Verkiezingen in Mozambique

Tags

Afrika, Blauwe vinger, Felipe Nyusi, Frelimo, Isabel, Mozambique, Renamo, Stemmen, Verkiezingen, Vrije Dag

Dinsdag 15 oktober 2019. Mozambique gaat naar de stembus. Waarschijnlijk is de verkiezingsuitslag dezelfde als de vorige keer. En de vorige-vorige keer. En als die van de verkiezingen daarvoor. Met andere woorden: Frelimo – de regerende partij zal ook deze keer een volstrekte meerderheid halen. Meer dan waarschijnlijk wel iets nipter dan vijf jaar geleden. Je moet de oppositie ook iets gunnen. Sic. Sic. Sic. Felipe Nyusi -presidentskandidaat voor Frelimo – zal zijn tweede termijn krijgen.

Laat ik er maar niet teveel woorden aan vuil maken. Een paar foto’s met een klein beetje uitleg.

Verkiezingsdag Koen

Om kwart over acht vanochtend zet ik de computer aan en log in bij Facebook. Hun algoritmes zijn niet feilloos. Ik woon in Nederland. Ik ben Belg. En ja … ik ben vaak in Mozambique bij mijn geliefde. Maar nee Facebook … ik heb geen stemrecht. Ik haal vandaag geen blauwe vinger.

Isabel heeft gestemd

Isabel was al vroeg op stap naar een stembureau in de buurt. Ze ging lopend. Na het stemmem dompel je je wijsvinger in een inktpot. Het bewijs dat je hebt gestemd. Al gauw zie ik heel wat foto’s van vrienden en familie met blauwe en paarse vingers verschijnen op Facebook en Twitter.

“Bom dia. Ik heb gestemd … en verder geniet ik van een vrije dag …”

Ook uittredend president – Felipe Nyusi – heeft gestemd.

Benieuwd hoe een Mozambikaanse stembrief eruit ziet?

Twee stemformulieren

Wat rest is natuurlijk de uitslag. De Nederlandse en Belgische ambassades hebben ons – hun onderdanen – opgeroepen via WhatsApp om voorzichtig te zijn vandaag en de volgende dagen. ‘Blijf thuis’ is de boodschap. Als het kan vermijd dan zeker demonstraties en mogelijke relletjes. Want de verwachting is dat Frelimo zal winnen en dat de oppositie-partijen deze uitslag zullen aanvechten. Of er in Mozambique ook ‘Groningse boeren-toestanden’ zullen zijn, weet ik niet. Waarschijnlijk hoor je later sterke verhalen zoals: “In kiesdistrict X in provincie Y heeft Frelimo 6.788 stemmen gehaald, Renamo 2.555, MDM 1.890. Het aantal kiesgerechtigden in dit kiesdistrict bedraagt 5.345 geregistreerde kiezers.” Begrijp je het? Lees het nog een keer. Begrijp je het nog niet? Ik ook niet … maar dat is de Mozambikaanse realiteit.

Nu moet het land weer worden schoongemaakt. Alles is volgeplakt. Muren, bruggen, bomen. lantaarnpalen. Overal vlaggen van Frelimo. Wedden dat er nog honderden posters hangen als je begin 2021 Mozambique bezoekt.

Stem Frelimo … de grote schoonmaak is begonnen

Overvloed

Tags

Albert Heijn, Bio-industrie, Consuminderen, Klimaat, Nederland, Politiek, Wilders

Eerder dan ik dacht wandel ik weer rond in de Lage Landen. Weer thuis op Nederlandse en Vlaamse bodem. Regenachtig en winderig. Een klein uurtje vertraging omdat rukwinden het vliegverkeer in Zaventem een beetje in de war stuurde. Bij thuiskomst moeten er uiteraard boodschappen gedaan worden.

Het werd een rondje Albert Heijn. Ik laad meer zaken in mijn karretje dan dat ik van plan was. Maar wat een overvloed. Wat een enorm grote keuze. Ik sta er elke keer weer verbaasd naar te kijken.

Mijn boodschappen

Terug in Nederland is ook een soort ‘gewenning’ van een dag of twee, drie. En dan is alles weer gewoon. Ik moet de eerste dagen bijvoorbeeld goed opletten in het verkeer. ‘Rechts rijden Koen’ is daar een voorbeeld van, een aandachtspunt. Check. Het knipperlicht zit links van het stuur. Check. Het stuur zit ook aan de linkerzijde. Check. Tweemaal naar de verkeerde deur lopen is genoeg. ‘De macht der gewoonte’ … Het grappige is dat me dat ook overvalt als ik de reis in de andere richting maak.

