Thuiskomen

Tags

Djonase, Energie, Ergernissen, Maputo, Matola, Mozambique, Stroomstoring, Stroomuitval

Vijf dagen uit huis. En dan op woensdag-namiddag weer thuis komen. Tweede kerstdag. Iets dat in Mozambique geen enkele betekenis heeft. Dat is een gewone werkdag. Isabel had nog een extra laatste vrije dag. Een stranddagje in Ponta do Ouro. Rond vijf uur stonden we voor onze poort. Die voelde meer dan stroef. Nauwelijks in beweging te krijgen. Grrr. Met hangen en wurgen kreeg ik er een beetje beweging in. Bennie – onze empregado – kwam een helpende hand uitsteken. Schoonzusje en haar vriend (verloofde) dobberden heerlijk rond in ons zwembad. Het is ze gegund. Zij hebben deze vijf dagen de honneurs waargenomen. In plaats van hun flat – vier hoog – in de stad maakten ze volop gebruik van onze spullen. Wij waren ondertussen zeker dat het huis niet leeg gehaald werd door loslopend tuig. Veel inbraken de laatste tijd in onze omgeving. Wanneer niet eigenlijk? Maar dat laatste is terzijde.

Koffers uit de auto, telefoon en laptop weer aan de opladers. De wasmand vullen. En misgraaien in de ijskast. Logisch want ook die stond ter beschikking van A & A. Een licht gegrom. Dan ontdekken dat de poetsmevrouw een glazen lamp heeft gebroken. Grrr. Alweer nummer vijf van gebroken zaken in een half jaar tijd. Grrr. Ik zie op de plavuizen rond het zwembad allemaal witte vlekken. Gemorste chemicaliën. Grrr.

We eten samen en dan vertrekken onze oppas-logees weer naar huis. Ik til me een breuk aan de poort. De wieltjes lopen vast. Geen beweging in te krijgen. Alweer grrr. Ik raak uit mijn humeur. Ben ik autistisch aan het worden? Kan ik geen verandering aan in de structuur van mijn dagelijks, huishoudelijke leventje? Ben ik een chagrijn? Tja … gewoon even niet blij … zal ik het daar maar op houden?

Vanochtend de plaatselijke serralheiro gebeld. Officieel vertaal je dat als: slotenmaker maar hier heeft het meer de betekenis van ‘lasser’, iemand die met ijzer uit de voeten kan.

Helpende handen

De wieltjes zitten muurvast. Het draaimechanisme van het apparaat dat de poort via de afstandsbediening in beweging zet, is deels afgebroken wegens slijtage. Hitte, regen, roest, beroerde kwaliteit. Chinees ??? We kopen nieuwe wieltjes. Er wordt gezaagd en gelast. Een warme klus bij 40c.

Nieuwe wieltjes worden vast gelast.

Een half uur later loopt de poort weer op rolletjes. Letterlijk en figuurlijk.

Omdat overal de airco’s en de ventilatoren overuren maken is er geen stroom. PLOP. En alles valt uit. Volstrekte duisternis. Alweer voor de tweede opeenvolgende avond. Zucht. We hebben gelukkig voldoende oplaadbare lampen om iets te kunnen zien. We eten bij kaarslicht. De slaapkamer blijft heet. De ramen open zetten helpt niet want de lucht (briesje) is ook heet. En we krijgen liefst zo weinig mogelijk muggen op bezoek.

Dat wordt nog een paar uurtjes puffen. In het zwembad springen om wat af te koelen en hopen dat ze ook vannacht weer elektriciteit leveren. Gisteren sprong alles om 01.42 weer aan. Tot zover een greep uit ons dagelijks leven. En ik hoor jullie vragen … hebben jullie geen aggregaat? Ja, dat hebben we. Zo’n ding slurpt benzine en maakt een pokke-herrie. Morgen toch maar serieus overwegen om hem weer aan de praat te krijgen.

Ps. Als er stroom is, laden wij alles meteen weer op. Ook de laptop waar ik nu zit op te rammelen. Ik heb nog 67% aan batterij.

Advertenties

Allerzielen

Tags

Allerzielen, Boechout, Chrysanten, Familie, Griekenland, Icarus, Ine, Isabel, Kerkhof, Matola

De afgelopen dagen hebben collega-bloggers in grote getale over kerkhoven, chrysanten en andere bloempotten geschreven. In de katholieke traditie worden op 1 en 2 november Allerheiligen en Allerzielen de doden herdacht. Meestal met een bezoek aan het kerkhof. Een gouden periode voor bloemisten.

Als kind vond ik 1 november veruit de saaiste feestdag van het jaar. Ik ging niet altijd mee naar het kerkhof. Saai – voor een kind. Het beperkte zich niet enkel tot het Boechoutse kerkhof maar we moesten ook naar Sint-Amands. Daar was het graf van de grootouders van mijn moeder. Of we ook naar Bouwel gingen weet ik niet. Daar kwam den Bompa vandaan.

