Werkverblijf in Goes (6)

Tags

Atomium, België, Brussel, Duitsland, Familie, Goes, Isabel, Koffer, Mechelen, Plantentuin in Meise, Schloss Spielberg, Shopping, Steinere Rinne, Uber, Vakantie, Vrienden, Wahrberg, Waterloo, Winkelen, Zwemvijver

De vakantie is ten einde. Ik ben weer in Goes en Isabel is aangekomen in Mozambique. Nu gelukkig wel met haar koffers, waarvan één nieuwe.

Nog even terugblikken op de afgelopen drie weken. Als ik er een score aan moet geven dan twijfel ik aan een zes, een zes plus of een zeven min. Dat vind ik licht teleurstellend want natuurlijk zou een acht of een negen fijner zijn. En waarom deze subjectieve, te lage score? Dat heeft voornamelijk te maken met de nooit aangekomen en waarschijnlijk verloren koffer van Isabel. Ik heb er al genoeg over geschreven.

Het gevolg was wel dat we een paar dagen langer in België bivakkeerden. Een dagje in Mechelen en eentje in Neufchateau. Daarna een bezoek aan het Atomium, de Plantentuin in Meise en de Leeuw van Waterloo.

• 

• 

• 

• 

• 

Mechelen, Brussel, 2x Meise en Waterloo

Dat klinkt als typische bestemmingen voor toeristen. Dat is ook zo. Ik kan ook zeggen: schoolreis bestemmingen. Ik was op al die plaatsen al eens eerder, maar dan wel meer dan 50 jaar geleden. Veel kiekjes geschoten. Wat veel minder fotogeniek is, zijn de uren die ik deels wachtend doorbracht in of bij winkels. Zucht. Slik. Want je begrijpt het goed: er moest geshopt worden, wat door het verlies van de bagage ook bittere noodzaak was.

Een winkel in Neufchateau (België)

Winkelen … niet meteen mijn favoriete sport of vrijetijdsbesteding. Dat is een understatement. Tussen ons gezegd en gezwegen … dit is deels de uitleg van die lage beoordeling. Winkelen in Lissabon, in Nazaré, in Mechelen, in Neufchateau en tweemaal in Ansbach. Het was fijn dat Hanneke bij de laatste ronde in Ansbach de honneurs van me heeft overgenomen.

Over enkele weken is het kleine leed weer vergeten en ben ik zelf ook weer in zuidelijk Afrika. Ik kijk er al naar uit. Natuurlijk hadden we ook veel mooie dagen. Met als hoogtepunten de grote familie-lunch in Nazaré, de dagen in Chãos in de Portugese bergen, een avondje uit in Mechelen, de Plantentuin in Meise, het verblijf op de Wahrberg, het bezoek aan Schloss Spielberg. Ook de Steinere Rinne vond ik opnieuw een buitengewoon natuurverschijnsel. Twee keer naar het strand, vaak uit eten, spelletjes spelen met Carmen en Olivia, voor het eerst een Uber-taxi gebruikt, zwemmen in de zwemvijver van Markus en Inge, enzovoort. Als ik dit onvolledig lijstje goed tot me laat doordringen dan eindig ik deze korte terugblik toch met een score van zeven plus.

Maar nu eerst weer aan het werk in Goes. Nog zestien dagen en dan gaat IN HET SPOOR VAN DE STIER in première. Ik ga er de komende weken meer over vertellen.

Chãos

Tags

Airbnb, Alcobertas, Café Safari, Chãos, Familie, Isabel, Portugal, Rio Maior, Serra dos Candeeiros, Vakantie, Wandelen, Wind

We verblijven in een klein dorpje aan de rand van het gebergte Serra dos Candeeiros. Het dorp is nog net groot genoeg voor een café-restaurant annex mini mercado. Café Safari. We hebben al kennis gemaakt met de eigenaar en de vaste stamgasten. Dan is het toch wel handig dat ik een mondje Portugees spreek. Uiteraard is Isabel favoriet bij de plaatselijke stamgasten.

We schuiven twee of driemaal per dag aan. ’s Morgens voor een kopje koffie met torrada. Later volgen de kleinkinderen voor een ijsje en wij, de grote mensen, voor een biertje en wat kleine boodschappen. Het dorp ligt uitgespreid tegen een bergrug. Boven op de kam maken windmolens overuren. Aan wind geen gebrek. Er staan wat vervallen huizen en kleine boerderijtjes te koop. Naast de bewoonde huizen zijn er ook heel wat huizen afgesloten. Ik denk dat het tweede huizen zijn. Lissabon is hooguit een uur hiervandaan.

