Vissen op Terschelling (2)

Tags

Aike van Piet, Boschplaat, Botje trappen, Cor Bruijn, De eerste slenk, Familie, Harders, Piet Hek, Sil de Strandjutter, Sportvissen, Terschelling, Vissen, Werphengel, Wierschuur

Ik kreeg best veel reacties op mijn eerste stukje over ‘Vissen op Terschelling (1)’. Dank daarvoor. Nogal wat van die reacties verschenen op de Facebook-pagina van Terschelling-fans. Zo schreef iemand dat zo’n lange lijn met haken een ‘botwant’ wordt genoemd. Ook wel ‘Hoekwant’. Ik was dat woord vergeten. En er waren al heel wat herinneringen van anderen over ‘botje trappen’. Ja, daar ga ik zo wat meer over vertellen.

Eerst wil ik nog even zeggen dat niemand mij kent als visser. Nee, dat was ik niet. Dat was mijn jongere broer wel. Ik vond zo’n activiteit met fuik en botwant leuk voor een paar keer maar ik ben nooit een visser geworden. De drie vismethodes die ik vandaag beschrijf heb ik met plezier uitgeprobeerd en meegedaan.

Vissen vanop het strand Dit is de meest gangbare manier van vissen en waarschijnlijk de enige wijze waarop er nu mag gevist worden op Terschelling.

Vissen vanop het strand

En waarschijnlijk moet je dan ook nog een visvergunning hebben. Ik ga hier niet lang bij stilstaan want ik heb zelf nooit een werphengel gehad. Ik ging wel eens mee met mijn broer (onze Bart). Hij liet me dan wel eens ‘proberen’ om met zijn ‘lancee’ het lood zover mogelijk weg te gooien. Mijn woordenschat schiet gruwelijk te kort. Ik beheers het visserslatijn nauwelijks. Mijn onhandigheid was zeker geen vis-succes. Hij ging geregeld naar het strand en af en toe ging hij met vis-maten van de camping een dagje mee met een boot. Sportvissen is dan het woord dat ik dien te gebruiken. Sportvissen als zelfstandig naamwoord en als werkwoord.

Botje trappen Dat heb ik een paar keer gedaan. Maar één keer kan ik me heel goed herinneren en dat komt door een incident. Ik vertel. We gingen mee met de ‘Aike van Piet’. Een late namiddag. Ik denk tamelijk informeel en exclusief. We waren met een klein clubje. Ik denk met z’n vieren.

TS 8 Aike van Piet

Ik heb de bovenstaande foto op internet gevonden. Met deze boot – die in gebruik was als schip voor dagjes ‘sportvissen’ – was onze bestemming de zandbanken tussen Terschelling en tamelijk dicht bij Vlieland. Ik denk ‘De Richel’ maar daar ben ik niet helemaal zeker van. In de 70’er jaren lagen er niet altijd zeehonden op de Richel. Dat was maar heel af en toe. Goed, we voeren naar die zandbank en krijgen een les ‘Botje trappen’ van de schipper. De ‘Aike van Piet’ ging voor anker en wij gaan van boord – op blote voeten – met een leefnet. We lopen via een geul naar de zandbank met onze voeten in ’t water. Enkels in het water – zo’n 25 cm denk ik – en rustig stappen. Niet teveel zand omwoelen is het devies. Na een paar minuten heeft de schipper beet. Hij bleef even stilstaan, stak zijn hand in het water en haalde de eerste vis van onder zijn voet vandaan.

Bot in het wadden-zand

We begrepen het systeem. Even later stap ik ook op een platvis maar ik schrik heftig en in plaats van mijn voet stevig neer te zetten, trek ik mijn been op. Weg vis. Of ik vloekte herinner ik me niet. We liepen verder en verdomd het lukte me. Beet. Een kleintje maar. Ik moest hem bij de staart uit het water halen anders zou die uit mijn handen glibberen. Ook de anderen en de schipper hadden er lol in. We ‘trapten’ er al gauw een tiental bij elkaar. En langzaam kwam het tij op en met de vloed ook de vissen … hoopten we. We liepen gestaag door. De zandbank werd steeds kleiner en plots vloekt de schipper om iets heel anders. Zijn schip dobbert rond. Hij spurt als een gek naar zijn boot. Wij staan er een beetje beduusd naar te kijken maar begrijpen nog niet wat er aan de hand is. Dat we onmiddellijk aan boord moeten komen is duidelijk. Het laatste stukje moeten we zwemmen.

Wat is er gebeurd? De ankerketting stond niet op de ‘rem’ … dat is vast ook een foute term – en was – door de stroming – helemaal over boord gegleden. De Aike van Piet lag niet meer voor anker maar dobberde vrij rond bij opkomend tij. De schipper brieste en brulde – niet op ons maar op zichzelf. Hij is zijn anker kwijt. Een doodzonde in zijn wereld. Hij geneerde zich verschrikkelijk en vroeg onmiddellijk onze medewerking. Ten eerste om op de wal (en het eiland) hier niet over te praten en ten tweede om aan boord te blijven slapen en de volgende morgen – bij eb – hem te helpen zijn anker en ketting terug te vinden. Zo gezegd zo gedaan. Het was nauwelijks licht ’s morgens of we voeren weer vanuit West richting Vlieland. Het reserve-anker werd gebruikt en in plaats van botjes te trappen was het ‘ketting trappen’. Ik weet niet meer wie van ons als eerste de ketting voelde. Maar we hebben hem gevonden. Een half uur later waren we weer in de haven en kon de schipper aan een nieuwe dag beginnen, met nieuwe sportvissers. (1)

Harders in de Eerste Slenk

De eerste slenk  © Henk Postma – wad-mooi.nl (2)