In Mozambique volg ik het Nederlandse en Belgische nieuws via internet maar nu ik weer in ons koude kikkerlandje ben voelt het actueler. Wat een gruwelijke verdeeldheid is er aan het ontstaan. De toon en de woordkeuze op twitter zijn vaak degoutant. Is het de tegenstelling LINKS – RECHTS? Maar is bezorgdheid over klimaat een zaak van links – rechts? Ik betwijfel het. Anti-immigratie of een eerlijk vluchtelingen-beleid? Anti-islam of respect voor iedereen?

Neem het boerenprotest van gisteren in Nederland. Ik begrijp dat boeren zich zorgen maken over hun toekomst. Het is niet niks dat een politicus zegt dat er 50% gesaneerd moet worden. Dat is erg bedreigend. Toch zal er iets moeten gebeuren. Op een eerlijke manier met een gericht plan en compensatie. Bijna maandelijks – misschien wel vaker – zijn er stalbranden met duizenden beesten die omkomen. De beelden van opgefokte varkens en legbatterijen zijn gruwelijk om te zien. Als ik dan lees dat 75% van de vleesproductie voor het buitenland is bestemd dan begrijp ik dat de overheid daar vraagtekens bij plaatst. De bio-industrie is een grote vervuiler. Net als de luchtvaart. Grote cruiseschepen. Formule 1 in Zandvoort. Het zijn maar een paar zaken die me nu te binnen schieten. De bijbehorende vraag is natuurlijk ook … “Wat doe ik er zelf aan?” Een terechte vraag. Ik heb deze week drie keer in een vliegtuig gezeten. Stijgen en landen. Ik heb drie dagen op rij vlees gegeten. Ik rij al een paar dagen in een huurauto. Waar haal ik de moed vandaan om te minderen? Ik weet het nog niet. Een dilemma als gevolg van mijn verblijf op twee continenten.

Nog even terug naar de scheldpartijen via sociale media of het geblaat van figuren als Wilders en Baudet. Zij zijn solidair met de boeren. Praatjes voor de bünhe. Geert beklimt een traktor en noemt de boeren echte helden. Dezelfde politicus die uit de EU wil stappen wat zou beteken dat bijna 900 miljoen euro ‘Brusselse’ subsidie voor landbouw zou wegvallen. Daar hoor je hem niet over.

Jongens, jongens, jongens … hou toch op. Meisjes trouwens ook. Zoek samen naar oplossingen in plaats van elkaar in vijandige kampen te plaatsen. Ik loop door Albert Heijn … 50% van de producten kan er gemakkelijk uitgegooid worden en dan is er nog een overvloed om uit te kiezen.

Even bijpraten (2)

Tags

Bank, Beira, Bruiloft, BTM, Familie, IDAI, Internet, Isabel, Moza-bank, Mozambique, Paus, Peaky Blinders, Uitnodiging, Weblog

Alweer een week niets toegevoegd op mijn eigenste stukje www. Hoe dat komt? Daar heb ik eigenlijk geen antwoord op. Ik ben niet drukker dan normaal. Ik lees wel maar niet opvallend veel vaker dan gebruikelijk. Ik reageerde de afgelopen dagen wel op stukjes van collega-bloggers maar ik vergat mijn eigen weblog. Vandaar dus een korte update (in slecht Nederlands). Even bijpraten …

Mijn bank-perikelen zijn nog steeds niet opgelost. Ik kan mijn ‘oude’ btm-bankpas wel gebruiken maar ik heb nog steeds geen toegang tot internet-banking. Dat betekent dat ik niets kan beginnen met mijn eurootjes op mijn Mozambikaanse bankrekening. Ook bij mijn derde bezoek verontschuldigden de dames van MOZA-bank zich. De twee systemen (BTM en MOZA) zijn nog niet volledig aan elkaar gekoppeld. Nog even geduld. Ik heb ondertussen wel mijn nieuwe rekening-nummers en bijbehorende NIB en IBAN-nummers gekregen. Mijn persoonlijke ‘economie’ draait weer uitsluitend op cash-geld. Wordt vervolgd …

De ene bruiloft is nauwelijks achter de rug of er liggen alweer drie uitnodigingen klaar. Omdat Isabels ouders tot eind oktober in Portugal verblijven worden wij geacht acte de présence te geven. Een oud-collega. Een neef. Een vage kennis van vroeger. Ik heb tweemaal ja gezegd en eenmaal nee. Mensen die ik nog nooit gezien heb en Isabel waarschijnlijk ook niet … nee … dank u. “Proficiat, eet smakelijk, proost en nog veel geluk samen”.

