Vlissingen

Tags

Bram Kwekkeboom, Dodd, Het Hondje van de Ruyter, Isabel, Korps Mariniers, Michiel de Ruyter, Muziektheater Zeeland, Theater, Toneel, Vlissingen, Zeeland

Je kunt vandaag geen (internet) krant openen of het woord ‘Vlissingen’ staat in grote letters op de voorpagina. Het (Nederlandse) kabinet heeft vandaag bekend gemaakt dat de mariniers toch niet verhuizen naar Vlissingen. Deze mededeling zat er al een tijdje aan te komen tot grote ontsteltenis (en woede) van menige Zeeuw. Onbehoorlijk bestuur en compensatie (en soortgelijke termen) vliegen in het rond. Ik heb een groot hart voor Zeeland dat is algemeen bekend bij mensen die me kennen. Ik heb niet echt een mening wat de beste plaats is voor het Korps Mariniers. Ik vind wel dat iedereen zich aan afspraken moet houden. Dat geldt ook voor mezelf, voor mijn familie, mijn buren, mijn vrienden en dus ook voor de politiek.

Isabel in Vlissingen (2017)

Ik was helemaal niet van plan om vandaag een stukje over Vlissingen te schrijven. Wel over het hondje van de Ruyter. ‘Welk hondje?’ hoor ik jullie vragen. Ik leg het uit. Ken je Vlissingen? Dan herken je de plek waar Isabel vriendelijk lacht naar de fotograaf (de schrijver van dit stukje). “Happy Valentine, my love”. In Vlissingen bij het Keizersbolwerk – boven de kazematten. Als ze niet naar mij zou kijken zou ze het standbeeld van Admiraal Michiel Adriaanszoon de Ruyter zien.

Michiel de Ruyter (Vlissingen)

“Het standbeeld van Michiel de Ruyter staat tegenwoordig op Boulevard de Ruyter in zijn geboorteplaats Vlissingen. Het gietijzeren standbeeld uit 1841 is van de hand van de Vlaamse beeldhouwer Louis Royer. Op het beeld is De Ruyter te zien, staande op een scheepsdek met de rug naar het stuurwiel, met een kijker in de hand en de andere hand in de zij. Onder zijn linker arm lijkt een hondje te zien te zijn. Niemand weet waarom dat daar zit.” (Bron: Stichting de Ruyter)

Over dat hondje wil ik iets zeggen. Maar eerst nog even iets toevoegen: “Het ‘hondje’ is goed verborgen onder de linkerhand van Michiel. Het is echter geen hondje en evenmin een lammetje (een verwijzing naar Michiels eerste werkgevers, de familie Lampsins), maar een leeuwenkop. Een sjerp omgordt het middel van Admiraal de Ruyter – een sierlijk gewerkte draagband – waarin een kort zwaard hangt – deels over zijn schouder. In zijn linkerhand – rustend op de sjerp – houdt hij een uitgetrokken handschoen vast. Het ‘hondje’ onder de mantel is de gevestknop van zijn sierdegen, dat een leeuwenkop voorstelt.” (Bron: het gedenkschrift ter gelegenheid van de oprichting in 1841 van dit standbeeld van de Mechelse beeldhouwer Louis Royer)

En nu ga ik uitleggen waarom ik over dit niet bestaande hondje schrijf. Begin 1990 zie ik een advertentie – ik denk in De Volkskrant. Het Zeeuwse jeugdtheatergezelschap ‘Het Hondje van de Ruyter’ is op zoek naar een regisseur of artistiek leider. Ik solliciteer en wordt aangenomen. Ik zal twee teksten en producties bij deze groep respectievelijk schrijven en regisseren. ‘Dasseburcht’ en ‘Water’. Meer daarover morgen in mijn wekelijks ‘Repertwaar’-stukje. Dit gezelschap gebruikte eerder de naam THEATER DODD – Deurtje open, Deurtje dicht – met oa Bram Kwekkeboom als initiatiefnemer en bezielende acteur.

Ps. Nog een laatste toevoeging. Het Zeeuwse gezelschap Muziektheater Zeeland uit Goes (waarvoor ik in 2000 en 2001 tweemaal een musical regisseerde) speelt binnenkort: Michiel de Ruyter – de Musical. Er zijn nog kaartjes heb ik begrepen.

Repertwaar (5)

Tags

Akky van de Veer, Baukje Wytsma, De Blauwe Stoep, Disse en Jinge, Freark Smink, Friesland, Frou Hilarides, Frysk Orkest, Fryslân, Herenakkoord, Jaap Oosterwijk, Jeugdtheater, Leeuwarden, Liedjes, Musical, Muziek, Regisseur, Renze Westra, Theater, Tryater

Een bijzondere plaats in mijn rijkgevulde repertoire als regisseur zijn de Friestalige voorstellingen die ik heb geregisseerd. Ja, je leest het goed – deze import-Fries waagde zich een paar keer aan een regie in een andere taal dan zijn moedertaal. Frysk.

DISSE en JINGE & FROU HILARIDES

It Fryske Boek – SKVF (1987) Jeugdtheater 6+

Disse en Jinge & Frou Hilarides

Op verzoek van de Stichting It Fryske Boek schreef Akky Van der Veer in samenwerking met Baukje Wytsma, muzikant Jaap Oosterwijk en illustratrice Laura Tietjens een boek met de titel Disse en Jinge en frou Hilarides. Dit boek, dat gekozen werd tot kinderboekengeschenk in de Friese Boekenweek van 1987, was zo’n groot succes dat ze in de jaren daarna nog twee vervolgdelen lieten verschijnen. Tegelijk maakten Akky, Baukje en Jaap een theatervoorstelling met dezelfde hoofdpersonen, waarmee ze basisscholen in de provincie Friesland bezochten.

