Alweer iets over boeken. Een lijstje in de vorm van fotootjes van de kaften van boeken die ik onlangs heb gelezen of heb beluisterd. Luisteren, dat laatste doe ik sinds enkele maanden. Ik ben lid van de bibliotheek in Leeuwarden en na enig gemier slaagde ik er in om boeken te lenen en via mijn mobieltje (en koptelefoon) ze te beluisteren. Al wandelend of in de auto en dan natuurlijk zonder koptelefoon.
Best een mooi lijstje, al zeg ik het zelf. Wat me opvalt? Dat ik weinig logjes heb geschreven over deze boeken. Recensies schrijven is niet mijn favoriete bezigheid, moet ik constateren. Toch zijn er een aantal boeken bij die kan aanbevelen. Tenminste als je een fervent lezer bent. De draaischijf van Tom Lanoye staat nu genoteerd als kandidaat: ‘Mijn beste boek van 2022’. Dat heeft natuurlijk alles te maken met herkenning. Antwerpen, de KNS, het toneelmilieu, de Vlaamse zaak, politiek, enzovoort. Ook De Boodschapper (Kader Abdolah) vond ik een mooie en boeiende vertelling. Over de historische Mohammed (de profeet).
Wil je mijn lijstje van onlangs gelezen boeken zien, klik dan HIER.
‘In Petsamo, in het hoge noorden van Finland, wacht een jonge vrouw op haar geliefde. Ze willen per schip naar IJsland terug, weg van de oorlog die zich nu tot de noordelijke landen heeft uitgebreid. Haar vriend komt echter niet opdagen. In de lente van 1943 heeft de Wereldoorlog een hoogtepunt bereikt. In Reykjavík is de bevolking in rep en roer. Aan het strand van Nauthólsvík is een lichaam aangespoeld. Achter een legerkroeg aan de Klambratún wordt een jongen het slachtoffer van geweld. Een vrouw die veel contacten onder militairen heeft lijkt verdwenen te zijn.’
Eerst nog iets over dit boek. Ik las eerder betere thrillers van deze auteur. Ik vond dit boek uiteindelijk een tegenvaller. Eerst heel lang onduidelijk door verschillende vertelperspectieven en daarna erg voorspelbaar.
Maar … ik wist niets over IJsland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dus weer wat geleerd. Nooit over de geschiedenis van IJsland nagedacht of nooit eerder er iets over gelezen. Dit boek speelt zich af in die periode. Wist jij dat IJsland bezet was tijdens WO II? Niet door nazi-Duitsland maar door Engeland en later afgelost door de Verenigde Staten.
IJsland was in 1940 nog onderdeel van Denemarken en dus geen onafhankelijk land. Snel na de Deense capitulatie (april 1940) landden Britse troepen op het eiland. Zij arresteerden Duitse burgers en bouwden een noodzakelijk geacht luchtafweer-systeem. Officieel protesteerde de lokale regering omdat de neutraliteit van IJsland werd geschonden. De Britten beloofde compensatie en wederopbouw na de oorlog. Tijdens WO II waren er ruim 25.000 militairen gestationeerd. Uiteindelijk waren de IJslanders blij dat ze bezet werden door Britten en Amerikanen en niet door Duitsland. Op 17 juni 1944 werd IJsland een onafhankelijke republiek.
Als ik in Nederland ben blog ik veel minder en lees ik veel minder. Natuurlijk omdat er dan heel andere zaken (vooral mensen) voor handen zijn. Als ik in Nederland ben wandel ik veel meer en eet ik heel veel soorten (lekker) beleg. Ik ben in Nederland heel regelmatig in een museum te vinden, in het theater, in de bioscoop, in een boekhandel en in het OV (openbaar vervoer).
Ik ben nu weer op het Mozambikaanse nest. Ik ben niet heel veel meer gaan bloggen … moet ik bekennen. Wel veel meer gaan lezen. De afwisseling een thriller en dan weer een roman is een vast gegeven. Een non-fictieboek fietst er meestal tussendoor, zonder vast ritme.
Als je weleens een thriller leest, ken je mogelijk de auteurs van bovenstaande boeken. Daniël Silva en Donna Leon. Zij hebben beiden al flink wat titels gepubliceerd. Op het eerste boek hierboven staat ook het hoofdpersonage vermeld: Gabriël Allon. Hij staat op de loonlijst van de Israelisch geheime dienst en hij is een van de beste restaurateurs ter wereld van renaissance schilderijen. Een mooie mix. Ik ken ook een deel van zijn familie, zijn vrienden, zijn (ex) leidinggevende, enzovoort.
