Tags
Beeldende kunst, Centre Pompidou, Dalí op zesjarige leeftijd, Droom, Ine, Luis Buñuel, MDLM, Nostalgie, Paar met het hoofd vol wolken, Parijs, Salvador Dali, Schilderij, Stilleven, Tentoonstelling, Zeeschaduw
Gisteren wist ik meteen welk schilderij ik vandaag wilde toevoegen aan Mijn Digitaal Lockdown Museum. Op de muurschildering van Banksy gisteren tilt een meid een denkbeeldig doek op. Een optisch ‘trucje’ dat je wel vaker tegenkomt. Vandaag tilt de zesjarige Dalí het zee-oppervlak op …
Dalí op zesjarige leeftijd, toen hij dacht dat hij een meisje was, bezig de huid van het water op te lichten om een hond te zien slapen in de schaduw van de zee – 1950 – Salvador Dalí – olieverf op doek – 27 x 34 cm – privéverzameling – Parijs
Dit is vast de langste schilderij-titel in mijn kerstvakantie-project. De titel omschrijft bijna letterlijk wat we zien. De toevoeging dat het Dalí zelf is als kind, had ik niet kunnen weten door enkel te kijken.
De eerste echte buitenlandse reis die ik met Ine maakte, was naar Parijs in het vroege voorjaar 1980. Ik vergeet voor het gemak België, voor mij niet echt het buitenland. Kan het romantischer, naar de lichtstad? We waren allebei al eerder in Parijs geweest dus de Eiffeltoren, de Notre Dame en de Arc de Triomphe stonden niet op het programma. De belangrijkste reden van ons bezoek … het nog niet lang daarvoor geopende Centre Pompidou en een grote Dalí-tentoonstelling.
Ik was (werd) groot fan van Salvador Dalí. Ik vergaapte me aan zijn kunst. Grote schilderijen, de iconische rode lippenbank, sculpturen, tekeningen, schetsen en een Luis Buñuel film. Ik herinner me nog heel veel van deze tentoonstelling en de locatie. De weken daarna kocht ik een betaalbaar boek ‘Dali Dali Dali’ want ik had een krap studenten-budget. Dat boek ligt nu naast me.
Ik kijk opnieuw naar het schilderij. Het boek is onderverdeeld in diverse hoofdstukken. ‘Dali op zesjarige leeftijd …’ heeft een plekje gekregen in het hoofdstuk ‘Stilleven’. In het hele oeuvre is dit inderdaad een heel rustig beeld. Ik citeer: ‘De doodse verkilling van het stilleven is een manier om de natuur te corrigeren’. Dit schilderij had ook in de hoofdstukken ‘Landschap’, ‘Ruimte – Tijd’ of ‘Zelfportret’ kunnen staan, vind ik
Een dromerig, fantasievol beeld. Een kind is op zoek naar haar (zijn) hond op een verlaten, zonnig strand. Er staat nauwelijks wind, een lichte rimpeling in het water. En ja, daar is de hond! Niet onder een tafel maar onder het zeeoppervlak. De zee als tafellaken. Is het je opgevallen dat het kind zweeft? Ze is helemaal los van haar schaduw. Net zoals een kleine rots linksvoor op het schilderij maar dan heet het niet zweven maar drijven. Dus niet enkel een dromerig beeld maar duidelijk de verbeelding van een droom. Hoofdzakelijk zachte kleuren, een fijne droom. Zeker geen nachtmerrie. De lange titel doet vermoeden dat Dalí persé wilde dat hij het middelpunt van je aandacht is. Ik had ‘zeeschaduw’ ook wel een mooie titel gevonden.
Als je wat verder gaat fantaseren dan kun je zeggen dat de jonge Dalí al geïnteresseerd was aan dat wat zich ophoudt onder het oppervlak. Hij probeert het onzichtbare zichtbaar te maken. Hij deelt zijn fantasie met de kijker. ‘Ik ben naakt en onschuldig en licht enkel een tipje van de sluier op …’ Je zou het een definitie van kunst kunnen noemen.
Jarenlang hing er een reproductie van ‘Paar met het hoofd vol wolken’ bij ons thuis. Misschien wel als symbool van ons tweeën, maar vooral als herinnering aan die tentoonstelling. Tot zover. Natuurlijk valt er heel veel meer te vertellen over Dalí en zijn krankzinnige oeuvre maar dat is niet de opzet van deze stukjes. En ik moet bekennen dat ik 42 jaar na het bezoek aan die tentoonstelling in Parijs niet meer zo euforisch reageer op zijn werken.
In de serie: BEELDENDE KUNST en MDLM
Bronnen: Dali, Dali, Dali – Max Gérard, Nederlandse bewerking Remco Campert – Landshoff en Dalí at the age of six
Meer werk zien van Salvador Dalí: klik HIER
Koen Schyvens 