Ntumbuluko (3)

Tags

CC UEM, Dans, Kostuums, Maputo, MoNo, Mozambique, Muziek, Ntumbuluko, Stewart Sukuma, Teatro Avenida, Theater, Timbila, Umoja

Zoals beloofd. Een kijkje achter de schermen en iets over de voorbereidingen. Ik vertel het graag met wat foto’s. Niet heel goed van kwaliteit want ik nam ze tussen de bedrijven door met mijn telefoon.

CC UEM Maputo

Als eerste een foto van het theater. Deze zaal wordt vooral gebruikt voor conferenties en diploma-uitreikingen van Universidade Eduardo Mondlane. En dat is jammer. Ik leg zo wel uit waarom ik dat jammer vind.

Overleg op het podium

Ondanks dat ik al 16 jaar – met enige regelmaat – rondloop in Maputo had ik dit theater nog nooit van binnen gezien. En op het podium kwam ik er ook achter waarom niet. Het lijkt een mooie zaal. Ja. Maar er is nauwelijks (theater)licht. Alle ‘trekken’ zijn gefixeerd. Er kan dus niets naar boven of naar beneden gehesen worden. Om iets op te hangen moeten er dus ladders of steigers gehuurd worden. De vloer is goed maar wij hebben een balletvloer nodig. Die wordt geleend van Teatro Avenida.

Repetitielokaal MoNo

Er moet natuurlijk gerepeteerd worden. Nog een paar ‘kiekjes’ van de repetities vanuit ‘mijn’ hoekje in het danslokaal.

Dansrepetitie

Door een eerdere samenwerking met Sarakasi uit Nairobi worden er acrobatische elementen toegevoegd aan de choreografieën.

Dansrepetitie

Tijdens de repetities wordt er gewerkt met ‘tape en cd’. Dat is natuurlijk een ouderwetse uitdrukking want alle muziek staat op mobiele telefoons en die worden aangesloten op de versterker van het lokaal.

Bataristas de MoNo

De dansgroep (en school) heeft ook muzikanten in dienst. Slagwerkers en een timbila-speler. Uiteraard zijn zij ook actief tijdens de repetities.

Posters, banners en flyers worden gedrukt en verspreid. De kaartverkoop gaat van start. Overleg met Stewart Sukuma over repertoire en repetities. Geen persconferentie dit keer maar wel interviews op radio en televisie.

Van links naar rechts: David (TVM), Zacharias en Lulu (Choreografen)

De heren zijn klaar voor een televisie-interview. David van TVM (de nationale televisie) zal ook de MC (de presentator) zijn tijdens de show.

Nog een interview

Ook bij het theater komen televisie-teams langs. Dit keer geen Koen, ik vind mijn Portugees niet goed genoeg en blijf liever ‘achter de schermen’. Vanmiddag worden de kostuums gepast en verdeeld.

Kostuums voor de Ntumbuluko-show

Nog wat kostuums die klaarliggen

Nee … het zijn geen zwarte pieten kostuums. Zwarte Piet draagt toch geen Adidas-gympjes … of wel …? Koen blijf bij je onderwerp.

Nog meer kostuums

De dansers (m/v) veranderen zo’n 7 of 8 keer van kostuum tijdens de show. Het werk in het theater gaat natuurlijk ook verder. Licht wordt aangevoerd en opgehangen.

Spots en aanverwante zaken

De muzikanten van Stewart bouwen ook hun deel op. Na de eerste doorloop verander ik deels de opstelling van het orkest.

Steigers (op z’n Mozambikaans)

Je zult begrijpen dat dit mijn favoriete foto is van dit plogje. Ja echt waar … zo doen ze dat. Een oogje dichtknijpen is een eigenschap die ik hier nodig heb. Naast geduld en flexibiliteit.

Rotsblokken

Er is nauwelijks budget en tijd om iets aan vormgeving te doen. Jammer. Er wordt een groot scherm opgehangen voor een introductie-video. En er worden rotsblokken gemaakt. Papier-maché. Zo is Zundert ook weer even heel dicht bij.

En dan is het tijd voor de show. De première van Ntumbuluko. En wat ik had gevreesd wordt bewaarheid. Veel te lange speeches. Er worden flink wat (politieke) hotemetoten uitgenodigd. Minister(s), burgemeester, ambassadeur en die willen allemaal iets zeggen. Op het podium.  Ik had bedongen dat het vooraf moest en niet tijdens of na de show. En elke spreker maximaal twee minuten. Sic. De burgemeester sprak 9 minuten, de minister van Cultuur en Toerisme bijna 6 minuten. De Noorse ambassadeur hield het bij de afgesproken twee minuten. De twee dames die het woord voerden deden er samen ook ruim 6 minuten over. Samenvatting … de show begint dus eigenlijk een half uur later. Wat dan weer goed uitkomt voor de vele laatkomers. Ook een Mozambikaanse gewoonte, onhebbelijkheid.

Ik eindig met nog enkele foto’s van de show.