Op het andere boek staat niet vermeld dat het een Commisario Guido Brunetti thriller is maar een Venetiaanse misdaadroman. Ik begrijp die keuze van de uitgever. Venetië is altijd het decor van Donna Leons thrillers. Ook hier weet je na een tijdje allerlei privé-zaken van het politiekorps van Venetië en in het bijzonder van de familie Brunetti en de adelijke schoonfamilie.
DE CELLISTE Daniël Silva
“Viktor Orlov, ooit de rijkste man van Rusland, verblijft in ballingschap in Londen. Daar voert hij een strijd tegen de kleptocraten die de macht over het Kremlin hebben overgenomen. Maar op een regenachtige zomeravond slaagt de president van Rusland erin om Orlovs naam van zijn dodenlijst te schrappen. De Londense politie verdenkt een onderzoeksjournalist van de moord. Hoe is deze op sluwe wijze de verdediging van Orlov binnengedrongen? Meesterspion Gabriel Allon, die zijn leven te danken heeft aan Viktor Orlov, denkt dat de Londense politie zich vergist.”
VERBORGEN BEWIJS Donna Leon
“Een oude weduwe wordt vermoord. Detective Brunetti gaat op onderzoek uit en al snel blijkt dat de vrouw informatie had die geheim moest blijven. Wat wist zij en belangrijker nog: welke machtige persoon is verantwoordelijk voor haar dood?”
Zijn dit boeken om te adviseren? Nee, maar er is ook niets mis mee. Gewoon twee spannende verhalen die je in een dag of wat hebt uitgelezen. Op het strand, naast het zwembad, in de trein. Of zoals ik – deels zittend op de veranda en deels liggend op bed. Volgend jaar zal ik me nauwelijks herinneren waar de boeken over gaan. Dat geeft ook niet. De twee andere boeken die ik de afgelopen week las zijn van een heel ander kaliber. Mogelijk wordt een van die boeken op het eind van ’t jaar wel het mooiste boek dat ik in 2022 las. Benieuwd? Ik vertel het later deze week. Gokken mag natuurlijk altijd …
Joepie, het is weer boekenweek. Ooit verzamelde ik alle papieren boekenweekgeschenken. Ik ben vergeten aan wie ik ze heb gegeven in 2017 toen ik kleiner ging wonen. Dat doet er ook niet toe. Ik lees tegenwoordig voornamelijk e-boeken en dan is zo’n verzameling nauwelijks zichtbaar.
Een nieuwe roman van Tom Lanoye. De Draaischijf. Hij staat ondertussen op mijn e-reader. Ik kreeg er Monterosso mon amour van Ilja Leonard Pfeijffer gratis bij. Het boekenweekessay Het Warmtefort van Marieke Lucas Rijneveld voegde ik met grote nieuwsgierigheid toe aan mijn digitaal winkelmandje.
Beide boeken (boekjes) zijn me heel goed bevallen. Ik vind het twee kleine pareltjes, twee aanraders zeker als je niet van dikke boeken houdt. Over de eerste liefde. Het thema van de boekenweek.
MONTEROSSO MON AMOUR. Ilja Leonard Pfeijffer
“Carmen, een kinderloze vrouw van iets meer dan middelbare leeftijd, weet dat zo net nog niet. Ze besluit een sprong in het diepe van haar verleden te wagen. Niets wat haar daartoe dwingt. Ze is de welgestelde echtgenote van een ex-diplomaat, drinkt zonder wroeging haar middagsherry en is als literatuurliefhebster (‘ze voelt zich oud want ze houdt van lezen’) zeer actief in de plaatselijke openbare bibliotheek. Opspelende herinneringen aan haar eerste vakantie aan de Middellandse zee met haar ouders in Monterosso (Cinque Terre), waar ze onder water haar eerste zoen kreeg, brengen haar ertoe in haar eentje het vliegtuig naar Italië te nemen voor een korte voorjaarsvakantie.”
HET WARMTEFORT. Marieke Lucas Rijneveld
Basisschool De Regenboog in Nieuwendijk is aan vervanging toe en moet gesloopt worden. Maar omdat er zich in het leegstaande pand een kolonie zeldzame vleermuizen heeft gevestigd, kan de sloop geen doorgang vinden. Marieke Lucas Rijneveld bezoekt de school om er afscheid te nemen en herinneringen op te halen. De dierbaarste herinneringen aan het veilige ‘warmtefort’ gaan uit naar zijn ‘eerste liefde’, juf Christa uit groep 1. De geur van puntenslijpsel, magnesium in het gymlokaal, de schoolplaten van M.A. Koekkoek, ze roepen een beeld op van een gelukzalige schooltijd en grote liefde voor de juffen en meesters en hun belangrijke taak in het leven van iedereen.
