Ik denk niet dat ik de term “Ecologische voetafdruk” twee jaar geleden al bewust hoorde. Vandaag word je er bij wijze van spreken mee dood gegooid.
Op Wikipedia lees ik : “Uit de resultaten van bedreigde diersoorten per land, consumptie per land, houtverbruik per land, CO² uitstoot per land, cement verbruik per land wordt de ecologische voetafdruk berekend. Vanaf 2000 wordt de ecologische voetafdruk in hectare berekend. Nederland scoort 6,31 ha (nummer 9 in de wereld) en Mozambique 0,75 ha (nummer 137 in de wereld).”
Eerlijk gezegd word ik niet veel wijzer van de uitleg bij Wikipedia. Ik kijk wat verder. Op de website van het WNF kun je een test invullen. Ik begin aan de vragen maar concludeer al na een paar vragen dat ik hier geen antwoord zal vinden. Op de vraag hoe ik mijn huis verwarm was geen van de keuzemogelijkheden voor ons van toepassing. Ik verwarm mijn huis niet maar dat antwoord staat er niet bij. Uiteraard houdt zo’n ( Nederlandse) vragenlijst geen rekening met een enkeling die in Mozambique verblijft. Dus ga ik zelf maar wat schrijven over ‘Koen & Isabel en Duurzaamheid’.
Mijn voetafdruk
Ik denk dat de conclusie zal zijn … Koen en Isabel doen het niet zo goed. Of soortgelijke bewoordingen. We zitten vast op een 5,5 ha schat ik in. Lager dan het Nederlandse gemiddelde en vele malen hoger dan de gemiddelde Mozambikaan. Ik ga er wat gedetailleerder en genuanceerder over schrijven. Wat doe ik (wij) goed, wat doe ik (wij) niet goed en wat zou beter kunnen?
Wonen
Wij wonen in een vrijstaand huis. We hebben flink wat cement gebruikt voor verbouwingen en aanpassingen. We hebben geen verwarming maar wel airco in onze slaapkamer, in mijn werkkamer, in de woonkamer en in de andere twee slaapkamers. In de woonkamer en de twee slaapkamers die we niet gebruiken staat de airco hoogst zelden aan. Van oktober tot april gebruiken we de airco wel. Niet continue maar met regelmaat. Buiten is het dan overdag rond de 35c. Binnen ook algauw 30c of meer. Werken en slapen is wel zo prettig als het wat koeler is. Het grootste deel van de dag leven we op onze veranda en is een briesje al genoeg om wat koelte te brengen. Spaarlampen branden enkel op de plaatsen waar we zijn. ’s Nachts branden een aantal (spaar)lampen in de tuin omwille van de veiligheid. Wij hebben weinig elektrische apparaten. Geen wasmachine. Geen vaatwasser. Geen droogkast … hahaha het idee alleen al … een droogtrommel.
Kan dit duurzamer? Ja maar enkel als ik geen airco meer zou gebruiken. En dat betekent waardeloos slapen en heftig transpirerend zitten werken. Ik zie hier weinig verbeterpunten in de nabije toekomst. Ook omdat de aanschaf van zonne-energie-producten stervens duur is in Mozambique. Raar maar waar … in een land waar de zon bijna altijd schijnt. Op dit moment kunnen wij ons zo’n investering niet permitteren. Er bestaan geen subsidies, het Chinese materiaal is waardeloos – maximaal zes maanden garantie – en er valt niets te regelen met de elektriciteitsmaatschappij. En zonnepanelen en batterijen zijn een geliefde buit voor dieven.
Voeding
Wij eten vlees en vis en schaaldieren. Ook yoghurt en eieren. Ik drink melk. Ik breng een kleine nuance aan. Ik denk dat wij drie of vier keer per week vlees eten. Een dag rundvlees, een dag varkensvlees en twee dagen kip of kalkoen. Geen grote porties. Twee dagen vis of garnalen. Eén of twee keer per week eten we vegetarisch. Dat laatste zouden we vast wat vaker kunnen doen maar in Mozambikaanse oren klinkt dat heel vreemd. “Typical white people !!!” We eten zelden vleeswaren. Een beetje bacon bij de zondag-brunch maar meestal eten we kaas en / of een eitje bij het brood. En vers fruit …
Groenten en fruit. Hier scoren we heel goed. Het meeste komt uit eigen tuin of van marktjes en kraampjes in de buurt. Zelden iets dat ingevoerd is uit het buitenland. Geen diepvries-eten of kant en klaar maaltijden, geen pizza of fast food, uiterst zelden iets uit blik. We eten producten van het seizoen. Iets dat in mijn jeugd (60 / 70’er jaren) heel gewoon was. We gooien zelden eten in de vuilnisbak. Ik ben goed in ‘kliekjes’ hergebruiken. Als we echt teveel hebben gekookt of klaargemaakt, dan geven we het aan onze huishoudelijke hulpen.
Lifestyle
Hierin zijn we zeer verschillend. Ik hou van ‘vaak hetzelfde aantrekken’. Ik hoef niet steeds iets nieuws te kopen. Ik draag rustig een broek die ik tien jaar geleden kocht en die me nog past. Truien en jassen hebben we zelden nodig en gaan dus jaren mee. Ik ben mode- en merk-ongevoelig. En zeker als ik thuis ben draag ik een korte broek en een tshirt, polo of hemd met korte mouwen. Isabel houdt van variatie. Dat heeft veel te maken met haar werk. Ze krijgt geen kleedgeld, geen bedrijfskleding maar moet wel representatief gekleed zijn als assistente van het management-team. Ze koopt met de hand op de knip. Soms nieuw maar vaak ook tweedehands voor weinig geld. En ze geeft veel weg aan haar zus, vriendinnen of nichtjes. Schoenen, een nieuwe handtas en haar zijn een ander verhaal.