Op het kerkhof (Matola – Mozambique)

Mozambique heeft nog wel een grote kerkhof-traditie. Met bloemen. Niet specifiek tijdens deze dagen maar het hele jaar door. Eerst bij de begrafenis. Daarna zeven dagen later nog een keer. En vervolgens na een jaar. Na vijf jaar en dan weer na tien jaar. En daar horen bidden, zingen en dansen ook bij. En eten en drinken natuurlijk. Vorige week was het weer raak – om het oneerbiedig te zeggen. Een neef van Isabel is een jaar geleden – onverwacht – gestorven. Wij waren op tijd. Acht uur ’s morgens. De familie uit de stad met onder andere de weduwe waren er om kwart over negen nog niet. Sorry … en dan maar proberen om niet boos te worden. We liepen met z’n tweeën naar het graf en dan begint Isabel meteen te poetsen.

Vorig jaar liepen we wel over het kerkhof van mijn jeugd. In Boechout dus. Isabel had me dat gevraagd. Voor mij was het een mooie manier om wat te vertellen over mijn familie.

Op het kerkhof (Boechout – Belgie)

Over het ‘plekje in de zon’ waar we de as van mijn broer (in 1993) hebben uitgestrooid. Over de ouders van mijn vader, mijn Bompa (1983) en Bomma Schyvens – Claes (1967). De ouders van mijn moeder, mijn Opa (1964) en Oma De Smedt – Delafontaine (1985). Nonkel Gust en Tante Maria.

En waarom Isabel een beetje bozig naar me kijkt? Ze vindt het niet gepast dat ik foto’s maak op het kerkhof. Is dat echt zo fout? Ik vind van niet. We staan hier bij het urnen-graf van mijn ouders. Mijn vader heeft ze nooit ontmoet. Mijn moeder wel.

Voor mij geen jaarlijkse wandeling naar het kerkhof. Mijn figuurlijke chrysanten zijn de stukjes die ik over ze schrijf. Dat is mijn manier. En wat ik zelf wil … ik weet het niet meer. Ik laat het maar over aan diegenen die me dan vaarwel zeggen. Dat niet weten is natuurlijk ingegeven door het leven op twee continenten. Ine wilde persé geen ‘plek’. Dat hebben we dus gerespecteerd. Haar as is grotendeels uitgestrooid in zee. In het warme Griekenland. Op de verjaardag van kleinzoon Icarus. Hij werd namelijk geboren op dezelfde dag – hetzelfde uur – dezelfde minuut waarop Ine negen jaar eerder (2005) is overleden. Vandaar deze symbolische daad. De mythologische Icarus viel uit de Griekse hemel in zee. Onze Icarus … ook een geschenk. Waarvan vandaan? Doet het er toe, nee. Wij vieren het leven. Gisteren, vandaag en morgen. Ook op Allerzielen. L’Chaim.

Ondertussen in Mozambique (5)

Tags

Boane, Boechout, Djonase, Gemeenteraad, Isabel, Matola, Mozambique, Stemmen, Verkiezingen

Gemeenteraadsverkiezingen

Aanstaande zondag gaan de Belgen (verplicht) naar de stembus om nieuwe gemeenteraadsleden te kiezen. Ik volg het een beetje via internet en de Vlaamse kranten. Boechout. Mortsel. Antwerpen. De Mozambikanen zijn vandaag aan de beurt. Dat betekent ook een extra vrije dag.

Foto: © Noticias

Bij gebrek aan goed functionerende postbezorging moet je je in Mozambique van te voren registreren als kiezer. Je krijgt dan een persoonlijke stempas. Isabel haalde haar stemkaart enkele maanden geleden in een plaatselijke school – die daarvoor was ingericht. Vanochtend vertrok ze al op tijd om te stemmen. Er stonden geen stembussen in diezelfde school. Wel een aantal – vooral oudere mensen – die mopperen en hun beklag doen. “Er kan hier niet gestemd worden want deze locatie behoort niet tot een municipio / gemeente.” Geen informatie hierover tijdens de registratie. Ze had eventueel wel kunnen gaan stemmen in Maputo of Boane maar had dan een ander pasje nodig. Ik schreef er al eens eerder over. Wij wonen in een ‘betwist gebied’. Officieel wonen wij in Matola maar Djonasse en Djuba behoren tot het district Boane. Een administratieve patstelling. Dus vandaag geen blauwe inkt-vinger voor Isabel.

Afgelopen week was er voor het eerst iets te merken dat er verkiezingen aankomen. Veel vlaggen, veel nieuwe t’shirts van Frelimo. Toeterende auto’s. Ik ging op zoek naar partijprogramma’s van de drie grootste partijen. Ik vond niets. Ik vroeg mijn schoonvader waar ik die informatie kon vinden. Hij lachte me vriendelijk toe (uit). Die bestaan niet. Waar stem ik dan op – mocht ik mogen stemmen? Geen antwoord. Op de partij. Frelimo. Renamo. MDM. Maar wat de partijen in ‘mijn’ gemeente willen realiseren is onbekend.