Een vreemde titel vind ik zelf. Wat is dat: ‘Een vrouwenboek‘? Een boek voor vrouwen lijkt het eenvoudigste antwoord. Deze term wordt te pas en te onpas gebruikt. Als ik ‘vrouwenboek’ google ploppen er heel wat top 10 lijstjes van vrouwenboeken op. Ik hoorde deze term voor het eerst eind jaren 70 (van de vorige eeuw) toen ik ging samenwonen met Ine. In Boelenslaan (Fryslan). We hielden allebei van lezen. Zij had boeken in de kast staan die ik niet kende. “Dat zijn vrouwenboeken” vertelde ze me. Ik herinner me ‘Erotica’ (Anaïs Nin), ‘De schaamte voorbij’ (Anja Meulenbelt), ‘Een man’ (Oriona Fallaci), ‘Het gouden boek’ (Dorris Lessing). Ik kan nog wel even doorgaan. Ik heb in al deze boeken wat diagonaal gelezen, wat gesnuffeld maar ze nooit echt gelezen.
Als ik één boek uithad, was Ine al aan het derde boek begonnen. Een veel-lezer. Gelukkig hielden we ook veel van dezelfde boeken. Dat was op vakantie wel zo handig.
Goed, terug naar het heden ondanks de dierbare herinneringen. Ik lees nog steeds gestaag door. Meestal op mijn e-reader. Meestal is het ritme: twee thrillers, één roman en non-fictie tussendoor.
Deze boeken hebben het predikaat ‘vrouwenboek‘. Dat zag ik pas achteraf. Deze twee thrillers staan op de longlist van de Hebban Thrillerprijs 2022. Ook dat zag ik pas nadat ik de boeken had gelezen. Maakt het mij wat uit dat een boek een vrouwenboek is? Ik denk het niet maar ben ook niet helemaal zeker. Als je van thrillers houdt zijn dit twee aanraders. Ik vind het twee goede boeken. Van vrouwelijke, Nederlandse auteurs. Ik kopieer de publiciteitsteksten van de uitgevers. Zijn dat spoilers? Ja, een beetje. Wil je helemaal niets weten over deze boeken, lees dan niet verder. Ik kan ze allebei aanraden als je van dit genre houdt.
Vogeleiland – Marion Pauw
De opstandige Marianne haat haar ouders, school en de maatschappij. Ze loopt van huis weg en gaat met de oudere Berend op het onbewoonde Vogeleiland wonen. Ze leven een idyllisch leven totdat Marianne zwanger wordt en moet bevallen. Ze raakt in paniek en wil terug naar de bewoonde wereld. Berend realiseert zich dat hij in de cel zal belanden als hun verhaal naar buiten komt. Vanaf dat moment wordt Marianne zijn gevangene. Jaren later kampt Nicole, het zusje van Marianne, nog steeds met het trauma van haar verdwijning. Een schokkende gebeurtenis doet de hoop oplaaien dat haar zus nog leeft.
Ik heb het boek dat zich hoofdzakelijk in Kampen en omgeving afspeelt graag gelezen. Het is spannend en intrigerend. Geen politie- of detectiveboek, verre van zelfs. Eerder een spannende familieroman met een agente als bijfiguur.
De Camino – Anya Niewierra
Het is precies een jaar geleden dat Lottes man onverwacht zelfmoord pleegde tijdens het wandelen van de Camino. Emil had als vluchteling uit Bosnië en Herzegovina een moeilijke jeugd, maar toch zou hij nooit zelfmoord plegen. Emil was een geweldige vader, was dol op zijn vrouw en gefocust op zijn werk. Lotte besluit exact dezelfde route te lopen, in de hoop erachter te komen wat hem tot deze beslissing dreef. Maar dan ontdekt ze dat Emil helemaal niet is wie hij altijd beweerde te zijn… een gruwelijk geheim uit het verleden dient zich aan.
Ik had nog nooit gehoord van Anya Niewierra. Dit was dus ook een kennismaking met een nieuwe (thriller)auteur. Ik heb dit boek op mijn persoonlijk ***-sterrenlijstje vier-en-een-halve ster gegeven. Dat doe ik zelden of nooit met thrillers. Ik heb het boek in één dag uitgelezen. ’s Nachts begonnen toen ik niet kon slapen. Ergens in de loop van de middag had ik het boek uit. Wow. Wat goed. Ook dit boek is geen politie- of detectiveboek. Ja, er duikt tegen het eind een politieman op in de kantlijn van het verhaal. Ik heb dit boek bijzonder graag gelezen. Ik vind wandelen en wandelboeken leuk. Natuurlijk heb ik ook wel eens gedroomd om de camino te lopen. Ik ben in Boznië en Herzegovina geweest. Ook in Kosovo en vroeger ook in Joegoslavië. Dat zijn allemaal belangrijke gegevens in dit boek. Ik vind het zeker een aanrader voor de thrillerliefhebber(s).