Ons optrekje (via Airbnb) staat in de …

Mooi hé dit straatnaambordje?! Chãos, een van de dorpjes die samen Alcobertas heten in de gemeente Rio Maior. Alle bordjes zijn even mooi, vind ik.

We maken wandelingen in de buurt en genieten van de rust en de mooie uitzichten. We gaan eten in een chique restaurant even verderop. En natuurlijk moet er ook geposeerd worden bij deze ‘grappige’ plaatsnaam.

• 

• 

• 

En een foto van onze verblijfplaats? Ik heb geleerd dat je een stukje spannend moet afsluiten want dan komt de nieuwsgierige meelezer vast weer op bezoek. Até amanhã.

Om het hoekje vlakbij

Tags

Familie, Isabel, Lissabon, Lunch, Portugal, Quiosque, Saldanha, Stad

Vakantie. Dat kan alleen maar volledig zijn als Isabel d’r ook bij is. En dat is de realiteit al sinds afgelopen zaterdagavond. We zijn samen in Portugal. Heerlijk. Dinsdagmiddag waren we uitgenodigd voor een uitgebreide lunch in het appartement van Mangaze, Isabels broer die in Lissabon woont. Het grappige is dat Mangaze en Ines, zijn vriendin, op datzelfde moment in óns huis in Mozambique verbleven. Een soort huizenruil zou je kunnen zeggen. Isabels ouders verblijven in het huis van hun jongste zoon. Aldovanda en Andy wonen in Belfast maar zijn een weekje op vakantie in Portugal. Wij ook maar dan iets langer. En Catelijne en haar dochters maken het gezelschap compleet. Met andere woorden: een groot deel van mijn twee families voor even bij elkaar op lunchbezoek.

Een familieonderonsje in Linda a Velha

Wij boekten een fijn hotel in Lissabon met een uitstekend ontbijtbuffet. ‘Shopping’ was het belangrijkste woord (en activiteit) tijdens ons korte verblijf in de Portugese hoofdstad. Ik ben al voor de vijfde keer in Lissabon. Tien jaar geleden bezochten Isabel en ik uitgebreid de stad. Inclusief de meeste toeristische bezienswaardigheden. Als Zara, Pull & Bear, Bershka en Stradivarius op het programma staan, installeer ik me bij de ‘quiosque’ vlakbij ons hotel. Heerlijk. Een groot gevoel van vakantie. We zien elkaar later wel weer voor een heerlijke lunch met z’n allen.

Avenida Praia de Vitória – Saldanha – Lisboa

Op de tweede foto zie je misschien Isabel. Ons hotel zie ik ook maar dat is natuurlijk omdat ik weet waar ik moet kijken. Dit straat-koffie-tentje is dus letterlijk ‘om het hoekje vlakbij’. Er is meer dan alleen koffie te koop. Natuurlijk ook sapjes en frisdranken. Bier, cocktails, eenvoudige snacks. Er zijn honderden, misschien wel duizenden vergelijkbare plekjes te vinden in Lisboa. We zijn al een paar keer uit eten geweest en elke keer denk ik: “Wow, heel betaalbaar.” Portugal is echt wel goedkoper dan Nederland. Kijk maar eens op onderstaande foto. De prijslijst van onze Quiosque Deja Vu Plaza …

Ik zeg niet dat het spotgoedkoop is maar het zijn, in mijn ogen, zeer redelijke prijzen. Heb je gezien dat er steeds twee bedragen staan vermeld? Ik weet niet of ik dit al een keer eerder heb gezien. Prijzen voor overdag en prijzen voor ’s avonds na 21u.

Ondertussen hebben we de stad verlaten en zijn we omgeven door vijgenbomen, eucalyptusbomen, olijfbomen en een panoramisch uitzicht. Het is stil, nou ja, niet helemaal stil. Krekels en het geruis van de wind in de bomen en rondom het huis. Dat verslag komt een van de volgende dagen wel. Want de internetverbinding komt en gaat … en dat is prima tijdens een vakantie.

ps. Ik schreef al een keer eerder een stukje over ‘Even om het hoekje vlakbij’. Familie-taal. Klik HIER.

