“De naam die hoort bij 10 jaar huwelijk is: tinnen bruiloft. Tin staat namelijk symbool voor een lange levensduur en voor flexibiliteit. Twee eigenschappen die best handig zijn als je getrouwd bent! Het materiaal dat ook bij dit huwelijksjubileum past is staal.” (uit: Kaartje2go)
Laat ik een paar foto’s uit het archief toevoegen.
Wil je nog meer foto’s zien (en heb je Facebook) klik dan HIER.
Morgen nog een dagje terugkijken want een Mozambikaanse bruiloft is meestal een drie-traps-raket.
En dan is er zomaar een week voorbij waarin ik niets toevoegde aan mijn blog. Ik beloofde de afgelopen maanden wel eens dat ik over iets – dat ik had meegemaakt – wat uitgebreider zou vertellen. Dikwijls vergeet ik dat dan ook te doen. Shame on me. Zo ook over de bruiloft van Carla en Miro. Carla is de jongste zus van Ines en Ines is een jeugdvriendin van Isabel. Ze kennen elkaar al van de middelbare school in Pemba. Dat is de hoofdstad van Cap Delgado, de meest noord-oostelijke provincie van Mozambique, grenzend aan Tanzania. Bij ons vandaan zo’n kleine tweeduizend kilometer naar het noorden.
Net voor de pandemie verhuisden Carla en Miro (en hun twee kinderen) naar Maputo. Carla kreeg een hoge functie bij het ministerie van onderwijs. Miro werkt bij grote logistieke projecten, her en der verspreid over het land. Met grote regelmaat werken ze ergens in het buitenland. Zus Ines besloot om ook een baan te zoeken in Maputo wat haar tamelijk snel is gelukt.
Enfin, een beetje een lange inleiding. Vorig jaar op de verjaardag van Carla vroeg Miro haar ten huwelijk. Wij waren daar ook bij. Nu was het zover … de bruiloft. Maar zoals alles wat met bruiloften van doen heeft in Mozambique is dit nu ook weer een drie-traps-raket. Zeker voor de intimi. Lees: vriendinnen.
Het begon met het vrijgezellen-feest voor de aanstaande bruid. Nu alweer enkele weken geleden. Op een vrijdagavond kwamen 22 vrouwen bijeen in een afgehuurde villa ergens in Matola. Erg chique. Isabel was een van hen. Ze heeft er weinig over verteld, laat staan foto’s laten zien. Snik. Ja, een paar. Joepie. Mijn vrouw in negligé. Veel rood met een beetje wit en zwarte kant. Alle dames droegen een identiek pakje, vertelde ze. Om middernacht was er champagne, taart en iets dat Isabel me niet kon vertellen. Mijn fantasie gaat dan natuurlijk alle kanten op. Het was ook het moment dat Carla jarig werd. Twee vliegen in één klap (voor haar) zullen we maar zeggen.
Een week later de ‘echte’ bruiloft, verspreid over twee dagen. Op vrijdag Nikkah. Ooit van gehoord? Het is de traditionele Islamitische bruiloft. Religieus dus. Wij waren daarvoor uitgenodigd. Ik kwam die middag aan in Mozambique na een nachtje in vliegtuigen hangen. Brussel – Addis Abeba – Maputo. Ik heb de ceremonie ten dele gezien en meegemaakt. Het begint in twee verschillende ruimtes. Mannen en vrouwen gescheiden. Wat er aan de vrouwenkant gebeurt, weet ik niet. Aan de mannenkant splits het gezelschap zich ook op. De bruidegom en andere moslims gaan naar een zaaltje. Daar doen ze hun schoenen, sandalen of slippers uit. De niet-gelovigen, de niet-moslims wachten buiten dat zaaltje. Ik dus ook. De deur bleef open, er wordt vast gebeden, dat kon ik horen (of raden). Na een klein half uurtje kwamen ze weer naar buiten en ging het gezelschap op zoek naar de bruid. Zij zat gesluierd op een ereplaats op een buitenterras van Hotel Rovuma. Veel bloemen, mooi versierde tafeltjes. Onder (onverstaanbaar) gezang mocht de bruidegom langzaam de sluiers van zijn bruid verwijderen. Het eindigde met een devote zoen op haar voorhoofd. Applaus van alle aanwezigen.
Een hele korte toespraak. Daarna werd een bescheiden bruidstaart aangesneden door hem en haar. Traditioneel geven zij elkaar dan de eerste hapjes van de taart. Morgen (op de tweede dag = burgerlijke bruiloft) wordt dat allemaal grootser overgedaan.