De Nederlandse ambassade stuurde gisteren een ‘whatsapp-alert’ uit om de komende dagen manifestaties, demonstraties en mogelijk oproer te vermijden. En thuis te blijven als dat kan. Verwachten ze toestanden? Ik weet het niet. Waarschijnlijk zal het wel wat onrustig zijn want verkiezingsuitslagen worden in dit deel van de wereld altijd in twijfel getrokken door de verliezers. En dat zijn altijd dezelfde. Rara hoe kan dat? En de geruchten over fraude en manipulatie zullen er – traditiegetrouw – ook komen.

In de serie: ONDERTUSSEN IN MOZAMBIQUE

Stil

Tags

Bezoek, Intervisie, Krugerpark, Maputo, Matola, Mozambique, Ronde van Vlaanderen, Vrienden

Ik ben stil op mijn weblog. En op Facebook. En op Twitter. En ook in huis is het stil. Is er iets aan de hand? Nee … niet dat ik weet. Opnieuw hadden we bezoek. Uit Vlaanderen dit keer. Jeugdvrienden. Het waren hele fijne dagen. Herinneringen ophalen. Vooral genieten van al het moois. En ik kijk weer even met hun ogen naar onze tuin en huis. Naar Maputo, Matola, Macaneta en Namaacha. Een intense week variërend van beestjes en vogels kijken in het Krügerpark tot (half)zeilend naar Ilha Inhaca en Portuguese Island. Twee keer een verjaardag gevierd. En op zondag met z’n allen aan de radio gekluisterd voor Vlaanderens Mooiste. En plannen maken voor de toekomst. Zo’n vrienden-bezoek werkt bij mij ook als een intervisie-clubje.

Ik ben ondertussen de foto’s aan het bekijken en aan het sorteren. Vooral de foto’s die Eric heeft gemaakt. En daar sta ik voortdurend zelf op. Hehe – logisch toch. Meestal zijn er niet zoveel foto’s waar ikzelf opsta – ik zit zelf liever aan de knoppen.

Uitzonderlijk gooi ik er vandaag nog een tweede stukje tegenaan. Met de foto’s. Een plogje.

 

In de buurt (10)

Tags

Buren, Buurt, Isabel, Klussen, Matola, Mozal, Mozambique, Personeel, Tuin

Toen we nog in Jardim – een stadswijk van Maputo – woonden, schreef ik met enige onregelmatigheid over de buurt. In april 2016 verhuisden we naar Matola. Een andere gemeente die tegen Maputo aanligt. Je kunt het een beetje vergelijken met Amsterdam en Almere. En wij wonen in Djonase, helemaal aan de buitenrand van Matola, bijna in Boane – alweer de volgende gemeente. Veel landelijker, veel meer groen. Zo’n vijfentwintig kilometer van het stadscentrum van de Mozambikaanse hoofdstad.

We hebben geen officieel adres maar dat is niet zo belangrijk want postbezorging bestaat hier nauwelijks. Het kadaster heeft wel een registratienummer van ons terrein. Ook het waterleidingbedrijf en de elektriciteitsmaatschappij hebben een systeem waarbij ze weten aan welk plot water en stroom wordt geleverd. En als we moeten uitleggen waar we wonen dan gaat dat als volgt in z’n werk … “Ken je dat en dat evenementencomplex, een populaire zaal met tuinen voor chique bruiloften? Ja. Mooi, dat complex is ommuurd met opvallend witte muren. Daarnaast loopt een zandpad. Rij dat zandpad op en na zo’n tweehonderd meter zie je gele muren aan je linkerzijde. Daar moet je zijn. Dan moet je even bellen dan zorgen wij ervoor dat de poort wordt geopend.”

Een stukje zandpad, de gele muur en de grote poort

Zoals je kunt zien: een zandpad, een gele muur en een rode poort. Wat zie je nog meer? Ik vertel er wat over. Ten eerste dat het mooi weer is. De zomer is in aantocht. Dat is fijn maar tegelijkertijd staat het leidingwater veel meer op rantsoen en zijn er veel vaker elektriciteitsstoringen. En zoals je kunt zien, lopen de kabels hier door de lucht en liggen ze niet in de grond. Een te hoog geladen truck of een stevige storm … en ‘ploep’ … dagen geen stroom. En je ziet vast een ander huis(je) vastgebouw aan onze buitenmuur. Officieel bestaat dat huis niet. Het is illegaal gebouwd op een uitloper van het doorgaande zandpad. Er zijn nog drie of vier huisjes vastgebouw aan onze buitenmuur. Mag dat? Kan dat? Het zijn geen vragen waar je antwoord op wilt hebben. ‘Gedogen’ is een belangrijke term in Mozambique. In de zin van ‘leven en laten leven’. Die huisjes waren al gebouwd toen wij ons terrein met bediende-woning kochten. Wij weten niet beter.