Musical Groep 8

Tags

9 juli, Bompa, Dansen, Familie, Groep 8, Heemstede, Isabel, Musical, Nederland, Olivia, Onderwijs, Over de kop, Toneel, Verjaardag, Zingen

Over de Kop

In Nederland nemen leerlingen van groep 8 (6de leerjaar in Vlaanderen) traditioneel afscheid van de basisschool met een musical. De laatste weken (maanden) van het schooljaar wordt er veel tijd geīnvesteerd in de groep 8 Musical. Door leerlingen en leerkrachten. Teksten worden van buiten geleerd, liedjes en dansjes geoefend, rekwisieten gemaakt, decors geschilderd. Ouders steken een helpend handje toe. En dan is het zover … haal het doek maar op.

De leerlingen spelen eerst een voorstelling voor andere leerlingen van de school. En dan is er de openbare voorstelling voor opa’s, (Bompa in mijn geval) oma’s, ooms en tantes. Later volgen nog voorstellingen voor ouders en broertjes en zusjes. Maximaal 3 kaartjes per leerling per voorstelling. Afgelopen donderdag was het zover. Kleindochter Olivia was er helemaal klaar voor en deze trotse Bompa zat op de derde rij.

Natuurlijk kijk ik met fiere grootvader-ogen naar mijn oudste kleindochter. De musical-regisseur (die ik natuurlijk ook ben) verban ik naar het schellinkje. “Hou je koest!”. Nee, het was hartstikke fijn en een tikkeltje emotioneel. Als ‘Mevrouw Laagvlieger’ – een leuk rolletje van Olivia – op bed ligt, is het napraten met mama Catelijne heerlijk. Zij heeft af en toe geholpen en kent de kinderen dus een beetje. Grappig dat we allebei talent zien bij ‘Willem, de vliegende Hollander’. Voor de juffen is deze jongen meestal een ongeleid projectiel.

Natuurlijk heb ik een paar foto’s gemaakt maar je begrijpt dat privacy het niet mogelijk maakt ze hier te publiceren. Gelukkig kan dat wel met mijn toegangskaartje. Fijn dat ik erbij kon (mocht) zijn.

Ps. Isabel is jarig vandaag. Parabéns Belinha. Geen logje over haar of haar verjaardag. Mocht je niet weten wie Isabel is, wat ik me niet kan voorstellen – hahaha – klik dan HIER. Nog twee weken en dan vallen we elkaar weer zielsgelukkig in de armen. Waar? Dat kom je later vast wel te weten. Prettig weekend.

Vrij of niet

Tags

Ambassade, Culinair, De Walvishaai, Docent Nederlands, Huwelijksverjaardag, Isabel, Kleuters, Koningsdag, Maputo, Mozambique, Vakantie, Vrije dagen, Zambi

En waar is dat feestje? In Zambi (Maputo, Mozambique).

Het zijn een beetje rare dagen. Elke dag weer de vraag: ‘Is het vandaag een werkdag of niet? Ik leg het uit.

Ik geef Nederlandse les aan alle leerlingen van de Nederlandse school in Maputo. NSM DE WALVISHAAI. (Nederlandse School in Maputo – De Walvishaai). Daarnaast geef ik les aan drie medewerkers van de Nederlandse Ambassade en enkele privé-leerlingen. Alle lessen verzorg ik van maandag tot donderdag. De vrijdag houd ik zoveel mogelijk vrij voor andere zaken. Voor het huis, de tuin en noodzakelijke (bureaucratische) rompslomp.

De school heeft Nederlandse en Vlaamse leerlingen. Zij gaan naar vier of vijf verschillende dagscholen. De Italiaanse school, de Engelstalige Montessori-school, de Engelstalige Internationale school, de Amerikaanse school en de Franse school. Deze scholen hebben geen enkel overleg met elkaar wat vakantiedagen betreft. Ja, over een ding zijn ze het eens: een officieel vrije dag in Mozambique is ook een vrije dag op hun school. Daarnaast volgen zij ook de vrije dagen en onduidelijke vakantieroosters van respectievelijk Italië, USA en Frankrijk. Als ik daar de Nederlandse en de Belgische vrije dagen zou aan toevoegen dan zijn er meer vrije dagen dan lesdagen, bij wijze van spreken dan toch.

Vandaag is het een gewone lesdag terwijl het in Nederland Koningsdag is. Dus vrij. In België is het een gewone schooldag. Twee leerlingen zijn afwezig want zij zijn kort op vakantie in Nederland. Vandaag na school- en werktijd gaan Isabel en ik nog even langs op de Nederlandse ambassade voor een Koningsdag-receptie. Nog geen feest want dat mag nog niet. Pandemie, weet je wel. Er zijn – jammer genoeg – nog steeds beperkingen.