De ceremoniemeester vertelt daarna iets over de hapjes en drankjes. Voornamelijk zelfbediening. Halal, geen alcohol. Natuurlijk gaat iedereen ook met het bruidspaar op de foto.
Ik maak hier en daar een praatje. Na een uurtje nemen we afscheid. Ik heb mijn ogen uitgekeken. Veel mannen in Islamitische qamis of djellaba. Allemaal van kwalitatief mooie stoffen. De dames in prachtige avondjurken die me heel Indisch voorkwamen. Einde van de eerste dag. Dag twee bewaar ik voor een volgend logje.
Voor A – mijn schoonzusje – is het aftellen nu echt begonnen.
Nog vijf dagen …
Zaterdag trouwt ze. Haar aftellen is afgelopen oktober al begonnen toen ze ten huwelijk werd gevraagd. Na wat wikken en wegen kwamen 17 en 18 augustus uit de bus gerold als trouwdata. Ja, dat is geen fout. In Mozambique duurt een (traditionele) bruiloft twee dagen. Soms zelfs drie. Haar aanstaande echtgenoot is zaterdag aangekomen in Maputo. Hij woont en werkt in Toronto (Canada). En om het nog iets internationaler te laten klinken … hij is een Noord-Ier. Een Brit dus, inclusief rood haar en rode baard en een heel wit velletje. Ze hebben elkaar twee jaar geleden in Lissabon ontmoet.
Ik ben haar ‘Padrinho’. Een mix van peter en getuige. In het Engels gebruik je daarvoor het woord: ‘Godfather’. Met andere woorden de persoon die de bruid bijstaat met goede raad (als daar naar gevraagd wordt). En natuurlijk ook voor hand- en spandiensten. Soms geld of om een goed woordje te doen bij een sollicitatie. De bekende ‘kruiwagen’. Dat laatste is niet echt nodig want zij heeft een prima baan bij PWC-Mozambique.
Ik moet twee dagen opdraven in pak met stropdas. En let op … dat moet elke dag een ander pak zijn en moet uiteraard matchen met de garderobe van mijn eega. We zitten tenslotte twee dagen aan de hoofdtafel te schitteren (ahum) naast bruid en bruidegom. Helemaal mijn ding … maar niet heus. Ik kan me niet herinneren wanneer ik voor het laatst twee dagen na elkaar een das heb gedragen. Ik denk tijdens mijn stageperiode als leraar ergens halverwege de zeventiger jaren. Ik heb mijn zwager al gevraagd of hij mijn dassen wilt strikken want dat zit niet in mijn systeem. En om dat nu via YouTube te leren … nee, dankjewel. Mogelijk vraag je je af wat ik dan op mijn eigen bruiloft droeg. Nou, geen stropdas. De eerste dag een lichtgekleurde, zijden foulard (halsdoek). De tweede dag droeg ik een Afrikaans – op maat gemaakt – overhemd – zonder das. De aanstaande bruiloft is een stuk traditioneler. Mijn schoonzusje droomt van een Hollywoodbruiloft – zoiets als in de film, met veel bruiloftsdames die allemaal hetzelfde gekleed zijn. Ik geloof een stuk op twaalf … geen kindjes. … en zonder Afrikaanse details. Wel vuurwerk en een over-the-top-taart. Twee taarten by the way … twee dagen, weet je wel!?
Er is nog wat werk aan de winkel. Ook voor mij. Overleg met de DJ en met de MC. Afkortingen die internationaal gebruikt worden denk ik. De MC is een dame die ik ken van andere evenementen. Een bruiloft van een goede vriend en zij presenteerde de show die ik onlangs in Mozambique regisseerde. Ik moet zelf mijn speech nog voorbereiden. In het Portugees en ik wil geen papiertje gebruiken. Liever wat grammaticale fouten dan een voorgelezen boodschap. Dus ook Padrinho Koen is aan het aftellen …
Alle kranten en magazines op internet (en waarschijnlijk ook in de gedrukte versies) staan bol van lijstjes. Top 10 van de mooiste stranden in de wereld. Top 20 van waaghalzen. Top 5 van kathedralen die je moet gezien hebben. Boeken-, platen-, games-, film-top 10. En ga zomaar door. We zijn collectief dol op de eindejaars-top 2000. Ik sluit me vandaag aan in het rijtje van top-10 dingen. In mijn geval: vijf zaken waar ik de afgelopen dagen had kunnen over schrijven maar dat (nog) niet heb gedaan. Een lijstje – in willekeurige volgorde.