Een belangrijk advies van Isabel (en haar familie) was om geen contact te zoeken met deze buren. Ik zou al gauw de neiging hebben om te vriendelijk kennis te maken. Maar daar kan al gauw misbruik van gemaakt worden in de vorm van … ‘Mogen we misschien even dit of dat lenen? Kunnen we niet even een paar dagen water bij jullie tappen? Enzovoort.’ Ik heb dat advies opgevolgd zonder perse onvriendelijk te zijn. Als ik voorbij loop, knik ik vriendelijk goedendag of koop een paar tomaten of brood bij één van hen. In mijn lange afwezigheid heeft Isabel verschillende keren haar haar laten vlechten bij en door buurvrouw Katja. Zij woont met een zus en twee dochtertjes in het huisje op de foto. Haar man komt eens in de twee, drie weken een weekend over uit Zuid Afrika waar hij werkt als chauffeur. Ik denk dat ik hem nog nooit heb gezien.

En sinds een paar weken maakt Katja drie ochtenden per week schoon bij ons. Ik was ben verbaasd over deze omslag in Isabels denken over ‘omgaan met buren’. Voorlopig gaat de communicatie over werkzaamheden rechtstreeks tussen de dames. Ik bemoei me er niet mee. Wel zo gemakkelijk hoop ik. Ik richt me voorlopig op alle werkzaamheden buiten. De tuin, het zwembad en het nodige onderhoud van allerlei zaken.

Meer stukjes in de serie: IN DE BUURT

Alweer het weer

Tags

Culinair, Djonase, Familie, Isabel, Kerstmis, Maputo, Matola, Mozambique, Onweer, Weer

Waar zal ik de (blog)draad weer oppikken? Bij het weer. Altijd een onderwerp waar we ons dagelijks mee bezighouden. De meesten van ons dan toch. Toen buurman Peter me vorige week afzette bij het NS Station wenste hij mij een voorspoedige reis en dat ik maar veel mag genieten van het warme weer aan de andere kant van de evenaar. Ik maak nog een opmerking dat ik blij ben om naar de warmte (en het meisje) te gaan maar als het kwik boven de 40c stijgt dat ik dan ook kan (terug) verlangen naar zonnige, winterse dagen in Nederland. Hij kon er zich weinig bij voorstellen.

En ja, ik heb al een paar keer flink zitten puffen en zitten denken aan die woorden. Het is hier (Mozambique) volop zomer. De langste dag en de kortste nacht zijn alweer een week oud. De temperaturen zijn hoog. Meestal rond de 35c – in de schaduw wel te verstaan. Ik voeg een lijstje toe van afgelopen zaterdag 24 december. Bij ons in Djonase is het meestal 1 of 2 graden warmer.

Het weer in Maputo (24 december 2016)

Onze traditionele kerstviering met de familie is op kerstavond. Plaats van handeling: onze veranda (en tuin en zwembad). De meeste boodschappen had ik al in huis. We zijn vanavond met z’n achten. Ik pas het menu aan aan deze tropische temperaturen met onder andere een zelfgemaakte gazpacho. De airco’s maken overuren. Ik krijg een sms-bericht van vrienden dat het 44c is. De kerstboom staat. De lichtjes in de Hollandse huisjes branden. Ook in de bomen branden de lichtjes. Ik loop rond in mijn zwembroek. En dan wordt het donker. Vroeger dan verwacht. De wind steekt op. Het is half vier. In de verte horen we de eerste donderslagen. En dan verandert alles in een inferno van knallende donderslagen en intense bliksemschichten en het begint te regenen. Noem het gerust stortregenen. De elektriciteit valt uit. We schuiven het nodige aan de kant want de halve veranda staat onder water. De temperatuur loopt nu snel terug. Kijk maar op het staatje hierboven. Het is tijd om de oven aan te zetten (kalkoen) maar zonder elektriciteit wordt dat niks. Ik stel het opstarten van het aggregaat nog even uit.

Om iets na half zeven zijn we weer terug aangesloten op het energie-net. Voor even. Opnieuw springt de hoofdzekering. Dit keer ligt de oorzaak bij onszelf. De buiten-kerstlampjes veroorzaken kortsluiting. Okee, dan maar geen kerstsfeer. Om negen uur zijn alle gasten gearriveerd. De stapel cadeautjes is toch weer groter dan we hadden afgesproken. De veranda is weer droog. De eerste fles gaat open. We toasten op een fijne avond. De hapjes gaan rond. Vooral de kaas die ik uit Nederland meebracht valt in de smaak. En dan zie ik Isabel klappertanden. We halen fleece-dekens tevoorschijn. Even overwegen we om alles naar binnen te verplaatsen. Dat doen we toch maar niet. Het koelt af tot 23c. Het windje maakt het kouder voor het gevoel. Voor Mozambikanen zijn dit winterse temperaturen. De dames zitten warm onder een dekentje.

Er wordt weinig gegeten van de gazpacho. Deels omdat het iets ‘vreemds’ is – denk ik. Koude soep?! De zelf gemaakte kip-kroketten zijn een groot succes. Van de rest wordt ook flink opgeschept. De kalkoen was op tijd gaar en sappig. Om middernacht omhelzen we elkaar. We drinken vers gebrouwen cashew-noten-vruchten-sap – drie dagen oud dus al flink gefermenteerd. Het is mijn eerste druppel alcohol in vier maanden. Best lekker. Zowel dat sap als de zweem alcohol. Ik hou het bij twee glaasjes.

