Het is al geleden van begin juni dat ik iets schreef over de boeken die ik las of beluisterde. Waarom het zolang heeft geduurd? Ik heb niet echt een antwoord op die vraag. Natuurlijk heeft mijn werkverblijf in Goes en de vakantie met Isabel en familie daar iets mee te maken. Ik las minder, ik had andere prioriteiten. Mogelijk is een andere reden dat er geen hoogvliegers zijn langsgekomen. Dus heb ik weinig interessants te melden. Ik bedoel dus iets over **** 4 sterrenboeken of meer. Bijna alle boeken die ik afgelopen maanden las of beluisterde krijgen *** 3 sterren of ***1/2 – ster van me. Laat ik een boeken-fotolijstje maken. Eerst de thrillers en spannende boeken.
Geen uitschieters. Alhoewel … De Wachtpost van Lee Child en zijn broer vond ik uitermate saai en zwak. Een afrader dus. Veruit het minste boek uit de lange Jack Reacher-serie. En natuurlijk blijft Michael Connelly mijn nummer één in dit genre. De drie verhalen van John Grisham heb ik met veel plezier verorberd. Ik hou van rechtbank-thrillers.
Een tweede boeken-fotolijstje.
Ook in dit lijstje geen echte uitschieters. Ik heb ze met plezier gelezen of beluisterd. Dat wel. Vaak gegniffeld met Herman Brusselmans. Het was zeker 25 jaar geleden dat ik een ‘Brusselmans’ had gelezen. Ik hou van de historische romans van Simone van der Vlugt.De Kaasfabriek speelt zich voor een groot deel af in Veurne tijdens De Grote Oorlog. Dat had ik niet verwacht.
Klik HIER om mijn sterrenbeoordelingen te zien. O ja … ik lees sinds twee weken op mijn telefoon met de ReadEra-app. Dat gaat prima dus ik heb geen grote haast om een nieuwe e-reader te kopen.
Het is vandaag 6 januari. Driekoningen. Twelfth Night. Na een elfdaagse ‘stilstand’ van de zon worden vanaf vandaag de dagen op het noordelijk halfrond weer wat langer. Sinds vorig jaar heeft 6 januari in de Verenigde Staten een bittere nasmaak gekregen. Maar dat is een heel ander verhaal. Ook het verhaal van ‘Twelfth Night’ (William Shakespeare) bewaar ik voor een andere keer.
In het evangelie van Mattheüs is er enkel sprake van 3 wijzen. Niks koningen en al helemaal geen onderscheidende kleuren. Al die toevoegingen zijn van heel wat eeuwen later. De namen Caspar, Melchior en Balthasar zijn voor eerst terug te vinden in de 8ste eeuw.
Als kind, opgroeiend in katholiek Vlaanderen, luisterde ik geboeid naar alle verhalen. Van Richard Leeuwenhart, de 3 musketiers, de witte van Zichem, de wonderbaarlijke broodvermenigvuldiging tot de verhalen van ‘de Fé’. Die laatste naam zegt je waarschijnlijk weinig. De Fé … de volkse bijnaam van Felix Timmermans (1886 – 1947). Schrijver, schilder uit Lier.
Ik groeide op in Boechout, een dorp tussen Antwerpen en Lier. Mijn vader was leraar Nederlands. Hij was zelf altijd, net als zijn twee broers, in Lier naar school gegaan. Sint Gummaruscollege. Hij kende Lier als zijn binnenzak. Vandaar dat onze blik bijna altijd richting Lier stond, zelden richting Antwerpen. En wie Lier zegt, zegt Felix Timmermans (schilder, schrijver) – Isidore Opsomer (Schilder) – Louis Zimmer (astronoom) – Lodewijk van Boeckel (kunstsmid).
