Daedalus en Icarus (8)

Tags

Agia Galini, Daedalus, Griekenland, Icarus, Koning Cocalus, Kreta, Minos, Minotaurus, Mythe, Mythologie, Perdix, Sicilië, Vertellen

Een uitgebreide herhaling van wat eraan vooraf ging, lijkt me niet nodig. Laat ik volstaan met een archeologisch stripverhaal over Icarus.

De rampvlucht van Icarus – Een romeinse sarcofaag – 2de eeuw

Van links naar rechts. De geschiedenis van Icarus’ – vlucht in drie taferelen. Eén: Daedalus vervaardigt de vleugels en krijgt daarbij hulp. Zijn het de hulpvaardige handen van de Moirai – de schikgodinnen die het levenslot van mensen en goden bepalen? Staan zij afgebeeld naast en onder de armen en vleugels van Icarus? In het midden: Icarus staat klaar voor zijn vlucht. En tenslotte de neergestorte, overmoedige Icarus. En (mogelijk) Apollo die deze tragische dood waarneemt.

DAEDALUS OP SICILIË

Wat vader Daedalus al vreesde, is ook gebeurd. Zijn roekeloze zoon vloog te dicht bij de zon. Zijn vleugels smolten en de jongeling stort in zee. De zonnegod was actief betrokken bij dit ongeluk. Hij is namelijk de vader van Pasiphaë en was uit op wraak. Herinner je je het verhaal niet meer van de hitsige vrouw van Koning Minos en de houten stier die Daedalus voor haar bouwde? Klik HIER. Goed, teruglezen kan altijd later nog. Het verhaal gaat verder.

Icarus is aangespoeld – ets

Icarus wordt door Daedalus begraven (al beweren anderen dat het Hercules was). Maar wat geeft het? Een patrijs kijkt toe, klapt met zijn vleugels en laat luid zijn blijdschap horen. Leedvermaak en tevredenheid. Het is Perdix, die in een patrijs veranderde toen hij door oom Daedalus van de Acropolis werd gegooid. Klik HIER.

• 

• 

• 

• 

Beelden in de buurt van het openluchttheater van Agia Galini (Kreta)

Daedalus brengt het er verder levend vanaf. Hij vliegt deskundig en beheerst verder. Hij houdt steeds de middenbaan aan – tussen hemel en aarde, op zijn hoede voor zon en voor vocht. Hij zet koers naar Sicilië en biedt opnieuw zijn diensten aan aan koning Cocalus. Hij gaat onmiddellijk aan de slag. Daedalus ontwerpt een koninklijk resort op een hogergelegen plateau. In de tuinen van dit paleis creëert hij een kunstmatig meer dat overloopt in de lager gelegen zee. Zijn meest gewaardeerde creatie is de uitvinding van de binnenverwarming. Hij laat de stoom van ondergrondse vuren opvangen en gebruikt die vervolgens om de belangrijkste ruimtes te verwarmen. Als tegenprestatie voor dit alles krijgt Daedalus de volledige bescherming van koning Cocalus. 

Maar echt lang veilig is onze architect-uitvinder niet. Koning Minos van Kreta zint op wraak. Hij verzint een list om te weten te komen waar Daedalus zich schuilhoudt. Minos bedenkt een uitdaging (een mythologische challenge) voor alle koningen in de buurt: ‘Een triton-schaal inrijgen’. Cocalus aanvaart dit huzarenstukje. Uiteraard breekt hij daar zelf zijn hersenen niet over maar vraagt Daedalus om dit varkentje te wassen. Al spoedig stuurt Cocalus een bericht naar Kreta: ‘Opdracht is uitgevoerd, wees welkom om het persoonlijk in ogenschouw te nemen.’ Koning Minos weet dat er maar één iemand dit voor mekaar kan krijgen: die vervloekte Daedalus. Hij vertrekt per ommegaande naar Sicilië.

Na aankomst biedt de Siciliaanse koning zijn Kretenzische collega een bad aan. Cocalus gebiedt Daedalus om het badhuis aangenaam te verwarmen. Tot zijn verbazing ziet Daedalus Minos. Zijn leven is nu in acuut gevaar. Hij stookt het water op tot ongekende hoogte en via het vernuftige leidingsysteem krijgt Minos een kokend hete douche over zich heen. Hij sterft ter plekke. Zijn lichaam wordt met alle eerbied teruggebracht naar Kreta, waar de legendarische Minos wordt begraven. Zijn onderdanen leven in de veronderstelling dat hun koning het slachtoffer is geworden van een tragisch ongeval. 