Companhia de dança MoNo

Ntumbuluko show

Een paar namen van de (traditionele) dansen … Kokoktxo / Chioda / Tropa / Zorre / M’hambalo / Nhau / Xigubo / Mutxongoyo

Stewart Sukuma en MoNo dansgroep

Het (bijna) einde an de show

Nog een laatste opmerking. Ntumbuluko. Een woord in de lokale taal shangana. Het betekent zoiets als ‘ontkiemen’ en ‘groeien’. En dat is natuurlijk bewust gekozen omdat deze (professionele) dansgroep zich met deze voorstelling heeft voorgesteld aan een groot publiek. Vandaar ook de televisie, pers en vips.

Het was me een genoegen om mee te werken aan deze show. Ik hoop wel dat ik er een volgende keer wat eerder wordt bij betrokken. En natuurlijk mag het duidelijk zijn dat dit een geweldige spin-off is van het eerdere UMOJA CFC programma waar ik twaalf jaar artistiek coördinator van was. Ook met Noorse subsidie …

Ntumbuluko (2)

Tags

Dans, Maputo, MoNo, Mozambique, Muziek, Noorwegen, Regie, Stewart Sukuma, Theater

Vandaag een plogje

MoNo Dance Company

Choreografie: Enoque Simomole

MO(zambique) en NO(orwegen)

Groeien …

7 juni 2019 – Ntumbuluko in CC UEM – Maputo

MoNo – Companhia de dança

Morgen wat verhaaltjes over de voorbereidingen, repetities en andere aanverwante zaken.

ps. De show is met veel enthousiasme ontvangen door het publiek.

Mijn podcasts

Tags

Frits Sissing, Gijs Groenteman, Hans van den Boom, Harry Bannink, Kick van der Veer, Klassieke muziek, Liedjes, Luiteren, Musical, Muziek, Podcast, Radio 4, Radio 5, Sportschool

Ik schreef al eerder over het luisteren naar de radio en naar podcasts. Af en toe download ik nieuwe afleveringen. En ik beluister ze op heel verschillende momenten.

Favoriet is denk ik wel De Grote Harry Bannink Podcast. Gijs Groenteman gaat op bezoek bij mensen die op een of andere wijze betrokken waren bij het werk van de Nederlandse componist Harry Bannink. Gijs Groenteman is superfan. In elke aflevering praat hij ruim een uur over Bannink met een zanger (m/v), een muzikant (m/v), een acteur (m/v), een tekstschrijver (m/v), een producer (m/v), een regisseur (m/v), een arrangeur enzovoort. Samen luisteren ze naar een stuk of tien liedjes. Ze halen herinneringen op. Wat een oeuvre heeft die man geschreven. ‘Ja zuster, nee zuster’, ‘Vluchten kan niet meer’, ‘Het is over’ en ‘Deze vuist op deze vuist’. Zomaar een paar titels van klassiekers. Liedjes voor musicals, televisieprogramma’s als Sesamstraat, Het Klokhuis, JJ de Bom Show, De Stratenmaker op Zee Show, de Film van Ome Willem. Ik luister meestal tijdens mijn wandelingen (indoor en outdoor). Ruim 40 afleveringen en er is ook een theatertour rond hetzelfde thema.

Mijn podcasts

Een beetje in hetzelfde genre maar toch ook helemaal anders is Musical Moods. Een programma van radio 5. Een uur musical-liedjes meestal rond één thema. Aan elkaar gepraat door Frits Sissing. Wie anders? Al meer dan 140 afleveringen. Ook hier luister ik meestal naar op de loopband in de sportschool of op de fiets die geen meter vooruit gaat.

Als ik thuis aan het werk ben of dit blog schrijf staat vaak Het Zondagochtend Concert aan. Ook een fijne podcast en omdat er weinig bij gesproken wordt is het heerlijke achtergrond-muziek. Af en toe klik ik even terug om een fragment nog eens te beluisteren of om de naam van het werk of componist nog een keer te horen. Hans van den Boom praat de onderdelen aan elkaar. Vaak met leuke of interessante weetjes.

En tenslotte Andermans Veren. Kick van de Veer is groot kenner van kleinkunst en cabaret. Ook zijn programma is meestal opgebouwd rond een thema. Hij heeft vaak studiogasten die ter plekke nog wat goochelen met woorden. Spitsvondigheden. Om volop te genieten van alle woordspelingen en mooie liedteksten luister ik deze podcast met meer aandacht en doe ik nauwelijks iets anders. Ja … af en toe schilderen. Een beetje fröbelen met aquarel.

Tot zover mijn vier favoriete muzikale podcasts. Ik luister ook naar andere podcasts die over politiek, actualiteit of sport gaan. Maar daarover een andere keer.