Aanstaande zondag is het 1 mei en dat is een vrije dag in Mozambique. Omdat deze dag op zondag valt wordt ie automatisch verplaatst naar maandag. Dus maandag 2 mei is een officieel vrije dag. Omdat er best veel maandagen wegvallen als schooldag, ga ik maandag wel aan de slag met mijn kleutergroepje. Alle ouders vonden dat een prima idee. Licht gemopper van Isabel, dat dan weer wel.

Ik ga nu aan de slag met wat anders want de lessen van vanmiddag moet ik nog voorbereiden. Vertelde ik al dat we gisteren onze huwelijksverjaardag vierden met een lekker etentje na het werk? Nee, natuurlijk niet maar het maakt het gevoel van ‘vrij of niet vrij zijn’ alleen maar wat verwarrender.

Muziek voor alle gelegenheden

Tags

Begrafenis, Brassband, Familie, Muziek, North-West Province, Sociaal project, The Great Mothupi Band, TIA, Zaza, Zeerust, Zuid-Afrika

Dit is zo’n stukje dat al een tijdje digitaal stond stof te happen in de map concepten. Het hoort eigenlijk thuis in de korte serie die ik schreef naar aanleiding van de dood en begrafenis van Zaza. Op de dag van de begrafenis was er de hele een tijd een muziekgroep aanwezig. Een lokale brassband. Een kleine fanfare, vergelijkbaar met een muziekgroepje dat vooral actief is rondom karnaval. Maar dan zonder bier.

Deze foto maakte ik tijdens de afscheidsdienst eind januari. Zoals je ziet was dat deels in de openlucht op het erf van Zaza’s grootouders. Een aantal open tenten boden wat bescherming tegen de zon. Op de achtergrond zie je enkele muzikanten. Zij speelden na elke toespraak enkele minuten zodat de volgende spreker (m/v) wat dichter bij de familie (en de kist) kon gaan staan.

Na de dienst liepen zij voorop in de begrafenisstoet richting plaatselijk kerkhof. Ook daar speelde deze brassband, bescheiden, wat op de achtergrond. Ik herinnerde me toen opeens de begrafenis van mijn grootvader (1983). Hij was erelid van de Koninklijke Boechoutse Harmonie. Ook zij liepen voorop van onze parochiekerk naar de begraafplaats.

Anders dan toen in Vlaanderen liep ‘The Great Mothupi Band’ ook weer terug naar het huis en het erf. Iedereen volgde. De muziek werd wat minder ingetogen. Niet echt swingend maar wel vrolijker. Een paar honderd mensen liepen achter de muziek aan. Nu wel pratend en elkaar begroetend.

• 

• 

• 

• 

• 

De muzikanten bleven de hele middag. Op twee korte pauzes na – oa om te eten – musiceerden zij, af en toe rond marcherend in diverse patronen. Als je me een beetje kent zal het je niet verwonderen dat ik ook een praatje met ze maakte. Een van de begeleiders was trots om me alles te vertellen. Wat blijkt? Deze jongens komen uit de wijde omgeving, zeg maar het grote district. Zij spelen op alle mogelijke gelegenheden. Vieringen, bruiloften, begrafenissen, feesten, congressen, sportwedstrijden enzovoort. De begeleider vertelde me dat alle muzikanten (en kandidaat muzikanten) een overeenkomst hebben met het bestuur van de brassband. Zij krijgen eten, drinken en een beetje zakgeld tijdens repetities en optredens. Driemaal per week wordt er gerepeteerd. Beginnende leden leren een instrument spelen. Het schoolgeld voor hun gewone scholen wordt voor alle muzikanten door de band betaald. Natuurlijk moeten de muzikanten acte de présence geven op repetities en optredens. Zij hebben beloofd (getekend) dat ze geen alcohol en geen drugs gebruiken. Doen ze dat toch dan worden ze verwijderd uit de ‘club’ en wordt hun schoolgeld niet meer betaald.

Ik was blij verrast met de muzikanten en het sociale verhaal erachter.

Een omgekeerde link

Tags

2013, Bruiloft, Diefstal, Facebook, Foto, Isabel, Mozambique, Nostalgie, Tablet

Vier van de vijf logjes die ik hier publiceer, vermeld ik ook op mijn Facebook-pagina. Met een link naar dit weblog. Vandaag doe ik min of meer het omgekeerde. FB attendeerde me vandaag op een foto van negen jaar geleden.