TENSLOTTE

• 

• 

• 

1. Daedalus – Marmer (Citadel Amman, Jordanië) 2. Borstbeeld Daedalus 3. Romeinse speld (Cameo) 27 BC

Hoe herinneren we ons nu de geniale Daedalus? Voornamelijk als de vader van Icarus. De man die zijn zoon vleugels van was aanbond en zag hoe de jongen jammerlijk neerstortte in zee. Naast zijn genialiteit is hij natuurlijk ook een soort crimineel-avant-la-lettre. Uit jaloezie vermoordt hij zijn talentvolle neef Perdix (Talos). Hij helpt Pasiphaë om haar man Minos te bedriegen. Zij zal deze daad van overspel niet lang overleven. Daedalus is min of meer verantwoordelijk voor de verwekking van de Minotaurus en later ook zijn dood. Hij maakt Ariadne deelgenoot van het complot om Theseus te laten ontsnappen. Ook zij zal dat later met de dood bekopen. Hij jaagt – niet bewust – Icarus de dood niet en vermoordt later Minos op Sicilië. “Lekkere jongen, die Daedalus!” hoor ik Obelix in gedachte zeggen.

EINDE

In de serie: DAEDALUS en ICARUS en BEELDENDE KUNST

Ik kom nog één keer terug op dit verhaal waarin ik de belangrijkste bronnen die ik heb gebruikt zal vermelden.

Daedalus en Icarus (2)

Tags

Akropolis, Architect, Areopaag, Asterix, Athene, Attica, Beeldende kunst, Daedalus, Icarus, Koning Minos, Kreta, Metamorphosen, Minerva, Moord, Mythe, Mythologie, Naucrate, Pallas Athena, Patrijs, Perdix, Sicilië, Veldhoen, Vliegen

Heb je het eerste deel van dit verhaal nog niet gelezen, dan raad ik je aan om dat wel te doen. Klik HIER.

BETICHT VAN MOORD

Zoals gezegd is Daedalus een zeer gerespecteerde kunstenaar in Athene. Hij heeft een vrouw, zij heet Naucrate. Zij was ooit een slavin aan het hof van Koning Minos op Kreta. Samen hebben Naucrate en Daedulus een zoon. Je kunt het al raden … Icarus. Maar voorlopig is er nog geen plaats voor deze jongen in het verhaal. Dat komt nog wel. Even geduld zullen we maar zeggen.

Ook als architect en uitvinder oogst Daedalus veel bewondering. Wat minder bekend is, is dat hij ook een charmante dansleraar is. Zijn afkomst blijft wat mysterieus. Is hij op Kreta geboren of toch niet? Ontmoette hij daar zijn vrouw? Hij bouwde vóór zijn komst naar Athene een fort met een schitterende fontein in de nabijheid van een hangend tempelplateau – ook naar zijn ontwerp – op Sicilië. Een eiland waar hij later nog zal terugkeren. Maar ik loop vooruit op mijn verhaal. Daedalus kent dus uit eigen ervaring de wispelturigheid van de Griekse zeeën en winden. Hij is namelijk een uitstekende zeeman. Hij is tenslotte de uitvinder van ‘het zeil’. Of hij ook ‘het schietlood’ heeft uitgevonden, blijft onduidelijk. Waarschijnlijk is dát een vinding van zijn jonge neef – zijn assistent Perdix – een echte Willie Wortel.

Steeds vaker wordt er advies gevraagd aan deze leerling en steeds minder aan de meester. Daedalus heeft lange tenen en een nog groter ego. Jaloezie en afgunst steken de kop op. Hij kan zijn ergernis nauwelijks verbergen. Hij en Perdix werken samen aan een nieuwe toren op de Akropolis. Het is tijd voor een inspectiebezoek want vandaag bereiken de metselaars het hoogste punt. Daedalus nodigt zijn neef uit om hem te vergezellen. Ze gaan samen op stap. Perdix is veel sneller boven dan zijn oom. Hij is opgewonden blij want zijn plan is gelukt. Vanop deze toren kun je de zee zien en dat was helemaal zijn idee. ‘Een cadeautje aan de Atheners’ zoals hij dat zelf graag noemt. Daedalus baalt er stiekem van dat hij dat niet zelf heeft bedacht.