Een heel bijzondere dag. Ik denk in 1973. Het kan ook een jaar eerder of later zijn geweest. Mijn vader was goed bevriend met Piet Hek. Hij woonde in die tijd op de laatste, meest oostelijke boerderij van het eiland. Nog voorbij de Wierschuur. Piet Hek had een huifkar-bedrijf. Een geweldige verteller en zijn tochten naar het Amerlandergat zijn legendarisch. En wat velen niet weten, hij was ook een enthousiast amateur-toneelspeler. Hij heeft jarenlang Sil de Strandjutter gespeeld in een toneeluitvoering van het beroemde boek van Cor Bruijn. Ik ben verschillende keren gaan kijken. Ik denk zowel in Hoorn als in Midsland. Maar dat terzijde. Piet Hek nodigde ons uit om een dag mee te helpen met een bijzondere visvangst. Harders vangen met een groot net in de Eerste Slenk. Wat ik me herinner? Jeeps langs beide kanten van de slenk. Veel mannen die een groot net spanden over de gehele breedte van de slenk. Bij opkomend water werd er vervolgens door velen van ons met takken op het water geklopt. Niet de diepte in maar op het wateroppervlak. De harders zwommen in het net. Het net werd gesloten en op het droge getrokken. Ik denk tussen de drie- en vierhonderd vissen.

Harders in de rookton (3)

Nee Kniertje … de vis werd die dag ‘niet duur betaald’. Alles werd verdeeld en meegenomen. Eilanders van om Aest en een paar badgasten. Op naar Tante Doortje (Hoorn) – naar de camping. Daar was alles al in gereedheid gebracht om de vis te roken.

Harders zijn stevige vissen. Best groot.

Grote (lege) olievaten – waar onderin een stuk was uitgefreesd – dienden als rookton. Houtschilfers en zaagsel lagen al te smeulen onderin de tonnen. De vissen werden aan grote pennen geregen en bovenin de ton gehangen. Af en toe een natte jutezak als deksel op de ton.

Er mocht geen open vuur ontstaan, enkel rook. Ik denk al bij een uur of drie. Misschien wel vier.

Gerookte harder. Mmm. Een beetje te vergelijken met gerookte makreel maar veel steviger vlees. En je kunt de vis op deze manier best lang bewaren. De hele camping at mee. Op internet lees ik dat er nu veel minder harders rondzwemmen in de Waddenzee dan vroeger. En ook deze methode is vast al lang verboden. Zeker voor toeristen / badgasten. Wat eilanders doen is mogelijk een heel ander verhaal.

Ik vond het avontuurlijk. Niet dat ik daadwerkelijk veel heb uitgevoerd die dag. Met een stok op het water staan kloppen, mee aan het net zeulen en later de rooktonnen in de gaten houden. Dat was het wel zo’n beetje. Maar wel een mooi verhaal uit mijn jongensboek. Ik moet tussen de duizenden dia’s van mijn ouders vast beeldmateriaal kunnen vinden van die dag. Help … waar begin ik aan?

---

Verantwoording en nawoord

(1) Ik heb dit verhaal heel zelden verteld – zoals de schipper ons had gevraagd. Mijn broer (zaliger) is via hem en/of via Gossen of via Jort (van Gossen) een week meegeweest als visser (knecht/matroos) met de beroepsvaart. Ik denk een Urker-visser. Een hele zware week weet ik uit zijn verhalen. Ergens eind jaren 70 of vroeg jaren 80. Dag- en nachtdiensten – altijd op volle zee. Een heel zwaar beroep. Voor hem … een mooie week maar wel maar voor één keer. Niet iets om vaker te doen.

(2) Ik heb deze foto van internet geplukt en Henk Postma een bericht gestuurd waarin ik toestemming vraag om deze foto te mogen gebruiken. Ik heb nog geen antwoord gekregen. Mocht hij dat toch niet toestaan, zal ik deze foto onmiddellijk verwijderen. Kijk eens op zijn site … mooie foto’s. Dank voor het gebruik.

(3) Amerlander Harmen Wijnberg – Wijnberg Wadexcursies – deelt veel informatie over zijn activiteiten. Best de moeite waard om eens te bekijken. Van hem is de foto van de harders in een rookton. Dank.

Advertenties

Vissen op Terschelling (1)

Tags

Bot, De Groene Weide, Familie, Hoorn, Lijnvissen, Nostalgie, Schar, Schol, Skylge, Takkenfuik, Terschelling, Vakantie, Vissen, Waddenzee, Zeepier, Zeewier

Drie jaar van mijn leven heb ik op Terschelling doorgebracht. Daarvoor heb ik wel alle dagen / nachten bij elkaar moeten optellen. Ik heb er veel vaker over geschreven. Klik HIER. Terschelling is een deel van mijn jeugd en van de tien jaar dat we in Friesland woonden.

In de zomer kampeerden we jaarlijks twee maanden op Skylge, bij Tante Doortje op Hoorn. Later kochten mijn ouders een huisje op Formerum. Onze eerste vakantie en mijn kennismaking met Terschelling was in de paasvakantie van 1967.

Waddenzee – Foto Pixabay

Onze vakantieactiviteiten in de 60 en 70’er jaren waren uiteraard zonder televisie, zonder laptops, computerspelletjes, zonder internet. Laat staan mobiele telefoons, Facebook en WhatsApp. Wij verzonnen spelletjes, organiseerden fietstochten, liepen door het bos naar het strand. Speurtochten in de duinen, hutten bouwen, vliegeren, met de huifkar naar het Amelandergat, veel fietsen, wandeltochten van 10 of 20 kilometer. Op dinsdagavond naar de volksdansavond (achter De Groene Weide). En heel vaak naar de Waddenzee. Om te vissen, kokkels op te graven, mossels plukken, pieren steken en heel af en toe – bij vloed – gingen we in Lies zwemmen.

In dit stukje wil ik over vissen schrijven. Ik herinner me een vijftal manieren om vis op ons bordje te krijgen. Een wekelijkse activiteit. Soms zelfs een paar keer per week. Ik ben geen visser in de gewone zin van het woord. Op Terschelling waren we in die jaren eerder ‘stropers’. Ik denk dat veel van onze methodes uit de jaren 70 vandaag niet meer mogen.

Een takkenfuik. Een effectieve methode om een maaltje bij elkaar te vissen / krijgen.

