Tags
Adelaar, Amor, Amor en Psyche, Charon, Ets, George Romney, Giulio Romano, Graan, Gustave Doré, Jupiter, Luca Giordano, Mythe, Mytologie, Proserpina, Psyche, Raffael, Schilderij, Styx, Venus, Vertellen
Mocht je de vijfde episode van dit liefdesverhaal gemist hebben, klik dan HIER om bij te lezen.
De twaalf werken van Hercules zijn veel meer bekend dan de vier werken van Psyche.
Toch heeft de heldin uit ons verhaal het zwaar om de vier opdrachten die Venus haar opdraagt uit te voeren. De godin laat zich inspireren door de vier elementen: aarde, water, lucht en vuur. Ik kan je nu al verklappen dat Psyche hulp zal krijgen. Vaak uit onverwachte hoek. Ben je er klaar voor? Hier gaan we.
WERK AAN DE WINKEL
Als eerste krijgt het meisje te horen van Venus dat ze naar de voorraadschuur van de tempel moet gaan. Daar ligt een berg met tarwe, gerst, gierst, wikken, bonen, maanzaad en linzen. “Sorteer al deze granen, stop alles van dezelfde soort bij elkaar en zorg dat het voor de avond klaar is.” En mevrouw de godin trekt zich terug in haar privévertrekken. Psyche blijft alleen achter als een Assepoester-avant-la-lettre. Hoe moet ze hier aan beginnen? Dit is een onmogelijke opdracht. Het is een sadistische een eis, puur uit wraak. Hier is geen beginnen aan.
Je zou kunnen zeggen: ‘Psyche zit bij de pakken neer’ maar in dit geval zijn het zeven verschillende graansoorten waar ze bij zit. Het meisje doet niet eens moeite met het sorteren te beginnen. Ze beseft de onmogelijkheid van de opdracht en voelt zich verloren. In opdracht van Amor – de schat – verschijnt er een mier in de schuur. Deze wondermier beseft wat er aan de hand is en trommelt een legertje soortgenoten op om Psyche’s werk te klaren. In een oogwenk zijn de zaden geordend, korrel voor korrel op de juiste plek.
Fresco – Giulio Romano – Selection of the Cornseeds (1528)
Na uitgebreid badderen en tutten brengt Venus een bezoek aan de vrouw van haar gevleugelde zoon. Ze schrikt zich een figuurlijk hoedje. Dit kan niet. Dit kan dit meisje niet zelf hebben gedaan. Deze opdracht was duidelijk te eenvoudig. Morgen krijgt ze een veel moeilijkere, gevaarlijke opdracht.
Voor dag en dauw hoort Psyche wat er vandaag van haar wordt verlangd. In de buurt van de tempel grazen schapen. Geen gewone beesten maar schapen met kostbare, gouden wol. Venus eist een mandje vol met deze onbetaalbare wol. Wat ze er niet heeft bijverteld is dat de rammen uiterst gevaarlijk zijn en niemand in de buurt dulden van de ooien.
Mocht ze gisteren al opzien tegen haar taak dan is het vandaag hetzelfde plus angst in het kwadraat. Dit gaat niet goed. Ze loopt naar de rivier en ziet de schapen en de rammen vanop enige afstand. Ze zet zich neer aan de waterkant om een plan te maken. Hoort ze daar het riet fluisteren? Ja of toch niet? Of is het de riviergod die haar advies geeft?
Fresco – Giulio Romano – Psyche’s Second Task (1528)
“Waag je niet tussen de schapen. Dat overleef je niet. Wacht geduldig tot het avond wordt en dan zal je zien dat wol plukken nog gemakkelijker is dan bramen plukken.” Psyche weet niet of ze dit heeft gedroomd of heeft gehoord. Ze besluit om voorlopig niets te doen.
De avond valt en de schapen lopen langs struiken en bomen met laaghangende takken naar hun nachtverblijf. Ze schrapen met hun vacht langs de struiken. Woldraden en plukken gouden wol blijven achter aan de takken. Eens de beesten uit het zicht zijn verdwenen trippelt Psyche naar de achtergebleven plukjes wol. Haar mandje is zo gevuld. Opdracht twee – check – vervuld!
Knarsetandend accepteert Venus de wol. Ze weet dat Psyche hulp krijgt. Maar van wie? En waarom? Is ze dan niet geliefd? Ze doet er nog een schepje bovenop. Dag drie. Psyche krijgt een flesje van het allerfijnste kristal.
George Romney – Venus orders Psyche to fetch water of the Styx
“Vul dit flesje met het zwarte water van de Styx en breng het naar mijn tempel. Niet zomaar wat water maar water uit de waterval, het exacte middelpunt van de rivier.”
Luca Giordano – Venus punishing Psyche with a new task (?) 1692 – 1702
Mocht je denken dat dit appeltje eitje is voor ons dametje, dan vergis je je behoorlijk. De Styx is namelijk de rivier die de bovenwereld scheidt van de Hades – de mythologische onderwereld. De opstapplaats van schimmen van overledenen, wachtend op Charon de veerman.
Een ets van Gustave Doré – Charon en de Styx (1861)
Zich bewust van de hopeloosheid van haar situatie, wil Psyche zich in de buurt van de rivier van een hoge rots te pletter storten. Einde oefening zou je denken. Juist op dat moment – toeval of niet – vliegt de koninklijke adelaar van Jupiter langs. De edele vogel weet dat Jupiter nog een wederdienst aan Amor schuldig is. Dit is het moment om het liefje van Amor te helpen en dus ook zijn meester. De arend maakt een looping en maakt een adembenemende duikvlucht. Hij slaagt erin wat water van de sombere rivier te ontfutselen en al spoedig kan Psyche zich met het gevulde flesje naar de moeder van haar geliefde haasten.
Detail – Fresco van Raffaello Sanzio – Venus and Psyche (1517 – 1518)
“Dit is niet te geloven” denkt Venus maar ze zegt het niet. “Mocht jij denken dat alle goede zaken uit drie bestaan dan heb je het mis lieve kind.” Kan er nog een moeilijkere opdracht verzonnen worden? Ja dus, laat dat maar aan de getergde Venus over.
Ze belast de arme Psyche met de allerzwaarste taak die men een sterveling kan opleggen: het gekwelde meisje moet in de onderwereld afdalen om het kistje met Proserpina’s schoonheidszalf te halen. Tijdens de verzorging van Amor brandwonde is Venus namelijk een beetje van haar schoonheid verloren. Dat wil ze nu goedmaken. Psyche weet wat haar te doen staat. Koude rillingen lopen over haar lijf alleen al bij de gedachte aan … brrrr.
Zal ze dit avontuur overleven? Is er ooit iemand teruggekeerd uit de Hades? Kom en lees dat … binnenkort in het volgende deel van Amor en Psyche.
In de serie: BEELDENDE KUNST en AMOR en PSYCHE
Koen Schyvens 