De paus is weer veilig terug in Vaticaan. Zijn rondreis in zuid-oost Afrika zit erop. Driemaal M. Mozambique, Madagascar en Mauritius. Veel media-aandacht. Ook wij keken een paar dagen naar het achtuurjournaal. ‘Vrede en verzoening’ waren de sleutel-woorden tijdens alle interviews en toespraken. Heel veel speeches met voortdurend de Mozambikaanse president in beeld. Het is tenslotte verkiezingstijd. Waar nauwelijks aandacht voor is (was) … na IDAI, de storm die Beira (tweede grootste stad van Mozambique) trof, zou de paus zeker deze streek bezoeken en in gesprek gaan met overlevenden. Dat is dus niet gebeurd. Waarom niet? De burgemeester van Beira is van de oppositiepartij MDM (en ook presidentskandidaat) en zou anders teveel aandacht krijgen. Let op … dit zijn mijn woorden. Verder hoor ik daar niemand over. Klik HIER voor een kort verslag en enkele foto’s.

We kijken af en toe een aflevering van ‘Peaky Blinders’ maar vaak is Isabel te moe en gaat haar figuurlijke kaarsje al rond negen uur uit.

Bron: Pixabay

Zeker na een dag als gisteren wanneer de ‘baas’ haar tot half acht bezighoudt. Deels voor prive-zaken maar ja … dat zijn verworven rechten van het hoger management. Einde werktijd is officieel 17u. Compensatie? Vergeet het maar. Vanochtend liep de wekker gewoon om 5.10 af en vertrok mijn lief om 6.15 naar kantoor in de stad.

Ik ga zo mijn lessen voor morgen voorbereiden want dat gaat ook gewoon door. Daar ben ik blij mee. Daarna ga ik de maandelijkse waterrekening betalen en klagen dat die veel te hoog is. Belachelijk hoog. Dus weer een hoop … gedoe. Het houdt me wel actief zullen we maar zeggen. Ik wil uiteraard positief eindigen …

Papa Francisco já está a caminho de Maputo

Tags

Felipe Nyusi, Frelimo, IDAI, Katholiek, Kenneth, Maputo, Mozambique, Papa Francisco, Paus, Politiek

Mozambique was in het (Europese) voorjaar wereldnieuws. Twee mega-grote stormen (Idai en Kenneth) teisterden het midden en noorden van het land. Ik heb er vaak over geschreven. De meeste volgers van mijn stukjes hebben (waarschijnlijk) een extra oor wanneer ze het woord ‘Mozambique’ horen op radio of televisie.

Ook de volgende dagen zal het woord ‘Mozambique’ vaker te horen zijn in internationale nieuwsuitzendingen. Paus Franciscus is onderweg naar Maputo.

Paus-prularia te koop in Maputo

Hij komt vanmiddag aan en blijft een paar dagen. Vrijdag krijgt het hele land een extra vrije dag. Ook zaterdag 7 september is een officieel vrije dag. Het land herdenkt dan het Lusaka-vredesakkoord. Met andere woorden: een lang, vrij weekend.

In eerste instantie dachten we een weekendje ‘weg’ te gaan. Maar dat is waarschijnlijk een slecht idee. Heel veel doorgaande wegen zijn de komende dagen gedeeltelijk afgesloten. En bij de grens met Zuid Afrika verwachten ze urenlange files. Enerzijds Mozambikanen die er even ‘tussen uit knijpen’ en anderzijds Zuid Afrikaanse religieuze toeristen – pelgrims – die hopen een glimp op te vangen van ‘the Pope’.

De verwachting is dat het een gekkenhuis wordt. Ik ben benieuwd. Is Mozambique katholiek? Dat is moeilijk om te beantwoorden. Er wordt gezegd dat 23% van de bevolking katholiek is. Natuurlijk heeft de Portugese kolonisator zijn best gedaan om zuid-oost Afrika te bekeren tot het Roomse geloof. Ook Isabels familie is katholiek maar dat merk ik alleen als een ouder lid van de familie overlijdt. Dan is er een herdenkingsmis in een van de katholieke kerken in Maputo. Verder merk ik er eigenlijk niets van. Niet heel veel anders dan in ontkerkelijkt Vlaanderen of Nederland. Doopsel, eerste communie, plechtige communie / vormsel, soms trouwmis, Kerstmis, begrafenis. Dat is het zo’n beetje.

Ik ga een paar dagen naar het acht-uur-nieuws kijken op TVM. Iets dat ik niet vaak (meer) doe. Ik lees een Engelstalige (Mozambikaanse) internet-krant en blader soms door een papieren krant bij mijn schoonouders. That’s it.

Een laatste opmerking. Natuurlijk is dit bezoek een politieke aangelegenheid. Puur gericht op zieltjes winnen. Niet voor de hemel maar voor het stemhokje. 15 oktober zijn er presidentsverkiezingen. De campagne is afgelopen zaterdag officieel van start gegaan. En wat is er mooier voor de zittende president – Felipe Nyusi (Frelimo) om drie dagen pontificaal in het wereldnieuws te staan?