Ik weet niet meer hoe de dames (Akky en Baukje) bij mij terecht kwamen. Was het via mijn werk als drama-consulent bij de Stichting Kunstzinnige Vorming Friesland (SKVF) of als theaterdocent op De Blauwe Stoep in Leeuwarden? Ik weet het niet meer. Het doet er ook niet toe. Het boek was een groot succes en er werd een scholenproject bedacht waarbij Baukje, Akky en Jaap de belangrijkste personages uit het boek speelden. Jaap zong en begeleidde de liedjes op de piano. Ik gaf het trio regieaanwijzingen en genoot van de gezellige repetities. De eerste keer dat ik een mini-musical regisseerde.

FROU HILARIDES en IT MUSEUM FOAR MODERNE KEUNSTEN

It Fryske Boek – SKVF (1988) Jeugdtheater 6+

Frou Hilarides en it museum for moderne keunsten

Algauw volgt een tweede boek én een hernieuwde versie van de school-voorstelling. Met liedjes zoals: Bisteliet, Beugelbekje, Unennich, Wy bliuwe ûnderweis, Wolkomthúsliet, Titus Tûzenpoat, Luie, luie Bulle, Ik en myn suster en Dy gekke Ansjelyk hadden een hoog Annie MG-gehalte. Enkel door het lezen van de titels komen er warme herinneringen en melodieën naar boven.

Het verhaal in het kort. ‘Mevrouw Hilarides komt na een lange reis weer thuis in Poppenhuizen. Ze stuurt een telegram aan Aal, haar zus. Ze zit namelijk zonder geld. Er wordt een actie op touw gezet. Er komt geld in het laatje. Mevrouw Hilarides heeft echter nog een probleem. Ze heeft een groot schilderij met haar portret gekregen van een Parijse kunstenaar. Te groot voor haar huisje dat ze deelt met haar poes (Ansjelyk) en haar hond (Bulle). Ze koopt de oude, leegstaande school van het dorp en ze vraagt alle kinderen van de Friese basisscholen om de meest moderne kunst die bestaat aan te leveren voor haar museum.’

Er ontstaat haast vanzelfsprekend een lesbrief met suggesties voor verschillende lessen. Drama, muziek, handenarbeid en Fries natuurlijk. Omrop Fryslân maakt er ook een televisieversie van. Ik denk met veel plezier terug aan deze samenwerking.

Er volgde nog een derde boek.

DE SAAK HILARIDES

Ik herinner me niet dat we daar ook een hernieuwde theater-versie van hebben gemaakt. Ideetjes uit dit boek zijn geloof ik wel verwerkt in het grotere ‘Villa Aria’ project.

VILLA ARIA 

It Fryske Boek – SKVF – in samenwerking met Omrop Fryslân, Frysk Orkest en Tryater (1989) Muziekproject en Jeugdtheater 6+

Frysk Orkest (Bron LC)

In 1989 werd het beruchte Herenakkoord gesloten. Een uitwisseling (uitruiling) van onderwijs- en culturele instellingen tussen de provincies Groningen en Friesland. Eén van de gevolgen was het einde van het zelfstandige Frysk Orkest. Als afscheidsvoorstelling werd de  mini-musical ‘Villa Aria’ geschreven. Een samenwerking tussen de lokale omroep, het Frysk Orkest, Tryater (theatergezelschap) en het trio Baukje, Akky en Jaap. Ik ging mee als regisseur. Ik herinner me de prettige samenwerking met de Vlaamse dirigent van het Frysk Orkest en met Renze Westra en Freark Smink van Tryater. De liedjes uit de eerdere voorstellingen werden gearrangeerd voor groot orkest. De grote theaters in Friesland stelden hun zaal ter beschikking voor deze culturele zwanenzang. Er verscheen later een boekje over dit muzikale project. Ik denk dat via internet-bibliotheken ook de liedjes nog te beluisteren zijn. Ik ga zelf ook op zoek …

ps Het is ruim dertig jaar geleden. De culturele aftakeling van orkesten en theatergezelschappen is niet gestopt, integendeel … snik en grrr. Ook bij Akky en Renze moet ik jammer genoeg het woord ‘zaliger’ toevoegen.

In de serie: REPERTWAAR

Repertwaar (4)

Tags

De Broertjes, De Lawei, De Nevelen van Avalon, Derk van Dieren, Door 't dak, Drachten, Eric de Groot, Friesland, Kinderen, Koning Arthur, Merlijn, Regisseur, Rob Heiligers, Theater, Vrienden, Wyns

Zoals ik vorige zaterdag al vertelde, gaat mijn stukje van vandaag nogmaals over een voorstelling die ik met ‘De Broertjes’ heb gemaakt.

DOOR ’t DÂK

De Broertjes (1989) Jeugdtheater 6+

Na het grote succes van ‘Nondesnot, zei de koning’ besluiten Rob en Eric (De Broertjes) een iets meer theatrale voorstelling te maken voor kinderen. Geen meespeel-voorstelling meer maar een tot de verbeelding sprekend verhaal – de geschiedenis van de jonge Arthur en zijn leermeester Merlijn. Ik ben vanaf de eerste repetitie betrokken bij het maak-proces en werk mee aan het scenario. Ik ben de regisseur van dienst.

Het verhaal in het kort. ‘Een eigentijdse bewerking van de Arthur-legende. Het verhaal gaat over de ontwikkeling van Arthur als ‘voorbestemd kind’, voordat hij het zwaard uit de steen trekt. Met in de hoofdrollen Arthur, zijn broer Kay, vader Hector en tovenaar Merlijn.’

Door ’t Dâk met buitelende broertjes

Wie jeugdtheater zegt en het over ‘De Broertjes’ heeft, denkt aan de gebroeders Frank en René Groothof. Maar er blijken ook andere broertjes op deze markt te opereren, zoals het duo Rob Heiligers en Eric de Groot uit Leeuwarden. Zij hebben inmiddels al twee producties met veel succes gespeeld: ‘Opa is een mafkees'(1986) en ‘Nondesnot, zei de koning’ (1987).  Met laatstgenoemde voorstelling reisden zij ook naar Azië en Afrika, waar zij optraden voor Nederlandse scholen aldaar.