Lang leve de radio

Tags

Auto, DSTV, iPod, Kunststof, Met het oog op morgen, Mozambique, Muziek, NTR, Plots, Radio, Wandelen

Ik hou van de radio. Dat zal wel duidelijk zijn als je de titel van dit stukje leest. Ik schreef er wel eens eerder over. In Nederland staat bij mij heel vaak Classic.Fm aan. Als een soort achtergrond-decor. Of moet ik het ‘behang’ noemen? Ik luister min of meer zoals ik ook de geluiden van de buurt opvang. Een buurman die het gras maait. Een buurvrouw die een ruzie tussen haar kinderen probeert op te lossen. Heel in de verte hoor ik auto’s. Ik hoor de wasmachine draaien en centrifugeren. Ik hoor dat de buurman piano speelt en les geeft aan een leerling-sopraan. Is dit ‘luisteren’? Nee, ik hoor het maar dat is ook alles.

In de auto luister ik wat aandachtiger naar de radio. Dat gaat bijna altijd goed samen in combinatie met auto-rijden. De twee programma’s die het vaakst hoor – alleen maar in de auto – zijn ‘Kunststof’ en ‘Met het oog op Morgen’. Respectievelijk op weg naar een repetitie (of vergadering) en op terugweg van diezelfde repetitie. En als het na middernacht is, luister ik naar een deel van ‘Casa Luna’. Bestaat dat nachtprogramma nog?

Een enkele keer blijf ik – na aankomst thuis – nog een paar minuten in de auto zitten omdat ik een item volledig wil afluisteren.

In Mozambique staat onze tv regelmatig aan als ‘radio’. We hebben meer dan vijfentwintig gespecialiseerde muziek-kanalen. Light Classic, Urban, Hip Hop, African Pop, Classic Rock and Roll, R&B, Opera, Afrikaanse liedjies … enzovoort.

En als wielerwedstrijden niet worden uitgezonden door Supersport dan schakel ik de laatste vijf kilometer over naar Radio 1. Een tijdje luisterde ik naar podcasts. ‘Plots’ was lang mijn favoriet programma. Pas vorige week ontdekte ik dat Kunststof van de NTR ook verkrijgbaar is als podcast. Ik heb onmiddellijk een twintigtal aflevering gedownload.

Beeldmerk NTR Kunststof

En ik probeer weer wat vaker te bewegen. En dat lukt het best als ik wandel aan een behoorlijk tempo. En dan haal ik meestal de 10.000 stappen. Ze zeggen dat dat goed is voor een mens. En wat is dan heerlijker om te luisteren naar mijn iPod. En je raadt het al … ik luister naar Kunststof. Wat een genot. Interviews van bijna een uur met een schrijver, schilder, zanger, muzikant, acteur, journalist, fotograaf … Ik ben nauwelijks met mijn gedachte bij het wandelen maar luister naar Jasper Krabbe, Simone van de Vlugt, Jeroen Siebeling, Tony Neef … enzovoort enzovoort. Ik geniet. Is het raar om Nederland met me mee te dragen terwijl ik langs de oevers van de Indische Oceaan loop? Ik vind van niet. En ik maak het goed want ik ben opnieuw begonnen met mijn Portugese taallessen. Alles in herhaling. De cursus van jaren geleden heb ik terug uit de kast gehaald. Werkboek voor me en ik luister – naar dezelfde iPod – naar Portugese teksten. Soms versta ik het onmiddellijk, soms niet want deze taalmethode is heel erg Portugees Portugees. En ik ben gewend om Mozambikaans Portugees te horen. Is dat verschillend? Ja en Nee. Officieel is Vlaams en Nederlands dezelfde taal … Nederlands. En toch is er een groot verschil als je naar iemand luistert uit Groningen of naar een West Vlaming. Ik heb het niet over dialect maar over het streekgebonden accent in dezelfde taal.

Ik ga nieuwe afleveringen van Kunststof downloaden. Waar luisteren jullie naar?

1000 vragen aan mezelf (17)

Tags

Bahamontes, Carpe Diem, Ine, Isabel, Kanker, Muziek, Wielrennen, Zingen

Een nieuwe bijdrage aan een serie die nog heel lang kan doorgaan. Duizend vragen uit een (dames)tijdschrift. Vandaag rond ik de kaap van 250 vragen / antwoorden. Ik ben zometeen aanbeland bij vraag 250. Het eerste kwart zit erop.

235. Zou je willen weten wat de toekomst je brengt?

Een beetje. Maar omdat het een onrealistisch idee is, sta ik daar nauwelijks bij stil. Laat ik me maar richten op vandaag en de nabije toekomst. Daar heb ik een klein beetje grip op.

236. Kun je goed grenzen aangeven?
Vaak wel maar soms betrap ik me zelf op ‘iets te tolerant’ zijn. En dat heeft dan meestal te maken met cultuur-verschillen. En ik blijf soms langer dan nodig welwillend en beleefd luisteren naar mensen terwijl ik geestelijk al ben afgehaakt.

237. Ben je ooit in een gevaarlijke situatie terecht gekomen?
Als ik moet kiezen tussen JA en NEE antwoord ik NEE. Want wat is gevaarlijk? Ik heb een keer – totaal onverwacht – rake klappen gekregen op een cafe-terras. Een arrogante, dronken klootzak die vond dat ik hem de weg versperde. Ik heb verschillende keren gedemonstreerd en werd beschoten met traangas en / of waterkanon. Weg moeten rennen van politie-charges. Is dat gevaarlijk? Is uit een vliegtuig springen met een parachute gevaarlijk? Is lifters meenemen gevaarlijk? Is Afrika gevaarlijk?