Komt een man bij de bank

Tags

Bank, BTM, Frustratie, Moza-bank, Mozambique

De man van bovenstaande titel is de schrijver van dit stukje. ‘Komt een man bij ZIJN bank’ en … die bestaat niet meer!!! Drie uitroeptekens. In plaats van BTM zie ik MOZA op de voorgevel. Even ter verduidelijking: BTM staat voor Banco Terra Moçambique en ook MOZA is een Mozambikaanse bank.

Hoofdkantoor BTM (Maputo)

Wat is dit? Hebben zij dit kantoor verkocht. Thuis kan ik niet inloggen. Mijn internet-banking is onbereikbaar. Ik moet dringend een paar betalingen doen. Eerst dacht ik dat er iets mis is met mijn computer of mijn internet-verbinding. Maar dat vijf dagen na elkaar? Ik App een bericht naar de Nederlandse gemeenschap in Mozambique. Ik krijg algauw het antwoord dat BTM is opgekocht door MOZA-bank. Oké maar waarom weet ik dat niet? Nooit ook maar één mailtje over gekregen. Ook nooit iets gehoord als ik op het kantoor iets moet regelen. Voor het laatst een week of twee geleden.

En dan gaat er een klein belletje rinkelen … ik kreeg vorige week drie vreemde mailtjes van ***MOZANET24***. Nooit van gehoord. Een mail in het Portugees zonder enige naam of logo. Drie regels tekst. Piepkleine lettertjes. Een overduidelijke vorm van SPAM. Slechts een paar zinnen die voornamelijk over pincodes en inloggen gaan. Alle alarmbellen gaan rinkelen … SPAM. Niet openen, niet reageren. NEGEREN.

Ik ga op zoek naar informatie. De website van BTM bestaat NIET meer, je wordt automatisch doorgelinkt naar de website van Moza-bank. Daar staat NUL KOMMA NUL info over deze overname. Ik vind geen doorverwijzing naar hun internet-banking.

Vandaag ga ik langs bij hun voormalige filiaal in Matola. Ik word vriendelijk doorverwezen naar het MOZA-hoofdkantoor, vijf kilometer verderop. Zij kunnen mij niet helpen want hun systeem ligt plat. Nog niet aangepast aan de systemen van hun nieuwe eigenaar. Excuses en vriendelijke woorden dat ik me geen zorgen hoef te maken.

Nee, dank je de koekoek. Ik begrijp dat ik me moet registreren bij mijn ‘nieuwe bank’. Dat ik dan nieuwe NIB-nummers krijg. Dat is de Mozambikaanse variant van IBAN. En dat ik een nieuwe pinpas krijg. Correctie – mag / moet KOPEN. Ik ben ingehouden furieus. Wat een aanfluiting. Op internet vind ik wat oude berichten (september 2018) over deze mogelijke overname.

Ik wil trouwens helemaal geen klant zijn van MOZA-bank. Die bank viel een paar jaar geleden bijna om toen een grote corruptie-zaak aan het licht kwam. De eigenaren van deze bank zijn top-mensen van de leidende politieke partij in Mozambique – of hun vriendjes. Uiteraard is die bank gered door de overheid. (*) Wil ik daar klant zijn? Liever niet maar voorlopig hebben ze nog wel geld van me. Op mijn meticais-rekening en op mijn euro-rekening. Stelletje boeven.

Dit zou een mooie zaak zijn voor mijn dochter – denk ik. Jurist bij de ACM in Den Haag. Autoriteit Consument en Markt.

Goed, hoe het verder gaat, vertel ik vast een volgende keer. Morgen maar eens een bezoek brengen aan hun hoofdkwartier in Matola Cidade. Ik ben benieuwd. Heb ik al verteld hoe tijdrovend deze ‘grapjes’ zijn?

O ja … nog een laatste opmerking. BTM is ooit opgericht door de RABO-bank. Een bank die gespecialiseerd is in agrarische ondernemingen / leningen. Zij konden het woord ‘RABO’ niet gebruiken in Mozambique want ‘Rabo’ in het Portugees betekent … ‘kont’. In hoeverre de Rabo-bank nog aandelen had in BTM weet ik niet.

(*) Ik heb deze feiten NIET gecheckt. Zo herinner ik me de geschiedenis en de geruchten een jaar of vier / vijf geleden. Trump zou meteen roepen FAKE NEWS … 

Nationaal populist

Tags

Bert Wagendorp, Donald Trump, Krant, Media, Mourinho, Nationaal populist, Thierry Baudet, Tijdschrift

Dat ik de politiek een beetje blijf volgen via internet heb ik al wel vaker geschreven. Ik moet mijn eigen mening dus vormen via allerlei digitale bronnen. The Donald mag dan wel beweren dat alles fake news is, ik haal mijn informatie toch uit de media. Waar anders? Of ik alles geloof? Natuurlijk niet. Ik probeer me ruim te informeren en realiseer me meestal wel wat de achtergrond is van krant of magazine.