Nog even terugkomend op de term ‘vrouwenboek‘. Deze twee boeken hebben vrouwelijke protagonisten. Zij spelen de hoofdrol in het verhaal. Is dat misschien een vereiste? Ik weet het niet.
Zal ik eerst maar eens beginnen met een bekentenis? Ik had nog nooit een boek van Willem Frederik Hermans gelezen. Daar heb ik een paar weken geleden verandering in aangebracht. Ik las: ‘Nooit meer slapen’. En dat is me bevallen.
“Nooit meer slapen is het meesterlijke verhaal van de jonge geoloog Alfred Issendorf, die in het moerassige noorden van Noorwegen onderzoek wil verrichten om de hypothese van zijn leermeester en promotor Sibbelee te staven. Issendorf is ambitieus: hij hoopt dat hem op deze reis iets groots te wachten staat, dat zijn naam aan een belangrijk wetenschappelijk feit zal worden verbonden. Deze ambitie hangt samen met het verlangen het werk van zijn vader, die door een ongeluk tijdens een onderzoekstocht om het leven kwam, te voltooien. Nooit meer slapen is een grootse roman over grote dromen.”
Eerst maar eens terugkomen op mijn eerste zinnen. Dat ik nog nooit een boek had gelezen van WF Hermans. Ik vertel hier vaak dat ik graag en veel lees. Mogelijk weten jullie dat ik ooit (1979) ben afgestudeerd als leraar Nederlands. Hoe kan het dan dat ik nooit iets van deze ‘grote meneer’ heb gelezen? Waarom heb ik gewacht tot het WF Hermans jaar? De schrijver werd op 1 september 1921 geboren. Eerlijk gezegd heb ik geen afdoend antwoord. Op de lerarenopleiding moesten we natuurlijk veel lezen. Dat heb ik ook gedaan. Veel aandacht ging uiteraard naar jeugdliteratuur want onze (toekomstige) doelgroep waren jongeren tussen de 12 en 16 jaar. Dus veel Tonke Dragt, Jan Terlouw, Guus Kuijer, Thea Beckman, Gie Laenen, ea. Natuurlijk ook Anne Frank. Ook veel aandacht voor Vlaamse grootheden zoals Stijn Streuvels, Ernest Claes, Felix Timmermans, Hugo Claus, Hubert Lampo, Jos Vandeloo, Johan Daisne, Willem Elschot, Jef Geeraerts, Louis Paul Boon, Gerard Walschap. En ook dichters als Guido Gezelle, Paul van Ostaijen, Anton van Wildenrode, Eddie van Vliet, Jotie T’Hooft.
Dit lijstje wordt saai. Toch ga ik nog even door want ook Nederlandse schrijvers passeerden de revue. Vondel, Brederode, Multatuli, Couperus, Marcellus Emants, Godfried Bomans, Antoon Coolen, Simon Carmiggelt, Frederik van Eeden, Hella Haasse, Willem Kloos, Piet Paaltjes, Bordewijk, Reve, Marga Minco, Mulisch, Wolkers, WF Hermans. Van de meeste van deze Vlaamse en Nederlandse schrijvers heb ik toen minstens één boek gelezen. Waarom Hermans steeds terzijde werd geschoven weet ik niet (meer). Natuurlijk ken ik ‘Nooit meer slapen’, ‘De donkere kamer van Damokles’, ‘Onder professoren’ en ‘Het behouden huis’ van naam. Deze boektitels duiken steeds weer op in lijstjes.
En toen werd het eind november 2021. In de ‘Taalstaat’ hoor ik bijna wekelijks wel iets over WF Hermans. Ergens op een schijf vind ik ‘Nooit meer slapen’ terug als e-boek. Ik ga het lezen. Met plezier maar niet in een heel hoog tempo en grappig genoeg vaak als ik ’s nachts niet kan slapen. Ik reis mee met Alfred, het hoofdpersonage, naar Noorwegen. Ik herken het land waar ik tussen 2002 en 2014 vaak ben geweest. Alfred kan niet slapen. Te veel zoemende en bijtende muggen – ook die herken ik in zomers Mozambique – en in de zomer wordt het nooit donker boven de poolcirkel. Hij is veruit het zwakste expeditielid van het viertal. Hij piekert en piekert maar zijn zoektocht naar een meteoriet gaat wel gewoon verder. Zonder de beloofde luchtfoto’s en natuurlijk nog zonder mobiele telefoon of google maps want het is 1960 – weet je wel. En dan besluit zijn reisgezel een ander pad te volgen. Alfred is nu voor alles op zichzelf aangewezen …
De taal is nog steeds heel goed te lezen. Ondanks dat de zoektocht een beetje voortkabbelt blijf ik met plezier verder lezen. Ik geef het vier ****sterren. En misschien ga ik wel op zoek naar een van zijn andere, zeer bejubelde boeken.
