikmakend van twee rijstroken. Levensgevaarlijk om ze in te halen. En meerdere malen per week staat er een vrachtwagen met stukken stil op de (snel)weg. Er worden dan – volgens oud gebruik – takken op de weg gelegd ter waarschuwing. Soms met een gevarendriehoek.

Portagem Maputo

En het dagelijks gewriemel bij de tolpoorten lijkt me een bron van hilariteit als je dat vanuit de lucht zou kunnen zien. De auto’s komen van twee rijstroken plots voor een stuk of tien tolpoortjes. Als mieren schiet iedereen alle kanten op. En dan zijn er altijd chauffeurs die het verkeerde poortje kiezen. Dat geeft een groot oponthoud want dan moeten er minstens drie of vier auto’s achteruit manoeuvreren.

Heb ik het al gehad over het twee- en drie-dubbel parkeren / stationeren in de ochtenduren? Ook tijdens de lunch. Iedereen wil perse voor de deur van zijn / haar kantoor worden weggebracht of opgehaald.

Rotondes. Een verhaal apart. Officieel heeft de auto OP de rotonde voorrang maar het invoegende verkeer heeft daar vaak geen boodschap aan. Uitkijken dus.

Xapa My love – Mozambique

Dit is een dagelijks zicht. Openbaar vervoer. Ik doe d’r nog een fotootje bij.

Nog een Xapa My love – Mozambique

Dit is het belangrijkste vervoermiddel vanuit de verder afgelegen wijken. Daar waar geen lijnbussen komen. En waarom ze dit transportmiddel ‘My Love’ noemen moeten de foto’s toch duidelijk maken. Ja toch?

Het verkeer in Maputo

Moet ik herhalen dat er zelden strepen op de weg staan? Er heel veel kuilen zijn? Er nauwelijks straatlantaarns functioneren buiten het centrum? Dat één op de drie chauffeurs ook mobiel belt als ze rijden? En dat het stikt van de verkeersdrempels?

Verkeersdrempel – Lomba

Wat nog meer? Richting aanwijzen … wordt hier niet aan gedaan. Inhalen doe je aan alle kanten. Je houden aan de voorgeschreven snelheid doe je enkel op de plaatsen waar je uit ervaring weet dat er wordt gecontroleerd met radar. En dat is altijd waar de verkeerspolitie in de schaduw kan staan – liefst beneden aan een helling. Dan is de pakkans groter. Sic. En ben je die controle voorbij dan waarschuw je het tegemoet komende verkeer met een lichtsignaal. Dat is het enige moment dat chauffeurs ‘sociaal’ zijn voor hun mede-weg-gebruiker. Verder is het asociaal en lak hebben aan regels en andere chauffeurs.

Ik rij sinds 2010 rond in dit gekkenhuis. Ik heb nog maar één keertje een klein ongelukje gehad. Een klein autootje gaf vol gas na de tolpoortjes en knalde op de achterkant van onze Nissan XTrail. Nauwelijks schade. Bij ons althans. Ik ben even gestopt. Mijn schouders opgehaald want ik had een afspraak en wilde op tijd zijn. De sukkel moest zijn autootje naar de vluchtstrook duwen. Levensgevaarlijk want ook die worden volop gebruikt.

Goed, ik ga me klaarmaken want ik duik zo het verkeer weer in … prettig weekend.

 

Een Sinterklaas-plog

Tags

Ambassade, De Walvishaai, Maputo, Mozambique, Regenboog-Pieten, Sinterklaas

Schrijf ik erover of schrijf ik er niet over?

Ik twijfel. Ik denk dat ik het tot een paar foto’s beperk. Met een paar woordjes uitleg. Sinterklaas in Maputo. Ja, de goed heilig man bezoekt ook de Nederlandse en Vlaamse kinderen in Mozambique. De Nederlandse ambassade is the place to be en de Walvishaai – Nederlandse school organiseert dit feestje.

De chopela’s staan klaar met de Sint en de Pieten.

Het thema dit jaar is DE REGENBOOG. De kinderen hebben tekeningen gemaakt voor de Sint en de Regenboog-Pieten. Een kleurrijk feest in Afrika.

Vier enthousiaste Pieten

De Sint is een tikkeltje bezorgd … past de mijter wel in zo’n chopela?

Ja dus. Hij krijgt wat hulp bij het uitstappen.

En even later zijn het vooral blije gezichtjes die de Sint omringen.

De cadeautjes komen van het dak via een reuze-capulana tot bij de kinderen. Het hoogtepunt van de ochtend.

Krijg ik ook een cadeautje?

Op de foto met … Anika

Tot volgend jaar … Dag Sinterklaasje, daa-ag, daa-ag, daa-ag …..

Ondertussen in Mozambique (6)

Tags

Brug, Katembe, Landbouw, Maputo, Moamba, Mozambique, Regenboog, Sinterklaas, Terreur, Zwembad

Het was warm. Drie dagen ongeveer 40c. Dan praten zelfs de Mozambikanen over het weer. In Tete – in het noord-westen – tikte de thermometer maandag 47.6c aan. Te heet. De airco maakt overuren. Dat is meer iets voor half januari. Nu dus al eind november.