En ik heb een paar ‘verslavingen’. Ik vind het nog steeds lastig om niet door te klikken als ik het woord ‘Trump’ lees. Het is haast een dagelijkse soap geworden. Verontrustend is natuurlijk het feit dat hij op zo’n belangrijke positie zit. Ook ‘Mourinho’ was goed voor veel kliks. En de nieuwste ster aan mijn door-klik-firmament is ‘Thierry’. Zo las ik onlangs ‘Ten strijde met Thierry’ (FtM), ‘Thierry en de Latijnse school’ (Joop), De mailbox van Arnon Grunberg / Zielig uiltje (Humo) en ‘Uitgeput’ (BnR). Ik lees ook met enige regelmaat de lange artikelen in De Correspondent. Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer krijgen met enige regelmaat mijn aandacht en mijn Blendle-centjes. Ook stukjes van Leon de Winter (Telegraaf) en Theodor Holman (Parool) lees ik af en toe maar ik hou veel meer van de beschouwingen van Bert Wagendorp (Volkskrant).

Deze Scrabble-woorden worden vast afgekeurd.

Goed … waarom dit stukje? Ik kwam de term ‘Nationaal populist’ weer eens tegen en ja … ik vind die term wel wat hebben. Begrijp me niet verkeerd … de term, niet het gedachtegoed.

Tenslotte: wie hoort er niet thuis in het lijstje? José Mário dos Santos Mourinho natuurlijk. Overroepen voetbalcoach. Maar ik heb een zelfde soort fascinatie voor deze ‘braller’ als ik dat heb voor Trump en Baudet. Nauwelijks voor Wilders.

In de serie: #22/40

Meneer van der Staaij

Tags

HLTB, Kees van de Staaij, Nashville-verklaring, Politiek, Rainbow, Regenboog

“Heb je goed geslapen deze week Kees?”

Van links naar …

… het midden en dan …

… naar rechts.

Woorden zijn niet echt nodig. Beelden zeggen genoeg. En deze beelden komen allemaal van Pixabay.

ps. En ik ben niet origineel met deze (foto)-boodschap. Dat doet er vandaag niet toe.

Ondertussen in Mozambique (6)

Tags

Brug, Katembe, Landbouw, Maputo, Moamba, Mozambique, Regenboog, Sinterklaas, Terreur, Zwembad

Het was warm. Drie dagen ongeveer 40c. Dan praten zelfs de Mozambikanen over het weer. In Tete – in het noord-westen – tikte de thermometer maandag 47.6c aan. Te heet. De airco maakt overuren. Dat is meer iets voor half januari. Nu dus al eind november.

Goed ik ga het vandaag niet over het weer hebben. Ik kom nog even terug op mijn stukje over SIMO en de onmogelijkheid om te pinnen. Dat probleem is (voorlopig) opgelost. De Nationale Bank – 51% aandeelhouder – wil niet verder met de Portugese firma die de software levert. Dus black out, de Portugezen trokken de stekker eruit. De commerciële banken – 49% eigenaar – zijn het daar niet mee eens. Zij betaalden dus zelf – elk naar rato – de achterstallige rekeningen. Hun klanten leden namelijk inkomsten-derving tot wel 90% van hun dagelijkse omzet. Alles is voorlopig weer bij het oude. De privé-sector lost de problemen van de overheid op. Het zoveelste bewijs van mis-management. Laat ik maar verder gaan met goed nieuws.

De nieuwe Maputo – Katembe brug

De langste hangbrug van Afrika

De brug is in gebruik. Al in 1989 werden de eerste plannen ontwikkeld. De Maputo-Katembe-Brug – ruim 5 kilometer lang inclusief op- en afritten – is een hangbrug over de Maputo-baai in het zuiden van Mozambique. De brug verbindt de Mozambikaanse hoofdstad op de noordelijke oever met de buitenwijk en district Katembe aan de zuidelijke oever.

Foto van de brug vanuit Hotel Rovuma

De bouwwerkzaamheden begonnen in 2014 en de brug werd officieel geopend op 10 november 2018. De bouwwerkzaamheden werden uitgevoerd door de Chinese China Road en Bridge Corporation. Een groot deel van het project wordt gefinancierd met leningen van de Chinese Exim Bank. Kosten ca 675 miljoen euro.  Lees meer.