Takkenfuik

We gebruikten een fuik van de vader (of de oom) van Hessel. Ja, de zingende barman van cafe De Groene Weide. Wij zijn leeftijdgenoten. We raadpleegden een lokaal krantje om de juiste eb- en vloedtijden te kennen. Dat was belangrijk want we moesten tweemaal – bij laag water – naar de fuik. Ik geef een voorbeeld. Het is vloed om 12u dan weet je dat het ’s morgens om 6 uur laag water is en ’s middags om 18u. Goed. In de vroege ochtend fietsten we – met de schoongemaakte fuik achter op de bagagedrager – naar de waddendijk. We ploften onze fietsen ergens neer. We staken de dijk over en we begonnen aan onze wandeling richting takkenbossen zoals op de foto hierboven. Een tiental minuten uit de kust. In het uiteinde van de V bevestigden we de fuik. Het was vooral veel knoopwerk aan de verschillende paaltjes / takken.

Takkenfuik op het wad

Als er veel zeewier tussen de takken zat, probeerden we dat zoveel mogelijk te verwijderen. We veronderstelden dat de vissen bij hoog water donkere plekken probeerden te mijden.  Ze zwommen wel in de V – de fuik in. What’s in a name? Als de fuik stond en vastgeknoopt was, liepen we terug naar onze fietsen. Twaalf uur later gingen we terug. Benieuwd naar de vangst – catch of the day. Meestal was de vangst iets tussen tien en twintig platvissen. Bot, schar, schol. Dit ritueel herhaalden we twee of drie getijden na elkaar. Dan was er genoeg gevangen. En waren de tijden van eb en vloed ongunstiger.

Vaak gebruikten we een tweede methode die we combineerden met de fuik.

Een lange lijn met zestig haken. Nergens op internet vind ik iets over deze methode. Was onze methode uniek? Ik denk het niet. Waarschijnlijk is het vandaag de dag strikt illegaal om op deze manier te vissen. Daarom noemde ik  mezelf hierboven ook een ‘stroper’. Geen haan die ernaar kraaide in de 70’er jaren. Ik probeer het uit te leggen hoe dat in z’n werk gaat (ging).

Lijnvissen op het wad

De foto hierboven heb ik deels ingetekend. Bij eb zet je deze lange lijn uit. Een vijftiental paaltjes of stevige takken. Tussen alle paaltjes spanden we nylon visdraad. Alles bij elkaar zo’n honderd meter vistouw. Tussen twee paaltjes bevestigden we aan het hoofdtouw een stuk of vijf zijdraadjes – 15 cm – met een vishaakje aan het eind. Aan elke haak staken we een zeepier. Dat was dus ook zeepieren steken. Gewapend met een riek liepen we het wad op. En spitten maar. Een werkje van twintig à dertig minuten en dan was het blikje weer vol. Zestig zeepieren.

Zeepieren steken

De pier rijg je een paar centimeter achter de kop aan de haak. Ik was er gauw erg handig in.

Zeepier

Het laatste klusje was alle pieren ‘begraven’ onder een hoopje wadden-slijk. Waarom vraag je je waarschijnlijk af – als je nog niet bent afgehaakt want vijfenveertig jaar later is dit waarschijnlijk dierenleed. Omdat bij opkomend water eerst de krabben de lijn passeren. Als de wormen dan te zichtbaar zijn, is de helft al opgevreten voor er vissen langskomen.

Goed … begrijp je het systeem? De vloed komt, vissen zwemmen langs en … hap. Beet. Ik denk dat we gemiddeld tien vissen scoorden op zestig haken. Het grootste werk was achteraf het verwijderen van het zeewier dat vast bleef hangen aan de lange lijn.

Twee effectieve methodes die ik (wij) heel wat zomers na elkaar heb gebruikt. Ik denk dat we dat drie of viermaal per vakantie ondernamen. Telkens twee of drie dagen na elkaar. Ook tijdens de eerste vakantiekampen met De Kring – uit Boechout – hebben we deze methode uitgeprobeerd. Met succes.

Morgen vertel ik over andere vis-herinneringen op Terschelling.

Grillen der natuur

Tags

Hin Ta Hin Yai, Ko Samui, Natuur, Rotsen, Thailand, Vakantie

Je kent ze vast wel … foto’s van bomen die een sterke gelijkenis vertonen met menselijke figuren. Of een aardappel in de vorm van een hart. Of twee elkaar omhelzende worteltjes. Ik – en ik ben vast niet de enige – zie vaak allerlei figuren in de wolken. Afgelopen week wees ik Isabel nog op twee ijsberen. Ze zegt dan net niet dat ik gek ben. Of de kaart van Afrika. Schapenwolkjes heten toch zo omdat we er schapen in herkennen?

Ik heb in mijn concepten nog een stukje klaarstaan over Thailand. Meer specifiek over een populaire attractie op Ko Samui. Eerlijk gezegd viel ons dat eiland wat tegen. Heel erg druk. Duizenden brommertjes. Af en toe zelfs file rijden. Te luide muziek in bijna alle bars en restaurants. Ik heb nog nooit zoveel mensen met tatoeages gezien als daar. Ja, mooie stranden. Heerlijk snorkelen. Lekker eten maar dat kun je bijna overal in Thailand.

Toegangs-poort HinTa Hin Yai

Goed. We maakten een uitstap naar Lamai Beach en bezochten Hin Ta en Hin Yai. Vertaald betekent dat Grootvader en Grootmoeder. Je verlaat de grote weg en vanaf dan is het stapvoets rijden en wringen tot je een plekje hebt gevonden om betaald te parkeren. Vervolgens loop je door een kleine straat / markt. IJs, fruit en de typische toeristen-rommel die je overal kunt kopen. Niets bijzonders. Je loopt door een poort en dan heb je mooi uitzicht op de zee. De blauwe lucht, wolkenformaties en een piepklein strandje en grillige rotsformaties. En omwille van de rotsen is deze plek populair.

Bij Hin Ta en Hin Yai (Ko Samui)

De Thai vertellen een oude legende over Hin Ta en Hin Yai.