Hun derde productie ging gisteren in De Lawei in Drachten in première en om meteen maar met de deur in huis te vallen: de Broertjes slaagden erin een zaal met 350 rumoerige kinderen binnen een minuut stil te krijgen en vervolgens te ‘veroveren’ met een sprankelende versie van de oude Koning Arthurlegende. Hun publiciteitsmateriaal noemt ‘Door ’t dâk”een voorstelling die op associatieve wijze de Middeleeuwen tot leven laat komen en waarin een oud verhaal over een voorbestemd kind voelbaar gemaakt wordt’. Dit is kennelijk taal voor leraren geschiedenis, want kinderen ‘vanaf 6 jaar’ hebben er geen boodschap aan.

En dat hoeft ook niet want, misschien jammer voor die leraren, de kracht schuilt niet in het verhaal, maar in de doldwaze wijze waarop beide spelers, langs elkaar heen rennend, over elkaar heen buitelend, elkaar toeschreeuwend, omgaan met de tot de kinderverbeelding sprekende figuren bij uitstek: tovenaars en ridders.

Voordat tovenaar Merlijn, die het jongetje Arthur de gave geeft het zwaard uit de grafsteen te trekken, wat hem tot koning van Engeland zal maken, speelt er zich tussen hem, zijn vader Hector en zijn broer Kay heel wat af, dat de kinderen op het puntje van de stoel doet zitten. Luidruchtig spel van Kay, clownesk optreden van Arthur, bekwaam gebruik van allerlei ridderattributen, spannende, ondeugende opdrachten van de tovenaar (‘doe eens iets wat niet mag heel goed’), en dat alles in een tomeloze vaart en binnen het uur tot een koninklijk einde gebracht. Het kasteel wordt verbeeld in een tijdloos, abstract decor, dat er heel mooi uitziet.

Leeuwarder Courant – 5/10/89

Van zo’n recensie werden we natuurlijk allemaal blij. Een flinke stap vooruit. Van een achteraf-zaaltje in een club- en buurthuis (ook heel leuk) naar de theaterzaal van de Lawei (Drachten). Nu ik de recensie weer teruglees, stromen de herinneringen weer omhoog. Wat hebben we gelachen tijdens de repetities. Kay – met ooglapje (Eric) moest met een prikpen een ballon lek prikken. Al die stoere kerels die het zwaard niet uit de steen konden trekken. Hahaha. Ik denk dat onze kracht ook was dat we de doelgroep (6+) goed kenden. We hadden (hebben) alle drie kinderen in de leeftijd van het publiek. Je zou kunnen zeggen: “We maakten deze voorstelling voor onze eigen kinderen (Yoko, Marlinn en Jules) en we vonden het fijn dat ook andere kinderen kwamen kijken.”

Het boek ‘De Nevelen van Avalon’ (1983 – Marion Bradley) en de Disney-tekenfilm ‘Merlijn de Tovenaar’ (1963 – The Sword in the Stone) waren de belangrijkste inspiratie-bronnen. Ik denk dat ‘Door ’t Dâk’ ook de eerste samenwerking was met Derk (van Dieren) uit Harlingen. Hij maakte Excalibur – het legendarische zwaard dat de jonge Arthur uiteindelijk uit een (graf)steen trekt. Het fijne is dat we nu – ruim dertig jaar later – nog steeds goede vrienden zijn. Derk en Eric zijn ook al een keer op bezoek geweest in Mozambique. Heel fijn.

Een laatste detail. Een grapje van de grafisch vormgever … heb je het gezien? Het ‘dakje’ op de A van DAK? Ik vind dat leuk. Gniffel, gniffel, gniffel. Op de website van De Broertjes lees ik dat ze deze voorstelling 112 keer hebben gespeeld. Dat is een aantal waar menig jeugdtheater-gezelschap jaloers naar kan verlangen.

Twee weken na de première verhuisde Rob met zijn gezin naar Stiens. Wij vertrokken drie maanden later uit Wyns, op naar Bergen op Zoom. Maar dat was niet onze laatste samenwerking. Later in deze serie vertel ik over ‘AUditie’, nogmaals een jeugdtheatervoorstelling met ‘De Broertjes’.

In de serie: REPERTWAAR

Repertwaar (3)

Tags

Avek, De Broertjes, Drachten, Eindregisseur, Eric de Groot, Friesland, Improvisatie, Indonesië, Jeugdtheater, Meespeeltheater, NOB, Nondesnot zei de koning, Repertoire, Rijbewijs, Rob Heiligers, Singapore, Stichting Broersma, Theater

Na mijn afstuderen op de AVEK (Akademie voor Ekspressie en Kommunikatie) ging ik onmiddellijk aan de slag als drama / theaterdocent. Ik schreef er vorige week al over. Wij woonden in die jaren in Wyns – een paar kilometer ten noorden van Leeuwarden. Twee goede vrienden – Eric en Rob – die ik kende uit de AVEK-tijd – hadden een grappig verhaal bij elkaar gefantaseerd – Opa is een Mafkees – en zij speelden deze voorstelling met veel enthousiasme op scholen en in club- en buurthuizen. Voor hun nieuwe voorstelling vroegen ze mij als eindregisseur.

NONDESNOT, ZEI DE KONING

De Broertjes (1987) Jeugdtheater 4+

Wat doet een eindregisseur? Daar is natuurlijk geen vaste definitie over te geven. Je zou kunnen zeggen: ik was een betrokken toeschouwer en mocht (ongezouten) mijn feedback geven in het repetitielokaal nadat zij een eerste versie van hun nieuwe voorstelling klaar hadden. Bijvoorbeeld een suggestie om een stukje te schrappen of in te korten en een ander stukje wat beter uit te werken. Zorgen dat de spanningsboog van de voorstelling (en het verhaal) in orde was. Een goede balans vinden in ‘vaste onderdelen’ en ruimte laten voor ‘improvisatie’ en ‘meespelen’.

