Tags
Brugge, Jesus, Maagd Maria, MDLM, MDM, Rogier van der Weyden, Schilderkunst, Sint-Lucas, Vlaamse Kunstcollectie, Vlaamse Primitieven
Dat Sint-Lucas (de evangelist) de patroonheilige is van de schilders is waarschijnlijk wel bekend. Bijna alle schilder-gildes en kunstacademies dragen zijn naam. Ik weet dat ook heel wat ziekenhuizen verwijzen naar een heilige Lucas. Het gaat wel degelijk over dezelfde persoon. De ‘historische’ Lucas was ook arts.
In een oude legende (ja Koen, legendes zijn oud) wordt verteld dat Lucas dé schilder was die Maria, de moeder van Jesus, ‘life’ heeft geschilderd.
Sint-Lucas schildert de Madonna – Rogier van der Weyden (omstreeks 1435 – 1440) – 137.5 x 110.8 cm – Olieverf op paneel – Museum of Fine Arts Boston
Volgens de legende uit de zesde eeuw maakte Sint-Lucas de eerste portretten van de Maagd Maria en het kindje Jezus naar het leven, waardoor hij de patroonheilige van de schilders werd. Hier introduceert Rogier van der Weyden een ongekend gevoel voor naturalisme. Uit röntgenfoto’s blijkt dat de schilder (Rogier van der Weyden) grote zorg besteedde aan het weergeven van Sint-Lucas gelaatstrekken Deze heilige zou inderdaad een zelfportret kunnen zijn. Hoewel Rogier dit werk lang vóór zijn andere beroemde schilderijen maakte, toont hij grote vaardigheid in portretkunst en de weergave van objecten, het landschap en de architectuur. Hij is hierin een voorloper voor veel andere schilders twee eeuwen later. Italianen, Vlamingen, Nederlanders enzovoort.
Waarschijnlijk heeft hij dit schilderij in opdracht geschilderd voor de kapel van het Brusselse Sint-Lucasgilde, waarvan hij lid was. Er bestaan drie bekende kopieën van dit schilderij. Eentje wordt bewaard in München, een in Sint Petersburg en eentje in Brugge. Het Brugse schilderij is van deze kopieën kwalitatief het beste en werd vermoedelijk rond 1500 geschilderd.
Het schilderij toont de heilige Lucas die op een knie neerknielt voor Maria en Jezus. Hij tekent haar portret met een zilverstift op een vel papier dat bevestigd is op een houten plankje.
Detail – Sint-Lucas schildert de Madonna – Rogier van der Weyden
Maria zit op de vloer (of een onzichtbaar krukje) voor een troon, waarboven een baldakijn van goudbrokaat hangt. De troon zinspeelt op haar status als koningin van de hemel. Ze geeft haar zoon de borst. Het geheel speelt zich af in een burgerlijk interieur met een prachtig uitzicht op een binnenhofje, een rivier en een levendig stadje. In een vertrek achter Lucas is zijn attribuut, de os, en een schrijfgestoelte met daarop een boek afgebeeld. Hiermee wordt verwezen naar het evangelie dat de heilige Lucas volgens de overlevering heeft geschreven.
Er is nog veel meer te vertellen over Sint-Lucas en dit schilderij. Dat doe ik mogelijk een volgende keer.
Bron: Vlaamse Kunstcollectie en DailyArt
In de serie: MDM