“Een oud koppel, luisterend naar de namen Ta Kreng (opa Kreng) en Yai Riem (oma Riem) woonden met hun oudste zoon in de zuidelijke provincie Nakhon Si Thammarat. Hun zoon was nu oud genoeg om te trouwen. Op een dag besloten ze naar de naburige provincie Prachuap Khiri Khan te zeilen en daar de hand te vragen van de dochter van Ta Monglai. Tijdens hun zeereis kwam hun boot terecht in een zware storm. De oude man en zijn vrouw waren niet in staat om naar de kust te zwemmen. Ze verdronken. Ze stierven op zee en veranderden in rotsen. Zij zijn het bewijs dat de wereld de bruid is van hun ware intenties. Opa en Oma – de rotsen – staan daar tot op de dag van vandaag.”

Ja, ja. Wij gaan op zoek. Opa vinden gaat heel eenvoudig.

Opa Hin Ta

Oma hebben we niet onmiddellijk in de gaten. Dat wordt zoeken en voorzichtig glibberen op de gladde rotsen. Maar dan vinden we haar. Gniffelen. Een beetje besmuikt lachen.

Oma Hin Yai

En je zult begrijpen dat daar meer foto’s werden gemaakt. Vooral met Isabels smartphone want hier moesten de vriendinnen in Mozambique natuurlijk ook van mee genieten. Met dank aan WhatsApp.

Op de foto met Opa

En op de foto met Oma

Ach ja, je kunt wel de hele dag op je luie reet bij het zwembad liggen. Of op een strandstoel met een boek en een koude cocktail. Af en toe moet je d’r op uittrekken. Ja toch? En je onderdompelen in de plaatselijke ‘cultuur’ …

In de serie: THAILAND

Ondertussen in Mozambique (2)

Tags

24lions.org, Auto, Criminelen, Diefstal, Ergernis, Gasfles, Inbraak, Leeuwen, Mozambique, Spiegel, Zambezi-delta, Zuid Afrika

Grote en kleine nieuwsberichten. Persoonlijke zaken en wat staat er vandaag in de krant. Vandaag deel 2.

Laat ik beginnen met het bijna-dagelijkse onderwerp ‘Diefstal’. Het houdt maar niet op. Eind april, begin mei werd de bankrekening van Isabel helemaal leegplukt. Ruim een maandsalaris. Een paar weken later een inbraak bij ons. Overdag. Vernieling van zowel een ijzeren hekwerk als een raam. Buit: een strijkijzer, drie paar schoenen, twee koepeltentjes, een gasfles en wat eten. Meer dan vervelend. Naast het gemis van waardevolle zaken is vooral het gevoel van onveiligheid meer dan vervelend. Ik heb de scheldwoorden gewist. En ook deze week zijn we opnieuw slachtoffer van diefstal. De grote lamp – stevig vastgeschroefd in de muur – bij de grote poort is gestolen. Waarschijnlijk tijdens de urenlange stroomstoring eind vorige week. De dief was goed uitgerust want zonder de juiste schroevendraaiers en steeksleutels was het hem/haar niet gelukt. Is het iemand uit buurt die ons doen en laten begint te kennen? En eergisteren werd – ik denk al voor de zesde of zevende keer – een buitenspiegel van onze auto gejat. In de stad, vlak bij Isabels werk. En ook de achterruitenwisser van dezelfde auto.

Alweer gejat

Voel ik me onveilig? Het eerlijke antwoord is nog steeds nee. Maar … een stevige maar … het begint aardig vervelend te worden zeker als Isabels collega gisteren wordt opgebeld door haar personeel dat er net een gewapende overval was bij haar thuis. Nauwelijks vijf minuten bij ons vandaan. Onder bedreiging van een vuurwapen werden de televisie, huishoudelijke apparaten en sierraden meegenomen. In minder dan vijf minuten waren de dieven ervandoor met een auto … waarschijnlijk ook gestolen. Cash geld konden ze niet vinden in de openrukte lades in de slaapkamer.

Is dit uniek in Mozambique? Jammer genoeg niet. Het is haast dagelijkse kost. Wat moeten we doen? Een bewaker in dienst nemen? Een (blaffende) hond kopen? Elektrische draden / alarm-installatie of camera’s op de muren monteren? Ik weet het even niet. Het huis is redelijk goed beschermd met traliewerk, dikke houten deuren en stevige sloten. En wat de zaak nog meer verontrustend maakt is de hardnekkige roddel dat de plaatselijke politie onder één hoedje speelt met criminelen.

Genoeg hierover. Nu het goede nieuws …

Leeuwen worden vrijgelaten in de Zambezi-delta

Ruim een eeuw geleden leefden er ongeveer 200.000 leeuwen in Afrika. Nu leven er minder dan 20.000 in het wild. In zesentwintig Afrikaanse landen komen er geen leeuwen meer voor in het wild. Tijdens de jarenlange burgeroorlog (1976 – 1992) dreigde ook het einde van leeuwen in Mozambique.

Mark Haldane, Anton Smit en chief Domingo Bichote verwelkomen de leeuwen. © 24lions.org

Een paar dagen geleden werden er 24 leeuwen vrijgelaten in de Zambezi-delta in centraal Mozambique. Nooit eerder werden er zoveel leeuwen van het ene naar het andere land overgebracht. Van Zuid Afrika naar Mozambique. Het geheel wordt georganiseerd en gemonitord door de Cabela Family Foundation in samenwerking met de Ivan Carter Wildlife Conservation Alliance en Zambeze Delta Safaris. Ruim 2,5 miljoen hectare leefgebied krijgen de leeuwen waar eerder hun soort in gevaar was.

De leeuwen werden gevangen in het Tembe-olifantenpark en het Makalili-wildreservaat in Zuid-Afrika en getransporteerd naar midden Mozambique.

Zes leeuwinnen klaar voor transport naar Mozambique. © 24lions.org

Een eerste periode zijn de leeuwen in quarantaine geplaatst en vormen ze sociale groepen. Daarna worden ze in groepen vrijgelaten om hun kansen op re-integratie in de natuurlijke omgeving te vergroten.