• 

• 

• 

• 

Als hij bovenop de toren staat, lokt de oude man zijn jonge gezel naar het randje – zogenaamd voor een nog mooier uitzicht – en geeft hem … een duwtje. ‘Opgeruimd staat netjes’ denk hij. Dat zegt hij uiteraard niet. Daedalus haast zich naar beneden en heeft zijn smoes over struikelen al klaar. De smiecht.

Ik vertelde eerder al dat Pallas Athena (Minerva bij de Romeinen) een zwak heeft voor de jonge uitvinder. Zij is – uiteraard – in de buurt op het moment dat Perdix naar beneden stort. En ‘zoef flits zoef zoef’ … de godin verandert de jongeman in een patrijs.

• 

• 

Een patrijs – een vogelsoort (uit de fazanten-familie) die nooit hoog vliegt maar wel kan fladderen (noem het gerust vliegen) – maar dan net boven de grond.

• 

• 

• 

Patrijs (partridge) – Foto’s van Pixabay

Nu rest natuurlijk nog de vraag van de kip en het ei. Wat was er het eerst? Heet de jongen echt Perdix of kreeg hij die naam nadat hij veranderde in een patrijs, een veldhoen. Het Latijnse woord voor patrijs is namelijk … Perdix Perdix. Grappige naam trouwens – ik zou er mijn Asterix-collectie op moeten naslaan want ik zie zomaar een of andere ‘Perdix’ rondlopen in het dorp van de onoverwinnelijke Galliërs. Sorry, ik dwaal af. Natuurlijk is dit niet het einde van het verhaal. Ik vertel verder. Daedalus zoekt aan de voet van de Akropolis tevergeefs zijn neergestorte metgezel. Hij begrijpt het niet. Waar is die jongen gebleven? Hij wil hem namelijk wel op een fatsoenlijke en eervolle manier begraven. Maar zonder stoffelijk overschot is dat natuurlijk een beetje lastig.

Mensen vragen al spoedig waar ze de jonge uitvinder kunnen vinden. Hij is namelijk niet komen opdagen bij een afspraak. Vreemd want Perdix houdt altijd zijn woord. Daedalus wordt ondervraagd en naar de Areopaag gebracht, een heuvel in de buurt van Akropolis. Op die heuvel zetelt ‘De Raad van Toezicht’ – de Atheense rechtbank. De rechtbank beschuldigt de architect van moord op zijn neef. Maar zonder lijk is dat natuurlijk een vreemde aanklacht. De rechters vragen Daedalus naar de omstandigheden rondom de verdwijning van zijn neef. De goedgebekte charmeur herhaalt zijn praatje over struikelen op het moment dat Perdix zijn schietlood wilde testen – bovenop en naast de toren. Jammer genoeg hadden de werklui die ochtend de balustrade weggehaald. Er was dus nauwelijks bescherming edelachtbare … Een goed oplettende rechter vraagt naar het verse litteken op de rechterwang van de bouwmeester. Een stevige kras – het lijkt wel het silhouet van een … patrijs. Cadeautje van Pallas Athena. Dat weten wij, dat veronderstelt Daedalus maar de rechters tasten in het duister. Uitspraak: Daedalus wordt verbannen – wegens een niet bewezen moord. Persona non grata in Athene.

De eerste dagen en weken na de uitspraak hangt de ooit zo bewonderde kunstenaar wat rond op het platteland van Attica. Vluchteling, moordenaar en banneling zijn niet de titels die bij zijn ego passen. Hij moet iets ondernemen, aan een nieuwe episode in zijn leven beginnen. Hij pakt zijn boeltje bij elkaar en vindt algauw passage op een boot richting Kreta … het eiland waar Koning Minos regeert.

Wordt (gauw) vervolgd. 

ps. De bronnen die ik gebruik zal ik later vermelden, als ik ben uitverteld.

In de serie: DAEDALUS EN ICARUS en BEELDENDE KUNST