Om drie uur zijn we weer met z’n tweeën. De veranda is opgeruimd. De rest komt morgen wel. Nog twee dagen Kerst. Zo gaat dat (ook) in Mozambique.

En ook vandaag – woensdag 28 december – hebben we vergelijkbaar weer. Vanochtend 38c en nu zit ik lekker binnen want buiten knettert en hoost het. Alweer een zwaar onweer. Dat is goed voor de tuin zullen we maar denken. Ik ben benieuwd of het fleece-deken weer te voorschijn wordt gehaald …

De finish is in zicht

Tags

Aannemer, Catch 22, Geld, Matola, Mozambique, Verbouwen, Verbouwing

We wonen nu ruim zeven maanden in ons nieuwe huis dat we bijna een jaar geleden hebben gekocht. Tussen februari en april heb ik met enige regelmaat geschreven over de verbouwing. Sinds eind oktober zijn de bouwvakkers weer wat actiever. Zij zijn afhankelijk van het weer en de willekeur van de aannemer. Hij verdeelt de opdracht tussen verschillende onder-aannemers. Maar eind deze week of begin volgende week hopen we een streep te zetten onder weer een deelproject. De finish is in zicht.

Foto uit © Bahamontes (Wielertijdschrift)

Het blijft onvoorstelbaar hoe er geklungeld wordt. Je moet er echt bovenop blijven zitten. En telkens corrigerend optreden. Dan gaat het meestal goed. De afgelopen twee dagen was ik nauwelijks thuis en werd er gewerkt zonder kritische opdrachtgever. En wat gebeurt er dan … een meterkast wordt – scheef – op de verkeerde muur geplaatst. Dat moet dus opnieuw. Dure tegels die later voor een buitendouche bedoeld zijn, vind ik terug onder een geïnstalleerde – lekkende – pomp. Twee zakken cement liggen ongebruikt klaar. Grrr. Ergernis. Weghalen en opnieuw beginnen. En dan maar hopen dat ze niets – per ongeluk – breken …

Aannemer bellen. Eerst vriendelijk en dan boos worden.

• HIJ: “Nee, U – de opdrachtgever heeft de pomp (nieuw) gekocht dus U bent verantwoordelijk.”
• IK: “Nee dus – [enkele krachttermen] – ik kocht die specifieke pomp in die specifieke winkel op aanraden van U, meneer de aannemer. U was er zelf bij in de winkel en de factuur en garantiebewijs staan op uw naam. Dus ga zelf maar terug en ga het regelen. En hoe bestaat het dat uw technicus het werk verlaat als hij weet dat de pomp lek is?”

Mijn enige wapen is NIET BETALEN tot het in orde is. Dat heb ik al geleerd. Niet betalen of dreigen met niet betalen. O ja, nog zo iets. Er lag gisteren nog heel veel bouwafval – steen, restanten cement en beton-resten. IJzer, restanten van elektriciteitssnoeren. Ik wilde dat allemaal opgeruimd hebben. Ik kwam vanmiddag thuis en op het eerste zicht leek het min of meer schoon. Maar ik zag geen berg verzameld afval. Wat blijkt? Ze hebben er wat zand over gestrooid. Het zit gewoon iets minder dan vijf centimeter onder de grond. Niets opgeruimd. Grrr. Dus weer een boze telefoon en dan gaan de aannemer en onder-aannemer elkaar de schuld geven. De onderaannemer is boos omdat hij nog niet is betaald door de aannemer. En die op zijn beurt zegt dat Sr. Koen nog niet heeft betaald. Een soort catch 22. Maar niet heus. Ik hou mijn poot stijf en heb maar met één iemand te maken: de aannemer. Ik betaal niet tot het helemaal klaar is. Hij heeft trouwens al een tijd geleden 50% van het totale werkloon gekregen. En ik heb zelf alle materialen gekocht. Dus waar doet hij moeilijk over? Ik weet ook dat hij achteraf bij ‘mannetjes’ en bedrijven waar ik – op zijn voorspraak – de materialen koop, zijn ‘commissie’ (tipgeld) gaat ophalen. Vaak oplopend tot 20%. Zo gaat dat hier.

En zo kan ik nog wel even doorgaan. Als de ‘bazen’ vertrokken zijn, blijft het werkvolk achter voor wat laatste dingetjes van die dag. En dan moeten ze hun plan maar trekken. Dan begint het bedelen bij mij.

• ZIJ: “Patrão, krijg ik wat geld voor eten, ik heb geen geld voor de bus. De baas betaalt me niet en mijn kinderen hebben honger. Enzovoort.” Ze proberen me uit wetende dat witte mensen gevoelig zijn voor dit soort zaken.
• IK: “Jammer jongens maar ik kan jullie niet helpen. Het spijt me.”

Het zijn de laatste loodjes. Alweer een deelproject – bijna – afgerond. Even pauze en dan weer verder.