Werk aan de winkel voor mens en dier. © 24lions.org

Als alles volgens plan verloopt, zal de leeuwenpopulatie in het gebied de komende dertig jaar toenemen van 24 naar 500. Onderzoekers gaan ervan uit dat dit de leeuwenpopulatie in de wereld de komende twintig jaar met tien procent zou kunnen vergroten.

Meer lezen, veel foto’s en een filmpje … klik HIER. De informatie en de foto’s zijn van 24lions.org

Lombok, andere tijden

Tags

Aardbeving, Gili Meno, Gili Trawangan, Indonesië, Isabel, Lombok, Rinjani vulkaan, Vakantie

Het eerste item vandaag op alle televisiekanalen: ‘Tweede aardbeving binnen een week treft het Indonesische eiland Lombok”‘. Eind 2014 waren we op vakantie op Bali en Lombok. Lombok en de Gili’s waren voor ons de hoogtepunten van die vakantie. Ik heb er een paar keer over geschreven.

Ergens in het noorden van Lombok

Zin om dat nog een keer te lezen, klik HIER. Wij zwierven op Lombok van west naar noord naar zuid en weer terug.

Gigantische woudreuzen op Lombok

Vorige week werd het eiland voor het eerst getroffen door een aardbeving. Gisteren voor de tweede keer, dit keer met veel meer doden, gewonden en ingestorte gebouwen. En omdat ook de populaire Gili-eilanden zijn getroffen is het wereldnieuws. Toeristen willen naar huis. De boten zijn overvol. Het vliegveld kan de stroom passagiers nauwelijks verwerken. We volgen het nieuws. Ik haal het foto-album uit de kast. Wij liepen op de lagere flanken van de Rinjani-Vulkaaan.

Lombok, aan de voet van de Rinjani vulkaan

We wandelden de hele dag met een vrouwelijke gids langs rijstvelden, watervallen en dorpjes. Het klikte geweldig tussen de gids en Isabel. Beide dames vertelden elkaar hoe kruiden, wortels en bladen kunnen gebruikt worden bij allerlei infecties en ziektes. De vegetatie van Lombok en zuid Mozambique is deels vergelijkbaar.

Een wandeling die officieel drie uur zou duren, loopt uit naar zes uur.

We stoppen tweemaal bij mensen thuis. We eten mee wat de lokale pot schaft. Het is achteraf bekeken de meest mooie (waardevolle) dag van onze vakantie. In onze tuin in Djonase groeien nog steeds twee planten die we toen stiekem hebben meegenomen.

Traditioneel dorp op Lombok in de 21ste eeuw

We doorkruisen het binnenland. Stoppen bij stadjes. Bezoeken een tempelcomplex. Kijken onze ogen uit als een heel dorp uitloopt in lokale outfit. Dansers, muzikanten, jongens en meisjes. We stoppen geregeld om langs de kant van de weg iets te eten.

De juiste naam ben ik vergeten … stokjes met vis. Mmm

En het ene stadje is gespecialiseerd in aardewerk. Heel veel pottenbakkerijen en natuurlijk willen ze voor ons – de toeristen – een demonstratie geven.

Oma draait in no time een pot.

En het volgende dorp is beroemd om zijn textiel. De ene weverij naast de anderen.

Hier kopen we de meeste cadeautjes voor het thuisfront in Afrika en NL/BEL

En de laatste drie dagen verblijven we hoofdzakelijk op het strand. Eerst op Gili Meno en later nog even op Gili Trawangan. De journaalbeelden vandaag tonen de overvolle stranden op Gili Trawangan met toeristen die een veilig heenkomen zoeken. Bang voor naschokken of nieuwe bevingen.

Gili Meno in betere tijden

Jaarlijks zijn er tientallen natuurrampen ergens op de aarde. Vaak halen ze nauwelijks het nieuws of we registreren het nauwelijks. Maar als een plaats of gebied wordt getroffen waar je zelf bent geweest, dan volg je het met veel meer aandacht. Zo werkt het, ook bij mij (ons). Ook nu met de aardbevingen op Lombok.

En op dezelfde Nederlandse nieuws-sites en op Facebook staan deze dagen ook veel foto’s van Amsterdam afgelopen zaterdag. De (gay) pride. Kleurrijk Amsterdam. Ook Lombok vond ik zeer kleurrijk, maar dan anders. Zowel de natuur, de cultuur als ook de mensen.

Kleurrijk Lombok

Ik hoop dat het eiland en zijn bewoners gauw de ramp te boven komen.

Naschrift 9 augustus 2018

Het dodental loopt op naar ca 347 en vandaag beefde de aarde opnieuw. Er zijn na afgelopen zondag al 340 naschokken gemeten.

We eten nog steeds avocado uit eigen tuin

Tags

Appel, Avocado, Djonase, Mozambique, Oogst, Vrucht

Eigenlijk heb ik alles al gezegd met de titel van dit stukje. Een eindredacteur zou vast een betere – prikkelender – titel willen voor zijn middagkrant. Er valt dus geen nieuws meer te lezen in dit stukje. Ik plaats twee foto’s als bewijs. Maar ja … ‘fake foto’ of ‘fake nieuws’ zijn termen die we – jammer genoeg – dagelijks horen anno 2018.

Foto 23 juli 2018

Is dit nieuws? Ja, best wel ja. Wij wonen nu ruim twee-en-een-half jaar in Djonase Matola Rio. We hebben veel zelf aangeplant maar deze avocado-boom stond er al. En nu komt het … vorig jaar hadden wij NUL vruchten aan die boom. Nog net niet alarmerend genoeg om hem te kappen. Wij hebben twee avocado-bomen. En ze zijn heel erg verschillend. Ook de vruchten die ze dragen. De boom achter ons huis produceert enorme joekels. Bijzonder groot.

Uit eigen tuin … avocado in vergelijking met een ei

Ik plaatste deze foto – avocado en ei – al een keertje eerder. Klik HIER. Ergens begin / half januari kunnen we de eerste vrucht eten. Zittend aan tafel hoef ik mijn arm maar uit te strekken en ik kan de avocado in enkel seconden transporteren van de boom naar mijn bord naar mijn mond. Ecologisch verdien ik daar een gouden medaille voor. Ik hoef er nauwelijks twee passen voor te zetten.