Het verhaal heel in het kort: ‘De koning houdt van toneelspelen, maar als hij dat doet, lacht het volk hem uit. Wat nu? Het publiek wordt erbij gehaald om een oplossing te vinden.’

Improvisatietheater. Meespeeltheater. Een voorstelling  waar de twee acteurs heel veel contact hebben met het (jonge) publiek. Kinderen doen suggesties en spelen zelf mee. Elke voorstelling is dus weer een nieuwe creatie. Het is (was) de kracht van De Broertjes – Rob (Heiligers)  en Eric (de Groot). Het was vaak dolle pret. De eerste voorstellingen ging ik mee en praatten we lang na. Wat werkt, wat moet scherper, wat moet duidelijker?

Ik herinner me een schoolvoorstelling waar twee programmeurs kwamen kijken. Deze heren hadden interesse in deze meespeel-voorstelling. De heer J. Riemersma wilde kijken of hij dit project geschikt vond voor de basisscholen in Smallingerland (Drachten). De heer B. van Dam kwam kijken namens stichting NOB (Nederlandse Onderwijs in het Buitenland). Na de voorstelling die deze twee heren bezochten, vond er een kort nagesprek plaats. Afzonderlijk van elkaar. ‘Drachten’ wilde graag nog wat verder rondkijken. Misschien een volgende keer, nu niet. Jammer en teleurstelling. Bob van Dam (NOB) zag er onmiddellijk brood in. Of ‘De Broertjes’ ook naar Indonesië en Singapore wilden met deze voorstelling? Zeven weken naar Azië om op alle Nederlandse scholen in Indonesië deze voorstelling te spelen en een theaterproject te begeleiden samen met de kinderen en onderwijzers. Een nieuw gat in de ozon-laag, zo hoog sprongen Rob en Eric. “Adieu Drachten, here we come Jakarta.” Zij gingen er heen als de broertjes AC en DIRK met TEUR als familienaam. Acteur en Dirkteur – inclusief een diploma voor de kinderen.

Natuurlijk gaat een eindregisseur … niet mee. Snik. Heel begrijpelijk natuurlijk. Later volgden nog kortere tournees in Afrika, Brazilië en Europa. Nondesnot, zei de koning. Eén groot avontuur. Een bladzijde uit een jongensboek.

Nog een laatste toevoeging. Rob en Eric hadden in die tijd nog geen rijbewijs. Zij deden alles met het openbaar vervoer. Kostuums en attributen zaten in twee grote rugzakken en in nog wat kleinere tasjes. Een stoel (troon) en een tafel staan op elke school dus waarom zou je die zelf meenemen? In hun flyer stond dus heel duidelijk: “Ophalen bij het dichtstbijzijnde trein- en busstation wordt heel erg gewaardeerd.” Laat dit detail nu juist de reden zijn waarom de NOB interesse had in deze voorstelling. Zij wisten dus dat er nauwelijks extra bagagekosten zouden zijn bij verre verplaatsingen per vliegtuig. BINGO.

Gisteren schreef ik dat de afgelopen week druk en een beetje bizar was. Eén van de hoofdrolspelers in deze week was … Stichting NOB. Juist ja, dezelfde stichting maar dan vijfendertig jaar later.

In de serie: REPERTWAAR

ps. Ook volgende week schrijf ik over een voorstelling die ik maakte met deze twee vrienden / acteurs. Via een deels verouderde website vind je meer informatie over deze voorstelling en De Broertjes (Stichting Broersma). Klik HIER

Repertwaar (2)

Tags

Anton Tsjechov, Bertolt Brecht, De bittere tranen van Petra von Kant, De Blauwe Stoep, De Blauwe Stoep. Leeuwarden, Een maand later, Harold Pinter, Improvisatie, Jack Wouterse, Katzelmacher, Ken Kesey, Kreativiteitscentrum, Leeuwarden, Moskou, Regisseur, Reiner Werner Fassbinder. Politie, Repertoire, Tamara Schoppert, Theater, Weblog, William Shakespeare, Wyns

Zonder posters, zonder flyers

Zoals ik vorige week al schreef ging er heel wat regiewerk aan vooraf, voordat ik de titel ‘regisseur’ op mijn denkbeeldige visitekaartje schreef. Dat deed ik wel na onze verhuizing van Wyns (Friesland) naar Bergen op Zoom (december 1989). Daarvoor was ik de theater- en dramadocent van het Kreativiteitscentrum (later: De Blauwe Stoep) op het Gouverneursplein in Leeuwarden.

De Blauwe Stoep (later Restaurant Sems)

Een (theater)cursus duurde gemiddeld 12 tot 14 weken. Twee uurtjes per week. Deze cursussen hadden soms wat specifiekere omschrijvingen zoals ‘Theater voor beginners’, ‘Spel en improvisatie’, ‘Theater voor gevorderden’, ‘Van tekst tot Podium’. Veel van deze cursussen eindigden met een presentatie. Bij cursussen met beginners werkten we hooguit drie sessies aan een korte presentatie. Bij andere cursussen was het eindproduct wat belangrijker, dwingender.

Belangrijk bleef altijd dat ALLE cursisten een min of meer evenwichtig (even groot) aandeel kregen in zo’n voorstelling. Dus werd een belangrijk personage soms door drie verschillende acteurs (m/v) gespeeld. Ik geef er zo nog een voorbeeld van.

Welke stukken herinner ik me? ‘Katzelmacher‘ (Reiner Werner Fassbinder). Ik heb de film nooit gezien. De theatertekst vond ik bij Piek, Theatergroep in Utrecht (Nederlandse tekst / vertaling Sabine Walther & Dennis Meyer). Ik herinner me dit als een prima cursus / voorstelling.