238. Heb je een tic?
Ik denk het niet. Ik wrijf graag met mijn handen over mijn gezicht of over mijn buik als ik het goed naar m’n zin heb. Meestal na een heerlijke maaltijd …

239. Is geluk een doel of een momentopname?
Rare vraag. Natuurlijk wil ik gelukkig zijn. Wie niet? En soms is geluk een kortstondig moment en dan weer wat langdurig.

240. Met wie wil je je laatste minuten doorbrengen?
Alweer een rare vraag. Of is het een moeilijke vraag? Wat moet ik daar op antwoorden? Ik weet het niet. Isabel – mijn kinderen – een dokter … dat hangt toch helemaal af van de omstandigheid.

241. Heb je een missie in je leven?
Ik gebruik vaak de term ‘CARPE DIEM’. Dat is geen missie maar een ingesteldheid. Een manier van leven. Geniet vandaag want je weet niet wat morgen brengt. Ik hoop dat ik bekeken word als sociaal betrokken en positief. Dat zou je dus een missie kunnen noemen.

242. Ben je aan iets verslaafd?
Nee, maar er zijn wel zaken waar ik erg van hou. Reizen, lekker eten, wielrennen kijken en erover lezen.

Lezen over wielrennen. Mijn nummer 1 is en blijft Bahamontes

Ik lust een borrel of een biertje. Ik hou van seks. Ik lees graag. Ik loop graag op blote voeten. Ik hou van aandacht. Ik hou van af en toe alleen zijn.  Ik rook niet. Ik snuif niet en ik blijf van de pilletjes af. Ik gebruik dagelijks internet en baal als ik dat niet kan. Maar ben ik verslaafd aan één van deze zaken? Nee.

243. Welk overlijden heeft je het meest aangegrepen?
Dat zal wel altijd Ine zijn. De moeder van mijn kinderen. 53 jaar. Mijn lief en partner – bijna 26 jaar. Borstkanker. K*t-kolere ziekte.

244. Hoe zou de titel van jouw autobiografie luiden?
Een leuke vraag. Ik heb de uiteindelijke titel nog niet paraat. Voorlopig opteer ik voor “Geaard in twee continenten”.

245. Hoeveel lijk je al op wie je wilt zijn?
Ik denk dat ik aardig de persoon ben die ik wil zijn. Misschien iets daadkrachtiger en iets ondernemender – dat zou fijn zijn. En ik zou graag goed kunnen zingen en af en toe op een gitaar kunnen tokkelen.

246. Wanneer moet je een relatie beëindigen?
Als je elkaar godsgruwelijk in de weg zit. Structureel en dagelijks. En natuurlijk moet er eerst over gepraat worden. Desnoods onder begeleiding van een buitenstaander.

247. Hoe belangrijk is je werk?
Belangrijk. Heel belangrijk. Het levert centjes op die nodig zijn om de dingen te doen die je graag wilt. Het geeft geestelijke bevrediging. Het geeft structuur aan je dag, week, jaar. Het sociale aspect van werk hebben is niet te onderschatten. Collega’s. Omgaan met hiërarchie. Enzovoort.

248. Wat had je graag goed willen kunnen?
Dat antwoordde ik al een beetje bij vraag 245. Zingen en duizend liedjes onthouden. Muziek maken. Goed kunnen tekenen en schilderen. Ook dat zou ik graag goed kunnen. Zoals je ziet … het blijft in de creatieve hoek. En soms zou ik willen dat ik iets of wat ondernemers-bloed in me had. Daar ontbreekt het me aan.

249. Maakt geld gelukkig?
Ik heb het gevoel dat ik die vraag al eens eerder heb beantwoord. Nee, maar geld zorgt er wel voor dat je gemakkelijker dingen kunt doen die je fijn vindt. En daar word je dan weer gelukkig van.

250. Zou je je partner opnieuw kiezen?
Ja. Is kiezen het juiste werkwoord? We kwamen elkaar tegen en van het een kwam het ander … is dat ‘kiezen’? En JA, ik hoop dat ik wanneer ik vraag 1000 heb beantwoord nog steeds ja zal zeggen. Daar ga ik wel van uit, zeker weten.

In de serie: 1000 VRAGEN AAN MEZELF

Mijn eerste keer #

Tags

Ardennen, België, Boudewijn de Groot, Culturele Hoofdstad, Familie, Friesland, Helikopter, Ine, Koksijde, Leeuwarden, Maboge, Marokko, Meli, Mijn eerste keer #, Muziek, Nismes, Port, Sobelair, Terschelling

Bijna zes weken geleden lanceerde ik een #tag. Een reeks vragen over de ‘eerste keer’. En meer dan tien bloggers hebben de handschoen opgepakt en geschreven over hun eerste keren. Dank dank. Ik had zo’n bijval niet verwacht. Nogmaals dank. En deels tot mijn eigen verbazing heb ik daar zelf nog niet op geantwoord. Ik maak het vandaag goed. Op de valreep, deze laatste dag van januari.