Een week of zes later is het uit met de pret. De oogst is voorbij. Je raakt de avocado’s nauwelijks kwijt want heel veel buren en familie hebben op hetzelfde moment dezelfde oogst. Gelukkig hebben we een tweede soort. Puur geluk overigens. De boom in de voortuin draagt honderden avocadootjes. En ze zijn later rijp. We aten er volop van toen JJ en Co op bezoek waren. Half februari – half maart. En ook de weken daarna aten we verder. Niet dagelijks maar toch met regelmaat.

Eind mei, heel de maand juni tot half juli vertoefde ik in zomers Nederland, Belgiē en Duitsland. En daar deed ik uiteraard ook mijn (eet)boodschappen. Pas na een paar weken kon ik het niet laten en kocht af en toe (twee) avocado’s. Rijp en eet-klaar. Prijs zo rond de drie euro. Smaak … ach ja … best oké. Grootte in vergelijking met onze eigen oogst … soepballetjes ten opzichte van hele grote gehaktballen.

En sinds vorige week ben ik weer in mijn Afrikaanse thuis. En wat zie ik meteen bij aankomst? Nog steeds avocado’s. Wat? En ze zijn nog steeds even smeuïg, erg lekker, bijna dagelijks lepel ik er eentje naar binnen.

En dan te bedenken dat het winter is in Mozambique

Is dit bijzonder? Ja, ik denk het wel want ook de collega’s van Isabel vragen haar waar ze de avocado – die ze geregeld meeneemt voor haar lunch – vandaan haalt. Uit Zuid Afrika? Want daar is zogenaamd ‘alles’ te koop. Nee, uit eigen tuin.

Natuurlijk zijn we benieuwd naar volgend jaar … wordt dat weer een NUL-jaar of opnieuw zo’n niet-eindigende periode van avocado-oogst?

Dit fenomeen ken ik trouwens uit mijn jeugd in Vlaanderen. Wij hadden in onze tuin een appelboom die het ene jaar vijf, zes appels voortbracht en het volgende jaar een paar honderd. En dat met de regelmaat van de klok. Bijna niets – heel veel – bijna niets – heel veel.

Ik schreef eerder over: AVOCADO

A casa com duas cores

Tags

Duas cores, Gras, Hub, Mozambique, To do list, Twee kleuren, Winter

Ik heb mijn traditionele hub weer gemaakt. En overleefd zonder verkouden te worden. Het grappige is dat het de omgekeerde temperatuur-sensatie is. Nee … in feite dezelfde. Van WARM naar KOUD. Bijzonder is het wel dat ik uit warm NL/BEL naar (relatief) koud Mozambique ben gevlogen. Het is winter deze kant (ten zuiden) van de evenaar. Maandag de hele dag grijs en regen. Dat is fijn voor de tuin. Hoor ik jaloerse stemmen uit het gortdroge Vlaanderen en Nederland? Nu alweer twee dagen lekker weer overdag. Ik heb zelfs een uurtje in de zon zitten lezen. Dat doe ik nooit in het hartje van de zomer (december / januari). Veel te heet. En is ook niet zoiets als huidkanker van teveel zon?

En het prettige is dat de dagen nu steeds langer worden. Het wordt iets vroeger licht en het wordt iets later donker. Voorlopig is dat nog meer theorie dan praktijk. In huis moet ik echt wel een trui aantrekken (bij gebrek aan verwarming). En een extra dekentje vindt Isabel een absolute noodzaak. Ik vervul mijn rol als ‘kacheltje in bed’ met veel plezier. (Ik kijk nu al uit naar wat Mijnheer Pannenkoek voor kwinkslag zal maken.) By the way … ik vind het nog steeds fijn als lezers / volgers een reactie achterlaten. Meelezen zonder reageren is ook goed hoor … lurkers melden zich wel eind april. Ja toch?

Goed. Een nieuwe periode in Mozambique. De to-do-list is in de maak. De goede voornemens ook. Ik ga d’r vast over schrijven als ik de eerste resultaten boek. Het huis met de twee kleuren (dat betekent de titel van dit stukje) heeft mijn aandacht nodig. En we zijn nog op zoek naar hulp …

Laat ik eindigen met een foto die ik van internet heb geplukt. Voorlopig hetgeen ik het meest ga missen. Niet het groene gras want dat was dor, dof, wit en geel toen ik uit Nederland vertrok. Vandaag kan ik zeggen dat het gras in onze tuin groener is. Maar mijn fiets …

Een Duitsland plog

Tags

Ansbach, Aurach, Beieren, Duitsland, Feuchtwangen, Paarden, Steinerne Rinne, Vrienden, Wahrberg, Zonne-energie

Een paar dagen naar vrienden in Duitsland. Kijk je mee?

Wahrberg – Toegangspoort

Op bezoek bij Marcus en Inge op de Wahrberg. Onverwacht op de koffie. Elke ochtend schuift ieder die dat wilt aan voor de koffie. Een gezellige start van de dag. De Wahrberg – ooit aangekocht door de overgrootvader van Marcus en Uli Bornebusch. Een familie-bedrijf.

Paardenparadijs

Het bedrijf omvat veel verschillende activiteiten. Een manege voor gepensioneerde paarden. Zonne-energie opwekken. Locatie voor seminars, cursussen en workshops. Overnachtingsplaatsen voor ruim 30 personen. En biologische landbouw.

Bij Marcus en Inge

Het is prachtig weer. We ontbijten, lunchen en dineren altijd buiten op een van de vele terrassen.

Kersen in overvloed

En tussen de maaltijden door lopen we onze ‘fruit-ronde’. Kersen, rode kersen, wilde aardbeien, frambozen. Een ouderwets gevoel om zoveel kersen te plukken (eten) dat je geen pap meer kunt zeggen. Zo … rechtstreeks van de boom.