Mijn geliefde Isabel (negen jaar geleden)

Ik denk dat Isabel de gastenlijst voor onze bruiloft kritisch zit te bekijken op haar tablet. Een maand na deze foto gaven we elkaar het ja-woord. Negen jaar geleden alweer. Omdat ik aan het werk ben in Nederland en zij in Mozambique (snik) raken deze fb-herinnerings-foto’s een gevoelige snaar. Een snaar van gemis. Gelukkig gebruiken we WhatsApp bijna dagelijks. Even bijpraten. Soms ’s morgens rond half 5 want dan is in Djonasse de wekker net afgelopen. Soms overdag en heel af en toe in de vroege avond.

Ik probeer me te herinneren waar ik deze foto heb gemaakt. Ik weet het niet meer. Dat ga ik haar morgen even vragen. Waarschijnlijk zal zij me dan ook vertellen dat haar (witte) tablet enige tijd later werd gestolen. Overdag, op straat. Dat soort details onthou je des te gemakkelijker. Raar hé!?! Nee, niet raar.

Veel meer moet ik er niet aan toevoegen, althans niet met woorden. Ik kijk gewoon nog een tijdje – met heel veel plezier – naar deze foto. Vandaag plaats ik geen link naar Facebook want daar dook de foto op.

ps. Omdat ik vele duizenden foto’s van ons samen mis (de gestolen externe harde schijf, weet je nog?) ben ik blij dat ik vroeger regelmatig foto’s deelde op sociale media. Die heb ik gelukkig nog wel en dat is … genieten.

Mijn geit

Tags

Auto, België, Boechout, Citroën CV 4, Deux cheveaux, Eksel, Familie, Geit, Leervergunning, Lelijke eend, Limburg, Renault 4, Rijexamen, Rijkswacht, Rijles, Versnellingen, Vrienden, Zuignapje

Rietepietz schreef een paar dagen geleden over de complimenten die ze kreeg over haar rijvaardigheid. Ik reageerde op haar stukje en begon te schrijven over mijn eigen kwaliteiten als chauffeur. En toen dacht ik ‘bingo’. Dit onderwerp kan ik ook uitwerken voor een stukje op mijn eigen weblog.

Het artikel van Rietepietz ging voornamelijk over de kunst van het inparkeren. Dat is mijn zwakste punt. Ik ben een slechte inparkeerder. En weet je waarom? Ik heb nooit (nauwelijks) rijles gehad. Waarschijnlijk klinkt deze mededeling ongeloofwaardig. Toch is het waar. Ik vertel.

Ik werd achttien in 1974. Mijn ouders hadden een vakantiehuisje in Eksel (Belgisch Limburg). Ik wilde niet meer elk weekend mee want ik had langzamerhand mijn eigen (voorkeurs)programma. Dat was geen probleem, ik mocht vaak thuisblijven in Boechout. Kort na mijn verjaardag verleidde mijn moeder me met de belofte me rijles te geven in Eksel. Daar zei ik graag ja op. Er was namelijk een nieuwbouwwijk in aanbouw dichtbij ‘Het Musschennest‘. The place to be. Er waren al geasfalteerde wegen maar nog nauwelijks verkeer. Daar zat ik voor het eerst achter het stuur van een auto. Een Datsun. Belangrijkste lesonderwerp: de versnellingen en het gebruik van de versnellingspook in combinatie met het juiste pedaal. Enfin … je kunt er je vast iets bij voorstellen. Starten. Embrayage-pedaal indrukken, schakelen naar de eerste vitesse, gaspedaal een beetje indrukken en versnellingspedaal loslaten … schok schok schok … de motor slaat af. Opnieuw proberen. Schok schok schok … de motor slaat af. Opnieuw proberen.De volgende dag had ik dit kunstje min of meer onder de knie. Ik was klaar om te rijden. Nou ja … bijna.

Ik leende een boek van een buurjongen. Honderd of honderdvijftig vragen voor het theoretische rijexamen. Ik spitte dat boek door op de middag en avond voordat ik het examen mocht afleggen. Als ik het me goed herinner had ik 24 van de 30 vragen juist beantwoord. Dat was voldoende. De volgende dag vroeg ik een ‘leervergunning’ aan op het gemeentehuis van Boechout. Ik denk dat ik voor examen en leges zo’n 250 frank moest betalen. Meer was niet nodig. Ik was wettelijk rijvaardig.