Het is vandaag 6 januari. Driekoningen. Twelfth Night. Na een elfdaagse ‘stilstand’ van de zon worden vanaf vandaag de dagen op het noordelijk halfrond weer wat langer. Sinds vorig jaar heeft 6 januari in de Verenigde Staten een bittere nasmaak gekregen. Maar dat is een heel ander verhaal. Ook het verhaal van ‘Twelfth Night’ (William Shakespeare) bewaar ik voor een andere keer.
In het evangelie van Mattheüs is er enkel sprake van 3 wijzen. Niks koningen en al helemaal geen onderscheidende kleuren. Al die toevoegingen zijn van heel wat eeuwen later. De namen Caspar, Melchior en Balthasar zijn voor eerst terug te vinden in de 8ste eeuw.
Als kind, opgroeiend in katholiek Vlaanderen, luisterde ik geboeid naar alle verhalen. Van Richard Leeuwenhart, de 3 musketiers, de witte van Zichem, de wonderbaarlijke broodvermenigvuldiging tot de verhalen van ‘de Fé’. Die laatste naam zegt je waarschijnlijk weinig. De Fé … de volkse bijnaam van Felix Timmermans (1886 – 1947). Schrijver, schilder uit Lier.
Ik groeide op in Boechout, een dorp tussen Antwerpen en Lier. Mijn vader was leraar Nederlands. Hij was zelf altijd, net als zijn twee broers, in Lier naar school gegaan. Sint Gummaruscollege. Hij kende Lier als zijn binnenzak. Vandaar dat onze blik bijna altijd richting Lier stond, zelden richting Antwerpen. En wie Lier zegt, zegt Felix Timmermans (schilder, schrijver) – Isidore Opsomer (Schilder) – Louis Zimmer (astronoom) – Lodewijk van Boeckel (kunstsmid).
Mijn vader was behalve leraar ook amateur toneelspeler, conferencier. Al als jonge snotaap zag ik hem zijn eigen geschreven sketches spelen, grappen maken, voorlezen en vertellen. Vaak gebruikte hij fragmenten uit de boeken van Felix Timmermans of hij bewerkte teksten van de Fé. Ik denk dat wij bijna het hele oeuvre in huis hadden. Ik herinner me zeker ‘Het kindeken Jesus in Vlaanderen’, ‘De zeer schone uren van Juffrouw Symforosa, begijntje’, ‘Driekoningentriptiek’, ‘De pastoor uit den bloeyenden wijngaerdt’, ‘Pallieter’, ‘Pieter Bruegel, zoo heb ik u uit uwe werken geroken’, ‘De harp van Sint Franciscus’ … ik stop met deze saaie opsomming. Maar ik moet wel het toneelstuk ‘En waar de sterre bleef stille staan’ vermelden want dat was een van zijn favorieten.
En zo ben ik terug bij de Drie Koningen. Een legendarisch verhaal … in Lier dan toch, misschien ook nog een beetje in Vlaanderen. Om geld op te halen voor een pintje in hun staminee ‘Het Zeemeerminneke’, trekken de manke herder Suskewiet, de palingvisser Pitjevogel en de bedelaar Schrobberbeeck met een draaiende ster zingend langs de huizen. Terwijl Suskewiet de ster draaiende houdt, zingen de drie mannen: “Wij zijn de Drie Koningen met hun ster. Wij komen gerezen van heel ver. Wij gingen en zochten overal, over berg en over dal. En waar de sterre bleef stille staan, zijn wij mee dreeën naar binnen gegaan.”
Felix Timmermans
Felix Timmermans is vooral beroemd geworden omwille van zijn boeken, met Pallieter (1916) als meesterwerk. Hij werd meermaals genoemd als kandidaat Nobelprijswinnaar. Dat boek is in meer dan 50 talen vertaald. Ik denk dat de meeste Vlamingen mensen uit Lier (Lierke Plezierke) eerder ‘Pallieter’ zullen noemen dan ‘Schapenkop’, de officiële bijnaam. Pallieter is een ode aan de natuur, een ode aan de vrijheid. Zal ik het dit jaar weer eens herlezen? Wie weet …
Tot zover over de schrijver Timmermans. Dit MDLM gaat over schilderijen. Ja, schilderen deed de Fé ook. Met olieverf, met waterverf. Hij illustreerde zijn eigen boeken. Als kind vond ik dat aantrekkelijk, een boek lezen maar tegelijkertijd ook naar de plaatjes (tekeningen) kijken. In Lier kun je het Timmermans- Opsomer Museum bezoeken (denk ik) en uiteraard is daar de focus meer gericht op zijn beeldend werk.