Zwemvijver en blokhut

Eén van de vele slaapplekken op de Wahrberg. En in de zomer spring je onmiddellijk vanuit je bed de zwemvijver in. Dat kan natuurlijk ook in de herfst, winter en lente. Brrr. (*)

Ik geniet met volle teugen

We maken een rondrit. Een wandeling in Feuchtwangen. We bezoeken de Gelber Berg bij Dittenheim. Hoogtepunt vond ik de ontdekking van de ‘Steinerne Rinne bij Wolfsbronn‘.

Steinerne Rinne Wolfbronn

Er zijn meer van dit soort natuurlijke versteende goten in de omgeving. Heel bijzonder. We bezoeken kruidentuinen. Insecten-hotels in gemeenschap-boomgaarden. Een museum over de muur die de Romeinen ooit bouwden. Trump is echt niet de eerste die denkt dat een muur bouwen iets positiefs zal opleveren.

Vanop het heuveltje heb je mooi zicht op het Romeinse miniatuurkamp

En verderop zie je op de foto de contouren – nu zijn het goed onderhouden heggen – van de muren rondom het Romeinse legerkamp. In de buurt is een informatief museum.

Een stukje Berlijnse Muur in Ansbach

De hoofdstad van de Landkreis Ansbach – waar de Wahrberg te vinden is – is Ansbach. We drinken een glaasje. We eten een ijsje. We bezoeken een tentoonstelling en lopen door de plaatselijke orangerie. Staan even te kijken naar een repetitie van een Rococo-dans-show. En zoals elke grote Duitse stad heeft ook Ansbach een stukje Berlijns Muur.

Tijd voor het avondeten

Buurvrouw Elfie heeft heerlijk gekookt. Grote ronde courgettes – dit heeft vast een andere naam – gevuld met lasagne. Een glas plaatselijke sprudel-wijn erbij. Een gezellige avond.

Zonne-boer Marcus

Een indrukwekkend veld zonne-panelen. Enkele jaren geleden investeerden ze fors in deze giga-installatie. Zij waren toen voorlopers. Ze hebben een contract om twintig jaar energie te leveren aan het plaatselijke energie-bedrijf. Zij voorzien ongeveer drieduizend huishoudens van energie. Indrukwekkend. De panelen draaien deels mee naar de zon. De installatie wordt vanop afstand gemonitord. Dat deed Marcus ook dagelijks toen ze bij ons op bezoek waren in Mozambique.

Zweethutten

Naast de vele hectaren landbouwgronden, weilanden voor de paarden (bijna vijftig stuks), de biologische moestuinen, stallen en voorraadschuren heeft de Wahrberg ook een indianen-veld. Ik ben benieuwd naar het verhaal. Marcus vertelt …

Vroeger gingen zij elk jaar met een grote groep paarden en huifkarren op trektocht in de omgeving. Een week onderweg. Daar leerden ze twee Indianen kennen die zich aansloten bij hun trektocht. Zij waren op zoek naar een plek voor hun jaarlijkse rituelen. Zij vonden een plek op de Wahrberg. Gedurende een week komen er ongeveer vijfendertig Indianen (#) naar deze – ondertussen gewijde grond. Zij bouwen een grote cirkel voor rituele dansen die dagen onafgebroken doorgaan. De zweethutten worden heropgebouwd. Toeschouwers mogen op afstand aanwezig zijn maar er mag niet gefilmd worden. Ook geen foto’s.

De Driekoningen zijn langs geweest

Het was zeker dertig jaar geleden dat ik deuren zag met de initialen van de driekoningen. Ik ken het uit Tirol. Ook in (katholiek) Beieren, zo blijkt. Kinderen komen zingen langs de deuren op 6 januari. De deur wordt gemarkeerd (gezegend in vroegere tijden) met het jaartal en de eerste letters van de drie Wijzen uit het Oosten. 20 * C + M + B * 18 (Caspar / Melchior / Balthasar)

En dan is het tijd om afscheid te nemen.

Auf Wiedersehen

En mocht je je afvragen waar ligt de Wahrberg … ik heb een kaartje van hun website geplukt.

Burg Wahrberg in Aurach

(*) Herkende je het beeld van Hanneke Roelofsen?

(#) Mag je het woord ‘Indianen’ nog wel gebruiken? Ik bedoel wel degelijk de oorspronkelijke bewoners van Noord, Midden en Zuid Amerika.

Papaja, weer iets geleerd

Tags

Afrika, Culinair, Hermafrodiet, Mozambique, Papaja, Papaya, Vruchten

We hebben een paar papaja-planten in de tuin. Bij de verbouwing is er een grote papaja-boom gesneuveld. Rondom ons huis staan er bij de buren heel wat papaja-bomen. Ook vriend Per heeft verschillende bomen. Maar zonder vruchten. Hoe zit dat?

Je hebt mannelijke planten en vrouwelijke planten. Dat is niet meteen herkenbaar. Pas als ze gaan bloeien. Er zijn mannelijke bomen, waar nooit vruchten aan komen en vrouwelijke planten die, na bevruchting, vruchten ontwikkelen – vaak dicht bij de stam. De papaja is de vrucht van een ‘meloenboom’ en wordt dan ook ‘boommeloen’ genoemd. Een papaja-boom kan al na tien maanden vruchten geven. De vruchten moeten geoogst worden als het rijpingsproces net is begonnen. Te vroeg geplukte papaja’s kunnen niet meer narijpen.

Ik krijg met enige regelmaat plantjes van Per in de hoop dat ik eindelijk een koppeltje te pakken heb. Een mannetje en een vrouwtje. De mannelijke bloemen komen steeds in grote bloem-schermen voor, de vrouwelijke bloemen staan solitair of in kleine groepjes. Ook Per had enkel, grote mannelijke bomen en bloemen … zonder vruchten. Een mannen-gemeenschap. Maar nu komt het …

Papaja in de tuin van Per

Deze foto maakte ik vanochtend. Wat zie je? Het typische blad van de papaja-boom maar ook … twee vruchten. Kijk goed. Hoe kan dat? Aan een mannelijke boom?