Nu was het tijd om ook een auto te kopen. Ik had tenslotte gespaard. Nooit een brommer gekocht, tot mijn achttiende met de fiets naar school gereden. Ik vond een betaalbare occasie (tweedehands) in Wijnegem of Wommelgem. Dat detail ben ik vergeten. Het werd een …

Citroën 2 CV

… geit. Grappig dat in andere talen er andere dieren uit de kinderboerderij worden geplukt. Een lelijke eend. Deux cheveaux. Die paarden verwijzen uiteraard naar de PéKa’s. Ik mocht de openbare weg op. Een jaar lang met een paar restricties: niet op de autostrade (snelweg), maximaal 90 km per uur (veel sneller reed die geit niet) en een L op de achterruit zodat anderen kunnen zien dat je een ‘leerling’ bent. De eerste periode had ik geen last van die beperkingen. Ik reed elke dag naar ’t Kiel (Antwerpen) vanuit Boechout. Algauw pikte ik onderweg twee klasgenoten op. Zij betaalden de naft (benzine).

Na een paar maanden was het jammer dat ik niet op de snelweg mocht rijden. Dat was erg zichtbaar door die verdomde L op het achterraam. De ‘zwaantjes’ (rijkswacht) zouden mij zomaar van de weg kunnen halen. Maar voor alles is een oplossing. Ik kocht een zuignapje me een haakje en prikte een gaatje in de L. Kun je nog volgen? De L bungelde braaf aan het achterraam totdat … het zuignapje losliet door aangedampte ruiten … ooo … en toen zag niemand meer dat ik met een leervergunning reed. Dat heb ik tot het verkrijgen van mijn rijbewijs (een jaar later) volgehouden. Nooit een controle gehad, nooit een boete gekregen. En de leges voor mijn rijbewijs waren ook zoiets als 150 frank.

O ja, ik zou iets vertellen over inparkeren. Bijna vergeten. Dat onderdeel was ook niet het sterkste punt van mijn moeders rijvaardigheid. Dus dat vergat ze maar voor het gemak. In die nieuwbouwwijk in aanbouw moest er niet geparkeerd worden. Ik heb het dus nooit geleerd. Natuurlijk kan ik het, soms met twee of driemaal opnieuw insteken. In Mozambique moest ik er weer opnieuw en anders aan wennen want daar zit het stuur van de auto aan de rechterkant.

Kort nadat mijn broer achttien werd, nam hij mijn blauwe geit over. Ik vond autorijden te duur worden en hij was – in tegenstelling tot mij – wel geïnteresseerd in auto’s. Gelukkig mocht ik die geit nog af en toe lenen en toen ik Ine leerde kennen, reed ik rond met haar (onze) oranje Renault 4.

Renault 4

Ps. Ik rij nu 47 jaar min of meer schadevrij. Ik heb zelf nooit een ongeluk veroorzaakt. Afkloppen. Hout vasthouden. Ik ben wel driemaal aangereden door anderen. En ik heb een paar keer een paaltje geraakt. Ja … ook een keer bij het inparkeren.

TIA (#1)

Tags

Familie

Laat ik beginnen met iedereen hartelijk te bedanken voor de vele mooie en meelevende reacties. Hier op mijn weblog en op Facebook. Ik zal deze week nog een paar keer iets schrijven over Zaza, haar korte leven, haar familie en over haar begrafenis. Ik ga daarvoor meestal initialen gebruiken als ik het over familieleden heb.

Nog even iets over de titel TIA. Het staat voor This Is Africa. Ik heb dit niet zelf bedacht. Het is een reactie die vaak gemaakt wordt als er iets bijzonders wordt beschreven. Vaak ten onrechte maar natuurlijk ook deels waar.

Vandaag vertel ik een beetje over mijn en Zaza’s Afrikaanse familie. Laat ik beginnen bij de familie van mijn Mozambikaanse vrouw Isabel. Zij is getrouwd met de schrijver van dit logje, een Belg die in Nederland woont en vaak in Mozambique werkt en verblijft. Isabels moeder heet ook Isabel. Zij is getrouwd met J.S. De oudste zoon heet N. Hij is de vader van Zaza en hij woont in Zuid-Afrika. Ik vertel zometeen meer over N en zijn familie. Isabel had een jongere broer G die vijftien jaar geleden is verongelukt. Ik heb hem nooit ontmoet. Daarna kwam A nog een dochter (zus). Zij is ruim twee jaar geleden getrouwd met A, een Noord-Ier. Zij wonen in Belfast. De jongste zoon M (broer) woont en studeert in Lissabon. Hij is verloofd met I, een Portugese vrouw.