Meet and Greet with Anton Tsjechov in Moskou (augustus 2009)

Fragmenten uit ‘Een Midzomernachtsdroom‘ (William Shakespeare), ‘Drie zusters‘ (Anton Tsjechov) en ‘Kaukasische Krijtkring‘ (Bertolt Brecht). Een korte eenakter van Harold Pinter – ik herinner me de titel ‘Taxicentrale’ maar zeker ben ik er niet van. ‘De bittere tranen van Petra von Kant‘ (Reiner Werner Fassbinder). Een eigen bewerking van ‘One flew over the Cuckoo’s nest‘ (Ken Kesey) met Jack Wouterse als gastacteur in de rol van de zwijgende indiaan.

Nog een paar titels. ‘Een maand later‘ (Jan Donkers) en ‘Jan Rap en zijn maat‘ (Yvonne Keuls). Een improvisatie-stuk: ‘Camping Ljouwert’. En ‘Professor magiër’ – een jeugdtheater-voorstelling met studenten van de (Christelijke) pedagogische academie. Natuurlijk herinner ik me Tamara Schoppert (Tryater) als initiatiefnemer en hoofdrolspeelster.

Een mooie tijd. Nog één bijzonder feitje. Ook ‘Een maand later‘ (Jan Donkers) was een productie met acht studenten van dezelfde pedagogische academie. Ik splitste de vrouwelijke hoofdrol op in 5 of 6 deel-personages. Een serieuze Monica, een slordige Monica, een flirtende Monica, een sexy Monica, enzovoort. Een half jaar – misschien wel een jaar later – werd ik gebeld door de politie. Ze wilden een gesprek. Goed. Geen idee waarover maar ik kende de agent (van jeugd- en zedenzaken). Hij wilde me iets vertellen. Kort na onze voorstelling van ‘Een maand later’ werd er aangifte gedaan door een jonge vrouw van ‘aanranding’. Overschrijdend seksueel gedrag. De man werd nog dezelfde dag gearresteerd. Hij gaf onmiddellijk toe dat hij deze jonge vrouw (een van mijn cursisten) had ontmoet in een bar. Zij was erg geïnteresseerd in deze man. Zij verleidde hem met zeer expliciete, seksueel getinte teksten. Hij vond het wel een beetje raar maar zei toch ja tegen al haar avances. De agent herkende de ‘teksten’ die de man citeerde. Hij had namelijk de (mijn) voorstelling gezien. Hij nodigde de vrouw opnieuw uit en confronteerde haar met zijn veronderstelling. Zij gaf onmiddellijk toe. Ze had nog nooit sex met een man gehad maar door de theaterteksten die zij had geleerd, dacht ze ‘bewapend’ het amoureuze strijdtoneel te kunnen betreden. Hoe verdrietig. Hoe fout. De agent verweet mij niets maar vroeg zich wel af of ik me bewust was dat ‘theater’ dit effect kan hebben op jonge mensen. Ik moest eerlijk bekennen dat ik daar nooit had over nagedacht. Een les voor de toekomst? Misschien wel … maar wie kan zo’n scenario bedenken? Stof voor een voorstelling … vind je niet?

In de serie: REPERTWAAR

Repertwaar (1)

Tags

Affiches, Blauwe Stoep, De Broertjes, Flyers, Hessel van der Wal, Leeuwarden, Maatwerk, Riens Gratema, Theater, Toneel, Vrienden

Natuurlijk weet ik dat de juiste spelling ‘repertoire’ is. Ik ga de komende tijd stukjes schrijven over (theater) voorstellingen die ik de afgelopen 35 jaar heb geregisseerd. Met nu en dan een uitstapje naar nog langer geleden. Bijna alles moet ik baseren op mijn herinneringen (lees: geheugen). Ik vertelde een paar dagen geleden al dat ik bij twee opeenvolgende verhuizingen heel veel heb weggegooid. Kleiner gaan wonen heeft duidelijke consequenties (gehad). Laat ik er positief naar kijken. Ik kan me nu niet verliezen in een enorme berg mappen vol knipsels, regie-boeken en notities.

Posters en Flyers

Misschien ga ik links of rechts nog eens informeren naar een jaartal of een naam die me niet te binnen wil schieten. Het wordt geen encyclopedisch naslagwerk. Als ik me de naam van de auteur herinner, zal ik dat vermelden. Natuurlijk ook de namen van dirigenten, decor- en kostuumontwerpers en choreografen. Als ik een link vind naar bijvoorbeeld een theatergroep of een componist dan zal ik die link toevoegen. Want laat ik heel duidelijk zijn: een voorstelling maak je samen. Nooit alleen. De regisseur is de kapitein op het schip. Zonder stuurman, matrozen en mensen in de machinekamer vaart het schip niet van Rotterdam naar Kaapstad. Ik gebruik zelf graag de volgende uitspraak: “Jullie (de acteurs m/v) leveren me de bloemen. Ik zet ze in de vaas of maak er een boeket van.”

Ik word zelf (nostalgisch) blij van de foto hierboven. Een aantal affiches en posters van voorstellingen die ik heb geregisseerd. Er zijn er nog veel meer. Als ik elke week een stukje toevoeg aan deze ‘Repertwaar’-serie dan is het voor ik er erg in heb – Oud en Nieuw 2021.

Als ik de volgorde aanhoud die ik op de foto hierboven zie dan begint mijn regisseurs-schap met de voorstelling ‘Door ’t dak’ (1989) van ‘De Broertjes’. Dat is maar heel ten delen waar. Als theaterdocent op het Kreativiteitscentrum (later: De Blauwe Stoep) in Leeuwarden regisseerde ik elk half jaar leerlingen-producties. Een theatercursus werd meestal afgerond met een presentatie. Ik was de initiatief-nemer om die presentaties te organiseren in De Harmonie – Theater aan het Water in Leeuwarden. Mijn directe collega’s van dans (Martine vd Dool) en cabaret (Hessel van der Wal en Riens Gratema) volgden met veel plezier. Ik ga er later nog een keer over schrijven.