1. Wanneer heb je voor het eerst gevlogen?

Ik heb daar ooit al eens over geschreven. Klik HIER. Ik won een ballonwedstrijd toen ik negen of tien was. Een helikoptervlucht van een half uur. Dat was mijn luchtdoop. En vele jaren later – ik was al twintig – vloog ik voor het eerst met vriend W van Brussel naar Athene. Met Sobelair – een toenmalige dochter van Sabena zaliger.

Van Zaventem naar Athene (en weer terug)

2. Waar ging je voor het eerst naar school?

De papschool. De kleuterschool van Boechout bij de nonnen. Ik was nog net geen drie begin september 1959. Juffrouw Boogaert. En daarna bij juffrouw Mina en tenslotte bij een non wiens naam ik me niet herinner. Zijn er dorps- en leeftijdgenoten die dat nog weten? Kan het zijn … zuster Adolphina … of zoiets? Ik herinner dat er een grote kachel in het lokaal stond – waar nu de parkeerplaatsen van Delhaize zijn.

3. Waar (en wanneer) ging je voor het eerst zonder ouders op vakantie?

Ik was als kind bij de Scouts. Ik herinner me een kamp in Maboge aan de Ourthe. Belgische Ardennen. Ik ging in mijn eentje van Terschelling met de trein naar Boechout. Sliep daar bij mijn grootvader. Toen een dag of tien op kamp en dan weer terug met de rein naar Harlingen Haven en vervolgens naar Terschelling. Ik denk in de zomer 1968. Of zou het zomerkamp met de CM (Christelijke Mutualiteit) naar Middelkerke een zomer eerder geweest zijn? Ik was dus een jaar of tien of elf. Ik reken de logeerpartijen bij mijn Oma en Nonkel Gustaaf in Menen niet mee als ‘vakantie’.

4. Wat weet je nog van de allereerste keer dat je alcohol dronk / proefde?

Waarschijnlijk was dat ook toen ik een jaar of elf, twaalf was. Een glas port. Een ‘portooke’ zoals mij Oma het noemde. Zij had de gewoonte om op zondag na de mis te aperitieven. Cinzano (een soort Martini) en Porto. En bij het eten tafelbier. In beugelflessen. Vergelijkbaar met Piedboeuf maar de juiste merknaam herinner ik me niet.

5. Wat is de eerste single / lp / cassettebandje / cd die je zelf kocht (of kreeg)?

‘Nacht en Ontij’ van Boudewijn de Groot. Een lp die afweek van zijn normale repertoire. Mijn vader kocht platen van James Last en aanverwanten. En kleinkunst-artiesten. Liesbeth List, Boudewijn de Groot, Miel Cools, Miek en Roel, Willem Vermandere en zo kan ik nog even doorgaan. En twee cabaretiers – Toon Hermans (zijn nummer 1) en Wim Sonneveld. ‘Nacht en Ontij’ vond hij maar raar. Daarom kocht ik die zelf. Mijn eerste, eigen elpee.

6. Wie was de eerste dode mens die je zag?

De bomma. De moeder van mijn vader. Ik was tien en was zeer onder de indruk van de kamer in mijn grootouders huis. Ik kende die kamer goed maar nu was die leeg en helemaal zwart gemaakt met grote zwarte gordijnen aan alle muren. En een bed met mijn overleden grootmoeder. Een paar kaarsen rond het bed. Maar het meest rare vond ik een doosje lucifers (een dozeke met stekskes) dat tussen haar kin en nek te zien was. Later vertelde mijn grootvader dat dat wordt gedaan omdat anders de mond van de gestorvene openvalt. Ik zag dat fenomeen later bij mijn andere grootmoeder opnieuw maar dan met een opgerold washandje tussen kin en nek.

7. Weet je nog iets van de eerste keer dat je de zee zag?

Nee maar dat was vast in Koksijde want daar gingen we op zomervakantie. Ik herinner me wel van alles van die vakanties. Veel met trapkarrekes / go-karrekes / skelters op de zeedijk. Naar de Meli in Adinkerke. En papieren bloemen verkopen in ruil voor schelpen. En het meeste indruk maakte een vissersboot die vanuit de zee zomaar het strand op kwam rijden. Een boot met wielen. Ik ben er dagen over blijven praten.

Met de tram naar de Meli

8. Waar stond het bed waarin je voor het eerst sliep nadat je je ouderlijk huis hebt verlaten?

Ik reken een paar onduidelijke weken ‘op kot’ in Brussel niet mee. Toen ik echt het ouderlijk huis verliet, sliep ik eerst een paar weken bij vrienden van mijn ouders op ‘De Hooidollen’ in Leeuwarden. Nu de Culturele Hoofdstad van Europa. Toen een paar dagen bij Eric in een van de Rembrandtdwarsstraten. Ook in Leeuwarden en algauw daarna  op de Brandewyk in Boelenslaan. Ook in Friesland. Met en bij Ine. En bij Sjaan en Rene.