Alweer een logje over boeken. Lezen is tenslotte een van mijn meest geliefde activiteiten, dat weten mijn volgers allang. Met enige regelmaat snuffel ik rond bij hebban.nl. De site voor boekenliefhebbers. Ik haal er soms ideeën vandaan of ik lees een paar recensies voordat ik besluit of ik een boek koop of toch maar niet. Enkele jaren geleden organiseerden ze de TOP 1000 van Mooiste Boeken. Alle leden (dat is trouwens gratis) werd gevraagd een TOP 25 op te stellen. Dat deed ik. HIER kun je mijn lijst bekijken. Ik heb er nadien nog één keer iets aan veranderd. Onlangs ontdekte ik dat dit lijstje kan uitgebreid worden naar 50 boeken. Oei. Oef. Amai. Daar moet ik eens flink over gaan nadenken. Ik vond de eerste vijfentwintig boeken kiezen niet heel moeilijk. Maar nu … welke boeken spelen niet in mijn ‘eredivisie’ maar wel een niveautje daaronder? Ik zal dat lijstje later wel met jullie delen. Ik blogde weleens vaker over Hebban, klik HIER.
Er zullen waarschijnlijk geen boeken voorkomen die ik de afgelopen weken las …
… maar je weet het nooit. Mrs. Degas van Arthur Japin maakt nog wel enige kans om een plekje te veroveren bij de eerste vijftig. Heel kort iets over de vijf andere boeken. De heks van Limbricht en Tropenbruid – deze twee boeken van Susan Smit lezen heel vlot. Historische romans, deels gebaseerd op waargebeurde feiten, deels aangevuld met de fantasie van de schrijfster. Lichter dan ik (Dido Michielsen) is een mooi – ook historisch – een boek over hoe moeilijk het is (kan zijn) om tussen twee culturen in te moeten opgroeien en leven.
De beller op lijn vier (J.D. Barker) is spannend, zeker in het begin. Later ging het me wat tegenstaan. Ik heb het boek wel uitgelezen maar ga niet onmiddellijk op zoek naar andere boeken van deze schrijver. Hillary Rodham Clinton heeft zich gewaagd aan een spannend boek samen met de Canadese thrillerauteur Louise Penny. Ik had enkele goede recensies gelezen. Ik was benieuwd. Spannend: ja. Geloofwaardig: tja. Grappig: een beetje, zeker als de dames personages opvoeren die erg op Trump en Poetin lijken. Kijk ik uit naar een volgende triller van deze dames: ik denk het niet. Heb je ooit een Ludlum gelezen? Ik wel, heel wat zelfs in de 80’er jaren. Ergens op een camping in Frankrijk (op Île d’ Oleron – 1984) sloeg ik de laatste bladzijde van alweer een Ludlum dicht en zei: “Dat was de laatste letter die ik las van deze auteur. Punt, stop, nooit meer een Ludlum voor mij.” Ik heb woord gehouden. Ik vind Staat van Terreur een soort Ludlum. Een wereldbedreigend complot. Zal de wereld gered worden? Ja natuurlijk, 350 bladzijdes later is de atoomdreiging weer wat minder urgent. De slechterik is uitgeschakeld. Oei, excuses … ik heb het einde verraden.
Nog even iets over de eerste 25 boeken van mijn lijstje. Een collega blogger (bijna 40 jaar jonger dan ik) las onlangs ‘Liefde in tijden van cholera’. Een boek uit mijn top 25-lijst. Zij vond het driekeer niks. Stel dat ik dat boek nu zou lezen, zou deze roman dan nu ook mijn lijst halen? Ik weet het niet. Natuurlijk is zo’n keuze deels bepaald door nostalgie.
Joepie. Ik had weer een 4 **** sterren boek te pakken. Met dank aan Liesbeth (Apenstaartje) voor de tip. Een non-fictieboek dat leest als een roman. Het huis aan het meer.
Ik hou van geschiedenis en ik hou van lezen. Met dit boek kwam ik dan ook goed aan mijn trekken. Laat ik eerst maar eens de achterflap citeren.