In dezelfde periode regisseerde ik driemaal Friestalige voorstellingen rondom het Friese kinderboeken-week-geschenk. Met Akky, Baukje en Jaap. Ook daar zal ik op terugkomen.

Kort samengevat: ik ga stukjes schrijven – zoveel mogelijk in chronologische volgorde maar ik weet nu al zeker dat ik fouten ga maken. Dat geeft niets. Ik weet dat een aantal bekenden – die me al jaren in het echt kennen – meelezen. Wijs me gerust op fouten of onvolkomenheden. Of reageer met een eigen herinnering aan de voorstelling die ik op dat moment beschrijf.

Nog een laatste opmerking. De meer dan honderd (of zouden het er honderdvijftig zijn?) voorstellingen die we met ‘Maatwerk, theater op maat’ maakten, laat ik hier onvermeld. Dat waren collectieve producten. Met goede herinneringen aan Jacques, Ine, Beer, Rick, Maria, Karin en John. Af en toe ook met gast-spelers.

In de serie: REPERTWAAR

Een onzinnig lijstje (4)

Tags

Antwerpen, Catherine Zeta-Jones, Chicago, Dans, Ellen Evers, Ine, Jazz, Musical, New Brunswick, Onzinnig lijstje, Philadelphia, Pia Douwes, Queen Latifah, Reizen, Renee Zellwegger, Richard Gere, Theater, Tony Neef, Usa, Utrecht, Vrienden

Nu gebruik ik deze titel – Een onzinnig lijstje – voor de vierde keer. Misschien dekt deze term niet meer helemaal de lading. Ik begon vorige week aan deze kleine serie met het voornemen om een onzinnig lijstje te publiceren. Maar terwijl ik dat lijstje maakte – puttend uit mijn herinneringen – kwamen er natuurlijk ook mini-verhaaltjes naar boven. De twee vorige logjes waren dus een ietsiepietsie meer dan een onzinnig lijstje. Ik ga vandaag verder volgens dat concept.

Ine en ik zijn drie keer samen naar het Beatrix-theater in Utrecht naar een musical gaan kijken. Lees je mee?

Chicago – Muziek – John Kander / Tekst – Fred Ebb en John Kander

Eind oktober, begin november 1999 bezocht ik in mijn eentje een Nederlandse vriend in New Brunswick, niet heel ver van New York. Hij was overdag aan het werk – dat had iets te maken met de verwachte millennium-bug. Ik ging dus vaak mijn eigen gang. Ik nam oa de trein naar Philadelphia – ook niet heel ver weg. Het werd een hele mooie dag. Ik moet er een ander keertje wat uitgebreider over schrijven. Op het station zag ik een poster voor ‘Chicago’ in een plaatselijk theater. Aanvang 18u. Ik wist dat deze musical ook in Utrecht is te zien. Ik kocht een kaartje en belde vanuit een telefooncel naar huis. Uiteraard was Ine benieuwd naar mijn activiteiten en een tikkeltje jaloers dat ik de grote plas was overgestoken in mijn eentje. Goed. Ik vertel haar wat over New York en over New Brunswick. En dat ik bel vanuit Philadelphia. Oei. Slik. Ik hoor dat ze nu meer haar best moet doen om de jaloezie niet te laten doorklinken in haar stem. Ik – de snoodaard – doe er nog een schepje bovenop en zeg: “Ja, en vanavond ga ik naar Chicago.” Een figuurlijke dolk zoeft via telecommunicatie naar Bergen op Zoom. “Wat?” Zij denkt uiteraard aan de stad en niet aan de musical. Ik probeer de wond te verzachten door er gauw aan toe te voegen: “De musical, niet de stad.” Een koel gegrom is haar reactie maar ze wenst me wel een fijne avond toe. Die had ik. Zeker weten. Ik zat op een van de eerste rijen in een maar half gevuld theater.

Chicago

Kort nadat ik terug thuis was, kocht ik vier kaartjes – inclusief een etentje vooraf – voor ‘Chicago’ in Utrecht. Wij tweeën en Catelijne en haar – toen nog vriend, nu ex. Als goedmakertje? Tja, wie weet. Ik vond het leuk om deze show- en dans-musical nog een keertje te zien.

We hadden een topcast. Als ik het me goed herinner: Ellen Evers (Roxie Hart), Pia Douwes (Velma Kelly), Tony Neef (Billy Flynn), Serge-Henri Valcke (Amos Hart). Wie de rol van Mama Morton en Mary Sunshine vertolkten, ben ik vergeten. Veel (jazz) dance, nauwelijks decorwisselingen zoals in heel veel musicals. Het orkest op het podium. De personages doorbreken regelmatig de zogenaamde vierde wand. Ze praten rechtstreeks tegen het publiek – zonder overigens een antwoord te verwachten. Hahaha – stel je voor. Een musical in de traditie van muziektheater van Bertold Brecht en Kurt Weil.

Yes, it’s our cup of tea. Genieten met een hoofdletter.

Drie of vier jaar later stond deze musical geprogrammeerd in de Antwerpse Stadsschouwburg. Een Engels gezelschap op tournee. Alweer een last minute besluit. Vanuit Bergen op Zoom is de Sinjorenstad vlakbij. Dus voor de  – respectievelijk derde en tweede keer – op naar Chicago. Dat werd een kleine teleurstelling. De hele setting was precies hetzelfde als de voorstellingen die ik eerder zag. Maar er spatte nauwelijks energie van het podium naar de zaal. Allemaal een beetje tam en vermoeid. Een behoorlijke tegenvaller. Wel het bewijs dat het niveau van de acteurs (m/v) en dansers (m/v) er echt toe doet. De cd met de Nederlandse cast hebben we bij wijze van spreken grijs gedraaid. Ook vandaag nog hoor ik de Chicago-liedjes met veel plezier voorbijkomen als ik op mijn iPod de ‘Musical Shuffle’ intoets.