9. Wie was de eerste niet-Nederlander / niet-Vlaming – iemand met een andere culturele achtergrond – waar je mee hebt gepraat?

Ik reken de vele Nederlandse vrienden niet mee. We gingen namelijk elk jaar naar Nederland op vakantie. Eerst Texel en daarna naar Terschelling. Ik vertelde er al veel vaker over. En ik was te jong om me ‘mensen’ te herinneren tijdens onze grote reis naar zuid Spanje in de zomer 1964. Ik werd naar goed ‘Belgisch’ (of Vlaams) gebruik naar de Ardennen gestuurd om mijn Frans bij te schaven. Veertien dagen bij een Waalse familie. Bij Jeanne – een nicht van mijn vader en haar man. De houtvester van Nismes (provincie Namen) in de Ardennen. Een geweldige vakantie. Ik heb veel opgetrokken met een neef van hen. Mijn best gedaan om zo goed mogelijk Frans te praten. Mee de bossen in. Naar de markt – ergens in noord Frankrijk. Kamperen in een blokhut – ver weg van de bewoonde wereld. Op patrijzen-jacht. Mee de oude pastorie van Nismes helpen verbouwen. Een bijzondere paasvakantie.

10. Wat was de eerste plek die je bezocht buiten Europa?

Marokko. Afrika dus. Bijna vier weken met een vw-busje rondgetoerd. Voorjaar 1981. Vanuit Friesland via Ceuta – Fez – helemaal naar de Sahara – naar Marrakech – El Jadida – Casablanca – Rabat en via Melilla weer terug naar Spanje en weer terug naar Leeuwarden.

Vraag 11 beantwoord ik nog wel een andere keer. Beloofd.

E-Njen (Het verhaal)

Tags

Circus, Dans, Goes, Goes Azië, Muziek, Regie, Theater

Het jubeljaar E-Njen wordt aangekondigd

De hele keizerlijke familie van Kerajaan Angsa is aanwezig bij de Pagode van de Wilde Gans. Het volk is in afwachting wat komen zal. Keizer Lo Yang kondigt het jubeljaar E-Njen (Het Jaar van de Gans) aan. Vóór de eerste dag van het jaar moeten de drie poesaka’s (heilige voorwerpen) worden opgehaald uit verre windstreken. ‘De Gans’, ‘Het Schild’ en ‘De Cirkel’. Zes gezanten – de kroonprins, een kunstenaar, een monnik, een vissersvrouw, een kind en een generaal – worden uitgezonden. Ze reizen onder bescherming van de Draken. Kanselier Zongh Shi aast zelf op de troon van het keizerrijk en hoopt dat de zoektocht mislukt.

In de Sawa

Vrouwen zijn aan het werk in de rijstvelden. Het jaarlijkse oogstfeest ter ere van Dewi Sri wordt voorbereid. Wie wordt de Lise van dit jaar? Vanaf een afstandje kijken de kunstenaar en de vissersvrouw toe. Zullen zij hier ‘De Gans’ kunnen vinden? Maar dan wordt de jonge Ashok ziek. De brug naar de kampong wordt afgesloten. Met een list krijgen de gezanten toegang tot de zieke jongen.

Het textielatelier en de scheepswerf

Protesterende vrouwen. Een demonstratie voor betere werkomstandigheden en een eerlijker loon. Kinderarbeid. Uitbuiting. En een burenruzie tussen de eigenaar van de scheepswerf en de bazin van het textielatelier. Genoeg stof voor journalist Wartawan voor een reportage. Hij vergezelt de kroonprins en een monnik die op zoek zijn naar ‘Het Schild’. Onder de vleugels van de Draak is de prins voorlopig nog onzichtbaar tot een meisje van het textielatelier struikelt, vlak voor zijn voeten …

Tikuvushi en Pangeran Foto: © Johan vd Heijden

De Wajang-tempel

Vier volle manen en nog even zoveel dagen zijn de gezanten onderweg. Nog steeds op zoek naar ‘De Cirkel van Eenheid’. Op de honderd-vijf-en-vijftigste dag na hun vertrek uit de keizerlijke hoofdstad staan de generaal en het meisje aan de oever van een grote rivier. Is dit waar of bestaan zij enkel als schaduwpoppen in een wajang-schimmenspel? Zien ze daar Semar en Petruk? Vliegen er luchtgeesten door de ruimte? En praat het meisje echt met de Maanprinses?

Bij het Kanaal van Dermaga Kayu

De tijd begint te dringen. Shensheng de E-Njen (het heilige Jaar van de Gans) begint heel binnenkort maar dan moeten de gezanten wel op tijd terug zijn met de poesaka’s. Keizer Lo Yang wordt opgewacht door een klein meisje. De kanselier hoopt op een mislukking zodat hij de nieuwe keizer kan worden. Het plein stroomt vol. Discipline en traditie. De keizerin geeft adviezen aan prinses Groene Jade maar zij droomt van haar geliefde. En dan arriveren de eerste gezanten. ‘De Cirkel’ en ‘Het Schild’ zijn op tijd gevonden. ‘De Gans’ ontbreekt nog. Enkel een offer kan nu het keizerrijk redden. Het kind wordt afgevoerd naar de brandstapel. De keizer ontwaakt uit zijn apathie en vraagt de Draken en de Watergeest te helpen.