“In 2013 bezoekt Thomas Harding het huis van zijn Duitse grootmoeder, gelegen aan de rand van Berlijn, bij de Groβ Glienicker See, die grenst aan de Wannsee. Deze plek, haar ‘zielenplek’, die zij heeft moeten verlaten toen de nazi’s aan de macht kwamen, ligt er vervallen en verlaten bij. Een betonnen voetpad door de tuin markeert waar de Berlijnse Muur bijna drie decennia heeft gestaan. In een poging het huis van de sloophamer te redden, onderzoekt Harding de geschiedenis van de vijf families die hier hebben geleefd: de adellijke landeigenaar die op het landgoed een wijngaard aanlegde, een welvarende Joodse familie die hier de vrije tijd doorbracht, een beroemde componist in dienst van de nazi’s, een weduwe en haar kinderen en een informant van de Stasi. Uit al deze aangrijpende en dramatische verhalen doemt een twintigste-eeuwse geschiedenis van Duitsland op.”
Ik heb al vaker – met plezier – boeken gelezen over de 20ste eeuw. Zowel in romanvorm als non-fictie. Ook dit boek kun je in dat rijtje plaatsen. Een belangrijk verschil: hier speelt het huis de hoofdrol. En af en toe de schrijver die heel veel onderzoek (en dan benadruk ik: HEEL VEEL) heeft gedaan naar dat huis en haar bewoners. Een bijzondere plek aan het randje van Berlijn. In behapbare hoofdstukken maken we kennis met de mensen die er ooit woonden en verbleven. Vijf families en ook min of meer vijf generaties. De families hebben nauwelijks iets met elkaar te maken behalve dat ze in dat (zomer)huis woonden. Ze zijn (waren) eigenaar, huurder, oppasser, onderhuurder, kraker enzovoort. Aanvankelijk was het een buitenverblijf van een rijke Joodse familie. Later werd het huis permanent bewoond wat in de winter niet vanzelfsprekend was. Als het huis eind jaren 90 totaal wordt uitgeleefd door junks en vossen in de kelder, voel je plaatsvervangende ergernis. De schrijver – wiens overgrootvader het huis ooit liet bouwen – probeert het huis te redden van de sloop.
Het boek heeft veel voetnoten die ik bijna allemaal heb genegeerd. Ik las het op mijn e-reader en dan is ‘bladeren’ net iets teveel gedoe. Ook de laatste zestig bladzijdes zijn een soort appendix. Met een lang nawoord, kopieën van documenten, veel foto’s, krantenartikelen.
Meestal lees ik non-fictie in afzonderlijke delen – een paar hoofdstukken en dan weer wat anders – dus afgewisseld met een roman of een spannend boek. Nu niet. Je wilt weten hoe het verder gaat en dat is eerder iets voor een thriller. Natuurlijk is dat het vakmanschap van de schrijver Thomas Harding.
Ik verbleef samen met Ine in het voorjaar van 1982 tien dagen in West-Berlijn. We reden vanuit Boelenslaan (Friesland) met onze Renault 4 naar Berlijn. Tweemaal een andere route. Voor het eerst achter het IJzeren Gordijn. Best wel bijzonder en ook wel een tikkeltje spannend. We logeerden (gratis) in het appartement van vrienden van een vriend. Een reis die veel indruk op ons maakte. Zeker de dag dat we via checkpoint Charlie naar Oost-Berlijn liepen. Tijdens het lezen van dit boek herinnerde ik me dus heel veel van die dagen in een verdeelde stad. Jammer dat reizen een stuk minder vanzelfsprekend is geworden … blijf gezond.
Dit stukje gaat vandaag opnieuw over een boek. ‘Grensgevallen’ van Rolf Weijburg.
Laat ik het maar meteen vertellen. Ik ken Rolf Weijburg, de schrijver – kunstenaar persoonlijk dus mijn aanbeveling is misschien een tikkeltje gekleurd. Ik schreef op dit blog vaker over hem. Lees HIER. Eerst maar eens de publiciteitstekst van de uitgever vermelden.
‘Grensgevallen’ is een bundel reisverhalen met het oversteken van internationale grenzen als rode draad. Verhalen van vier decennia reizen naar niet alledaagse bestemmingen. In het hart van de Sahara, langs de randen van Arabia Felix, via een smokkelroute of langs de zompige oevers van de grensrivier neemt de auteur u mee op reis de grens over. Reizen die worden onderbroken door nukkige ambassadeurs, terwijl ook diefstal, gevangenschap en zelfs een kapper voor onverwacht oponthoud zorgen. U gaat mee als de auteur het land wordt uitgezet, valt terloops een land binnen en leert hoe u in twee landen tegelijk kunt zijn. Aan de hand van de auteur steekt u met gevaar voor eigen leven de verste grens ter wereld over en zelfs de grens van het paradijs ligt in dit boek binnen handbereik. Een boek als een reis, meer nog dan een reisboek.