Martin kwam langs

Tags

2 M, Bier, Isabel, Koken, Matola, Mozambique, Portugal, Tokkies, Vrienden, Wijn

Wie is Martin? Een wervelwind. Een orkaan. Een tornado. Als een storm maar groot genoeg is dan krijgt hij (of zij) een naam. De storm die gisteren bij ons voorbij raasde luistert naar de naam: Martin. Hij moet nog drie worden. En hij was niet alleen. Hij had zijn hele familie meegenomen.

Isabel is goed bevriend met de Portugese familie F. Het zijn net geen ‘Tokkies’ maar het komt wel in de buurt. Zij emigreerden een jaar of tien geleden vanuit Lissabon naar Matola (Mozambique). Vader, een maritiem lasser, werd werkloos. De kinderen staan aan het begin van hun werkzaam leven. Moeder Manuela is huisvrouw. Zij hebben een getrouwde dochter en een drieling. Drie jongens, toen begin twintig. Een van deze drie zonen is nooit mee verhuisd naar Afrika. Hem heb ik nooit ontmoet. De rest van de familie wel. Een bijzonder gezin. Manuela beschouwt Isabel als haar Afrikaanse dochter. Dat uit zich af en toe in bezitterigheid. Er zijn periodes dat zij haar voortdurend belt. “Kun je dit voor me doen? Ken jij misschien die en die? Wij zoeken nog dit en dat. Onze auto start niet, kun jij …” Geen ingewikkelde zaken. Isabel werkte in die periode bij hen om de hoek. Ze ging er vaak langs. Vooral met Rui – één van de zonen – kan ze het goed vinden. Hij doet ook wel eens een klusje voor haar. Hij gaat uit huis en verhuist naar Maputo. En hij vindt een goede baan.

De spaarcentjes raken al gauw op en een Portugees pensioen is geen vetpot. André – de andere zoon – heeft jaren geleden een verkeers-ongeval overleefd en is daar niet helemaal ongeschonden uitgekomen. Hij loopt een beetje waggelend, heeft een verlaagd IQ, praat heel veel – voor mij en zelfs voor Isabel – onverstaanbaar Portugees, heeft een flinke ADHD-aanleg, rookt en drinkt veel teveel. Hij is een grote zorg voor zijn moeder. Hij woont thuis – dat kan ook niet anders. Hij vindt regelmatig een baantje maar verliest het al even snel. Hij is aardig en uiterst vriendelijk als hij niet gedronken heeft.

Na onze bruiloft zien we de familie F. niet meer heel vaak. Isabel werkt niet meer bij hen in de buurt. Af en toe een berichtje. We gaan er wel eens langs. Meer om sociaal te zijn dan dat we er echt iets te zoeken hebben. Isabel helpt soms mee bij een verjaardagfeestje. Rui werkt als filiaalhouder bij een grote verf-winkel. We krijgen een flinke korting als we begin dit jaar bij hem heel veel verf kopen voor ons nieuwe huis. Hij is ondertussen vader geworden (van Martin) en woont samen met zijn Mozambikaanse vriendin. Van zijn salaris moet hij ook zijn ouders en zijn broer onderhouden. Dat wordt steeds moeilijker. En hij staat jaarlijks garant voor zijn ouders en broer als de verblijfsvergunningen weer moeten verlengd worden. Een flinke kosten-post.

En dan wordt ook André vader. Zijn jonge, Mozambikaanse vriendin trekt ook in bij de familie F. Twee monden meer om te voeden. Pampers. Flessenvoeding. En alles wordt veel duurder door de crisis. Rui kan het niet meer bolwerken. Hij adviseert zijn ouders om terug te keren naar Portugal. Zij hebben daar nog een huis en de uitkeringen en pensioenen zijn daar iets gunstiger. De details ken ik niet. Aanvankelijk willen ze niet terug. Isabel wordt ingeschakeld om mee na te denken over hun toekomst. En dan hoort ze niets meer tot vorige week Rui haar belde dat het vertrek aanstaande is.

Vandaag is het zover. Vanmiddag vliegen ze terug naar Lissabon. Het Afrikaanse avontuur is ten einde. André is vorige week hals-over-kop getrouwd met zijn vriendin anders kan zij niet mee naar Portugal. Visa, verblijfsvergunning … ik weet het niet. Rui en zijn gezinnetje blijven in Maputo. Net zoals zijn zus en haar gezin. Isabel neemt een halve dag vrij en gaat bij ze langs. Het huis is bijna leeg. Ze houdt me telefonisch op de hoogte. We overleggen even en dan nodigen we ze uit om bij ons te komen eten. Een afscheid-etentje.

En daar begint het verhaal over cycloon Martin. Ik heb in no time eten klaar gemaakt voor zes extra gasten, twee kinderen, Isabels moeder die werd opgetrommeld om ook afscheid te nemen en voor onszelf. Gelukkig kon ik deels terugvallen op restanten van het tante-diner van een paar dagen geleden. De tafel gedekt op de veranda en daar komt het gezelschap aanwaaien. “Of ze alvast iets willen drinken?” Ja, dat willen ze wel. Een eerste fles rode wijn gaat open. Een fles nep-champagne volgt al spoedig en voor de laatste zijn glas heeft ontvangen, vraagt André zijn tweede blikje 2 M (bier). De twintig chamusa’s die Dona Isabel heeft meegebracht zijn verorberd voordat ik ook maar de kans kreeg ernaar te kijken. Laat staan te proeven.