De openluchtvoorstelling E-NJEN in het kader van het Goes-Azië jaar gaat op 23 augustus in première. Info via GOES-AZIË.

Lezen in de trein

Tags

Anne de Vries, Bartje, Braille, Lezen, Muziek, Partituur, Trein, Vervoer

Van het ene komt het andere. Gisteren schreef ik over de trein. Daar is veel meer over te schrijven dan dat ene stukje. In de trein lees ik. Ik denk dat veel mensen dat doen. Zeker in de ochtenduren wordt de gratis metro-krant door velen gelezen. Een nieuwe activiteit op de trein is ingegeven door de smartphone. Spelletje spelen, berichtjes sturen, filmpje kijken. Ik heb het idee dat het lang en luidruchtig met elkaar bellen wat is afgenomen.

Als ik iets wil schrijven over ‘lezen in de trein’ moet ik natuurlijk beginnen met het verhaal van mijn ouders (zaliger). Zij hebben elkaar ontmoet op de trein. Zittend in hetzelfde coupe en je raadt het al … lezend. In hetzelfde boek. ‘Bartje’ van Anne de Vries. Ze raakten aan de praat en meer dan zestig jaar later schrijft hun oudste zoon dit stukje.

De eerste jaren nadat we vanuit Friesland in West Brabant zijn gaan wonen, ben ik nog heel vaak op en neer gependeld tussen Leeuwarden en Bergen op Zoom. Met de trein. Op een van deze reizen ontmoette ik twee medereizigers die zaten te lezen. Meestal werp ik een stiekeme blik op hun boek. Heel soms begin ik dan een gesprekje. Ook die dag sprak ik mijn lezende mede-reiziger aan. De eerste was een blinde man. Hij kwam tegenover me zitten en haalde een braille-tijdschrift uit zijn tas. En begon te lezen. Uiteraard met zijn vingers. Ik keek gefascineerd toe.

Braille tijdschrift

Ik kon het niet laten en sprak hem aan. Ik zei dat ik niet wist dat er ook braille tijdschriften bestaan. Boeken dat wist ik wel. We hadden een kort gesprek, volgens mij stapte hij uit in Zwolle. Het laatste moment gaf hij mij dat tijdschrift. Hij had het uit. Ik heb het jaren bewaard en waarschijnlijk ligt het nog wel ergens achter op een plank.

Geen uur later komt er een andere man naast me zitten en hij haalt ook een boek uit zijn koffertje. En hij begint te lezen. In een dik boek met noten. Het boek van een dirigent.

Partituur van een dirigent

En opnieuw kijk ik met open mond naar deze lezende man. Voor de tweede keer op dezelfde trein, op dezelfde dag zit ik naast een lezende man maar ik kan hun boeken niet lezen. Geen woord, geen letter. En ook deze man wordt door mij aangesproken. Wat dacht je anders? “Hoort U wat U leest?” is mijn eerste, voorzichtige vraag. “Ja”. Ik schud mijn hoofd en zeg dat ik het fascinerend vind en dat ik enigszins jaloers ben. En ik vertel hem over de ontmoeting met de blinde man. Wat ik kan bewijzen met het braille-tijdschrift. We hebben een praatje gemaakt dat ik me niet meer herinner. Even later stapt ook hij uit.

Wat ik zelf zat te lezen die dag weet ik niet meer. Van sommige boeken weet ik nog wel waar ik ze heb gelezen. Herinneringen aan een boek gekoppeld aan een vakantie-plek. Zo herinner ik me dat ik ‘Zout op mijn huid’ (Benoite Groult) en ‘Ver heen’ (Piet Kuiper) heb gelezen op de trein van Leeuwarden naar Boechout. En beide keren was het boek uit op mijn eindbestemming. ‘De Schaduw van de Wind’ (Carlos Ruiz Zafón) las ik op de Transsiberië Express.

In de serie LEZEN en VERVOER

Een wandeling op zondag

Tags

Dans, E-Njen, Goes, Goes Azië, Muziek, Spektakel, Toneel

Het beloofde een mooie dag te worden. Op zaterdag hebben we bevestigd dat we op zondagochtend gaan wandelen. Niet met vrienden of familie. Niet met een wandelvereniging. Maar met de cast van het nieuwe zomerspektakel in Goes. Niet zomaar een wandeling maar een bezoek aan het groene gebied bij De Hollandse Hoeve. Dat wordt de plaats ‘to be’ eind augustus. In dat gebied speelt tussen 23 en 27 augustus de openluchtvoorstelling ‘E-Njen’ in het kader van het Goes Azië jaar.