Mijn vader was behalve leraar ook amateur toneelspeler, conferencier. Al als jonge snotaap zag ik hem zijn eigen geschreven sketches spelen, grappen maken, voorlezen en vertellen. Vaak gebruikte hij fragmenten uit de boeken van Felix Timmermans of hij bewerkte teksten van de Fé. Ik denk dat wij bijna het hele oeuvre in huis hadden. Ik herinner me zeker ‘Het kindeken Jesus in Vlaanderen’, ‘De zeer schone uren van Juffrouw Symforosa, begijntje’, ‘Driekoningentriptiek’, ‘De pastoor uit den bloeyenden wijngaerdt’, ‘Pallieter’, ‘Pieter Bruegel, zoo heb ik u uit uwe werken geroken’, ‘De harp van Sint Franciscus’ … ik stop met deze saaie opsomming. Maar ik moet wel het toneelstuk ‘En waar de sterre bleef stille staan’ vermelden want dat was een van zijn favorieten.
En zo ben ik terug bij de Drie Koningen. Een legendarisch verhaal … in Lier dan toch, misschien ook nog een beetje in Vlaanderen. Om geld op te halen voor een pintje in hun staminee ‘Het Zeemeerminneke’, trekken de manke herder Suskewiet, de palingvisser Pitjevogel en de bedelaar Schrobberbeeck met een draaiende ster zingend langs de huizen. Terwijl Suskewiet de ster draaiende houdt, zingen de drie mannen: “Wij zijn de Drie Koningen met hun ster. Wij komen gerezen van heel ver. Wij gingen en zochten overal, over berg en over dal. En waar de sterre bleef stille staan, zijn wij mee dreeën naar binnen gegaan.”
Felix Timmermans
Felix Timmermans is vooral beroemd geworden omwille van zijn boeken, met Pallieter (1916) als meesterwerk. Hij werd meermaals genoemd als kandidaat Nobelprijswinnaar. Dat boek is in meer dan 50 talen vertaald. Ik denk dat de meeste Vlamingen mensen uit Lier (Lierke Plezierke) eerder ‘Pallieter’ zullen noemen dan ‘Schapenkop’, de officiële bijnaam. Pallieter is een ode aan de natuur, een ode aan de vrijheid. Zal ik het dit jaar weer eens herlezen? Wie weet …
Tot zover over de schrijver Timmermans. Dit MDLM gaat over schilderijen. Ja, schilderen deed de Fé ook. Met olieverf, met waterverf. Hij illustreerde zijn eigen boeken. Als kind vond ik dat aantrekkelijk, een boek lezen maar tegelijkertijd ook naar de plaatjes (tekeningen) kijken. In Lier kun je het Timmermans- Opsomer Museum bezoeken (denk ik) en uiteraard is daar de focus meer gericht op zijn beeldend werk.
Dit keer geen foto’s uit zijn album maar zes foto’s van een grote, houten kist. Formaat ca 1,10m x 0,40m en ca 0,65m hoog. Met zwarte houten pootjes. Zou het ebbenhout zijn? Dat zou zomaar kunnen. Je zou het een ‘dekenkist’ kunnen noemen. Maar dan wel een bijzondere. Een Chinese kist die ooit vanuit China naar Vlaanderen is gebracht. Nonkel Pater kwam terug vanuit zijn missie-post in Chinees Mongolië. Hij kwam twee keer terug op retraite en de laatste keer definitief omdat hij en zijn medebroeders – Paters van Scheut – het land werden uitgezet.
Wanneer deze kist meekwam weet ik niet. Ik herinner me verhalen dat hij ‘Chinees spul’ meebracht als cadeautjes maar vooral om te verkopen. De opbrengst ging dan weer naar de missie in China. Enfin, deze kist kwam bij mijn grootouders terecht waar hij logeerde. Het was ook zijn ouderlijk huis. Als kind heb ik die kist altijd in de gang van mijn ouderlijk huis zien staan. Ik geloof dat er zaken in zaten die niet heel belangrijk waren. Tenslotte heeft de kist na de verhuizing van mijn moeder in 2008 ergens een nieuw plekje gekregen.
‘De Chinese kist’ in mijn ouderlijk huis.
Een Chinees Sprookje
Wat nu volgt is een bijzonder beeldverhaal. Een strip uitgesneden in hout. Want zoals je kunt zien op de foto hierboven heeft de kist houten panelen. Vijf in totaal. De voor- en achterzijde. De twee zijkanten en nog eentje bovenop. Het deksel.