Goed ik ga het vandaag niet over het weer hebben. Ik kom nog even terug op mijn stukje over SIMO en de onmogelijkheid om te pinnen. Dat probleem is (voorlopig) opgelost. De Nationale Bank – 51% aandeelhouder – wil niet verder met de Portugese firma die de software levert. Dus black out, de Portugezen trokken de stekker eruit. De commerciële banken – 49% eigenaar – zijn het daar niet mee eens. Zij betaalden dus zelf – elk naar rato – de achterstallige rekeningen. Hun klanten leden namelijk inkomsten-derving tot wel 90% van hun dagelijkse omzet. Alles is voorlopig weer bij het oude. De privé-sector lost de problemen van de overheid op. Het zoveelste bewijs van mis-management. Laat ik maar verder gaan met goed nieuws.

De nieuwe Maputo – Katembe brug

De langste hangbrug van Afrika

De brug is in gebruik. Al in 1989 werden de eerste plannen ontwikkeld. De Maputo-Katembe-Brug – ruim 5 kilometer lang inclusief op- en afritten – is een hangbrug over de Maputo-baai in het zuiden van Mozambique. De brug verbindt de Mozambikaanse hoofdstad op de noordelijke oever met de buitenwijk en district Katembe aan de zuidelijke oever.

Foto van de brug vanuit Hotel Rovuma

De bouwwerkzaamheden begonnen in 2014 en de brug werd officieel geopend op 10 november 2018. De bouwwerkzaamheden werden uitgevoerd door de Chinese China Road en Bridge Corporation. Een groot deel van het project wordt gefinancierd met leningen van de Chinese Exim Bank. Kosten ca 675 miljoen euro.  Lees meer.

Terreur

Ook Mozambique ontsnapt niet aan terreur. In het uiterste noord-oosten – dichtbij de grens met Tanzania – is een Islamitische terreur-organisatie actief. Afschuwelijk. Afgelopen vrijdag met twaalf slachtoffers in een dorp. Executies en brandstichting. Twintig doden in één week. Gevolg: duizenden Mozambikaanse vluchtelingen die de Rovuma-rivier oversteken richting ‘veilig’ Tanzania. Ik las dit nieuws op een Vlaamse website. Hier is weinig aandacht voor deze terreur. Maputo ligt heel ver weg van deze brandhaard. Verschrikkelijk. Een vreemd detail om te vertellen … ik las dit bericht eerst op een Vlaamse website. Mozambique wachtte maar liefst vijf dagen met dit bericht naar buiten te brengen. Waarom? Geen flauw idee. Waarschijnlijk een vorm van censuur. Maar ik begrijp niet waarom. Waarschijnlijk omdat in dezelfde provincie (Cabo Delgado) gas en olie is gevonden. Dus kunnen buitenlandse investeerders worden aangetrokken. Alsof zij geen nieuws volgen. Lees meer.

Gaan we boeren?

Ja, je leest het goed. Isabel heeft een paar jaar geleden landbouwgrond gekocht in de buurt van Moamba. Zo’n veertig kilometer bij ons vandaan. Heel langzaam ontwikkelen we deze twee hectaren in the middle of nowhere. Begin deze week werd het land omgeploegd. Ik zal er nog een keertje wat uitgebreider over schrijven. Nu een foto.

Het land wordt omgeploegd

En dan zijn er natuurlijk de dag-dagelijkse perikelen. Te vaak staat mijn auto in de garage ter reparatie. De man die het zwembad schoonmaakt en de kwaliteit van het water controleert is al een week onbereikbaar. Waarom? Ook geen flauw idee. En morgen kruip ik weer in de jaarlijkse rol van de man met een witte baard die op de Nederlandse ambassade veel kinderen blij zal maken met cadeautjes. En wie assisteren hem? De regenboog-pieten. Want zij zijn op zoek naar het eind van de regenboog – die naar verluid in Maputo staat.

In de serie: ONDERTUSSEN IN MOZAMBIQUE

A Grande Guerra

Tags

1914 - 1918, De Groote Oorlog, Duits Oost Azie, Geschiedenis, Lettow-Vorbeck, Lourenço Marques, Maputo, Mozambique, Portugal, Vrienden, WO I

Het zal vast niet moeilijk zijn om bovenstaande titel te vertalen / te begrijpen. ‘De Groote Oorlog’, ik blijf het met opzet met dubbele oo schrijven. ‘De Eerste Wereldoorlog’. Ik schreef er al twee stukjes over. Mijn Nederlandse lezers / volgers reageerden haast unaniem dat zij nauwelijks iets weten over deze periode. Nederland was neutraal dus veel minder familiaal leed dan in België en in heel veel andere landen. Dus weinig aandacht – ook niet in het (geschiedenis) onderwijs. Eerlijk gezegd weet ik ook niet heel veel. Zo vroeg ik me af … wereldoorlog … dan was het slagveld niet beperkt tot Europa? Wat gebeurde er in 1914 – 1918 in Afrika? In Mozambique? Ik had geen flauw benul.