Martin en zijn jongere neefje zijn na vijf minuten ontdooid en gaan op verkenning. Het eerste houten beeld wordt omver getrokken. Een Afrikaanse trommel wordt vakkundig (niet dus) verplaatst. Binnen in huis krijgt Martin de gitaar van Isabel te pakken en sleept het instrument over de vloer naar buiten. Een chamusu wordt op de vloer vertrappeld door vier kindervoetjes. Een bakje met schelpen en bijzondere stenen geeft veel plezier, vooral als je ermee naar elkaar kunt gooien. Hun ouders (en grootouders) treden nauwelijks op. Ik ben te druk in de keuken maar weet donders goed hoe Isabel zich voelt.

Martin en Rui F.

Ik zet alles op tafel en loop op en neer tussen keuken en veranda. Martin weet steeds mee naar binnen te glippen. Hij ontdekt alle lades in de keuken. En de knopjes op het fornuis. Hij maakt zich boos omdat hij de ijskast niet open krijgt. Zijn vader spreekt hem vermanend toe. Veel te soft in mijn ogen. Twee minuten later vind ik Martin in mijn kantoor. Zo’n bureaustoel op wieltjes is geweldig speelgoed voor een bijna driejarige. Ik trek de deur dicht en spreek hem enigszins streng toe. “Je mag alleen op de veranda spelen, niet binnen in huis. Begrepen?” Het maakt even indruk op hem. De familie is nog meer verbaasd dan ik. Zijn neefje is jonger en graait met zijn vingertjes in het eten en smeert dat even later af aan de kussens op de bank. Een paar koekjes kunnen hen nauwelijks afleiden. André is al weer toe aan zijn volgend biertje. Nummer zes of zeven, denk ik. Niet verwonderlijk dat hij elke tien minuten de wc opzoekt. Een volgende fles wijn gaat open. Een glazen wijnkaraf sneuvelt. Dat is even schrikken vooral van de scherven op de grond. Even niet rondkruipen maar blijven zitten op je stoel. Dat lukt nauwelijks vijf minuten.

Ondertussen is een industrieel lasapparaat van vader F. naar ons schuurtje verhuisd. Dat ding weegt als lood en kan niet mee naar Portugal. Ik spreek af met Isabel dat het bier op is. Genoeg is genoeg. Er wordt nog wat nagepraat. André komt nog wel zeuren om meer bier maar hij gelooft uiteindelijk dat het op is. Ik wens ze allemaal een goede reis en een betere, gezonde toekomst in Portugal. De bedoeling is dat de hele familie achterin de laadbak van Rui’s auto klimt. Dat lukt niet. André is gevaarlijk dronken en zijn moeder kan zo hoog niet klimmen. Isabel brengt een deel van hen terug naar het bijna lege huis in Matola Cidade. Een uur later is ze terug. Ik heb ondertussen samen met Todinho de schade min of meer hersteld. Opgeruimd. Schoonmaken kan morgen.

Om half twaalf liggen we in bed. Klaar wakker. De storm is gaan liggen. De adrenaline raast nog rond. Ik hoop dat het niet de voorbode was van meer tropische orkanen …

Crazy Mozambique

Tags

Etentje, Explosie, Journaal, Krant, Malawi, Matola, Mozambique, Ongeval, Tante, Televisie, Tete, Verkeer

Een paar foto’s vandaag. Ga zitten en huiver …

Dodelijke explosie in Tete (*)

Een afschuwelijk bericht. Het televisiejournaal en de kranten spraken gisteren van 43 doden. Vanochtend is het dodental al opgelopen tot 73. En ook nog 110 mensen met ernstige brandwonden.

De tragedie vond plaats in Caphiridzange toen een menigte probeerden om brandstof te stelen uit een truck vol benzine. Het is zomers heet in Tete – provincie in het noorden die grenst aan Malawi. Temperaturen boven de 40c zijn meer regel dan uitzondering. De brandstof vloog in brand door de ontstane hitte – met een verwoestende explosie als gevolg. De truck was van een onderneming uit Malawi en vervoerde 80.000 liter benzine uit de haven van Beira (aan de Indische oceaan in Mozambique) naar Malawi. Caphiridzange ligt niet op de logische route naar Malawi en het is nog onbekend waarom de Malawische bestuurder is afgeweken van de reguliere route. De poging tot diefstal vond plaats net nadat hij de vrachtauto had geparkeerd.

De dieven pompten benzine over van de grote truck naar een kleinere vrachtwagen. In combinatie met de hitte eindigde deze diefstal in een afschuwelijke ramp. Er zijn nog geen berichten over de chauffeur maar het zou me niets verbazen dat hij een onderdeel is van deze diefstal.