Kun je nog volgen? Kort samengevat de kinderen van mijn schoonouders in volgorde: N, Isabel, G, A en M. De vier nog levende kinderen wonen in vier verschillende landen. Zuid-Afrika, Mozambique, Noord-Ierland en Portugal. Dat mag je dus gerust een familie-diaspora noemen. Sinds covid-19 en alle reisbeperkingen zien we elkaar minder vaak dan we zouden willen.

Terug naar N. Hij woont al bijna vijfentwintig jaar in Zuid-Afrika. Meestal in Johannesburg. Naast Portugees en Engels spreekt hij vloeiend Zulu en Tswana. Mogelijk nog wel een paar andere talen, dat weet ik niet precies. Toen ik N ontmoette had hij een relatie K. In september 2007 werd hun eerste kind geboren. Mpapula Isabel. Zij wordt Zaza genoemd. Zoals je ziet gaat de naam Isabel van moeder naar dochter en naar de kleindochter. Zaza is een lieve verbastering van Isabel. Mijn Isabel wordt meestal Belinha genoemd.

Papa N woont niet altijd samen met mama K en Zaza. K woont bij haar ouders in Protea, een buitenwijk van Soweto en Johannesburg. Ik heb haar en haar ouders wel eens bezocht. Haar vader is (was) een schroothandelaar en had grote loodsen vol met schroot. Denk daarbij aan koelkasten, oude auto’s, zinken dakplaten, afgedankte landbouwvoertuigen, enzovoort. Tijdens mijn (ons) bezoek zag ik ook enkel zussen van K en hun kinderen. De gesprekken waren vriendelijk maar moeizaam omdat de meesten nauwelijks Engels spreken. K was toen zwanger van Samantha, de tweede dochter van N.

Een jaar later vierden we met z’n allen Kerst bij ons thuis in Jardim. In 2013 zou Zaza een van onze bruidsmeisjes zijn. Op het laatste moment bleek dat haar Zuid-Afrikaanse paspoort niet te vinden was. Tot onze grote spijt kon ze niet komen. Of dat onzorgvuldigheid of onwil van mama K was, weten we niet. We begrepen wel dat het niet lekker liep tussen N en K. Zaza woont (woonde) vanaf die tijd bij een tante in Pretoria, dicht bij de school waar ze naar toeging. In de vakanties was ze afwisselend bij mama K en haar vader in Joburg. Ze kwam een paar keer mee met papa N naar Mozambique.

Papa N – de oudste broer van Isabel dus – ontmoette L en samen kregen zij een dochtertje B. Een halfzusje van Zaza en Samantha. Op de bruiloft van A en A (augustus 2019) in Mozambique was Samatha afwezig. N, L, B en Zaza waren er wel. We weten al jaren dat mama K een vriend/vijand heeft die alcohol heet.

En dan nu het onverwachte overlijden van Zaza in een ziekenhuis in Pretoria. Wat nu? Papa N krijgt maar mondjesmaat informatie van het ziekenhuis en wij nog minder. Op donderdag (vier dagen na het overlijden) krijgen we de mededeling dat de begrafenis in Zeerust zal zijn. Waar is Zeerust? Waarom in Zeerust? Meer vragen dan antwoorden. Zeerust is een gemeente in de North-West Province (Zuid-Afrika). Het wordt ons langzaam duidelijk dat mama K met Samantha en haar ouders (en een heleboel andere zussen) verhuisd zijn naar Dinokana (gemeente Zeerust). De familie komt daar ook oorspronkelijk vandaan. Ze gingen na de pensionering van opa terug naar het familiehuis. Zij staan er op (enigszins begrijpelijk) dat hun kleindochter op het plaatselijke kerkhof wordt begraven.

Mama K is de jongste dochter van haar ouders. Hoeveel broers en zussen zij heeft weet ik niet. Ik heb voor en na de begrafenis heel wat elleboog-stootjes gegeven maar dat kunnen ook neven, nichten of buren geweest zijn. Wij zagen Samantha voor eerst sinds die Kerst waarover ik eerder iets vertelde. Toen was zij een zuigeling, nu is ze een jaar negen, misschien tien. Praten met haar is heel moeilijk. Of moet ik zeggen moeizaam? Wat blijkt? In tegenstelling tot Zaza spreekt Samatha geen Engels, enkel Tswana. De moedertaal van haar familie.