Toch weet ik al heel wat jaren dat er ‘iets’ moet gebeurd zijn want op het plein voor het Centraal Station in Maputo – een prominente plek in de hoofdstad – staat een groot monument met als opschrift: “Aos seus combatentes europeus e africanos da grande guerra” 

Monument voor de gesneuvelden

Er is nauwelijks iemand te vinden die iets meer kan vertellen over het monument en wie dan wel die gesneuvelden zijn. Wikipedia (de Portugese versie) helpt me op weg.

“Het herdenkingsmonument, door de beeldhouwer Ruy Roque Gameiro in samenwerking met de architect Veloso Reis, werd in 1935 in Maputo (toen Lourenço Marques), de hoofdstad van Mozambique, ingewijd. Het is gelegen aan de Praça dos Trabalhadores (voormalig Mac Mahon plein), tegenover het beroemde treinstation, en is een eerbetoon aan de Portugezen en Afrikanen (Mozambikanen en Angolezen) die zijn omgekomen in de Eerste Wereldoorlog.”

In een andere document – een universitaire studie – vind ik wat meer details die ik hier niet vermeld. Het gaat over de betekenis van de figuren en de gesymboliseerde veldslagen die zijn afgebeeld. Vraag blijft nog … ‘Waar zijn deze Mozambikanen gesneuveld?’ Mijn Mozambikaanse vriend Rufus stelt zich dezelfde vraag. Hij werkt aan een boek (studie) over dit onderwerp. Zijn eerste doel is om ‘namen’ te vinden. Wie waren deze mannen? Uit welk deel van Mozambique kwamen ze? Dat Mozambique – toen nog Portugees Oost Afrika – een kolonie van Portugal was, is bekend. Dus werden Mozambikanen en Angolezen ingezet als soldaat (kanonnenvlees) aan het Afrikaanse front. En in Frankrijk.

Ik lees een verhelderend stuk over de laatste dagen van Duits verzet in dit deel van de wereld. Ik citeer een paar stukjes.

“De Duitse generaal Paul von Lettow-Vorbeck, die nog altijd een guerrillastrijd in Oost-Afrika voert, heeft dan toch het nieuws van de wapenstilstand vernomen. Hij houdt al de hele oorlog met zijn koloniale Schutztruppen stand tegen een grote overmacht van geallieerde koloniale troepen. Nadat een groot deel van de Schutztruppen in Duits Oost-Afrika (nu Tanzania) waren uitgeschakeld, ontkwam Lettow-Vorbeck een jaar geleden naar Portugees Oost-Afrika (nu Mozambique).

Enkele weken geleden wist hij langs het Nyassameer (het huidige Malawiweer) onverwachts op te rukken naar Noord-Rhodesië (nu Zambia).  Daar voerde hij nog een paar succesvolle aanvallen uit. Eergisteren, de dag nà de wapenstilstand, wist hij nog de stad Kasama te veroveren. 

Lettow-Vorbeck en zijn troepen als kwelduivels van de Britten in Oost-Afrika (Lustige Blätter, nr 33, 1918).

Vandaag zag hij iemand met een witte vlag naderen. Een Britse magistraat in Noord-Rhodesië overhandigde hem een brief van de Zuid-Afrikaanse generaal Jacob van Deventer, de bevelhebber van de Geallieerde strijdmacht.  Lettow-Vorbeck heeft zo kunnen vernemen dat er een einde is gekomen aan de vijandelijkheden en dat ook in Afrika de strijd moet ophouden. De Duitse troepen in Afrika zullen niet krijgsgevangen worden gemaakt als ze zich overgeven. Ze zullen naar Europa worden teruggebracht.

Lettow-Vorbeck zou nu bereid zijn zich over te geven. Op dit moment beschikt hij nog maar over 140 Duitse militairen en iets meer dan duizend askari’s (inheemse zwarte soldaten).  Nadat hij het nieuws vernomen heeft, begeeft Lettow-Vorbeck zich met zijn troepen in alle kalmte naar Abercorn bij het Tanganyikameer, waar hij zich op 25 november eervol overgeeft. Als hij in maart 1919 naar Duitsland terugkeert, wordt hij in Berlijn als een held onthaald.”

Blijft de vraag wie waren de Mozambikaanse soldaten? Overzichtstabellen over Mozambikaanse slachtoffers vind ik niet. Er waren in totaal zo’n drieëndertig duizend Portugese oorlogsslachtoffers waarvan ongeveer zevenduizend doden.

Aan het Europese front hebben naar verluid ruim een een half miljoen Afrikanen meegevochten.

Frontlinie – November 1918 – Bron VRT NWS

---

Bronnen

Monumento a Grande Guerra

De onbekende oorlog in Duits Oost-Afrika

Paul von Lettow-Vorbeck, de onverstaanbare generaal

Wapenstilstand dringt door tot Oost-Afrika

Slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog

Studie over monumenten (1030 – 1940) in Lourenço Marquez (Maputo)