Ja, dat kan … een mannetje kan zich ontwikkelen tot een hermafrodiet. Een tweeslachtige bloem / boom. Ongelooflijk maar waar. Helemaal uit zichzelf. Of moet ik nu zeggen … uit HAARzelf?

Om dit proces daarna te versnellen, kap je de mannelijke / hermafrodiete boom grotendeels en dan worden de nieuwe twijgen en bloemen vanzelf vrouwelijk en dus vrucht-dragend. Ik wist niet wat ik hoorde toen Per dit vertelde.

En oorspronkelijk zaten er drie papaja’s aan de boom. We hebben er vanochtend samen eentje opgegeten. Lekker – zeker met een druppeltje citroen.

Vlaamse Vrienden – Plog

Tags

Costo do Sol, Familie, Isabel, Krugerpark, Macaneta, Maputo, Mozambique, Namaacha, Vrienden, Zuid Afrika

Een bijna vijftigjarige vriendschap. Mozambique – Maart 2018. Een plogje.

Eric – Werner – Koen – Gie

Het stadsbezoek aan Maputo is halverwege. Tijd voor een hapje en een drankje.

Costa do Sol (Maputo)

Costa do Sol (Maputo) op een doordeweekse dag

Het vingertje van Koen. Het staat op heel veel foto’s. Ik leg het graag uit. Ik weet het. Reisleider en gids – in eigen omgeving. En verhalen vertellen. Dat is nu eenmaal de aard van het beestje.

Thuis duiken we het zwembad in. Tijd om nieuwe plannen te maken.

Napraten en plannen maken voor morgen

Ik doe een aantal voorstellen. Wikken en wegen. Woensdag staat een dagje Krügerpark (Zuid Afrika) op het programma. We rijden op tijd weg. We passeren de grenzen in minder dan anderhalf uur. We rijden het wereldberoemde park in via Crocodile Bridge Gate. We worden niet teleurgesteld.

Een ontmoeting met de eerste van de Big Five

Olifant op “12 uur”

Voor de Vlaamse vrienden was dit het hoogtepunt van ons dagje Safari om het hoekje.

Voor het eerst had ik vooral oog voor vogels want Werner is een liefhebber. Hij heeft zijn verrekijker in de aanslag. De lijst wordt lang. We kijken links naar twee grijze go-away vogels. Kwēvoël in het Afrikaans. Een loerie of toerako.

Grey go-away bird / Grijze loerie

En omdat we met z’n allen naar links blijven kijken, zien we niet wat er rechts voorbijkomt. Gelukkig steken ze de weg over …

Neushoorn

We zien drie van de grote vijf. De olifant, de neushoorn en de buffel. De leeuw en het luipaard lieten zich niet zien. Wel giraffen, wrattenzwijnen, antilopes, zebra’s, koedoe’s, hyena, apen, krokodil, boseekhoorns en nog veel meer. Om tien uur rijden we het erf weer op. Werner is zestig geworden. Een mooie dag.

En dan is het alweer donderdag. Een nieuwe uitstap. Naar Namaacha, Pequenos Libombos en Tia Sandra.

De watervallen van Namaacha

Namaacha

En alweer dat vingertje … onderweg stoppen we om vers fruit te kopen.

Ik koop appel-bananen bij een van de vele stalletjes langs de weg

Vrijdag. Dat wordt een dagje strand aan de Indische Oceaan. Met de auto naar Macaneta. Op tijd stoppen voor een lokaal biertje. Een wandeling door de duinen en dan ons omver laten spoelen door de golven.

Praia da Macaneta in Marracuene

En ook de innerlijke mens wordt niet vergeten. We zaten vaak en lang aan tafel. Niet alleen vandaag maar alle dagen.

Heerlijk eten bij Quinta do Lourenço – Macaneta

En je weet het … als er een fototoestel wordt bijgehaald in een restaurant dan is het eten en de ambiance dik in orde.

En dan is Eric jarig. Een boottocht naar Portuguese Island en Inhaca. Met de catamaran Umoja vanuit Maputo. Ik maakte die tocht al vaker – ook met onze eerdere gasten.

Een dagje op de ‘Umoja’ van Maputo Yachting

En als we de haven van Maputo binnen varen, kruisen we een cruise-schip van de Holland America Line. De ‘Amsterdam’ met Rotterdam als thuishaven.

Eric fotografeert de AMSTERDAM van de Holland America Line

En waar is Isabel? Aan het werk maar ’s avonds en in het weekend vertelt ze honderd-uit over typisch Mozambikaanse zaken. Veel over planten en kruiden en het medicinaal gebruik ervan. En over African Magic. Sangoma’s en brucheria.

Isabel met de jongens

En als Isabel aan het woord is, houd ik mijn mond en m’n armpjes op de rug, luister en leer steeds meer over Mozambikaanse gebruiken.

En dan is het bijna tijd om de koffers te pakken. Is dit plogje volledig? Nee, natuurlijk niet. De vele uren kaarten zijn niet in beeld gebracht. Kingen en Wiezen. Luisteren naar de radio – Ronde van Vlaanderen. Sterke Nikki Terpstra. Kijken en luisteren naar de regen. Zomerse kampeer-herinneringen ophalen. Familie opzoeken. Afdingen op de lokale markt. Capulana’s kopen op Inhaca. Lezen en luieren. Lachen met Gustave Eiffel’s flaters. We huren een Kia Soll. Ons huis en zwembad onverwacht vol vinden met familie en vrienden en dansen met Tia Sandra. Lokale gerechten proeven. Schelpjes en krab met bladeren van maniok en zoete aardappel. Boos worden op de bureaucratische systemen en onwillige douaniers. 2M drinken. Uren in de avondspits stilstaan. Op bezoek bij jarige Pai Sampaio. Uren in het donker doorbrengen want er is geen elektriciteit. Tot tweemaal toe is de watertank leeg en wordt het omschakelen naar de ‘kampeer-modus’. Het zwembad brengt uitkomst.

De dagen zijn omgevlogen. Een heerlijke tijd. Dit mag vaker gebeuren. Wij zijn er klaar voor. De gasten mogen zich melden …