Terreur

Ook Mozambique ontsnapt niet aan terreur. In het uiterste noord-oosten – dichtbij de grens met Tanzania – is een Islamitische terreur-organisatie actief. Afschuwelijk. Afgelopen vrijdag met twaalf slachtoffers in een dorp. Executies en brandstichting. Twintig doden in één week. Gevolg: duizenden Mozambikaanse vluchtelingen die de Rovuma-rivier oversteken richting ‘veilig’ Tanzania. Ik las dit nieuws op een Vlaamse website. Hier is weinig aandacht voor deze terreur. Maputo ligt heel ver weg van deze brandhaard. Verschrikkelijk. Een vreemd detail om te vertellen … ik las dit bericht eerst op een Vlaamse website. Mozambique wachtte maar liefst vijf dagen met dit bericht naar buiten te brengen. Waarom? Geen flauw idee. Waarschijnlijk een vorm van censuur. Maar ik begrijp niet waarom. Waarschijnlijk omdat in dezelfde provincie (Cabo Delgado) gas en olie is gevonden. Dus kunnen buitenlandse investeerders worden aangetrokken. Alsof zij geen nieuws volgen. Lees meer.

Gaan we boeren?

Ja, je leest het goed. Isabel heeft een paar jaar geleden landbouwgrond gekocht in de buurt van Moamba. Zo’n veertig kilometer bij ons vandaan. Heel langzaam ontwikkelen we deze twee hectaren in the middle of nowhere. Begin deze week werd het land omgeploegd. Ik zal er nog een keertje wat uitgebreider over schrijven. Nu een foto.

Het land wordt omgeploegd

En dan zijn er natuurlijk de dag-dagelijkse perikelen. Te vaak staat mijn auto in de garage ter reparatie. De man die het zwembad schoonmaakt en de kwaliteit van het water controleert is al een week onbereikbaar. Waarom? Ook geen flauw idee. En morgen kruip ik weer in de jaarlijkse rol van de man met een witte baard die op de Nederlandse ambassade veel kinderen blij zal maken met cadeautjes. En wie assisteren hem? De regenboog-pieten. Want zij zijn op zoek naar het eind van de regenboog – die naar verluid in Maputo staat.

In de serie: ONDERTUSSEN IN MOZAMBIQUE

A Grande Guerra

Tags

1914 - 1918, De Groote Oorlog, Duits Oost Azie, Geschiedenis, Lettow-Vorbeck, Lourenço Marques, Maputo, Mozambique, Portugal, Vrienden, WO I

Het zal vast niet moeilijk zijn om bovenstaande titel te vertalen / te begrijpen. ‘De Groote Oorlog’, ik blijf het met opzet met dubbele oo schrijven. ‘De Eerste Wereldoorlog’. Ik schreef er al twee stukjes over. Mijn Nederlandse lezers / volgers reageerden haast unaniem dat zij nauwelijks iets weten over deze periode. Nederland was neutraal dus veel minder familiaal leed dan in België en in heel veel andere landen. Dus weinig aandacht – ook niet in het (geschiedenis) onderwijs. Eerlijk gezegd weet ik ook niet heel veel. Zo vroeg ik me af … wereldoorlog … dan was het slagveld niet beperkt tot Europa? Wat gebeurde er in 1914 – 1918 in Afrika? In Mozambique? Ik had geen flauw benul.

Toch weet ik al heel wat jaren dat er ‘iets’ moet gebeurd zijn want op het plein voor het Centraal Station in Maputo – een prominente plek in de hoofdstad – staat een groot monument met als opschrift: “Aos seus combatentes europeus e africanos da grande guerra” 

Monument voor de gesneuvelden

Er is nauwelijks iemand te vinden die iets meer kan vertellen over het monument en wie dan wel die gesneuvelden zijn. Wikipedia (de Portugese versie) helpt me op weg.

“Het herdenkingsmonument, door de beeldhouwer Ruy Roque Gameiro in samenwerking met de architect Veloso Reis, werd in 1935 in Maputo (toen Lourenço Marques), de hoofdstad van Mozambique, ingewijd. Het is gelegen aan de Praça dos Trabalhadores (voormalig Mac Mahon plein), tegenover het beroemde treinstation, en is een eerbetoon aan de Portugezen en Afrikanen (Mozambikanen en Angolezen) die zijn omgekomen in de Eerste Wereldoorlog.”

In een andere document – een universitaire studie – vind ik wat meer details die ik hier niet vermeld. Het gaat over de betekenis van de figuren en de gesymboliseerde veldslagen die zijn afgebeeld. Vraag blijft nog … ‘Waar zijn deze Mozambikanen gesneuveld?’ Mijn Mozambikaanse vriend Rufus stelt zich dezelfde vraag. Hij werkt aan een boek (studie) over dit onderwerp. Zijn eerste doel is om ‘namen’ te vinden. Wie waren deze mannen? Uit welk deel van Mozambique kwamen ze? Dat Mozambique – toen nog Portugees Oost Afrika – een kolonie van Portugal was, is bekend. Dus werden Mozambikanen en Angolezen ingezet als soldaat (kanonnenvlees) aan het Afrikaanse front. En in Frankrijk.