Ook afval scheiden valt onder dit kopje. Dat doen we niet. Moet ik me schamen? Ja natuurlijk maar het hele principe van afval scheiden bestaat simpelweg niet in Mozambique. Ik kan natuurlijk plastic bij plastic stoppen, een doos voor glasafval enzovoort maar alles komt … op de grote hoop terecht. Heel jammer maar dat is de realiteit. We hebben wel een tijdje groenafval bewaard voor compost. Maar dat trok in no time teveel ratten aan. En waarschijnlijk ook slangen en ander beesten-spul dat je liever niet in je tuin ziet. En natuurlijk zou ik dit heel graag anders doen. In Nederland ben ik een keurige – zelfs fanatieke afval-scheider.
We hebben een zwembad en dat kost energie. De pomp zuivert (filtert) het water anderhalf uur per dag. Vast niet duurzaam … De zon verwarmt de watertank voor de douche. Ik lees boeken en de krant op mijn e-reader en tablet. Geen papier … geen reclamefolders of huis-aan-huis- bladen. Heel soms een papieren krant – dat is goed voor mijn Portugees.
Vervoer / Vakantie
In Nederland heb ik geen auto (meer) en probeer ik zoveel mogelijk het openbaar vervoer te gebruiken. Dat lukt me heel aardig. Mijn laatste auto in Nederland was een Auris Hybrid. In Mozambique hebben we twee auto’s. Eentje voor het vuile werk. 4 x 4 vervoer op slechte zandpaden met veel ruimte in de achterbak. En een zuinige auto voor af en toe woon-werk-verkeer en weekendjes-weg. De meeste dagen gebruikt Isabel het openbaar vervoer. Dat is zo’n anderhalf uur heen en anderhalf uur terug. Met de auto zou ze dat in tweemaal vijfenveertig minuten kunnen doen. Ik gebruik de auto voor boodschappen, bureaucratische regelzaken en voor woon-werk-verkeer. Ik heb nog nooit een elektrische auto gezien in Maputo en wijde omgeving. Zelfs geen hybride.
We nemen de auto naar het strand in Macaneta of Ponto de Oro een keer of zes per jaar. Tel daarbij een paar weekendjes op. Naar Swaziland of Nelspruit. (400 kilometer heen en weer).
Tenslotte het vliegtuig. Sinds het Umoja-programma – waar ik voor werkte – is gestopt vlieg ik heeeeeeel veel minder. Gemiddeld maak ik 2,5 keer per jaar de grote verplaatsing NEDERLAND – MOZAMBIQUE. Isabel vliegt één keer per twee jaar mee naar Europa. In 2011 vlogen we naar Brazilië. In 2014 gingen we naar Indonesië op vakantie en in 2018 naar Thailand. Een volgende ver-weg-vakantie staat nog niet gepland.
Kan dit beter? JA, natuurlijk. Moet ik wat minder vaak naar mijn vrouw in Mozambique vliegen? Ik vind van niet. Of omgekeerd … moet ik wat minder vaak mijn kinderen en kleinkinderen willen zien? Moet ik mijn werkzaamheden in Nederland opgeven? Nee.
Conclusie
De omstandigheden in Mozambique zijn anders dan in Nederland of in België. Als ik een eigen huis zou hebben in Europa zou ik zeker goed isoleren, zonne-energie overwegen, groene stroom kopen. Afval scheiden. Minder op vakantie gaan (vliegen of auto) zou ik wel moeilijk vinden. Minder vlees eten zou ik zeker doen. Géén vlees eten … dat nu ook weer niet.
Heb ik ‘vlieg-schaamte’? Een term die ik vorige week voor het eerst las. Nee. Moet ik nadenken over auto en vliegtuig? Ja. Begrijp ik het dat vrienden zeggen dat ze niet naar Mozambique op bezoek komen omdat ze hun ‘ecologische voetafdruk’ willen beperken? Tja … wat kan ik daar op antwoorden? Niets denk ik als ik niet cynisch wil reageren of vragen waarom ze nog steeds twee auto’s voor de deur hebben staan. Uiteraard moet iedereen zelf deze afwegingen maken.
Vind ik dat er iets gedaan moet worden aan milieu en klimaat? Ja. Dat de politiek (de overheid) NU werk moet maken van de klimaatakkoorden? Een volle JA. Dus zal ik en elke burger er aan moeten bijdragen.
Ik blijf GROEN LINKS stemmen in Nederland of GROEN in België. Dat is niet een kwestie van drammen maar van verantwoordelijkheid nemen voor de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen. En berekeningen dat Nederland maar een 0,0001 % kan bijdragen aan CO² vermindering is misschien cijfermatig juist maar Nederland is geen zelfstandige planeet maar een (klein) onderdeel van het grote geheel.
In de serie: #27/40
ps. Zie je op de foto mijn voetstappen op weg naar een bananenboom in onze tuin? Geen vervoerskosten of stookkosten voor mijn banaantjes …
Ik ga geen uitgebreide recensies schrijven maar wat een wereld van verschil. Broadchurch … goed tot heel goed. Een 8 zou ik zeggen. The Missing 3 is slecht. Waardeloos. Hooguit een 3. Onduidelijk. Zwak verhaal. Slecht scenario en vol continuiteits-fouten. Heel irritant.