Uiteraard heb ik de film met oa Renée Zellweger, Catherine Zeta-Jones, Queen Latifah en Richard Gere – al een paar keer gezien. Of dat ook met Ine was, weet ik niet meer. Met Isabel herinner ik me dat wel. Zij is niet echt een musical-liefhebber maar als er veel in gedanst wordt dan is het wel goed. Ook het dramatische verhaal (en de film) van ‘Les Misserables’ kon haar wel bekoren.

In een volgende aflevering volgen er nog twee musicals die we samen in Utrecht hebben gezien. ‘Saturday Night Fever’ en ‘Mama Mia’.

In de serie: ONZINNIG LIJSTJE en MUSICAL

Een onzinnig lijstje (2)

Tags

Berlijn, Broadway, Cabaret, Circustheater, Ine, Linda Wagenmakers, Londen, Miss Saigon, Musical, Muziek, New York, Onzinnig lijstje, Reizen, Scheveningen, Strand Theatre, Theater, Tony Neef, West End, West Side Story, Willem Nijlholt

Op weg naar een afspraak bedacht ik dat ik weer eens een onzinnig lijstje wilde maken en dat dan ook nog zou publiceren. Ik luister vaak in de auto – trouwens ook in de trein – naar ‘Musical Moods’ – een radioprogramma en podcast met alleen maar musical-liedjes. Al luisterend trachtte ik me te herinneren welke musicals ik (nog) samen met Ine heb gezien. En ook het antwoord op de vraag: ‘Waar dan?’. Dat is dus het onderstaand – onzinnige – lijstje. Dit musical-lijstje ga ik opsplitsen in enkele afleveringen want anders wordt het een waslijst en dat is niet mijn bedoeling.

West Side Story – Muziek – Leonard Bernstein / Tekst – Stephen Sondheim

Ik denk dat West Side Story de eerste musical is die we samen hebben gezien. In West Berlijn ergens begin jaren 1980. Ik denk dat de gesproken teksten in het Duits waren en de liedjes in het Engels maar dat weet ik niet meer zeker. Wel herinner ik me veel ijzeren hekken in het decor. Dat is natuurlijk een veel vaker gebruikte scenografie. We waren erg enthousiast van deze voorstelling. Natuurlijk omdat we veel liedjes (stilletjes) konden meezingen want natuurlijk hadden we de film al een paar keer gezien. Ik heb lang gehoopt (of zal ik zeggen: gedroomd?) om deze toneel-musical zelf een keertje te regisseren. Het is er nooit van gekomen. Ik heb wel een andere bewerking van Romeo en Julia geregisseerd want Shakespeare is natuurlijk de originele bron van dit verhaal.

Cabaret – Muziek – John Kander / Tekst – Fred Ebb

Cabaret

Wij hebben deze musical in 1986 gezien in Londen. Strand Theatre op West End. Een matinee-voorstelling. Samen naar Londen met de boot vanuit Hoek van Holland naar Harwich en daarna een lang weekend in de Britse hoofdstad.

We zaten op de eerste rij en konden dus alles heel goed zien – inclusief de muzikanten in de orkestbak. Ik herinner me mijn verbazing dat sommige muzikanten zaten te lezen, twee speelden zelfs een potje schaak. Ik herinner me geen namen van de cast. We kenden natuurlijk de wereldberoemde film met Liza Minnelli en Joel Grey. Een aardige voorstelling maar de film bleef toch onze nummer één. Ooit heb ik geprobeerd om de opvoeringsrechten te krijgen van Cabaret (voor Het Zunderts Toneel) maar dat is niet gelukt.

Miss Saigon – Muziek – Claude-Michel Schönberg en Alain Boublil / Tekst – Richard Maltby Jr

Miss Saigon

Voor het eerst (samen) naar New York en natuurlijk naar Broadway, We waren 12,5 samen (voorjaar 1992) en we vierden dat in The Big Apple. Voor ons allebei de eerste keer in de Verenigde Staten. Er zouden later nog twee mooie vakantiereizen naar de USA volgen. Ook van deze voorstelling kan ik me geen namen herinneren van de hoofdrolspelers. Onder de indruk van het (dramatische) verhaal – een bewerking van Madame Butterfly (een opera van Puccini) en natuurlijk van de effecten zoals een landende en opstijgende helikopter.

We zagen Miss Saigon nog een tweede keer samen. In 1996. Nu in het Circustheater in Scheveningen (Den Haag) met de originele Nederlandse cast. Wiilem Nijholt (De Regelaar), Linda Wagenmakers (Kim) en Tony Neef (Chris). Een getrouwe kopie van de Broadway productie maar uiteraard in het Nederlands. Ik heb de film die gemaakt is naar aanleiding van 25 jaar Miss Saigon maar ik heb hem nog niet gezien. Misschien een idee voor de komende kerstperiode. Wie weet …

Wordt vervolgd

In de serie: ONZINNIG LIJSTJE en MUSICAL

En toen was hij weer stil

Tags

Film, Instinct, Lezen, Once upon a time in Hollywood, Theater

Het is een terugkerend gegeven. Als ik in NL / BEL ben, blog ik veel minder. Is er dan meer te beleven in Mozambique? Ja en nee. Natuurlijk zijn de ‘verhaaltjes’ die ik over het land van mijn vrouw vertel exotischer en vaak absurd of bizar. Niet de stukjes maar de dagelijkse realiteit. Neem nu de overname van mijn bank. Ik schreef er eerder over. Ik zou er een soort vervolg-verhaal kunnen van maken ook nu – ruim twee maanden later – kan ik nog steeds niet bij mijn eurootjes. Erg onhandig. Vanuit de Lage Landen kan ik dat ook niet oplossen. Ik moet persoonlijk langskomen. Kortom … de frustratie parkeren en wachten tot ik weer die kant op ga.

Een andere reden dat ik minder blog is natuurlijk ook een veel drukkere familiale en sociale agenda. Hoppen van Ossendrecht, naar Geel, naar Goes, naar Leeuwarden, vaak naar Heemstede en Utrecht. Natuurlijk ook Middelburg, Bergen op Zoom en Boechout. Fijn om vrienden en familie weer even uitgebreid te zien. Bijpraten met een hapje en een drankje.