Ik lees een verhelderend stuk over de laatste dagen van Duits verzet in dit deel van de wereld. Ik citeer een paar stukjes.

“De Duitse generaal Paul von Lettow-Vorbeck, die nog altijd een guerrillastrijd in Oost-Afrika voert, heeft dan toch het nieuws van de wapenstilstand vernomen. Hij houdt al de hele oorlog met zijn koloniale Schutztruppen stand tegen een grote overmacht van geallieerde koloniale troepen. Nadat een groot deel van de Schutztruppen in Duits Oost-Afrika (nu Tanzania) waren uitgeschakeld, ontkwam Lettow-Vorbeck een jaar geleden naar Portugees Oost-Afrika (nu Mozambique).

Enkele weken geleden wist hij langs het Nyassameer (het huidige Malawiweer) onverwachts op te rukken naar Noord-Rhodesië (nu Zambia).  Daar voerde hij nog een paar succesvolle aanvallen uit. Eergisteren, de dag nà de wapenstilstand, wist hij nog de stad Kasama te veroveren. 

Lettow-Vorbeck en zijn troepen als kwelduivels van de Britten in Oost-Afrika (Lustige Blätter, nr 33, 1918).

Vandaag zag hij iemand met een witte vlag naderen. Een Britse magistraat in Noord-Rhodesië overhandigde hem een brief van de Zuid-Afrikaanse generaal Jacob van Deventer, de bevelhebber van de Geallieerde strijdmacht.  Lettow-Vorbeck heeft zo kunnen vernemen dat er een einde is gekomen aan de vijandelijkheden en dat ook in Afrika de strijd moet ophouden. De Duitse troepen in Afrika zullen niet krijgsgevangen worden gemaakt als ze zich overgeven. Ze zullen naar Europa worden teruggebracht.

Lettow-Vorbeck zou nu bereid zijn zich over te geven. Op dit moment beschikt hij nog maar over 140 Duitse militairen en iets meer dan duizend askari’s (inheemse zwarte soldaten).  Nadat hij het nieuws vernomen heeft, begeeft Lettow-Vorbeck zich met zijn troepen in alle kalmte naar Abercorn bij het Tanganyikameer, waar hij zich op 25 november eervol overgeeft. Als hij in maart 1919 naar Duitsland terugkeert, wordt hij in Berlijn als een held onthaald.”

Blijft de vraag wie waren de Mozambikaanse soldaten? Overzichtstabellen over Mozambikaanse slachtoffers vind ik niet. Er waren in totaal zo’n drieëndertig duizend Portugese oorlogsslachtoffers waarvan ongeveer zevenduizend doden.

Aan het Europese front hebben naar verluid ruim een een half miljoen Afrikanen meegevochten.

Frontlinie – November 1918 – Bron VRT NWS

---

Bronnen

Monumento a Grande Guerra

De onbekende oorlog in Duits Oost-Afrika

Paul von Lettow-Vorbeck, de onverstaanbare generaal

Wapenstilstand dringt door tot Oost-Afrika

Slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog

Studie over monumenten (1030 – 1940) in Lourenço Marquez (Maputo) 

Asielzoekers in Mozambique

Tags

Asiel, Asielzoekers, COA, Maratane, Mozambique, Nampula, Status, UNHCR, Verenigde Naties, Vluchteling, Zwart werken

Ja, je leest goed. De titel is juist. Er zijn ook in Mozambique vluchtelingen die asiel aanvragen. Ik was zelf ook verbaasd – zeker over de aantallen – toen ik afgelopen week kennis maakte met Hans Lanshof – een Nederlandse man (jurist) die werkt voor UNHCR in Mozambique. Natuurlijk vroeg ik hem wat UNHCR (de vluchtelingen organisatie van de Verenigde Naties) doet in dit stukje wereld in zuid-oost-Afrika.

Asielzoekers helpen, de regering aanspreken op internationale verdragen enzovoort. . “Hoeveel zijn dat er dan?” vroeg ik uiteraard en “Waar komen ze vandaan?” Het officieel aantal dat hij noemde is 26.000. Op internet lees ik dat het er ongeveer 40.000 zijn. En natuurlijk is er een verschil tussen een vluchteling die zich in een ander land bevindt of diegene die zich ook officieel heeft gemeld en asiel heeft aangevraagd. Deze laatste categorie bevat dus 26.000 mensen. Zij komen voornamelijk uit (Democratische Republiek) Congo, Burundi, Rwanda en Somalië.