1. Lurkdag. Een paar jaar geleden heeft Zuster Klivia 29 april uitgeroepen tot ‘lurkdag’. Of misschien is het juister om te zeggen: ‘ont-lurkdag’. Een lurker is een regelmatige lezer van weblogs (of Facebook) maar eentje die zelden of nooit op een stukje (of foto) reageert. Zij deed een oproep aan haar lezers – een paar honderd per dag – om zich te ontlurken en actief te worden op haar weblog. Ook ik heb een aantal trouwe lurkers onder mijn lezers – gemiddeld zo’n 35 elke dag.En om eerlijk te zijn, ik ben zelf ook een lurker op verschillende weblogs. Lurken komt van het woord ‘schuil houden’ in het Engels. Meer over ‘lurken’ – klik HIER.
2. Malaria. Ik schreef er eerder over. De mug is het meest gevaarlijke dier op het Afrikaanse continent. Maputo is een relatief malaria-vrije stad maar het platteland is dat niet. Dit jaar hoor ik over meer gevallen van malaria in Maputo. En sinds gisteren weten we het zeker. Ook Todinho – onze huishoudelijke hulp – heeft malaria. Hij was een een week op vakantie bij familie in de provincie Inhambane. Ik vond zijn werk en zijn toewijding de laatste twee weken onder zijn gebruikelijke niveau. Gisteren kwam ik thuis en vond dat hij er erg pips uitzag – bleek en waterachtige ogen. Hij gaf toe dat hij moe is, hoofdpijn heeft en koude rillingen heeft. Ik heb hem onmiddellijk naar het ziekenhuis gestuurd en ja … mijn vermoeden was juist. Hij heeft malaria – zo goed als zeker opgelopen tijdens zijn vakantie. Hij is aan een medicijnen-kuur begonnen en we hebben hem opgedragen om het voorlopig rustig aan te doen en beter (en gezonder) te eten. Meer over ‘Malaria’ – klik HIER.
3. Koningsdag. Heel veel mensen moeten vandaag 30 april voor het eerst in hun leven gaan werken. Ik had afgelopen maandag een chat via FB met een vriendin uit Den Haag die jarig is op 30 april. Ook zij gaat voor het eerst aan het werk op haar verjaardag. Tot vorig jaar vierden wij koninginnedag op de verjaardag van Juliana. Hier in Maputo vieren we vanavond ‘Koningsdag’ – op de oude vertrouwde datum. Maar dat heeft meer te maken met de vrije dag – morgen – 1 mei. Isabel en ik zijn van de partij. Ik schrijf er later een stukje over.
Oranje in Maputo
4. Een boottochtje. Meu patrao – mijn Noorse baas wordt binnenkort 60 en hij nodigde ons uit om een dagje door te brengen op de Sanjeeda. Rufus en ik organiseerde een entertainment-programma waarmee hij indruk kon maken op zijn – voor de gelegenheid – ingevlogen Noorse vrienden. Ruim tachtig gasten waren aan boord van de grootste, varende dhow op de Indische Oceaan. Umoja jongeren, Xindiro, Lizah James en Kakana waren de artiesten van dienst. Op weg naar Xifina. Hetzelfde tochtje wat ik al een paar keer eerder maakte. Maar rond de middag stak er een stevige wind op. Eerder en sterker dan verwacht. Van boord gaan om te wandelen, te snorkelen of te zwemmen was onmogelijk. Er zat niets anders op dan vervroegd terug te keren naar de haven van Maputo. Maar ook dat is niet gelukt. Een uur lang heeft de (kapitein van de) Sanjeeda geprobeerd om weg te komen van Xefina. Tevergeefs. Tegenwind en tegenstroom. Zij kwam nauwelijks vooruit – de motor is niet sterk genoeg, de zeilen zijn niet gebruiksklaar. (Opmerking: alle schepen zijn vrouwelijk). En de golven werden hoger en hoger. Dus zocht de Sanjeeda de beschutting in een baaitje van het eiland en liet zich ‘droogvallen’ waardoor de heftige deining ten einde was. Ondertussen was een speedboat – een soort reddingsboot – onderweg om ons – gestrande feestvierders – van boord te halen. Ook een tweede schip kwam later ter hulp. Om zeven uur waren alle passagiers van boord. De Sanjeeda heeft een nachtje op Xefina doorgebracht met zijn bemanning en kwam de volgende dag bij vloed en mooi weer terug naar zijn thuishaven.
5. Huwelijksverjaardag. Toch nog even vermelden dat Isabel en ik een mooie avond hebben gehad in Hotel Cardoso. En voor de nieuwsgierigen onder de lezers (en de lurkers) … jullie vinden vast wel de weg naar het fotoalbum op mijn FB-pagina.