Dit is wat er rest van de truck.

En dan ga ik boodschappen doen. We hebben vanmiddag een ‘Vier-tantes-van-Isabel etentje’ bij ons. Deze tantes komen voor het eerst ons nieuwe huis bewonderen.

Als er gekken in het noorden zo’n zwaar ongeluk kunnen veroorzaken dan zal het niet verwonderen dat Mozambique een heel hoog sterfte-cijfer heeft. En dan heb ik het niet eens over armoede. Ik den aan de grote hoeveelheid verkeersongevallen. Dronken chauffeurs. Inhalen op alle mogelijke plaatsen. Rijden zonder licht, op het verkeerde baanvak en overdreven snelheden. Goed, ik ga boodschappen doen …

Ook deze familie is op weg naar een tante of oma. Voor een feestje? Voor een lunch? Ik hoop dat ze veilig zijn aangekomen.

In Matola (Mozambique)

Een foto om te lachen … ja en nee. Een trotse vader op zijn brommer, zijn vrouw (denk ik) achterop en zijn zes kinderen. En tegelijkertijd zo gods-gruwelijk onverantwoord. Zucht. Crazy Mozambique.

(*) Deze foto is niet van de Tete-explosie maar geeft wel een idee wat er is gebeurd.

Wij wonen in … euh

Tags

Boane, Djonase, Matola, Matola Rio, Mozal, Mozambique

Natuurlijk krijg ik met grote regelmaat de vraag waar ik (wij) woon. Meestal is mijn antwoord: in Nederland en in Mozambique. Dat kan natuurlijk niet. Ik woon in Nederland en verblijf vaak in Mozambique. Dat is al meer correct geantwoord. Mijn officieel adres is in Bergen op Zoom. Dáár sta ik ingeschreven. Van daaruit werk ik, verdien ik mijn centjes. Ik betaal belasting in Nederland. Af en toe kan ik mijn werkzaamheden uitvoeren op mijn werkkamer. En dat kan overal zijn. Als ik maar toegang heb tot internet en mijn laptop geen kuren heeft. En dat is dan vaak in mijn andere thuis – in Afrika. Ook daar moet ik onze rekeningen betalen. En allerlei officiële zaken regelen. Noem het een tweede (t)huis; zoals velen een tweede huis hebben op de Veluwe, in Drenthe, op Terschelling, in Frankrijk, in Spanje … enfin, ik kan nog even doorgaan.

Hollandse huisjes in ons huis in Djonase, Matola Rio

En zo’n tweede huis staat meestal in een gemeente. En nu komt het … ons huis staat NIET in een gemeente. Wij wonen in een soort ‘niet-gemeente-land’. Niet alleen wij maar al onze buren, vele duizenden mensen. Wij wonen niet in een gemeente. Dat heb ik pas onlangs ontdekt. Wij wonen in een politiek betwist gebied. Onze buurgemeentes – Matola en Boane – strijden met de hogere overheden over de exacte gemeente-grenzen en de daarbij horende subsidies. Zonder resultaat. Tot voor kort dacht ik dat wij in de gemeente Matola wonen. Nu weet ik dat de gemeentegrens ophoudt bij de rivier – Matola Rio. In de volksmond wonen wij ergens tussen Mozal en Matola Rio. Ook dit zijn geen officiële namen. Mozal is de afkorting van: Mozambique Aluminum. Een heel grote fabriek een tiental kilometer van ons huis. En Matola Rio is de omgeving van de rivier en de grote brug.

Waar wonen wij dan wel? Kadastraal wonen wij in het district Boane, in de provincie Maputo. En onze wijk (bairro) heet: Djonase. Voor sommige administratieve zaken kunnen (moeten) we ons richten tot ‘Posto Administrativo da Matola-Rio’. Maar dat zijn geen gemeentelijke diensten, zij vallen onder de provincie – denk ik.

Een gevolg is bijvoorbeeld dat er geen vuilnis wordt opgehaald. Niet aan huis. Niet aan de straat. Er staan nergens vuilcontainers in tegenstelling tot Maputo en de andere zijde van de Matola-rivier. Normaal betaal je ‘lixo’ (afvalstoffen-heffing) via de elektriciteit-credits. Wij niet. De grote doorgaande weg is een ramp, een aaneenschakeling van diepe en ondiepe kuilen en zandbulten. Hoogst zelden dat daar iets aan wordt gedaan. We kunnen niet klagen bij de gemeente want die hebben we niet. En wie verantwoordelijk is voor de district-wegen is onduidelijk. Bij landelijke verkiezingen kunnen bewoners stemmen als ze een stempas aanvragen. Zij kunnen echter niet gaan stemmen bij lokale, gemeenteraad-verkiezingen want zij wonen niet in een gemeente.

Vreemd? Ja natuurlijk maar volgens mij maakt niemand zich er druk over. En als iemand vraagt waar je woont, geef je de omschrijving van een bekender gebouw in de buurt – vaak stoppen daar de xapa’s. Zo ook bij ons … “Na Mozal, perto la Aliança Eventos”.

Aliança Eventos