Mogelijk is dit een erg verwarrend stukje. Excuses daarvoor. Ook voor mij (ons) is het deels een (familie)puzzel en dan denk ik … ‘This is Africa’.

In de serie: TIA

Zaza

Tags

Begrafenis, Botswana, Corona, Dinokana, Dood, Familie, Nichtje, North-West Province, Overlijden, Pretoria, Schoonfamilie, Skilpadshek, Suikerziekte, TIA, Zeerust, Zuid Afrika

Mmapula Isabel Phakwe (27 september 2007 – 23 januari 2022)

Ik denk dat ik met deze eerste regel al veel heb uitgelegd waarom ik afgelopen woensdag een onverwachte blogpauze aankondigde. Hartelijk dank voor jullie reacties maar de reden was triester dan jullie goed gemeende suggesties. Ik wist niet precies wat me te wachten stond. De jonge dame (in die eerste regel) is ons nichtje Zaza. Oudste dochter van Isabels oudste broer. Ze is 14 jaar geworden. Een in-en-in trieste realiteit.

In mijn agenda stonden afgelopen week heel wat afspraken in Zeeland in verband met een nieuwe theaterproductie in Goes. Door de lockdown en het uitstel van veel openbare bijeenkomsten besloot ik nog wat langer in Mozambique te blijven. Dat kwam nu goed van pas. Nou ja, bij wijze van spreken.

We wisten dat Zaza enkele dagen voor de Kerst was opgenomen in een ziekenhuis in Pretoria (Zuid-Afrika) waar ze afwisselend bij een tante en bij haar vader woonde. We mochten in verband met allerlei covid-19 regels niet op bezoek gaan. Zelfs haar vader moest het doen met korte telefonische gesprekjes met de afdeling van het ziekenhuis. Er ging half december iets mis met haar en haar vorig jaar geconstateerde suikerziekte. Vorige week zondag is ze overleden. De familie in shock en in rouw. Zaza is het oudste kleinkind van mijn schoonouders. Zij zijn in Portugal i.v.m. diverse doktersbezoeken. Mijn zwager studeert in Lissabon en mijn schoonzusje en haar man wonen in Belfast (Noord-Ierland). Wij zijn de enigen die in de buurt zijn. Nou ja … in de buurt … minder ver weg dan Europa.

Zaza’s moeder woont bij haar ouders in Dinokana (Zuid-Afrika) met Samantha, het jongere zusje van Zaza. Ik had nog nooit van Dinokana gehoord. Nu weet ik dat dit dorp slechts 12 kilometer verwijderd is van Skilpadshek – de grens met Botswana. Ruim 800 kilometer bij ons vandaan. Pal naar het westen. We zijn er de afgelopen dagen geweest want daar werd Zaza zaterdag begraven, op loopafstand van het huis van haar grootouders.

Op het erf bij Zaza’s grootouders in Dinokana

Het waren intense, trieste en mooie dagen. Een hele rare mix van emoties. Ik hoop er de komende dagen woorden voor te vinden. Het overlijden van een kind, een teenager is dramatisch. Voor haar ouders, haar grootouders, haar zusje. Voor ooms en tantes, neefjes en nichtjes, haar vrienden. De buren en de hele gemeenschap.

Wij zagen Zaza voor het laatst in augustus 2019 op de bruiloft van Aldovanda en Andy. Daarna gooide corona roet in het eten. De grens Zuid-Afrika – Mozambique was lange tijd gesloten. We zagen elkaar af en toe via WhatsApp-video. Ze vond het altijd fijn om even met Tio Koen te praten. En ik zag het meisje – dat ik voor eerst ontmoette toen ze 3 jaar was – opgroeien tot een intelligente, jonge dame.

Nog even iets over die mix van gevoelens. Ik was nauw betrokken bij de begrafenis-rituelen als oudste familielid langs vaders zijde. Een korte speech en het mee helpen dragen van de kist. Tegelijkertijd was alles nieuw en licht exotisch voor deze Vlaamse oom. Ik had mijn schoonouders beloofd om ook wat foto’s en filmpjes te maken. Voor zover dat kan natuurlijk. Vechten tegen mijn tranen en tegelijkertijd weten dat ik met de muzikanten van dienst wil gaan praten. Ik ga de volgende dagen wat meer vertellen over deze gebeurtenis die veel indruk heeft gemaakt. Niet alleen op mij maar ook op Isabel. Ik zal daar dan de titel TIA voor gebruiken … This Is Africa.