Terwijl Nederland de eerste ‘Koningsdag’ viert, kijken wij vandaag terug naar een jaar geleden. 26 april 2013. De eerste dag van ons huwelijksfeest. Daarom een kort stukje vandaag want ik wil niet te lang met m’n neus voor een beeldscherm zitten. Ondanks dat Isabel vanochtend – onverwachts – moet werken. Grrr – duizend bommen en granaten. Onze katoenen bruiloft. Dank Lucy voor het mooie overzicht. Vanaf morgen gaan we op weg naar onze papieren bruiloft. Daar schuilt trouwens enige ironie in want ik hoop dat dan eindelijk de papierwinkel ivm onze bruiloft echt verleden tijd is. En het is niet de Mozambikaanse bureaucratie maar de Nederlandse die voor de nodige vertraging zorgt.
26 april 2013
En natuurlijk hoort daar weer een feest(je) bij. In Mozambique zijn eerste verjaardagen (erg) belangrijk. De champagne ligt koud. En er moeten een aantal zaken van de bruiloft duidelijk herkenbaar zijn. Een verbouwde, aangepaste (bruids)jurk. Een stuk van de bruidstaart – die een jaar in de diepvries is bewaard – is de afgelopen dagen opgepimpt en dienen we vanavond voorzichtig op te eten. Samen met een klein select gezelschap van intimi. En … we slapen vannacht in hetzelfde (hotel)bed dan een jaar geleden.
Vandaag is het precies een half jaar geleden dat wij trouwden. Een groot tweedaags feest zoals de meeste lezers zich vast herinneren. Anders klik je HIER om het nog even terug te lezen. Gisteren was ik jarig. Hartelijk dank voor alle lieve wensen via dit blog, Facebook, sms en whatsup. En deze twee (heugelijke) zaken zijn natuurlijk reden voor een feestje. Mozambikanen vinden altijd wel een reden om feest te vieren. Zeker als ze het niet zelf hoeven te organiseren – lees: betalen. Mijn schoonmoeder, enkele van haar zussen en vrienden zijn al sinds gisteren in de weer om alles in goede banen te leiden. Huren van tafels en stoelen. Het aanslepen van drank, ijs en voedsel. Sinds 7u vanochtend zijn zes dames bezig met de voorbereidingen. Knoflook en uien schoonmaken. Het ruikt nu al lekker (het is 9u). Op drie verschillende plaatsen brandt een houtvuurtje met potten er boven op. Zwarte bonen. En in een andere pot een blauwe plastic zak met een koeien-kop en alle ingewanden van hetzelfde beest. (Zie op de achtergrond op de foto) Op het derde vuur pruttelt geitenvlees. De kippen, de coteletjes en hamburgers gaan straks op de barbecue.
Feest in Casa Schyvens
Er worden zo’n 60 personen verwacht. Officieel is het een ‘bedank-feest’ voor hun hulp een half jaar geleden. En rond 3u vanmiddag moet ik mijn verjaardagstaart aansnijden. Nog zo’n belangrijk moment in Mozambique. Ik geef me er lekker aan over. Meestal ziet de cake er mooier uit dan dat hij smaakt – maar dat terzijde. Het wordt vast een gezellige namiddag.
De enige zorg die ik heb, is het structureel ‘te-laat’ komen van Mozambikanen. We hebben ze uitgenodigd voor 12u – in de hoop dat de meesten er rond 14u zullen zijn. Rond een uur of zes wil ik de boel beginnen op te ruimen want eigenlijk moet ik vandaag … werken voor Umoja. Al onze jonge artiesten voor ‘Festival Umoja’arriveren vandaag in Maputo. De repetitie van Umoja Mozambique start vandaag. Ik hoop ze vanavond allemaal te kunnen begroeten en vanaf morgen is het bijna 10 dagen onafgebroken werken. Ik zal er (onregelmatig) verslag van doen op dit weblog of op Facebook.
Er staan een paar drukke weken voor de deur. Ik zal er vol tegenaan moeten gaan. Dat is geen straf, dat is wat ik graag doe. Eerst de voorstelling in Goes, daarna het bloemencorso in Zundert en dan onmiddellijk naar het Umoja-kamp en concert-tour in zuidelijk Afrika. Uitrusten is er voorlopig niet bij. Het wordt een periode waarin ik mijn energie goed moet verdelen. Op tijd naar bed, niet teveel drinken en matigen met eten. De Bourgondiër in mij sturen we een paar maanden naar een ontwenningskliniek – bij wijze van spreken.