Bloemkool-puree en zelf gemaakte worstjes

Niet overal heb ik internet of heb ik de zin om dat op te zoeken. Een persoonlijk gesprek is natuurlijk veel fijner dan het getuur naar een schermpje – groot of klein. Mooie momenten zijn bijvoorbeeld voorlezen op de school van mijn kleinkinderen. Of voordat de meiden naar bed gaan. Leve de ‘Kinderboekenweek’.

Een theatervoorstelling, een begrafenis, een reünie, een werkoverleg, tweemaal naar de film, een bezoek aan mijn boekhouder … zomaar wat activiteiten van de afgelopen twee weken. Ik zou er natuurlijk ook dagelijks over kunnen bloggen zoals ik dat deed tijdens mijn 40-dagen-bloggen eerder dit jaar.

Once upon a time in Hollywood

Zal ik dan schrijven over ‘Instinct’ of over ‘The Sunshine Boys’ of over ‘Once upon a time in Hollywood’? Ik lees het wel wat jullie willen weten. Een korte recensie misschien. Vraag maar raak. Nu naar buiten want eindelijk is het  – zondagnamiddag – mooi weer. Voor eventjes dan toch – dat dan weer wel. Tijdens het video-skype-bellen met mijn lief zie ik dat het prachtig weer is in Mozambique en dat ons zwembad volop in gebruik is door Afrikaans schoon volk …

Reisfotochallenge (17)

Tags

Beijing, China, Kleermaker, Koning Aap, Peking Opera, Reisfotochallenge, Schminken, Theater, Wandelen, Zijden blouse

Terwijl de naamgever van deze serie waarschijnlijk bezig is met een gedetailleerde en intensieve inspectie van het Franse zit- en sta-sanitair in de buurt van Marseille, gebruik ik vandaag zijn geesteskind – reisfotochallenge – nog een keer. Een foto uit het rijke, persoonlijke fotoarchief. Ik ga op zoek naar een foto van precies tien jaar geleden. 21 augustus 2009.

Mijn dag begint op de trein. In Nederland en Vlaanderen is het nog 20 augustus. Zes uur tijdsverschil. Ik ben onderweg van Ulan Bator (Mongolië) naar Beijing (China). In de nacht is het meest spectaculaire ogenblik het moment waarop de wagons worden losgekoppeld van de Russische (of Mongoolse) onderstellen en worden herplaatst op Chinese wielen. De spoorbreedte is verschillend in beide landen. Als het ’s ochtends licht wordt, is er veel te zien op het Chinese deel van deze reis. Moskou – Irkoetsk – Ulan Bator – Beijing. Veel meer dan tijdens de vijf dagen (en nachten) in Rusland. Dan zie je vooral bomen en bomen en nog eens bomen.

Zhang Jia – Kou Nan

Eén van de zaken die ik me heel goed herinner, is de grote hoeveelheid zonnepanelen op de daken van heel veel (eenvoudige) huizen. Veel meer dan in Nederland of Vlaanderen – in die tijd (2009). Veel arbeiders aan het werk als de trein de verre buitenwijken van de Chinese hoofdstad binnenrijdt.

Werk aan het spoor

Rond half drie in de namiddag lopen we het stationsplein op. Een uur later verken ik de omgeving van het hotel waar ik vier nachten zal blijven. Voor het eerst gaan ‘chinezen’. Ik heb het over eten. Het mag duidelijk zijn dat een Vlaamse of Nederlandse Chinees iets heel anders is dan een Chinese Chinees. Ik schreef er al een keertje eerder over. Klik HIER.

Ik wil ook iets tastbaars (en bruikbaars) meenemen uit China. Ik laat twee zijden blouses maken. Uiteraard ‘tailormade‘. Bordeau-rood en zwart met een motiefje. Ik draag beide blouses ook nu nog met enige regelmaat. Dat betekent dat mijn ‘maatje-groter’ niet heel veel is veranderd in de laatste tien jaar. Het baardje is wel van kleur veranderd. Mijn haar nu is wat korter, dunner en grijzer.

Bij de kleermaker in Beijing

Mijn vingertje. Waarschijnlijk probeerde ik in mijn beste Mandarijn het winkelmeisje uit te leggen op welk knopje van mijn foto-toestel ze moest drukken. Het is gelukt moet ik constateren want anders kon ik deze foto tien jaar later niet met jullie delen.

Via het hotel kwam ik aan een kaartje van de Peking Opera op diezelfde avond. Wereldberoemd – maar ik had het nog nooit in levende lijve meegemaakt.

Koning Aap in gevecht met 18 strijders

Een paar zaken herinner ik me van dit theaterbezoek. Je loopt via de ‘kleedkamer’ naar de zaal. Je ziet de acteurs in volle concentratie zichzelf of collega’s schminken.

Chinese grime

Engelstalige boventiteling was een handige toevoeging. Niet dat er zoveel gesproken of gezongen wordt, het is eerder een combinatie van acrobatiek, mime en bewegingstheater. Voor een lokaal publiek zijn de verhalen waarschijnlijk gesneden koek. Voor de doorsnee toerist zijn ze dat niet. Uiteraard loop je – ook hier – het theater uit via een souvenirwinkel. Ik dacht dat ik de route die de lokale bus eerder op de avond had gereden op mijn eigen navigatiesysteem had opgeslagen – ik heb het dus over mijn geheugen want van het woord App had ik tien jaar geleden nog nooit gehoord, laat staan van G4 en Google Maps op een smartphone. Ik liep dus mooi verkeerd. In plaats van een half uurtje was ik ruim anderhalf uur aan de (nachtelijke) wandel. Een intensief eerste dagje in Beijing. Tien jaar geleden. Mooie herinnering(en).

In de serie: REISFOTOCHALLENGE