Bijna 300 bladzijden zeer lezenswaardige verhalen, af en toe wat feitjes, tekeningen, kaarten en (oude) foto’s. Ik lees graag reisverhalen en Rolf is een zeer goede verteller. Dat bewijst hij met ‘Grensgevallen’ en ook met zijn verhalen over de vijfentwintig kleinste landen van de wereld die hij allemaal heeft bezocht. Hij werkt nu aan een boek met verhalen, etsen en tekeningen over die kleine landjes. Klik HIER dan kun je een aantal van die verhalen alvast lezen. Gratis en voor niets.
Ik heb het boek in heel veel korte lees/reis-etappes gelezen. Dan reisde ik bijvoorbeeld in gedachte met hem mee over Grieks en Turks Cyprus, daarna op weg naar Libanon (in oorlog) en nog verder. Daarna stak ik – bij wijze van spreken – de Rovuma-rivier over, de grens tussen Tanzania en Mozambique. Maar ook dichter bij huis verbaas je je over de complete idiotie van Baarle Hertog en Baarle Nassau. Om een brief – poste restante – op te halen op het hoofdpostkantoor in Vaticaanstad (kleinste land ter wereld) moet je er eerst voor zorgen dat je aan de praat komt met de Zwitserse Garde.
Rij met hem mee met krakkemikkige vrachtwagens, een oude Peugeot, een kamelen-karavaan (o nee, dat lukte uiteindelijk toch niet) of op het dak van een goederentrein. Vaar met hem mee op een dhow (Arabische zeilboot) van Azië (Yemen) naar Afrika (Djibouti) of verdwaal met een moeras-stoomboot tussen eindeloos drijvende papyrusbossen in de Grote Stud (Soedan). Zijn vizier is altijd gericht op de volgende grens. Of op het halen van een noodzakelijk stempeltje, visum, importstempeltje of welk bureaucratisch verzinsel dan ook. Hoelang duren de grenscontroles? Vijf minuten of een paar weken? Het overkomt Rolf allemaal. Hij ontmoet kleurrijke, corrupte, luie en vriendelijke douaniers. Het is fijn dat ik een aantal van zijn (af en toe) reisgenoten persoonlijk ken. Zo reis ik ook even mee met Roelof, Jaap, Catherine of Bashir.
Natuurlijk roepen zijn verhalen veel herinneringen bij me op. Mijn reiservaringen zijn klein bier ten opzichte van Rolfs figuurlijke giga-brouwerijen als Duvel, Brugse Zot, Kilimanjaro en Nile tezamen. Is dit een beeldspraak of een vergelijking die lezers moeten begrijpen? Ik hoop het. In het voorjaar van 1982 trokken we met z’n zessen in een vw-busje naar de Sahara. We hadden het plan om bij elke grens een stempel te laten zetten in ons paspoort. Het moeilijkst te verkrijgen stempeltje was in Luxemburg. De stempel om van Ceuta (Spaanse enclave) Marokko in te komen was het meest onzichtbare. Je dumpte je paspoort door een luikje van een houten kiosk en je moest vervolgens hopen dat het houten hokje je paspoort weer uitspuwde. In Israel moest ik uitleggen waarom er een stempel van Syrië, Libanon en Zimbabwe in mijn paspoort stond. Ik kwam het land binnen. Omgekeerd was dat niet gelukt. We lieten onze paspoorten ooit achter bij een mannetje boven op de grens tussen Damascus (Syrië) en Libanon. Hij bracht ze keurig gestempeld terug naar het restaurant waar we hadden afgesproken. Ik had ooit één toeristen-stempel in mijn paspoort. In Timboektoe (Mali) kon je zo’n stempel halen bij een mini-mud-toeristen-kantoortje. De USA weigerde me ooit een stempel om hun grens te passeren omdat ik een hand-geschreven paspoort had. Dat kostte me drie dagen. Maar of je dat tijdverlies moet noemen betwijfel ik.
Een willekeurige bladzijde uit een van mijn vele verlopen paspoorten (*)
Het gaat hier niet over mijn verhalen maar over die van Rolf. Hou je van lezen? Hou je van bijzondere reisverhalen? Zoek je nog een sinterklaas- verjaardag- of nieuwjaarscadeau … sla je slag. Koop of bestel dit boek. Het is bovendien mooi vormgegeven door zijn broer Ed. Koop het boek het liefst bij je lokale boekhandel of bij de schrijver zelf via rolfweijburg.nl Je vindt daar nog veel meer moois. Heel veel etsen en ook andere boeken van Rolf.
GRENSGEVALLEN
Over grenzen in Afrika, Europa en het Midden-Oosten
Tekst, etsen, tekeningen, landkaarten en de meeste foto’s – Rolf Weijburg
ISBN 978-90-9033376-2
(*) Ik weet dat ik nooit een verlopen of een vol paspoort heb weggegooid maar waar o waar heb ik ze opgeborgen? Help.
Koen Schyvens 