Nieuwe energie
Aan fruit geen gebrek in Afrika. Altijd weer genieten van zo’n ‘rijk’ ontbijt. Een paar uurtjes aan het strand in zuidelijk Kenia. Een lange wandeling met Isabel langs de vloedlijn. Een tropische regenbui maakte de ochtend compleet en bijzonder. Alleen jammer dat ondertussen apen binnen zijn gedrongen in onze hotelkamer en een ravage hebben aangericht. Ze forceerden de balkondeuren op zoek naar eten. De thee- en suikerzakjes en al mijn medicijnen. Ze pisten de vloer en het bed vol. De sukkels. Alles werd snel verschoond, hersteld en opgeruimd. Wij hebben in de tussentijd genoten van een aromatische wellness-massage van een uur. En als verrassing kregen we (huwelijks)gebak aangeboden van het hotel. Asante sana Diani Reef Resort. Straks op tijd naar bed. Een filmpje kijken en nog even een beetje lezen. Morgen weer een nieuwe dag.
Ik vond vandaag de tijd om de volgende stappen te zetten ivm ons huwelijk. Nee, ik moet me iets nauwkeuriger uitdrukken: de aangifte van het huwelijk bij burgerzaken in Bergen op Zoom. Ik had al zo’n voorgevoel dat het ook in Nederland een bureaucratische lijdensweg zou worden. En ja hoor. Ik toog naar het stadskantoor van Bergen op Zoom. Ik legde mijn trouwpapieren – met alle legalisatie-stempels – voor aan de ambtenaar van dienst.
Assento de casamento nr. 141
Natuurlijk had deze man niet onmiddellijk antwoord. Hij kon me niet meteen helpen want ‘het systeem lag er even uit’. Met andere woorden: traag internet of een computerstoring. Na een half uurtje had hij de nodige antwoorden. Ik moet mijn documenten officieel laten vertalen (of in het Nederlands of in het Engels) en die vertaling + het originele document laten legaliseren op de Nederlandse ambassade in Mozambique (Maputo). Of dat ook geldt voor een Belg die in Bergen op Zoom woont, wist hij niet. Neem de gok maar – was zijn on-officiële antwoord. En Isabel en ik moeten ook documenten invullen voor een IND-onderzoek. ‘Verklaring op grond van art 44, eerste lid, onder k Boek I BW en art. 36a Wet GBA. Model M46-A’. Het betreft een onderzoek naar schijnhuwelijken. Dit onderzoek moet eerst afgerond zijn, pas daarna kunnen ze onze gelegaliseerde trouwdocumenten gebruiken om mijn status in de gemeentelijke basisadministratie van ‘ongehuwd’ te veranderen in ‘gehuwd’.
Ik verwacht dat ik een soortgelijk antwoord ga krijgen op de Belgische ambassade in Den Haag. Nog meer papieren, procedures enzovoort. Ach ja. Ik ben een ervaren documenten-invuller geworden en voor een paar stempeltjes meer of minder draai ik mijn hand niet om. Alleen jammer dat het zo verrekte veel tijd kost.
Ook vandaag beperk ik me. Nauwelijks tekst. Albert stuurde me vanochtend een link naar een YouTube-filmpje. Kijk zelf maar dan begrijp je snel waarom ik weinig heb toe te voegen met woorden …
Het wordt waarschijnlijk een vervelend, steeds terugkomend verhaal: alle bureaucratische regeltjes in Mozambique. Ik heb maar weer eens de moed bij elkaar geraapt. Een lange broek, een overhemd en schoenen aangetrokken. En met het nodige geduld – en geld – naar Maputo vertrokken om een aantal documenten te legaliseren. Achtereenvolgens naar het ministerie van Justitie, het ministerie van Buitenlandse zaken, de garage, de notaris en naar het auto-registratiecentrum. Overal dezelfde procedure: eerst leg ik in mijn papieren voor, brabbel gebrekkig Portugees, betaal en dan moet ik vervolgens in de wachtstand. De trouwpapieren zijn goedgekeurd en gelegaliseerd. Daar kan ik volgende week mee naar de Belgische ambassade in Den Haag en naar burgerzaken in Bergen op Zoom. Dat wordt vast een even treurig (lees: bureaucratisch) verhaal. Ik hou jullie op de hoogte – hahaha.
Wachtruimte op het ministerie van Justitie – dienst legalisering documenten
O ja, de autopapieren zijn nog niet in orde. Vandaag ga ik voor een volgende poging. Het belangrijkste probleem is dat ik mijn paspoort niet wil afgeven aan een ‘loopjongen’ van de garage. Ik wil mijn paspoort zelf in handen houden en dat levert vertraging op. Ik moet dus zelf het ‘werk’ doen. Het zij zo.