Asielverzoeken in 2017 in Mozambique

Naast de verhalen die mijn gesprekspartner had, ben ik nog wat verder gaan lezen op internet.

Het aantal vluchtelingen en asielzoekers in Mozambique is gestegen van 26.000 in 2015 tot 40.300 eind mei 2018. Volgens Antono Inacio Junior, de directeur van het National Refugee Support Institute (INAR), zijn er slechts 26.228 geregistreerd in de INAR-database. Van deze hebben 4.732 erkende vluchtelingenstatus, terwijl 21.496 asielzoekers zijn. Volwassenen mogen werken.

Officieel zijn er 13.554 vluchtelingen en asielzoekers geregistreerd in het Maratane-centrum, in de noordelijke provincie Nampula, waarvan 9.711 ‘actief’ zijn – dat wil zeggen – er wordt bevestigd dat ze echt in Maratane wonen.

In Maratane

De kosten voor het onderhoud van de vluchtelingen varieert heel sterk. Volgens de staat zijn ze erg hoog omdat de meesten van hen afhankelijk zijn van hulp en geen vaardigheden hebben. De kosten worden gedragen door de staat en door internationale organisaties. Bijvoorbeeld door het VN Wereldvoedselprogramma (WFP) dat elke maand een voedselrantsoen uitdeelt aan de vluchtelingen in Maratane.

Het Maratane-centrum is een ​​gebied van meer dan 2.000 hectare, waarvan een deel kan worden gebruikt voor landbouw. Vluchtelingen kunnen niet eeuwig afhankelijk zijn van anderen en moeten dus voor zichzelf zorgen. Belangrijk zijn dan mogelijkheden tot scholing. De UNHCR ondersteunt de regering bij het verstrekken van identiteitsbewijzen aan de vluchtelingen, wat vooral belangrijk is om vluchteling-kinderen de kans te geven om te studeren. Momenteel zijn 2.357 kinderen van asielzoekers bij Maratane ingeschreven op de basisschool en 397 in het voortgezet onderwijs.

Op zoek naar werk en onderdak

“En hoe werkt dan zo’n asielprocedure in Mozambique?” was uiteraard mijn volgende vraag. In principe niet zo heel veel anders dan in Nederland. Een vluchteling meldt zich en vraagt asiel aan. Hij komt daarmee in de ‘asielprocedure’ (inclusief interviews enzovoort) en wacht af wat de regering besluit. Als ik Hans goed begrijp, heeft de Mozambikaanse regering de laatste acht jaar geen enkel besluit genomen. De asielzoekers hebben een soort identiteitsbewijs waarmee ze overal in Mozambique kunnen verblijven in afwachting van een uitspraak. Het Maratane centrum – een groot dorp – is volledig open. Geen hekken. Mensen kunnen gaan en staan waar ze willen. Ze kunnen werken. Of werk zoeken. Een huis(je) bouwen. Enzovoort. Veel mensen daar zijn ontevreden met hun bestaan. Dat in (relatieve) tegenspraak met de ruim 15.000 asielzoekers die in groot Maputo en Matola wonen. Voor hen zijn er geen basisvoorzieningen. Zij trekken hun plan. Hun kinderen gaan naar school (of mogen naar school gaan). Ze zorgen zelf voor hun inkomsten en voor onderdak. Ze gaan op in de grote massa in de twee grote steden die samen meer dan twee miljoen mensen herbergen. Zij zijn min of meer tevreden en deels onzichtbaar. Een groot verschil met de mensen in Maratane.

Wachten in Maratane

Natuurlijk moet daar een kanttekening bij geplaatst worden. 80% van de Mozambikanen werkt in de on-officiële sector. ‘Zwart’ noemen wij dat. Dus ook de asielzoekers die tamelijk gemakkelijk integreren en opgaan in het grote geheel. Zij het dat ze geen ‘papieren’ hebben en dus ook niet naar het buitenland kunnen. Als kinderen 18 worden en hier al lang verblijven kunnen ze de Mozambikaanse nationaliteit aanvragen – als ik het juist heb begrepen.

Bron: AIM en Club of Mozambique

Ik luisterde met veel belangstelling naar deze informatie. Het herinnerde me aan de periode dat ik heel veel heb gewerkt voor het COA in Nederland. Tijdens de grote toestroom van Joegoslavische vluchtelingen en later in cursusverband. Trainingen voor COA-medewerkers over onder andere ‘Inburgering’ en ‘Terugkeer’.

ps. Uiteraard ben ik verantwoordelijk voor wat ik hier opschrijf. Ik hoop dat ik Hans L zo juist mogelijk heb geciteerd.