Een woordje uitleg van de regisseur

We repeteren meestal in verschillende groepen. Muzikanten. Acrobaten. Zangers. Spelers. Dansers. Er wordt door heel veel mensen aan de kostuums en de rekwisieten gewerkt. Er worden decorstukken gemaakt, draken-dansen geoefend. Er wordt gewerkt aan vergunningen, affiches en flyers.

We repeteren meestal in de aula of een gymzaal van een school. Zondag was het dan zover. We gingen aan de wandel. Naar buiten. Naar de plek waar de voorstelling in augustus zal spelen. En voor het eerst maakt iedereen een soort vertaling in zijn (of haar) hoofd. Dat wat we steeds binnen oefenen in de gymzaal krijgt nu een duidelijkere invulling. “Daar komt de Nevelpagode. Daar bouwen we het ereplatform van de keizerlijke familie van Kerajaan Angsa. Door die poort vertrekt de Generaal en het Meisje op zoek naar ‘De Cirkel’. Tussen dat bosje en die boom zit straks het orkest. Daar in de verte – tussen dat dijkje en die grote bomen – is een doorsteek naar de back stage tenten  …”.

Er moet nog veel werk verzet worden door de bijna driehonderd mensen die bij dit spektakel zijn betrokken. En ik kan nu al bedenken dat deze mooie locatie straks zal aanvoelen als onze ‘tweede thuis’. Met andere woorden … we gaan deze wandeling nog heel vaak maken. En nog een laatste geheimpje … ook het publiek moet de wandelschoenen aantrekken want ook tijdens ‘E-Njen’ wordt er gewandeld – ook door het publiek.

Reisfotochallenge (3)

Tags

Bangkok, Bhumibol, Muziek, Reisfotochallenge, Reizen, Rituelen, Sisaket, Thailand, Trein

Nog even kort wat dit ook alweer inhoudt … Niet moeilijk: neem ‘geblinddoekt’ een random foto uit je reisarchief, denk kort na waarom je die hebt genomen, post de foto en laat je verhaal of fantasie de vrije loop. (Aldus: Thomas Pannenkoek).

Ode aan de koning

Januari 2010. Totaal onverwacht werd een gepland werkoverleg in Afrika op het laatste moment geannuleerd. Een zuur nieuwjaars-cadeautje. Drie weken naar zomers Afrika werden me door de neus geboord. En of dat financieel gecompenseerd zou worden, was maar helemaal de vraag. Drie weken geen afspraken in Nederland. Een volslagen lege agenda. Na een dagje grommen en kniezen dook ik achter de laptop. Waar ga ik deze drie weken stukslaan? Buiten was het grijs, ijzig en sneeuw werd voorspeld voor de komende dagen. Ik vond een vliegticket naar Bangkok voor zeshonderd euro. Vertrek twee dagen later. Ik ben één keertje eerder in Azië geweest tijdens mijn reis met de Tans Siberië-express, inclusief een tweeweekse trektocht door Mongolië. (*) Pas op het station richting Schiphol bel ik mijn kinderen dat ik onderweg ben … niet naar Maputo maar naar Bangkok. Ik leg kort uit wat en waarom.

Ik realiseer me pas in mijn eerste hotelkamer in Bangkok dat ik niets heb voorbereid. Een Lonely Planet – gekocht op Schiphol – zou me helpen. En internet natuurlijk. Ik ging op weg. De hoogtepunten van de Thaise hoofdstad verkennen. Op de tweede dag ben ik al vroeg op en loop langs een lagere school. Ik hoor fanfaremuziek en zie kinderen paraderen op het schoolplein. De Thaise vlag wordt gehesen. Toevallige passanten houden even stil en staan strak in het gelid. Ik dacht dat dit een repetitie was voor een schoolfeest. Of toch een dagelijks ritueel? Ik denk er verder niet over na.

Een paar dagen later neem ik een vroege trein vanuit Sisaket. Ik wacht op het perron op de binnenkomende trein. Opnieuw hoor ik fanfaremuziek. De stationsmedewerkers komen deftig het perron oplopen met de nationale vlag. Ook aan de andere zijde van de perrons zie ik mensen stoppen. Ook hier strak in het gelid. Er gaat me iets dagen. Het is alweer acht uur in de ochtend. De muziek is het Thaise nationale volkslied. Ik doe navraag bij de stationschef. Dagelijks wordt in heel Thailand om 8u en 18u een ode gebracht aan de koning. Koning Rama IX – Phra Chaoyuhua Bhumibol Adulyadej – oftewel koning Bhumibol. Ik geloof dat hij de langst regerende monarch ter wereld is.

Tot zover dit kleine verhaaltje van een hele mooie reis in Thailand. Veel geïmproviseerd omdat ik me niet had voorbereid maar daardoor ook veel onverwachte ontmoetingen en tussenstops. Mogelijk later meer Thaise verhalen.

(*) Om helemaal juist te zijn – ik ben ook in Aziatisch Istanbul geweest en in 2004 in Syrië en Libanon. Ook Azië. Maar dat voelt toch anders …