De voorkant.
De eerste zijkant
De achterkant
De andere zijkant
De bovenkant
En wat vertelt het verhaal? En is dit wel de volgorde? Is het wel een verhaal. Het is eigenlijk heel raar dat ik nog nooit eerder naar het verhaal op de kist heb gekeken. Er nooit heb over gefantaseerd.
Begint het verhaal bij de voorkant? Een rijk tafereel met drie deelverhaaltjes. Links vraagt een jonge man aan een oudere man de hand van zijn dochter. Zij houdt zich verlegen schuil achter haar vader. Daarna verplaatsen mijn ogen zich naar het midden tafereel. Er wordt een bezoek gebracht aan een wijs man. Krijgt hij geschenken in ruil voor advies en goede raad? Mogelijk moet de jongeman rechts – in een kamertje wachten – op het antwoord.
De eerste zijkant. De jongen gaat een praatje maken met zijn meisje. Bij een rivier of bij een plas. Houdt zij een schaal vast of is het een klein bootje? Ik zie het stelletje zitten bij een rijstveld. En zijn het tonnen die klaar liggen voor vervoer? Een landelijk tafereel.
Op de achterzijde hebben ze duidelijk een onderhoud met een derde persoon. En in de verte komt nog iemand aan lopen terwijl links iemand in een huis of herberg zit.
De tweede zijkant vertelt duidelijk een intiemer verhaal. De geliefden voelen zich veilig om hun liefde aan elkaar te tonen.
Op de bovenzijde speelt veel zich tegelijkertijd af. Het hof van de Mandarijn-Keizer in het midden. Onderhandelt hij met een koopman of een kunstenaar die aanzit aan dezelfde tafel? Twee soldaten staan paraat en ook een mooie vrouw is in de nabijheid van de Keizer. Rechts staat een ander belangrijk persoon te onderhandelen met twee nieuwkomers. Zijn het onze geliefden? Ik denk het niet. Mogelijk rivalen van de jongeman. De geliefden zitten nu in het kamertje links. Niemand die het weet maar waarschijnlijk zijn ze veilig onder de bescherming van de Keizer. Het keizerlijk paleis heeft een schitterende tuin.
Plots is een radio-programma met onwaarschijnlijke maar ware verhalen rond één thema. Kleine menselijke verhalen die je raken en je aan het denken zetten, waar je mond van openvalt of hardop bij in de lach schiet.
Plots – VPRO radio
Zo omschrijft de VPRO het maandelijkse radio-programma. Vorig jaar op een zondagavond luisterde ik – op terugweg uit Zundert – naar de autoradio. Een boeiend, waar gebeurd verhaal. Ik bleef in de auto zitten luisteren – ook toen ik al voor mijn eigen garagepoort stond, bleef ik nog tien minuten zitten. Een paar dagen later zocht ik muziek op iTunes op internet en zag ik – bij toeval – een link naar datzelfde radio-programma. ‘Plots’ van de VPRO. Zij bieden een gratis podcast-abonnement aan op iTunes. Podcast is de samentrekking van iPod en Broadcast. Een podcast is een audio programma dat via internet beschikbaar wordt gesteld aan mensen met een iPod of andere digitale mp3-speler. Voor het eerst in mijn leven download ik een podcast.
Ondertussen staan de meeste (oude) afleveringen op mijn iPod. Als ik wandel – ik doe dat weer veel te weinig – luister ik naar mijn iPod. Meestal een mix van musical-liedjes. En in de auto luister ik ook naar mijn iPod. Nadat ik het luisterboek beëindigde – waar ik vorige week over schreef – herontdekte ik ‘Plots’. Ik zit veel in de auto de afgelopen weken maar met ‘Plots’ vliegen de tijd en de kilometers voorbij. Een aanrader. Klik HIER als je ‘Plots’ wilt beluisteren of downloaden.
Ik zocht nog even op internet naar wat informatie. ‘Plots’ is in 2013 uitgeroepen tot winnaar van de Zilveren Reissmicrofoon – het beste radio-programma van Nederland. En ik lees dat ze er op het eind van dit jaar mee stoppen.
Koen Schyvens 